Иә, бұл апта расында да математика жайлаған апта болды өзі. Қайда барсам — математика… Жә, басынан бастап айтайыншы.

Бұлдыр математика
Бұлдыр математикаға дүйсенбі күні-ақ тап болдым. Кафедрамыздың шақыртуымен бізге дәріс оқуға түу Жапониядағы Осака университетінен профессор Умано Мотохидо келіпті.


Курс атауы — «Бұлдыр жиындар және олардың қолданылуы» және ол бұлдыр көрсеткіштер, бұлдыр талдау, сараптамалық жүйелердегі бұлдыр жиындар, бұлдыр жағдайда шешім қабылдау сияқты сұрақтарды қамтиды.


Мұндай пайдалы дәрістерден шет қалмауды жөн көріп алғашқы күннен қатыса бастадым.


Шыны керек, бастапқыда аздап миымыздың ашығаны рас.


Бернұр тіптен мұңайып кетті. Ал сендер «математика — нақты ғылым» дейсіңдер.


Дегенмен, есепті шығарған сияқтымыз.


Мына екі магистрант мәз, әйтеуір.


Ал профессорымыз болса бұлдыр жиындардың жапондық Matsushita компаниясының кір жуатын машинасы программасына қолданылуы туралы сөз қозғады.


Оның айтуынша, машинадағы кір жуу уақыты бұлдыр басқарумен анықталады екен.
Ғылыми жетекшім «сөйлеуді тануды бұлдыр логикаға салуды үйреніп ал» деп тапсырған еді. Тура мағынасында бұлдыр, бұлыңғыр болып тұрғаны…

«Былдыр» математика


«Былдыр» математика мені жұма күні өзім 4-курсқа оқитын «Сөйлеу технологиялары» пәніндегі «Марков жасырын моделдері» тақырыбына арналған дәрісімде күтіп алды.


«Студент аз екен» деп таң қалмаңыздар, себебі пән өте тар профилді және оны тек қана «Компьютерлік лингвистика» мамандандырылуын таңдағандар ғана оқиды. Қас қылғандай топтағы жалғыз ұл да сол күні сабаққа келмей қалыпты.


«Сөйлеуді қандай да бір Марков процесінің туылуы ретінде қарастыра аламыз. Біздің сөйлеу мүшелеріміз сөйлеу дыбыстарын шығара отырып түрлі күйлердің тізбегінен өтеді, мысалы тілдің орналасуы, жақтың ашылуы, дыбыс трактісінің формасы және тағы басқа. Әр күйде шығарылатын дыбыстарды қандай да бір бақыланатын символдар тізбегі ретінде сипаттауға болады. Жасырын Марков моделдерінде күйлер тізбегін тікелей бақылай алмаймыз, сондықтан модель жасырын деп аталады. Біз тек қана қандай да бір ықтималдықпен таратылған сәйкес символдарды бақылай аламыз» деп отырмаймын ба :-b


Ал Дина болса… Сонда қалай, бұларға ештеңе қызық емес пе?


Дегенмен қызығушылық танытып отырғандар бар екен, сұрақ қойып жатыр :d Менің «былдыр» деген математикам бұларға бұлдыр болып отыр екен. Мотохидоның дәрісіндегі өзімнің түрім есіме түсіп жымиып алдым да, қайта түсіндіре бастадым.

«Нағыз» математика

Сабақтан соң кабинетіме келіп поштамды ашсам, университет бойынша ғылыми-зерттеу институттарын бақылау нәтижесінің рейтингі келіп тұр екен. Біздің «Жасанды зерде» ғылыми-зерттеу институтымыз ашылғанына 2-ақ жыл болғанына қарамастан, бірінші санатты ұйымдар қатарына еніпті. Ал рейтинг басында жоғары санатты ұйым ретінде 9,31 баллмен «Теориялық математика және ғылыми есептеулер» ғылыми-зерттеу институты көш бастап тұр екен. «Бұл — белгі» деп ойладым мен: «нағыз математиктер бар ғой онда. Ол ұйымды кезінде математикалық анализ пәнінен коллоквиумға дайындалғанымда кітабын жастанып оқыған профессор Темірғалиев басқарып отырған жоқ па? Барып, институтпен танысып, әрі ол кісіден студенттерді қалай математикалық ойлауға үйрету керектігін сұрап қайтайын.»


