Онша қызықты емес, әрі сүреңсіз өткен Эль класикодан соң Мадридтіктер өз алаңында Барселонамен Ноу кампта 90 минут тең ойнап, қосымша минуттарда ұтылған, бұрынғы жылдары еурокубоктардың тұрақты қатысушысы болған Севильяны қабылдаған еді. Реалға бұл жеңіс ауадай қажет болды, себебі каталондықтар мен матрасниктерді тым ұзатып алуға болмайды. Бұл ойында Мадридтіктер құмарынан шыққанша гол соғумен болды, голдан тау тұрғызды десек артық емес…

Оқуға кетер алдында, ректораттың шешіміне сәйкес, жұмысқа қажетсіз сайттарды жауып тастаған едім. Қажетсіз сайттарға кіру әрекеті жасалған кезде, сайттың не үшін жабылғаны, және жұмысқа тіке не жанама түрде қажет болатын болса ресурстың толық адресін көрсетіп, қызметтік хат жазу керектігі жазылған болатын. Әрине кім фейсбук, мой мир керек еді деп жаза қоймасы анық, дегенмен агент пен скайпқа рұқсат бердік. Ал БАҚ.кз сайтының қазақстандық БАҚ бөлімінің телеарналар беті жабылды. Түсініп отырған боларсыңдар, трафик көп кетеді. Ал мекеме мемлекеттік болғасын нағыз жұмыс түске таман басталады (ерте сегіз жарымда келгенмен) да, кешке жай бітеді. тоғыз, ондарда. Кешке жіберіп алған телесериалдарының қазасын түске дейін өтейтін хатшы қыздар жетіп артылады.
Сонымен бүгін сырқатыма байланысты үййде отыр едім. Оны мұны шұқып, мал агентім, шырылдай қалғаны. Сол стандартты "Қал қалай, сабақ қалай" деп басталған диалогтың астары бірдеңе сұрау екенін түсінетін шығарсыздар. Сөйтсек бір жұмыстасымыз түсте ерігіп отырса керек, дым ермек жоқ екен. Әңгіменің төркіні «мой мир ашып берші»-ге тірелді. Әрине ашып бере салуға болады еш қиын емес, бірақ мен дәл осы уақытта ол мекемеде жұмыста жоқ едім. Ал ол кісі болса, ара тұра қашықтан қолдау көрсетіп тұратынымды біледі. Сонымен бөтен мекеменің ісіне араласқан ұят болады деген сылтау айтып шығарып салғаным үшін, мықты ренжіп қалды. Тіпті бар ренішін агент арқылы төкті. Түскі үзіліс біткенше назын оқумен болдым, сосын отырып ойллаймын осындай болмайтын дүниеге ренжуге болады ма?

Электромагнитті телеграф кілті

1862 жылы Қазақстан аумағында алғашқы телеграфтық қызмет пайда болды. Верный –Пишпек қалаларының арасында алыс қашықтыққа байланыс жүргізуге арналған телеграф желісінің қолданысқа беруіне байланысты пошталық –телеграф қызметі Верныйда (Алматы) құрылды.
1912 жылға Семей, Ташкент қалаларының араларында телеграфтық байланыс орнатылды.
1920 жылы Қазақстан аумағында 42 телеграфтық кәсіпорындар жұмыс істеген. Телеграф желілерінің ұзындығы 7000 километр жетті. Морзе телеграф аппараттары қолданылды.
1939 жылы қазан айында фототелеграфтық байланыс Алматы –Москава араларында орнатылды. Фототелеграф бойынша берілген алғашқы сурет Абай Құнанбаевтің портреті болды.
1959 жылы Ұлы Отан соғысынан кейін Алматы –Москава арасындағы фототелеграфтық байланыс жаңғыртылды. Одан кейін Алматы қаласымен Жамбыл, Қарағанда, Павлодар, Өскемен, Шымкент қаларының арасында фототелеграф байланысы орнатылды.
1970 жылы телеграф кәсіпорындарының саны 1102 жетті. Соның 323 арасында тікелей байланыс болды. Жалпы телеграф каналдарының ұзынды 1,3 миллион километрге жетті.
1980 жылдың басында Қазақстан аумағының кез –келген елді мекеніне телеграмма жіберуге қол жеткізілді.
1990 жылдардың басынан қазіргі кез. Компьютерлік желілер дәуірі.

