Үйдің қасында үш банктің филиалы бар. Ертеңгісін бағам қарау әдет болды. Жұрт сияқты мен де уайымдаймын (Шүкір, екі бала бағып отырған жайым бар). Бірақ ойлап-ойлап, тап менің уайымдағанымнан көп нәрсе өзгере қоймасын түсінідім (бұл үшін, негізі, көп ойланудың керегі жоқ). Ендеше не бас ауыртатыны бар. Көппен бірге көрерміз. 1999 жылы да тірі қалдық қой. Ал білесіз бе, сол жылы девальвациядан бір күн бұрын жампозым Ақтөбеден Алматыға аттанған екен. Пойыз екі күн жүреді. Барам дегенше теңге екі есе арзандап, қалтадағы ақшасының құны қалмапты. Бір досымыз дәл сол уақытта шетелге жарысқа аттанған. Оның жағдайын елестетіп көріңіз. Қазіргі жағдайымыз жақсы емес пе? Банктер бар, ақша аударымдары бар, әйтеуір амалын табуға болады. Одан да бір күліп алайық.

-Арқалы ақын… Ақыраған ақын… Сонаааааау Атыраудан келген арда ақынымыз Итбай!-деп сампылдап тұрған асаба жігіттің сөзін аяқтатпастан қолындағы микрофонын жұлып алған күйі Ақын шықты ортаға арқаланып. Айналасын шөп басқан айдын көлге ұқсайды екен басы… Шаш атаулыдан ада болған төбе мейрамхана шамдарына шағылысады. Жұдырықты түйіп алып, жерді теуіп тұрып ұзын сонар дастан оқыды. Тойға жиналған қауым жалыға бастады. Шетте отырған Елтай қалғып кетіп, кері оянып еді, Итбай әлі сөйлеп тұр. Әйелдер жағы өзара әңгімеге көшкен. Музыкант жігіт құлаққабын киіп алып, өз рахатын өзі сезініп отыр. Арақты сүйетін ақжүрек бажалар өздері кішігірім орта құрып алған. Шетте жалғыз мөлиіп Орынгүл ғана тыңдап отыр ақынды. «Өлең түсінбейтін бейшаралар!» деп сөкті іштей өзгелерді. Бірақ өзі де нақты нені түсінгенін білмейді. Ақын ақыраған сайын бойын діріл билеп, көзі жасаурап, қолының, сирақтарының балапан түктері үрпиіп барып басылады (қолтығын қысып отыр).
Өзінің ойынша Орынгүл өлең үшін жаралған. Бала кезінен апасынан бастап, көрші-көлем, ұстаз, ағайын туысқан, ең ақырғысы тауық қорада жаңа туылған жұмыртқаға да өлең шығарған. Жұмыртқаға арнап шығарған өлеңі «Өмір» деп аталады:
Ей, тас жұмыртқа, сенде де өмір бар.
Өмірді казірден бастап көріп ал.
Қазір-ақ таспен жарып тастасам біттің ғой,
Мына өмірді көрместен блинчик болып кеттің ғой… деп басталатын өлеңі өзінің ойынша шедевр.
Көзін ақыннан алмады. Ортаға шығып бұл да бір-екі өлеңін оқығысы келді де, алайда ішіп отырған ағасынан ығысты.
Сонымен не керек, қандай жолмен тіл табысқаны белгісіз, ақынмен танысып та үлгерді. Тері шыпшып сыртына шыққан шыт көйлегінің қалтасынан Итбай визиткасын алып, Орынгүлге ұстатты. Визиткасы дымқылданып қалған екен, Орынгүл бетіне басты.
Қаланың асфальтіне табаны тиісімен Итбай ақынды іздеді. Он бір ойланып, тоқсан тоғыз рет толғанып отырып хабарласты ақыры. Итбай жетіп келді. Кредитке алған қара «14» машинасына Орынгүлді отырғызып алып, селкілдетіп Жайықтың жағасына алып келді.
-Өлең оқы, ақын қыз!-деді.
Орынгүл телефонынан «Көңіл толқыны» әуенін жіберді де, аса бір қайғылы кейіппен «Өмір» атты өлеңін оқыды.
Итбай ойланып отырып:
-Өлең жаман емес. Бастысы сенде жүрек бар. Өлеңнің не екенін білесің. Қара борбай халық оны да түсінбейді. Біз адамдардың ең жоғары сатысымыз!-дегенде Орынгүл елжіреп, көзіне жас келді. Жылауға батпады, көзіне жағылған сүрмесі ағып кетіп, албасты түрімнен Итбай шошып кетер деді.
-Мына ағаң тегін адам емес. Сенде батылдық бар, жүрек бар, ең бастысы ақынсың! Мен сені әлемге әйгілі етем. Газетке берем, бүкіл ел мойындайтын ақын боласың!-дегенде Орынгүл ақыры шыдай алмады, көздің жасына ерік берді. Итбай телефонын шұқылап отырып:
