"Два пистолета" криминалды комедиясы. Премьерасы 17 наурызда.

«Вөу… Вөу… Вө-вө-вө-вөөөөууууу!!!» © Ақтөс

Бабасстың, осыдан екі жыл бұрын қартаюы себепті, Аид патшалығына артына қарамастан кете берген Ақтөсімнің қоңыр абалаған дауысын Итнернеттен естимін деген, төрт оянсам өңіме кіріп шықпаған екен нақ.

Кабельдің, қазақтар «Па шіркін Мұқағали!» деп тамсана бергесін, аталмыш амигоны паны нақышына келтіре билейтін біртуар тұлғалардың бірі деп ойлап жүргенім рас. Сөйтсем, кейін байқасам,өлең шығаратын адам болғанға ұқсайды.Осы кісіге арналған бір бұрышқа барып, «Ол кім болған?» деген

Арқа өңірінде ойналатын карта ойыны. Ойынға жетіліктен басталған санды карталар және дама, кароль, валеттер кіреді. 4 валеттің мысы бәрінен басым. Креш валет(бізде осылай аталады) кімнен шықса көзір сол адамнан.Бір-біріне қарама-қарсы отырған ойыншылар өзара жұп құрайды.Сәйкесінше қарға валеті екінші мықты, черв валеті 3-ші, 4-ші валет боб.1-ші ойында «первый валет» шыққан ойыншыдан көзір креш болады, оның жұбына келген кезде қарға, креш валет шыққан ойыншының оң жағындағы қарсыласынан шықса черв, сол жағындағыдан шықса боб болады. Ойын сағат тілі бағытымен ойналынады.Ең бірінші таратылып ойналынғанда бірінші валет кімге келседе айтылмайды.Жасырын ойналады.Сондықтанда бірінші ойында көзір креш болады. 4 валеттен кейінгі мықтылар тұздар, ондықтар, каролдер, дамылар және анау ұсақ түйектер саны бойынша. Ұпай былай есептеледі: тұз-11 ұпай, ондық-10, кароль-4, дама-3, валет-2 қалғандары сансыз ойындар. Кімнің ұпайы 60тан асады сол жеңеді.егер көзір өздерінен болса алтылықтарды 1 ашады, қарсыластан болса екі ашады.Мынандай жағдайлар болады, қарсыластар 30 ұпай ала алмай қалса ұтқан жұп көзір өздерінен болса екі ашады, қарсылас жұптан болса 3 ашады. егер бір жұп еш ұпайсыз қалса мұны ойын тілінде «көли» дейді, яғни жалаңаш қалу.Бұндай жағдайда алтылық ашылмайды.Егер ұпай 60 та алпыс болса қайта ойналынады.Көзір кімнен екеніне қарамай жеңгендер 4рет ашады алтылықты.

Алтылықтардың ашылуы: Алтылықтар қарға мен креш және черв пен боб болып бөлінеді. әр алтылықта алты таңба бар ғой. Бір таңбаны ашу бір ашу, екі таңбаны ашу екі ашу т.с.с.Осылайша алтылықтың алты белгісі ашылғанда (бір біріне қарама қарсы жатқан алтылықтар) шалқасымен ашылып (бетіндегі алтылық) астындағы картаның алты белгісін тағы ашамыз.Шалқа біткен кезде ойында бітеді.

Ойын масттар арқылы жүріледі ғой. Қарсыласқа сансызын өз жағыңа санды ойынды беруге тырысасың. егер ол масть сенде болмаса көзірмен ұрып аласың.Көзірдің жетілігі ойын мастінің тұзында ұрып әкете алады. Көзірлер 4 валет бастаған масть қарталары.
Ойын басталғанда әр адамда 8 картадан болу керек. Картаны таратқанда оң жағыңдағы қарсыласыңа көтертіп( алдымен араластырып аласыз, ол картаны екіге бөліп көтеріп тастайды, бұл өздеріне ыңғайлы болу үшін картаны тізіп қоюдан сақтану үшін)сол жағыңдағы ойншыдан бастап екі екіден таратасың. Екінші ойыннан бастап «Көзір сұрасады» Қарға десе қарға, черв десе червтің мысы басым. Айта кеткенімдей первый валетке байланысты көзірдің ауысуы.Қатарынан бір адамнан шыға берсе көзір де қайталана береді. Практикада ойнамай былайша үйрену қиын.Бас керек, есептеу керек.

