Гайкалық кілт түрлері
«Гайка –болт» бұрандалы бекінісінің беріктілігін қамтамасыздандыратын құрал. Гайка ішінде спираль тәріздес бірнеше бұрандалы жолдар салынады. Бұрандалы жолдарының саны әрқалай. ГОСТ 5915-70 (алты қырлы гайкалар) сәйкес жасалынған М12 гайкасының ішінде бес бұрандалы жолы бар (гайканың ені бүйірінен қарағанда 10 мм). Гайка атауында «М» белгісі -метрикалық, диаметрі миллиметрмен өлшенетін бұранданы білдіреді, 12-ші гайка бұрамдарының ішкі диаметрі. Қарастырып отырған М12 гайкасын үстінен қарасақ, бір-біріне қарсы жатқан қырлары ара қашықтығы 19 милиметрге тең екенін аңғарамыз.
Гайкамен жұмыс істегенде туындаған сұраққа көңіл аударайық:
-М12 гайканы бұрау үшін қандай кілт керек?
-19-шы кілт қажет.
-Екі басты гайкалы кілттің бірінің басында 19-шы кілтбасы болса, кілттің екінші басында қандай өлшемді кілтбасы болуы мүмкін?
-17-ші не 22-ші. Немесе төменгі суреттегідей 18-ші де болуы мүмкін. Кілт басының өлшемін көрсеткен сандар миллимметр бірліктерін білдіреді.
Гайкалық кілттің де түр-түрі бар. Кең таралған гайкалық кілттер түріне шолу жасайық.
Кәдімгі екі басты кілт
Ілме кілт
Өлшемі өзгертілетін кілт, кәсіпқой қолданыста ыңғайсыз.
Бүйір кілт
Велосипед кілті
Гайкалы кілт туралы түйгенім
«Кілт өлшемі» ,-деп ашасының жақтарының арасын айтады. Қабылдап, есте қалу үшін «жақтар» сөзіне қатысты мынандай сөйлемді қосамын: «Кілт жақтары пайдаланудан тозады». Нені «аша», нені «жақтар» деп отырғанымды түсінген шығарсыз.
Әрі қарай ойымды қорыта берейін.
Өлшемі өзгертілетін кілтті «ажырамалы» десе де болады. Бірақ, кейін қолданыста «ажырамалы кілт» деу ыңғайсыз болады-ау. Келесі кілттің атауына тоқталайын. Бүйір кілт. Жансыз дүниеге «бүйір» деген сөзді қолдану орынсыздау көрінгенмен, өзгеше атағанды жөн көрмедім. Комбинатталған кілт –«велосипед кілті», ілме және ашабасты кілт үлгілерін біріктіреді.
P.S.: Сөз соңы ретінде ойымның жалғасын жазып отырмын. Өкінгендіктен болар. Екі басты кілтті – «Екі жақты гайкалық кілт» деп те жазып жіберіпті. Сондай –ақ «бетон ерітіндісі» -бетонның суда ерігенін көрген жоқпын. Цемент, құм, қиыршық тастардың құрғақ қоспасын сумен араластырып «бетон қоспасының езіндісін» алғанын көргенмін.
Әрі қарай
Гайкамен жұмыс істегенде туындаған сұраққа көңіл аударайық:
-М12 гайканы бұрау үшін қандай кілт керек?
-19-шы кілт қажет.
-Екі басты гайкалы кілттің бірінің басында 19-шы кілтбасы болса, кілттің екінші басында қандай өлшемді кілтбасы болуы мүмкін?
-17-ші не 22-ші. Немесе төменгі суреттегідей 18-ші де болуы мүмкін. Кілт басының өлшемін көрсеткен сандар миллимметр бірліктерін білдіреді.
Гайкалық кілттің де түр-түрі бар. Кең таралған гайкалық кілттер түріне шолу жасайық.
Кәдімгі екі басты кілт
Ілме кілт
Өлшемі өзгертілетін кілт, кәсіпқой қолданыста ыңғайсыз.
Бүйір кілт
Велосипед кілті
Гайкалы кілт туралы түйгенім
«Кілт өлшемі» ,-деп ашасының жақтарының арасын айтады. Қабылдап, есте қалу үшін «жақтар» сөзіне қатысты мынандай сөйлемді қосамын: «Кілт жақтары пайдаланудан тозады». Нені «аша», нені «жақтар» деп отырғанымды түсінген шығарсыз.
Әрі қарай ойымды қорыта берейін.
Өлшемі өзгертілетін кілтті «ажырамалы» десе де болады. Бірақ, кейін қолданыста «ажырамалы кілт» деу ыңғайсыз болады-ау. Келесі кілттің атауына тоқталайын. Бүйір кілт. Жансыз дүниеге «бүйір» деген сөзді қолдану орынсыздау көрінгенмен, өзгеше атағанды жөн көрмедім. Комбинатталған кілт –«велосипед кілті», ілме және ашабасты кілт үлгілерін біріктіреді.
P.S.: Сөз соңы ретінде ойымның жалғасын жазып отырмын. Өкінгендіктен болар. Екі басты кілтті – «Екі жақты гайкалық кілт» деп те жазып жіберіпті. Сондай –ақ «бетон ерітіндісі» -бетонның суда ерігенін көрген жоқпын. Цемент, құм, қиыршық тастардың құрғақ қоспасын сумен араластырып «бетон қоспасының езіндісін» алғанын көргенмін.