-Мына ғалым ағаңды танисың ба? Іііі… Мына жазушыны ше? Теледидардан көретін мына ақынды ше?-деп бүкіл аты мәшһүр тұлғалардың телефон нөмірі сақталған тізімнен көрсетіп шықты.
-Іііі… танысаң сол. Мен бәрімен хабарласып тұрамын. Жолыңды ашамын. Менің бір ауыз сөзім. Бізде жүрек бар. Сүйе аламыз. Ғашық бола аламыз… Ал, өзге қараборбай халық… Иә, қойшы соларды…
Орынгүлдің көз алдынан өзінің теледидардан сұхбат беріп отырған сәті жылт етіп елестеп кетті. Атақты болғанда былай деп сұхбат берем деп бұрыннан іштей дайындалушы еді. «Ақындық жолға түсірген, осы жолға баулыған ардақты адамдарыңыз бар ма?» деген сұраққа бастауыш сыныптағы мұғалімін айтамын деп ойлаушы еді. Ол ойынан айнып қалды. Дәл алдында асқар таудай болып Итбай отыр емес пе?
-Ертең газетке өлеңіңді береміз! Сағат үште дайын бол!-деп қоштаса бере: — аузыңнан сүйейінші,- деді. Ерін деген жоқ, аузыңнан деді! Ақындардың өжеттілігі осы шығар деп ойлады Орынгүл. Кеудесінен кері итеретін дәрмен жоқ, Ақынға бәрі жарасатындай көрінді. Ең бастысы оларда жүрек бар, сезім бар. Көзін жұмды. Бетіне тақала бере Итбайдың басындағы бас киімінің күнқағары бұның маңдайын тіреп қалып, ығысып кетті де, айнадай жылтыр таз басынан жиналып қалған қайызғақ тектес қаспақтар бетіне шыбын қонғандай әсер қалдырып, жауып жатты. Ақынға бәрі жарасады.
Ертеңгі сағат үште кездесті. Итбайдың артынан ілескен иттей болып зәулім ғимаратқа келді. Ішке кіріп кетіп біреулермен сөйлесіп болғасын бұны шақырды:
-Бұлақтың көзін ашайық! Таланттардың самғауына жәрдемдесейік,-деп газет редакторына аса тебіренсіпен сөзін жеткізді Итбай. Редактор адам көңілін қалдырмайтын ақкөңіл жан екен, өлеңді оқып алып, аздап жымиды да:
-Келтіреміз ғой жайлап,-деп басын шұлғып келіскендей болды.
Ғимараттан шыға салысымен Итбайда бұрын байқалмаған маңғаздық, көкірек пайда болды:
-Ағаң тегін емес дедім бе, дедім. Өлеңіңді өткіземін дедім бе, дедім. Енді сен де менің айтқанымды орындасаң, ертең теледидардағы бағдарламаға шақырту жіберткіземін. Асыл тастың су түбінде жатпайтынын дәлелдейміз,-деді.
Аспан өртеніп жерге түсердей аптап ыстықта өртенердей болып тұрған қара машинаға мінген екеу көпқабатты үйдің алдына тоқтады. Міңгірлеп отырып Итбай сезімін білдірді. Орынгүлдің түріне емес ең алдымен талантына бас игенін, ұнатып қалғанын, қазір бейшара күйге түскенін жеткізді. Сөздерінің арасына Мұқағалидың өлеңдері де Итбайға телініп, шарасыз күйде кетіп жатты.
Екеуі үйге кірді. Темекінің иісі әбден сіңген үйдің төсегі көптен жуылмаса керек, гүлді түрі көзге белгісіз түске боялыпты. Түгі жыпырайған кір-кір кілемнің үстінде 42 өлшемді крассовканың ізі жатыр. Асығыс біреу кіріп кетсе керек, шамасы.
Жан-жағын барлап үлгермей жатып Итбайдың құшағында кете барды. Бір кезде көзін ашса аса ауыр салмақтағы Итбайдың астында ақ бөлкедей иленіп жатыр екен. Аюдай ақыраған Итбайда ес жоқ. Екі көзі тарс жұмық, өн бойын тер басқан. Бір кезде ғана барып сылқ етіп аунап түсті. Мұрынына қолаңсаның ашқылтым иісі келіп, есін жиғызды Орынгүлдің. Төбеге қарап еді, бір жағы сынған люстраның сымдары шығып, үзілейін деп тұр екен. «Осыны ілмесе де ренжімес едік» деп ойлады іштей.
Газетке басылған өлеңін көріп, іштей күліп алды. «Өмір» деген тақырыбы ғана бар, бірақ мүлде өзге өлең, бірақ авторы Орынгүл деп жазылған. Ақкөңіл редактор бұлардың көңілін жықпай, өлеңді өңдеген екен. «Ақыны да, өлеңі де құрысын!» деді. Ақын деген сөзді естісе көз алдына сынық люстра елестеп, мұрынына қолаңсаның иісі келетін болды.