Содан бүгін, яғни сенбі күні институт орналасқан оқу-лабораториялық ғимаратқа қарай бет алдым.


Келсем, профессор Темірғалиев шәкірттерін жинап алып семинарлатып жатыр екен.


Аз уақытта семинарды аяқтап институтпен таныстыруға көшті. Институт небәрі үш кішкентай кабинетте орналасқан екен.
Екі кабинетте институт қызметкерлері таңнан кешке дейін жалпы сомасы 1 жылға 44 миллион құрайтын 7 ғылыми жоба бойынша жұмыс жасайды.


Институтта талантты жас ғалымдар жетерлік. Солардың бірі — PhD Нұрлан Наурызбаев. Ол Thomson Reuters рейтингісі бойынша 2-орында тұрған «Foundations of Computational Mathematics » атты жоғары импакт-факторлы басылымға 34 беттік мақала жариялаған. Мұндай рейтингілі мақаламен оған енді кез-келген шетелдік ғылыми орталықтың есігі ашық. Ал ол болса ЕҰУ-да.
«Мақалада атауынан көрініп тұрғанымыздай, жалпы сандық интегралдауда қорытындылар беріледі. Математика мен информатикада дискрепанс дейтін орталық ұғым бар, яғни жақсы таралудан ауытқу.»


Болашағынан үміт күттіретін жас ғалымдардың бірі — ақтөбелік жерлесім, PhD — Ақсәуле Жұбанышева. Импакт-факторлы мақала саны — 3. Ақсәуле докторант кезінде-ақ Германиядағы дүниежүзілік математикалық орталықтарының бірі болып табылатын Иена университетіне барғанда әуелі студенттік семинарға қойған баяндамасын ол жақтағылар өздері сұрап профессорлық семинарға ауыстыртқан екен.


Ал мынау – Нұрлан Темірғалиевтің кабинеті. Көзіме түскені – барлық кабинетте тақталар. Иә, математиканы тақтасыз елестету қиын.


Маған коллоквиумда көмектесіп, кейін емтиханнан «автомат» алуыма себепші болған «Математикалық анализ» кітабы көзіме оттай басылды. Бұл кітабы туралы профессор «Бейнелі сөзбен айтсам, қасқыр отарға шапқанда бір ғана қойды жеп кете бермей, артындағы күшік қасқырларға, үйіріндегі әлсіз қасқырларға да жемтік даярлау мақсатымен алдында кездескен қойлардың барлығын бауыздап қырып кететіндігін исі қазақ баласы біледі. Біздің институттың да қойып отырған есептері осындай, ары қарай жалғастырып кетуге мүмкіншілік береді. Ал қасқыр қойды жеу үшін оның азуы қандай рөл атқарса, біздің ұсынып отырған «Математикалық анализ» оқулығымыз да сондай рөл атқарады. Ол ғылымға ауыз салатын – «азу» дейді.


»Оқулық" демекші Нұрлан Темірғалиевтің мектептердегі қазіргі математиканы оқыту үлгісіне мүлде көңілі толмайды. Сол себепті Теориялық математика институты "Қазақстанның инновация-өндірістік дамуына – математикалық қолдау" жалпыұлттық жобасын ұсынып отыр, ол жоба аясында институттың мектеп математикасы бойынша жаңа методология мен методикалары негізінде бүкіл Қазақстан мұғалімдеріне бағдарлама мен оқулықтар толық көлемде дайындалмақ. Ол үшін 2 миллиард теңге көлемінде қаражат керек екен.


Ақыры әңгіме орайы келіп тұрғасын, дайындап келген математикалық ойлау туралы сұрағымды қойып жібердім.
«Математикалық ойлауға баулу мектеп жасынан бастау алуы керек. Баланы жастайынан автоматты түрде жаттауға емес, шығармашылыққа бейімдеу керек. Мысалға қарапайым көбейту кестесін үйретуді айтсақ, біздің мұғалімдер бірден дайын кестені жаттатуға құмар. Одан да алдымен бір мысалда көбейту мағынасын түсіндіріп, ары қарай кесте мәндерін өзі жазып шығатындай ету керек. Сол кезде бала үшін ол жаңалықпен тең, ол оны түсініп тұрады, математикалық ойлау, анализ деген осыдан шығады. Содан кейін ғана кестені жаттата беруге болады. Мектеп математикасының негізгі жүгі «есеп шығару» емес, болашақ мамандығына қатыссыз әр адамға қажетті «математикалық жетілуге» жеткізу болып табылады» деді профессор.