Қайтеміз Сен екеуміз кінәласып
Біздей боп талай жандар жүр адасып
Білетіндер ол жайлы «жақсы» дейді
Дәл мендей емес шығар сірә ғашық?!

Бұл картинаны бір жапон қызы өз өзіне қол жұмсаудың алдында салып кеткен деседі. Суретке 5 минуттан артық тесіліп қарау мүмкін емес деседі ел артындағы аңызда. Тіпті кейбір адамдар осы суретті көргеннен кейін өздеріне қол жұмсапты. Өзім көрмес бұрын бұл ақпардың растығын сендер арқылы тексеріп алғым келді. Көріп болған соң пікір айтыңдар :)

Өзге ұлтшыл халықтарды жамандауға жақсы осы қазақ. Байқап қарасаңдар, қазақтан асқан пәшіс халық жоқ сияқты. Мен қазақ халқын кемсіту мақсатымен, не болмаса өзім ңгамуно тайпасынан шыққан қоңыр сүйекті дәруіш болғандықтан айтып отырғаным жоқ.
Мысал!

«Пешенемізге жазылғанды көрерміз» деп  тағдырдың қандай да болмасан қиын қыстау сәтін қасқая қарсы алатын бабалардың ұрпағы емес пе едік… Бәріміз де өз өмірімізде бір бір қойшы Сантьягомыз былай алып қарағанда…

Өміріңде кездескен кез-келген адам өзіндік бір із қалдырмаса да, сені бір нəрсеге үйретеді, — деп жатады. Мына бес күндік ғұмырда қанша адамды бір-бірімен жолықтырады Жаратқан. Соның əрбірінің қылығын, ойын, пікірін, көзқарасын елеп-ескеру мүмкін емес те шығар. Бірақ адамның болмысы, қасиеті, рухани танымы қандай болса, əрқайсымен тілдесіп, пікір алмасқан кезде, тура сол таным-түсінікті ұғыну үшін дəл сол деңгейге түсіп немесе өресі жеткенше сол биікке бойлайды. Адам мен адам жолыққанда ең алдымен антиптия, содан соң симпатия орнайды дейді араларында. Кім болса да, бір жолыққанда сынай қарап, келіспейтін қырлары мен ұнамайтын тұстары көзге оттай басылып, оғаш көрінетіні содан. Ал содан соң, тіл табысып, жөн біліскен соң ғана, ол кісінің ниетін, басқасын біліп жатамыз. Осы кезде симпатия оянып, пікірлестік, ортақ көзқарас қалыптасуы мүмкін. Ал одан соңғы эмпатия деңгейіне айлар, жылдар бойы жете алмай жүрген талай дос, бауыр, тіпті сүйем деген ғашықтар да бар көрінеді. Сана мен сананың, адамгершіліктің, танымның, ниеттестіктің, түйсіктің тоғысуы, шын ұғынысудың белгісі осы!

Зымыраған өмір ағынында мұндай адам сен үшін уақытты тоқтатып қоя алады. Əбден көңілің қалып, жан баласына сенбейтін қатал жүрегіңді жібіте алады. Бей-жай тірліктің қамында, өзгені елемейтін, ешкімті ойламайтын тар пейіліңді кеңейтіп, қамсыз, өзімшіл, тəкəппар кеудеңді де иілтетін осы адам.  Біреуге шын жанашыр болсаң, шын ниетіңмен тілекші болсаң,   ішкі сырыңды еш бүкпесіз төге алсаң, ол саған жақсылық жасауды үйретсе, міне, нағыз еркіндік, батырлық, ашықтық — осы! Бұл нəрсеге тек жанымыздағы нағыз жанашыр адам үйретеді.