Қазақ елінің бір топ жастары қарашаның екінші жартысын Аспан астында өткіздік.
Таза визуалды түрде барлық ел аспан астында өмір сүретіні хақ болса да, дәл осы мемлекет өзіне осы лақап атауды иемденіп алғалы қашан? Бұл — контрасты алуан Қытай.
Қысқаша айтсам, ҚХР Төрағасы былтыр Назарбаев университетінде "Ұлы жібек жолын" жаңғыртуды ұсыныпты. Әрине, қазіргі заман тенденцияларына сай, экономикалық байланыс, көлік-құбыр тараптары, мәдени жағынан дегендей. Біздің бару себебіміз де сол — Еуразия елдерінің жас көшбасшыларының достастық кездесуі, атауы — "Ұлы жібек жолы арқылы — арманға".
Жалпы, сапар барысында үш аймақта болдық. Бүгін соның біріншісі туралы. Менің саусағымның пернетақтаны ұрғылап жағаласқаны болмаса, негізінен, суреттер сөйлейді.
Сиань. Үрімжі арқылы ұшып келдік. Сиань — Қытайдың ірі қалаларының бірі, біз барған аймақтардың ішінде ең қытайи, ішкі Қытайға жақын шаһар, Шэньси провинциясының орталығы. Көптеген тарихи династиялардың маңызды шаһары, аса ірі қала. 8 миллиондай халқы бар, индустриалды-тарихи-мәдени орталық.
Бұл жақта ұшақтан түскен беттен ұйымдастырушылар алақандарында ұстап, жақсы қызмет етті. Жақсы пікірде қалсын деген ниет барлық жерде білініп тұрды. Сондықтан елдің көптеген теріс тұстарын көрмей кеттік қой деймін.


Қытайлар (ханьдықтар, қансулар) — еңбекқор халық. Көшедегі тал-шыбықтың өзін күзеп, әсемдеп, реттеп отырады.
Сондай-ақ, мегаполистегі кептелістің тығыздығы төмен болуы таңғалдырды. Жоғары жылдамдық жоқ, бірақ бәрі зыр-зыр етіп тез өтіп кетеді. Бұл жақта жаяу жүргінші — басты рөлде емес, көлік басып кетсе, өзің кінәлі. Тыпыр-тыпыр етіп, машинадан қорықпайды сосын өздері.


Қаладағы зәулім ғимараттар көз тартады. Байкерлер көп. Ал электр және тағы басқа желілердің көптігі, қаладағы сымдардың шырмалған жиынына таңғалғаным-ай.


Шэньси провинциясының тарихи музейі мен Таң империясының Батыс базары. Тарихи жерлер. Дәл осы жерде Ұлы жібек жолының бастау алған нүктесі.


Бұл аудан — тарихи жәдігер. Бірақ қазір өмір сүруге де қолайлы мекен.


Музейдің кәдімгі ежелгі қалашықта орналасқанын көріп отырсыздар. Аралай жүріп, еденге қарасаңыз, әйнектен сол ескі мекен көрінеді. Әйнексіз ашық қазылған орындар да бар.