---

Үйге келе жатып Темірғалиевтің «негізі, адамға отансүйгіштікке қоса қажетті деңгейдегі білім де керек» деген сөзін есіме алып бір күліп алдым. Алда әлі Мотохидо дәрістерінің бір аптасы бар. Қажетті деңгейдегі білімімді алып қалудың бір аптасы…

Армысыңдар, достар!

Осы аптаның тақырыбына сәйкес, «5-сыныптан кейін математиканы өмірде қолданасыз ба?» деген сауалға математикаға тікелей қатысы жоқ кәсіп иелерінен жауап алу қызық болды. Оған қоса, кейбірінің математикаға жақындығын кішігірім тест арқылы сынауға болады.
Сонымен, екі сұрақ, үш есептен тұратын 5-8 сынып бағдарламасынан алынған төмендегі шағын тест жасалды.

Жас отбасылар үшін баспаналы болудың екі танымал жолы бар: жер алып, қала сыртынан өз күшіңмен үй салу немесе ипотекаға қала ішінен пәтер алу. Біз екіншісін таңдадық.

Дайын пәтерді ала салып, уақытында ипотекасын төлеп жайбарақат күн кешемін десеңіз — қателесесіз. Әлде бұл тек менің басымнан өткен жағдай ма? Сонымен, баспаналы болғанда атқарылған істер мен кеткен шығындардың есеп-қисабын бастан-аяқ баяндап бергім келіп отыр. Біреу-міреуге пайдасы тиіп қалар.

Пәтер іздеудің машақаты мен ойлағаннан көп болып шықты. Пәтер табылады, оның жарияланған құны бағалаушы компанияның ұсынған құнымен сәйкеспей қалуы мүмкін.

Мысалы, пәтер 50 мың АҚШ доллары тұрады делік. Сіз үйдің құжаттарының көшірмесін иесінен сұрап алып, банк ұсынған бағалаушы компанияға барасыз. Ол жерден бағалаушы маманды ілестіріп шығып, пәтерге алып барасыз. Ол пәтерді суретке түсіріп, құжаттарын алып, 1-2 күнде нақты бағасын қойып береді. Олардың өздерінің есептеу формуласы бар (үйдің орналасуы, үйдің сыртқы ахуалы, салынған жылы, пәтердің жалпы ауданы, т.б. критерийлер есепке алынады). Бағалаушы үйді жарияланған құнынан 2-3 мың долларға артық, не кем бағалауы мүмкін. Кем түссе — пәтердің иесі келіспейді, артық шықса — сіздің қалтаңызға үлкен салмақ.

Бұл жерде ескере кетерлік тағы бір нәрсе бар: бастапқы жарна. Банк сізге үйдің толық сомасын бермейді, 85-90 пайызын ғана төлей алады. Сондықтан сіздің қолыңызды үйдің жалпы бағасының 10-15 пайызын құрайтын сома болуы керек.

---

Есте болсын: Бағалаушы пәтердің интерьерлік жағдайын есепке алмайды. Сондықтан, еурожөндеуден өткен, студиясы бар, итальяндық қымбат бояу жағылған, жиһазы жалпы бағаның ішіне кіреді, терезесі суперпластик, шкафтың ішінде жер сілкінісінен қорғайтын бункері бар дегендей критерийлер назардан тыс қалады.

---

Пәтер сатылымға шыққан кездегі суреттер

Менің жағдайымда, 1 бөлмелі, жалпы ауданы 33 шаршы метрлік пәтер 62 мың долларға сатылды, бұл 2014 жылғы шілде кезіндегі бағаммен есептегенде 11 400 000 теңге шамасында еді. Бағалаушы жігітті пәтер көрсетуге алып бара жатып әңгімеге тартып, жағдайды түсіндіріп, қорытынды бағаны қожайын сұраған бағамен бірдей етуге келістірдім (солай да істеуге болады ). Кейін алғыс ретінде 1 қорап кәмпиті мен конъягын, немесе торт алып ұстатып жіберуге болады (шамамен 2 мың теңгеге шығындаласыз).