Сәл ашулымын. Түсте құрбыммен тамақтанған едім. Арамыз 4 жыл, яғни ол 26 -да. Әңгімеден әңгіме шығып, тоқетері жігіттерге келіп тірелді. «Сөз салып жүрген бір азамат бар еді, соған тұрмысқа шыға салайын ба?» — дейді құрбым. Бірақ оған деген бір грамм да сезімі жоқ. Мен талай мысал келтірдім. Менің мына ойлар мен фантазиялар қайнап жатқан романтик басымда осындай жағдайда айтатын аргументтер де фактілер де көп, дұрыс бағыт-бағдар берген шығармын деп сенемін. Алайда ол туралы сәл кейін.
Ашуымды туғызған не, міне әңгіме осы жайында. Құрбым бір танымал кісіні аға ретінде жақсы көріп, ерекше құрметтейді. Ол кісіні мен де танимын, мен де сыйлаймын, мен де кездесе қалған сәтте «ағатайлап» тұрамын, бірақ бүгін біртүрлі көңілім қалды…
Сөйтсем, «ағам» кездескен сайын құрбыма (ал кездесіп тұратын іс-шаралар аз емес дегендей) «Бітті, сенің срогың өтті. Енді сен осы қалғаныңмен, қалдың!» деген әңгіме айтады екен. Мен бүгін осыны естіп,‪#‎жағаұстадым‬‬‬‬.
Сенгем серкем сен болсаң… Ел алдында беделі бар (және сіз ойлағандай анау мынау бедел емес), ақылы бар, көрген -білгені бар, адамдар осындай әңгіме айтса, мына біз қайдан оңамыз?!
Жаным-ау, егер ол «Сендей ‪#‎жақсықыз‬‬‬‬ — ды көрмей жүрген жігіт соқыр! Алайда өзің де көп таңдай бермей, теңіңді тапқың. Уақыт тым асығыс. Көңіл, шіркін, қартаймайды, бірақ жылдар өзінікін алмай қоймайды» деп ағалық қамқормен әңгіме айтса, аузы қисайып кетеді ме? Тапап, намысына тиісіп, қорлап, сүйектен өтер сөздер айта отырып, жақсы ишара жасадым деп ойлай ма екен?
Құрбымның мінезінің салмақтығы сондай, ол басын төмен түсірген күйі, қарсы тіл қатпай кете беретіні анық. Сөз көңіліне қатты тисе де, жүрегің ауыртса да, ол іштей тынады. Бірақ «ағамдікі» не әуре деймін де? Дәл осындай сөздерді айтып отырғанда. өзі де қыз асырап отырғанын, өзінде де қарындас бар екендігін неге бір ойламайды. "Әкесі үшін баласы жауап тартады" деген бар емес пе?..
Әй, болдым, толдым деп кердең басып, көкірек керіп сөйлейтіңдер, тілдеріңмен жақындарына жамандық шақырмаңдар! Кімнің тағдыры қалай болады, ол қыз байға шыға ма, әлде мүлдем шықпай қала ма, адами қамқорлықпен, ағалық махаббатпен тіл қатқың! Ертең сен мәпелеп өсіріп отырған бұрымдың сенің сөзіңнің залалынан, бүгінгі сол қыздың ашуынан оң босағада отырып қалмасың, соны ойлаң. Сен кеудеңді «тоқылдатып», әңгіме айтып жатқаныңда көкте бәрін тізіп, бәрін орынды орынмен қойып жатқан бір құдіреттің барын ұмытпағың! Тек сол құдірет қана кімнің «срогы» қашан және қалай келетінін біліп, жеке-жеке бәрімізге осының бәрін сынақ ретінде бергендігін есте сақтай жүргің!