Жалпы қалашық осындай болған. Қала нобайы музейде тұр. Ал мына экспонаттардың бірін біздің тоғызқұмалақ ойынына ұқсаттым.
Музейде әлем халықтарының валюталар бөлімі де бар екен, әзірге жөндеу жұмыстары жүріп жатыр. Осы тойғанымызбен қайтып, қонақ үйге орналасу керек.


Ертеңгі күн Пэйхуа Институына экскурсиядан басталды. Ірі оқу орындарының бірі. Ректоры өзі күтіп алды. Зыр жүгіріп жүр, өте қарапайым. Біздің ректорлар демала алмай жүреді ғой осы. Ал мынадай қарапайымдылық сыйлатады.
Ал мына тақташаға тілек жазып кеттік.


Ресми іс-шарамыз басталды. Ұлы жібек жолы, достық, байланыс — әдеттегі ресми жырымыз. Сендерге қайбір қызық дейсің…
Мына кісілердің бірі — үлкен ғалым, Ұлы жібек жолымен қазіргі күні сапар шеккен экспедиция басшысы. Келесісі — Қытай комсомолының басшысы. Ол жақта комсомол — күш, партия — жалғыз ғой. Үлкен кісінің комсомолды басқаруы — жас иерархиясы қатаң сақталуында. Осы қызметке дейін қанша межеден өтті десеңізші!
Тік бұтақ деп ойламаңдар ана бір мүсінді, одан да құттықтаңдар, "Ұлы жібек жолын" зерттеу институты ашылып отыр! :)


Қараңыздаршы, қатардағы 1 және 2 орын ортада орналасады да, тақ сандар солға қарай, жұп сандар оңға қарай ретімен өсе береді. 1 қатар, 1 орын — вип орын! :)


Бұл жай университеттің дәліздері. Кітап толы, ал студенттер ештеңеге алаңдамай өз сабақтарын оқу үстінде.


Енді Сианьдағы Пэйхуа институында қазақ елінің өз шыршасы бар. Жаңа жылға қарсыларың — ұзақ жасайтын флора өкілі деп санай салыңыздар. Біздің ел де Мәңгі ел болмақ қой.


Үлкен аумақты алып жатқан институтта шай рәсімі (шай ішу-демдеу рәсімі), каллиграфия өнері, династиялық һәм ұлттық киімдерді тамашалау секілді тірліктермен біраз жүріп қалдық. Жақсы, көбіне әдеміше студент қыздар жүрді енді. :) Мына келіншек болса — шай рәсімінің шебері.


«Прөклятій пәпуләрніс»! Өзім сияқты әшкәрик фанаткаларыммен селфилете салдым енді. Иә, студенттермен де кездесіп, сұхбаттастық. Ұсақ балалар екен, оқушы сияқты. Қой қайтайық, құрсын.


Кешкі, отельдегі банкеттен бір пора сурет. Сөз, сөз, тамақ… Тамақ демекші, қазір уатцапты ашып қарасам, кімге жазсам да тамақ жаман деп жылай беріппін. Шынымен де, шөп-шалам, жын-жыбыр. Соустары ащы, исі жағымсыз, қалай тамақтануға болады мұнда? Ортадағы апельсин сусынын ғана іше беріппін. Қайта мен тамақ талғамаймын салыстырмалы түрде, делегациядағы кей жігіттер қиналып қалды.
Ұлттық би, әсем әнге претензия жоқ. Ал мына аспап жетіген сияқты екен, иә?


Сыйлық табыстау рәсімі. Сегіз елдің өкілі, әзірбайжандық қыз — жалғыз өзі келген, оның үстіне елінің атынан дегеннен гөрі халықаралық «Жібек жолы» ұйымының атынан келіп отыр. Шапан, қамшы, бас киім, шоколад — біздің тақырып қой. :)

Кешкісін жыбырлап, тұрмай қалаға шығып келдік. Монша, массаж іздеу ғой сол баяғы тірлігіміз.
Отель жақта базар бар еді, осындай сияқты бәлен-түген сатады.
Жалпы, қаладағы қоламта иіс мұрынды жарады. Жай көшеде өмір бойы мұрынға қол орамал тақап жүре алар ма едіңіз? Базардағы таза ауада пісіре салып жатқан бір түсініксіз тамақтар, күйік пен жағымсыз соус иістері…
Қоқыс жатыр базардың ішінде үйіліп. Оның суреттері қайда екенін білмеймін, не жолдастар фотоға орын сыймай, «мынау не керек?» деп өшіріп тастады, не Қытай қауіпсіздік қызметінің ісі шығар :)
Былай қала таза сияқты, зауыттар, көпірлер, биік ғимараттар. Біздің үйлер — ойыншық екен ғой оның қасында. Бірақ иіс… Жоқ, мына иіс құртып тынады. Бұдан үлкен Шанхай, Бейжің, Гуанчжоуларда қалай екенін елестете алмай отырмын.