Байқасақ интернет желілері бостан –бос жерде пайда болған жоқ. Компьютерді ақпарат алмасқанда өңдеуші құрал ретінде қолдану тек уақыттың есесінде еді. Ең күрделі деген техникалық шешімді талдай келсек түбінде санаулы немесе ондаған, мүмкін жүздеген қарапайым шешімдерден тұратына көз жеткіземіз.

Электромагнитті жазатын телеграф. Дискреттік сигнал

Алғаш электр сымдарының бойымен сигнал (ақпарат) жүргенде оны аналогты немесе дискретті деп ажыратпаған көрінеді. Дискретті сигналды алудың ең қарапайым жолы: электр тізбегінде электр тоғын жүргізу немесе тоқтату (кілтті қосу және ажырату арқылы).
Тізбектегі электр тоғын барын немесе жоғын тіркеу арқылы дискретті сигналдарды жинастырып одан ақпарат аламыз.
Дискретті, яғни үзік-үзік болған электр сигналды тіркейтін құрылғының құрылысы. Оны жай ғана «тіркегіш» деп атайық. Тіркегіш бір –бірінен дербес жұмыс істейтін екі құрылғыдан тұрады:
1) Қағаз лентасының үстелдің бетінде бір қалыпты жылдамдықпен жылжуын қамтамасыз ететін құрылғы. Сипаты:
Қағаз лентасы екі барабанға оратылған. Барабан ортасы қағаз лентасымен байланысады. Қағаз жылжу үшін барабанның біреуін өз осі бойынша айналдырады. Осылайша қағаз лентасының қозғалады. Барабанды сағат механизімімен айналысқа келтіріледі.
2) Электромагниттің көмегімен басқарылатын қарындаш. Яғни қарындаш үстел бетіне қатысты екі тұрақты жағдайда бола алады: 1) ұшы үстел бетіне тиеді 2) ұшы үстел бетінен бірнеше милиметр жоғарырақ көтеріліп тұрады. Құрылғының сипаты:
Металдан жасалған күйенте білікте тербеле алатындай орнатылған. Күйенте горизонталь тұр. Қарапайым таразыға ұқсас. Бір басы көтерілсе екінші басы төмен түседі. Бір басында қарындаш бекітілген. Қарындаштың ұшы үстел бетіне сәл ғана жетпейді.
Қарындаш салмағымен күйенте басын өз жағына жығар еді. Бірақ жыға алмайды. Өйткені екінші басына бекілген серіппе бар. Серіппе қарындаш салмағына созылмайды. Дәл сол тұста, күйенте басының үстіңгі жағында, электромагнит орналасқан.
Электромагниттің сым орамдарымен электр тоғы жүргенде оның ортасындағы металл өзек магнитке айналады. Күйенте басы соған қарай жоғары тартылады. Қарындаш төмен түседі. Электромагнит іске қосылмаған кезде (сым орамдарында электр тоғы жүрмегенде) күйенте бастапқы қалыпқа келеді.

Көптен күткен Эль Класикода аяқталды. Әлемдегі ең қызықты матч саналатын Барса мен Реалдың текетіресі алғашқысының пайдасына шешілді. Негізі, ойынның әділетті шешімі тең нәтиже еді, алайда футболда әділдік жүрмейді. Бірден айта кетейін, Барса Реалдан мықты болған жоқ, тек жолдары болды, яғни футболдағы басты фактор сәттілік солардың жағында кетті. Дегенмен, оларды құттықтап қоялық.

Негізі кез келген адамда эгоисттік көзқарас болады, бірақ біз оны көп байқай бермейміз. Неге дейсіз ғой? Мысалы, қарапайым «эгоист» ол тек өзін ойлайды. Ал оның антонимі «альтруист» өзін басқа адамдардың орнына қоя алып, оларды түсіне біледі. Мизантроп пен филантроп сияқты ғо. Енді міне, белгілі болғандай, «саналы немесе ақылды эгоизм» деген түсінік бар екен. Ол ешкімге кедергі келтірмей-ақ, өз мүддеңмен және қызығушылығыңмен өмір сүре білуді білдіреді. Бұл әсіресе қазіргі таңда өте өзекті. Енді шынымен де ойлап көрсек, кез келген адам бірінші өзінің қамын ойлайды, өйткені оның жаны мен денесі оның өзінде және ол өзін ойламаса, оны ешкім де ойламайды.