18.03.2016

Есіме түсіп кетті. Былтыр ма еді, бір құрбым өзінің «судай жаңа» жігітімен таныстырды.
Басында екеуіміз ғана шай ішіп, аман-саулық білісіп отырған едік. Бір-екі сағаттан соң, ол құрбымды алып кетуге келді. Біздің болса, әңгімеміз таусылар емес. Жігіттің түсінігі бар екен. Өзінше болып, жынданып, мінез көрсетпеді. Отырды. Таныстық. Әңгімелестік. Кейін, жігіт қолын жууға ма, темекі шегуге ме, есімде жоқ, дастархан басынан тұрып кетті. Ол кетісімен құрбым "Қалай саған?", «Жақсы жігіт па, норм ба?» деп "қызық-қызық" сұрақтар қойды. Негізі құрбым өте ‪#‎жақсықыз‬‬‬‬. Адамды да өзі тани алатын сияқты еді. Менің пікірімнің ол жерде қажеті қанша, сөздің шыны керек, түсінбедім. Ер адам кір жуғыш машинка болса, мейлі. Иә, осы марка жаман не жақсы деп турасынан айта қоятын. Ол — адам ғой)))) Танысып отырғанымыз осы жаңа. Әрине адамды бес минут ішінде білуге болады дер, білгіштер. Бірақ бірінші қарағанда адекватты, жап-жақсы жігіт. Қалай болғанда да, мен онымен жарты сағат әңгімелесіп, оның норм әлде норм емес екендігін айта алмас едім. Және менің пікірімдегі «норм», басқа үшін «норм» болады ма?
Құрбыма қарап отырып: «Жігітіңді бір түнге бере тұрш!» дедім. Ол аң-таң. «Не үшін?» Құдайым-ау, жігітпен бір түн бойы бірге не үшін болатынымды дәкөөөй қызға түсіндіріп отырғаным… Турасын айттым. Барлық жағынан сынауым қажет емес пе ?Құрбым сасып қалды. Бірақ әзілімнен гөрі зілім өтті.
Біздің #жақсықыз — дардың логикасы қызық. Кейде жігітті өздерінің талғамына сай емес, қоғамның, құрбыларының, қызметтес достарының, одан қалды көрші-қолаң, тағы басқалардың талғамымен таңдайды. Өз пікірі жоқ деуден аулықпын. Бірақ істеріне қарасаң, солай.
Жігіт — шопыр. Мамааа, шопыр жігітті достарыма қалай таныстырамын, ұят. Жігіттің үйі жоқ. Мамааа, құрбыларымнан ұят. Жігіт — күзетші. Әріптестеріммен бірге баратын отырыста, оның күзетші екендігін, мамааа, қалай айтамын? Жігіттің машинасы жоқ. Мамааа, ұят. Ұят! Кімнен? Сен өзі кімді жақсы көріп жүрсің? Әлде нені? Жігітті ме? Әлде оның әлеуметтік жағдайын, қызметін, қалтасын? Сен бүгін таныс, ертең маңайынан табылмайтын біреулердің ойымен сүйіп, солардың талғамымен отбасы құрмақпысың?
Сүйген адамдар сүйіктілеріне шаң жуытпайды. Керісінше, біреу келіп, "қойш, жігітң күзетші ме?" деп сұрап қалса, «иә, күзетші. За то өте иманды, мейірімді, адал, тапқанын тиынына дейін үйге әкелетін керемет жан!» деп неге мақтамасқа, Біз болсақ, ұялып қуыстана түсеміз. Ешкім сұрамай жатып. Бұлай ешкім сұрамайды да. Бірақ өзіміз соған алдын ала уайымдап, алдын ала біреулерден ұялып тұрамыз. Кешір, бірақ нефтяной магнат, миллиардер саған кезіге қалса да, дәл осы қарапайым жігіттей сені сүйіп, алақанына салып, аялай алар ма екен?! Барымызды бағалайық, қыздар. Атақтың емес, адамның қадірін білейік!

15.03.2016