О, мінекей, әріптестерім түсіріп алыпты. Базардағы антисанитария мен антитәбетияны өздерің-ақ шамалай беріңдер.


Бон апетит, мсье!


Жоға, іздесең, жейтін нәрсе мүлдем табылмайды деуге болмайды! «Сникерсте, тежелме!» деген қытайша қалай болады екен?


Тағы бір таң. Тағы бір кездесулер. Бизнес және технология орталықтарына экскурсиялар. Мына елдің дамуы тегін емес. Шын, қағаз жүзіндегі емес даму.


Техникалық бақылау орталығы, технологиялық зауыт. Мына бір схема пойыздардың жүру картасын көрсетеді. «Фашит» автомобиль зауыты. Жартылай токпен жүретін мәшине ғой. Зарядтап алсаң, 80 км/сағат деген бұйым емес оған.


Оптимус Прайм көмек сұрайды! Оған уақыт жоқ, ұшақ симуляторын сынауым керек. Сосын түскі ас.


Тамақтары осылай айналмалы жиһаздың үстінде. Жейтініңді салып аласың, сосын көбіне неше түрін әкеледі тағамның. Ішінде іліп аларлығы болса…


Жиын, жиын, жиналыс. Шэньси провинциясының халық қалаулыларының Кеңесі. Провинцияның даму және реформа Комитеті. Осы залда дауыс беріп, галстукты ағалар мәселе шешеді. Біз де манифест қабылдап кеттік.


Мына бір орын — не театрлы мейрамхана, не мейрамханалы театр. Мұндай жоқ Қазақстанда. Шик! Қойылым басталғанша, ішіндегісі нетүрлі мәнтішелер жей тұрайық. Оннан астам түрін алып келді. Оның үстіне, ішінде не бар, соны сыртына безендіріп, салып қояды. Орамжапырақ, шөп-шалам, үйрек, т.б. болды.


Бидің түбін түсіреді. Соншама әртіс тартылған, сондай пластика, сондай акробатика! Таң династиясының стиліндегі би өнері. Мәдени шок!


Міне тағы бір күн ең ерекше орынға барудан басталды. Императордың терракот армиясы! Қытайдың алғашқы императоры Цинь Шихуандидің қасына ана дүниеде күзетуге өзінің әскерінің тура көшірмелері (бет-жүздеріне дейін дәл мүсінделген) жерленеді. Қазір аты әлемге әйгілі музей.


Юнесконың қорғауындағы өнер туындыларының ішінде әскерлермен қатар, жылқылары мен арбалары, музыканттар, шенеуніктер, акробаттары да бар. Әлі қазылып жатқан мүсіндер де жетерлік. Жалпы саны 8 мың болып қалады дейді.
Оларды бояп, саусақ, бет-жүзіне дейін дәл салдырған сенім десеңізші!

Бұл осы қаладағы соңғы экскурсиям болатын. Сианьды — солтүстік-батыстағы қақпа санайтын қытайлар географиялық жағына қол қойып қойғандай көрінді. Әйтпесе, орталықта орналасқан қала ғой. Негізгі өмірі — оңтүстік-шығыста, сонсоң осы аймақ солтүстік-батыс саналады. Одан гөрі батыста, солтүстік-батыста таулар, таулар…
Жалпы, халық қыдырмалау, ластау көрінді. Осындай иістің арасында өмір сүру қиын сияқты — егер қытайлық боп жаралмасаң… Қаланың үсті смог, бірақ жалпы дамуы қарқынды.
Бізді қоршаған қытайлар күліп жүреді, ілтипатты. Біздің елді сыйлайды. Сонда да халық көп жерде еркіндіктің қадірін түсіне бастайды екенсің. :)
Жарайды, топырлап елу адам болып, ішкі рейстердің біріне мінейік. Келесі меже — Инчуан, Нинься, автономиялық мекен. Ал ондай аймақтар — мүлдем бөлек әңгіме…

Шамамен он бес мыңнан астам тұрғыны бар Зайсан қаласында жүзге жуық сауда үйлері мен дүкендер бар. Халыққа қажетті заттың бәрі сатылатын сол сауда үйлерінің бірі — "Қара Ертіс". Жерлестері «Жекен аға» деп атап кеткен Жеңісбек Кәрібаев сауда үйін ғана емес, өзінің "Қара Ертіс" деп аталатын мал шаруа қожалығын да басқарады.