Пакистандық Абдул Саттар Эдхи қайыр тілеумен айналысады. Бірақ оның басқа қайыршылардан айырмашылығы бар. Ол қазір 25 жекеменшік аурухана, 1800 жедел жәрдем көлігі мен 335 көмек көрсету орталығының иесі екен.


Ақшасы болмағандықтан ауру шешесін ажалдан арашалап алуға шарасы болмағанын ұмытпаған Эдхи енді мұндайды ешкім бастан кешірмесін деп, үй-үйді аралап жүріп жинаған ақшасына тұрмысы нашарларға арналған аурухана ашқан екен.
Қазір 85 жастағы* Эдхи әлі де көшеде қайыр тілеп жүр.
Қайыр тілеуді бастаған күнінен бастап әрбір тиынын жинап, 1951 жылы бір кішігірім диспансер ашыпты.
Көтерме бағамен сатып алған дәрі-дәрмектерді мұқтаж адамдарға нарықтағыдан төмен бағаға сатып, тұрмысы нашар адамдарға диспансерде тегін қызмет көрсетілуін қамтамасыз етіп жүрген Эдхи қоғамның сеніміне ие болғаннан кейін, қайырымдылық жасаушылар оның қайырымдылығына көбірек үлес қоса бастаған.
Оның жасағандары аз уақыт ішінде ел арасында таралған соң, оны көшеде қайыр тілеп жүргенін көргендер оның ақша жинау мақсатын білгендіктен садақаға деп көбірек ақша беріп, қайырымдылығына үлес қосқысы келгендер ол қайыр тілейтін көшеге жиірек баратын болған екен.
Өзінің "Қайырымдылық періштесі" деп аталуының себебін былай деп түсіндіреді:

«Тұрмысы нашар кедей адам екенім рас, бірақ ақшаға мұқтаждығы менен де көп адамдар бар».

*Бір ағылшынша ресурста жасы 90-ға таяп қалған дейді.
** Бассам Тариқ деген бір режиссер Абдул Саттар Эдхи туралы "These Birds Walk" деген деректі фильм түсіріпті. Тизері:


Дереккөздер:
Түрікшесі
Ағылшыншасы
Суреттер де сол жерлерден алынды

Қазақстан қалаларындағы жаңа көшелерге елдегі өзге қалалардың атауын берсе, шалғай жатқан қалалар бір-бірімен сәл де болса жақындаса түседі деген қорытындыға келдім. Мысалы: Орал қаласына оқу барысымен барып қайтқам, сонда көрген көшелерім:

Қазір 2013-те кетіп бара жатырмыз. Бұрын 80-90-дардың ностальгиясын айтып отырушы едік. Қазір 2000-ның балалары да ер жетті. 2000-шы жылдар деп ностальгия қууға да болатын сияқты. Есімізге түсіре отырайық, 2000-жылдар дегенде ойымызға не келеді?

Мен 2000-ның символы ретінде Нокианың жіңішке қуаттолтырғышын айтар едім. Әр үйде бар еді ғой жарықтық. Адамдарды шынымен жақындастыратын, байланыстыратын (Connecting people) құрал еді.

Әлем чемпионатына берілетін жолдамаларды сарапқа салған ұлттық құрамалар кездесуі аяқтала салысымен Еуропаның чемпионаттары басталып та кетті. Кеше Мадридтің Реалы өз алаңында былтырғы ЧЛ-ның қаһарманы, Испан футболына Иско секілді талантты танытып берген, Шустер жаттықтыратын Малага командасымен кезекті матчын өткізді. Реал кейде ФИФА вирусы деп аталатын аурумен тұрақсыз түрде ауыратын командалардың бірі саналады, бірақ біздікілер жарады. Ал, Барселона сол вирусты көптеп жұқтырып алған секілді.

— Алло, саламатсыз ба! Техникалық қолдау көрсету бөлімі ме?
— Саламатсыз ба! Иә, техникалық қолдау бөлімі
— Балам, менің компьютерімде ворд бағдарламасы ашылмай тұр
— Неге ашылмай тұр екен?