Қорытынды шыққаннан кейін, үйдің иесін шақырып, банктте келісімшарт жасастық: біз өзіміздегі алғашқы жарнаны ұстатамыз (1 миллион 140 мың теңге). Қалған 10 миллион 200 мың теңгеден астамын банк 1 апта ішінде аударады.

Сол банктың ішіндегі нотариуста сату-сатып алу келісімшарты, пәтерді банктің есебіне кепілге қою туралы келісімшарт жасалады. Жалпы осы заңгердің қызметтері 30-40 мың теңгеге шығады.

---

Есте болсын: Пәтерді өз атыңа аудару да машақатты тірлік. Мекемелерге жүгіруден ерінсеңіз, жұмыстан босау қиын болса, банктың нотариусымен қоштаспай тұрып, осы шаруаны шешіп беруін сұраңыз. Пәтерді атаққа қою, т.б. жеке шаруаларды банк нотариусы 4-5 мың теңге ақыға өзі істеп береді.

---

Міне, 1-2 апта ішінде көптен күткен пәтерді алдыңыз, құжаттарыңыз рәсімделген. Енді баспанаңыздың ішкі жай-күйін реттеу күтіп тұрады. Үйді құрылысы жаңа аяқталған кешеннен алсаңыз — онда бұл мәселе сізді айналып өтуі мүмкін. Бірақ бұрын пайдаланылған пәтерге ие болсаңыз бәрібір бір нәрсесіне өзгерту енгізу қажет болады.

Алдымен көнере бастаған унитаз бен ваннаны жаңалау қажет деп шештік. Түбі ауыстыру қажет болады, әзірге құлшыныс барда істеп алуды жөн санадық.

Жаңа унитазға 25 мың теңге шамасында, душ кабинасына 100 мың теңге шамасында (орнатуымен қоса алғанда) қаржы жұмсалды.Бұл жерде ваннаның босаған орнына кафель төсеу, қысқа құбырды ұзарту, унитаздың жалғанған жерлерін бітеу үшін кеткен бірнеше килограмм силиконды есепке қосқан жоқпын.

---

Есте болсын: Егер сіз жас отбасы болсаңыз, бұл сіздің алғашқы пәтеріңіз болса — жөндеуді қажет ететін жерлерін бірден жасап алған дұрыс. Кейін әбден орнығып алғаннан соң көзіңіз үйреніп, әне-міне деп жүріп ұмыт болуы мүмкін.

---

Сыртқы есіктің қасында қабырға-шкаф бар екен. Есіктері Кеңестік дәуірден бері ауыстырылмаған, тозығы жете бастапты. Заманауи бірдеңемен ауыстыру керек болды. Ең дұрысы — ысырмалы айна деп шештік. Қажетті материалға, жұмысымен қоса есептегенде 45 мың теңге көлемінде жұмсалды.

Жаңа пәтерге көшкенге дейін бізде жиһаз да, тұрмыстық техника да болмапты. Қоныстанғаннан кейін осылардың бәріне қажеттілік туындады.
Диван-тахта 66 мыңға, шкаф 40 мыңға шықты.

Әйелімнің арманы — сұр түсті кір жуғыш машина еді, оны да дер кезінде алып қалуды жөн санадық. Шаңсорғышсыз да өмір қиын екен.

Кір жуғыш машина 85 мың, ал шаңсорғыш 19 мың теңге шамасында болды.

Сізден бұрын, есебін көріп өзім шошып кеттім. Анамша айтсам, бастапқы жарнасымен қоса есептегенде 1 айдың ішінде 1 миллион жарымның «артына су құйыппыз». Осы материал арқылы айтқым келгені: ипотека алуға бекінсеңіз, басқапқы жарнадан бөлек қосымша қорыңыз тағы болсын. Бұл математика тақырыбына қаншалықты жақын екенін білмедім, «Блогиада» дәуіріндегі соңғы жазбамның жоғары баға үшін емес, оқырманға көбірек пайдасы болғанын қаладым.