Осы сайттың кейбір резиденттері мені метросексуалдар қатарына жазып қойған. Неге екенін өзім де түсінбеймін. Шындығын айтсам, метросексуалдың кім екенін білу үшін сөздікке үңілуге тура келген. Е, болсам, бола қояйын. Бірақ, бұл үшін киіну өнерінің (иә, бұл да өнер екен) қыр-сырын меңгеру керек қой. Ал, мен болсам кезінде мамам алып бергенді кие салатын қасиетімнен әлі арылғам жоқ, жампозым әкеп бергенді іліп алып жүре беремін.

Еркек өмірінде 3 нәрсе істеу керек деген қағида бар еді ғой. Үй тұрғызу, тал отырғызу және бала тәрбиелеу. Үйлену оңай, үй болу қиын. Үйленгеннен кейін бөлініп шығу керек. Талай жас семьялардың квартирадан квартира ауыстырып, тентіреп жүргенін көріп, алдымен үй соғып алайын деген шешімге келдім. Сонымен қатар әрбір еркектің балалары қысылмай жүретін, шаршағанда демалатын, шаптырып белгілеп қойған жеке территориясы болуы керек. Бүгінгі постым үй тұрғызу жайлы болмақ: қалай бастау керек, неге көңіл бөлу керек және қандай қателектерді жібермеу керек.

---

Белгілі режиссер, дарынды блоггер, студенттік жылдарымда жатақханада бірге тұрған «старшагым», Құдай қосқан жарымен бірге тәрбиелеп отырған 2 ұлдың әкесі, қысқасы бәрімізге таныс Жандос Құсайынов деген жігіт осы.

Көктем — халық қажеттілігінің ауысар тұсы: қыста қажет болған дүниелер көктемде мүлде іске аспай қалады немесе керісінше. Әсіресе, күнделікті біз елей бермейтін кей қызметтер мен тауарлар күн жылыған сайын қолданыстан сытыла береді. Көктем — табиғат жаратылысына ғана емес, кәсіпкерлердің қалтасына да өзгеріс алып келетін мерзім.
Астана қаласының бірнеше бизнес қызметкерлерінен сұхбат алып, көктем олардың тұтынушыларын қалай өзгертетінін білген едім.

Адамдар көктемде арақ-шарапты азайтады

Нұрбек, азық-түлік дүкенінің сатушысы


Адамдардың тамақ жеуіне жыл мезгілі қатты әсер етпейді ғой, барлық кезде бірдей. Бірақ, күн жылығанда адамдар ішімдік сатып алуды азайтады, айран, сүзбе сияқты сүт өнімдері көбірек өтеді.

Қыздар күн жылыған соң көшеден-ақ такси ұстай салады

Сағи, такси жүргізушісі


Қыста күніне 18-22 шақырту түсетін, қазір 14-ке әрең жетеді. Қызметіміз ауа райымен тығыз байланысты. Біздің басты клиенттеріміз қыздар ғой, олар қыста қысқа не жеңіл киініп шығады да, көшеде такси ұстап тұра алмайтындықтан бізге хабарласады, әсіресе, кешкісін көп хабарласатын қыста. Күн жылынған соң ол қыздар көшеден-ақ такси ұстай салады. Көктемде клиенттеріміз азайып кетті. Алдында қыздарды қыдыруға апарып-алып келіп жүрсек, қазір тек жұмысқа баратын-келетін адамдарды, қала қонақтарын тасимыз.

Адамдар қолөнермен күн жылығанда айналысатын сияқты

Сұңғат, қолөнерге арналған бұйымдар сатушы


Қыста базарда суық болған соң ба, клиенттер аз болады. Меніңше, олар қолөнермен күн жылығанда көбірек айналысатын сияқты. Қыста күніне 20-30 адам келсе, қазір күніне 80-100 адам келеді. Өзіміз де айына бір рет әкелетін тауарды күн жылығанда көбейтіп, айына үш-төрт рет әкелеміз.

Көктем — тұсаукесер тойының мезгілі

Азиза, тойбастарға арналған бұйымдарды сатушы


Тойбастарға салатын заттар қысқа қарағанда көктемде көп өтеді. Әсіресе, қыз ұзату, үйлену және тұсаукесер тойларына арналған бұйымдарды алады, тұсаукесер тойы басым. Сүндет той көктемде мүлде болмайды. Қыста күніне 10 адам ғана келсе, қазір 50 адамға дейін тойбастар бұйымдарын алып кетеді.

Көктемде дәріден гөрі витамин көп өтеді

Сәуле, дәріханашы


Клиенттеріміз көктемде азайып кетті. Қазір ауру азайып, адамдар ағзасын әлдендіру үшін витаминдерді көп алады. Бірен-саран тұмауға, қан қысымының ауруларына арналған дәрілерді сұрап қалады. Көктемде гормондардың әсерінен жыныстық қатынасқа қажетті заттар да көбірек сұраныста.

Адамдар іш киімін көктемде көбірек ауыстырады

Сұлушаш, іш киімдер сатушы


Қыста сауда үйлерінде өтетін шығар, базарда тауар мүлде өтпейді. Қазір көбейіп жатыр, енді басталады ғой. Әйелдер, әсіресе, қыздар іш киімдерін ауыстырып жатқан сияқты. Негізі бәріне керек зат қой бұл.

Көктемде халық арықтау үшін де жаяу жүруі мүмкін

Гүлзира, кондуктор


Күн жылыса, адамдар жаяу жүреді ғой. Мысалы, арықтау үшін, ақша үнемдеу үшін. Қазір автобусымызға мінетін клиенттер азайды. Қыста суықтан қашып та мінетін еді, қазір тек жұмысқа баратын және қайтатын уақыт, түнде біз жұмыстан қайтар уақытта адам көбейеді. Күн ұзарған сайын біздің режим де ұзарады да, кинодан, серуеннен, басқа да жерден қайтқан адамдар автобусқа мінеді.

Көктемде қозғалыс көп болған соң «тысқа шығу» да көбейеді

Оля, базардағы әжетхана қызметкері


Жабық ғимаратта отырсақ та, қыста адам аз болды. Қазір екі есеге көбейді. Күн жылынды ғой, адамдар көп су ішеді де, әжетханаға көп барады. Алдында тек жалға алғанымыз үшін төлейтін ақшаны ғана өтейтін едік, енді пайда түсіре бастаймыз. Көктемде күніне 200-ден аса адам келіп жатыр.

Күн жылынды — Астанаға келетін қонақтар көбейеді

Айгүл, пәтерлерді жалға беруші


Пәтерлерді қыста да көп алатын, қазір одан сайын көбейіп жатыр. Астанаға келетін қонақтар көбейеді енді. Әсіресе, мейрамдарда бір жасап қаламыз, ол кезде бағаны да едәуір көтеріп тастаймыз ғой. Конкуреттеріміз де күннен-күнге артуда. Ақша табатын мезгіл келгенімен бәсекелестер кедергі келтіреді.

Қазір күніне 15 адамға дейін қызмет көрсетемін

Гуля, жезөкше


Қыста күннің суығында тоңатын едік, қазір тоңбаймыз. Көшеде тұруға да көп уақыт кетпейді. Кейде тіпті «мама Роза» үйден шығармай, бірінен кейін бірін тізіп, клиенттер тауып қояды. Қазіргі клиент санын нақты айта алмаймын, санамадым. Шамамен, күні-түні 15 адамға дейін қызмет көрсетемін, кейде түн бойына алып кетеді мені. Ал, кейде сағатпен емес, 20 шақты палка ғана болады.

1. Шай.
2. Өсек.
3. Арзанқол, «шуткі ғо, іхе-іхе» категориясындағы әзілдер.

Кеше түнде тойдың дисктерін қарап отырып, 1994 жылғы жеңгем бен көкемнің тойларына көзім түсті.Сол тойдағы гулянка Оңтүстік Қазақстанда облысында орналасқан «Біркөлік» демалыс орнында өткізілген.