Толықтыру:Төменде ай сайынғы төлеміне, қай банктан алғаныма қызығып жатқандар бар екен: Ай сайын 137 мың төлеймін, 15 жылға, Сбербанктың «Молодая семья» бағдарламасы.

Мен қызға барғанда ай жарық болды демекші, Домбыра Party-ға National Geographic келгенде адам жиналмай қалып ұятты бола жаздадық. Бір-бірімізге жақын тұрып, көп болып көрінуге тырысып, әйтеуір бірдеңе қылдық. " — Ассалам уаалейкум. Уалейкум ассалам. — National Geographic. — Geographic National" — деген диалог естеріңізде ме (жоқ болса төмендегі видеоны қарап алыңыз)? Сондай бола жаздадық, қысқасы.



Енді Домбыра Party-дің өзіне көшейік. Бұл жолы тағы да жаңа өнерпаздарға қол соғу құрметіне ие болдық. «Шабыт» университетінің студенттері Қуаныш пен Нұрлыбек күйлерді төкті.











Осының алдындағы патидың көрігін қыздырған Азамат пен Нұрбол есімді жігіттер естеріңізде ме? Азамат гастрольдетіп кеткен екен Нұрбол жалғыз келді. Құр қол емес әрине.









Туған күн дегеннің әннің орындалуы тегін емес. Бұл пати (12.09.2014ж) осы сайттың қолданушыларының бірі Abylai деген жігіттің 23-ші туған күнімен дәл келген болатын. Сәтті пайдаланған достары құтты болсын айтып, патидың соңын вешір қылдық.



Астананың ауа-райы мүмкіндік берсе Домбыра Party-ді әлі де жалғастырамыз. Дегенмен биыл open air форматынан кешірім сұрап, ғимараттардың ішіне көшсек деген ойым бар. Қысқасы, құлағыңыз түрік жүрсін. Хабарландырулар мына жерде жарияланады.

Бұл күнде интернетте тіркелген қолданушының үштен жартысы, бестен қыртысы өзінің құлаққа салынған енін ұмытқандай, жеке кәбінетіне кіретін пәрөлін де ұмытып қалған. Facebook-тың көмегімен кіре салуға саусақ еті үйреніп кеткен. Десек те, қазақтың жеріне жер жетеді, қазақтың тілінен асқан тіл бар, ал жеке кәбінетіңе өзіңнің админ бере салған пәрөліңмен кіргенге не жетсін, шіркін!

Шығу тарихы

Білесіз бе, білмейтін де шығарсыз… Білерсің-дағы жыларсың, кірерсің-дағы тығарсың демекші, пәрөлдің шығу тарихын мен білмейді екенмін. Білетін академиктер болса, пікір алаңында ғылыми-зерттеу жұмыстарын бөліске сала жатар. Жалпы, пәрөлдің шығу тарихы сіздің акаунтыңызға кедергі келтіре ме? Ендеше, мына сенімді серіктесім Сергейдің кеңестеріне қүләқ* түріңіз.

* Орал казактарының сөзі

1. Қызыл дәптерімді көрмедің бе? Шошқаның суреті бар...

VKontakte-дегі акаунтыңыздың пәрөлін ұмыттыңыз ба? Поштаңыздың мекенжайын жіберіп, жаңа пәрөлді енгізудің амалын жасадыңыз ба? Сөйтіп, жеке парақшаңыз ашылған да болар. Мейлің! Амал бар, тақырыпты тырдай етпес үшін мәтінін жазуды әрі қарай жалғастырайын. Келесіде қандай да үш-төрт сайтқа тіркелетін болсаңыз, қолыңызда қалам, алдыңызда дәптеріңіз/блакнотыңыз болсын. Бастысы, тіркелген логиныңыз бен пәрөліңізді сол мезетте жазып алыңыз. Дәптеріңіз көзкөрінді жерде қолжетімді болатын болса, айыпқа бұйырыңыз. Дәптерім жоғалып кетеді, кола төгіліп кетуі мүмкін, жаңбырдың астында қалсам зонт ретінде пайдаланам, әжетханада қағаз болмай қалса… тағы да айыпқа бұйырыңыз. Себебі дәптерге пәрөл жазудың бұл жолы сізге ешбір пайдасы тимейді, 45 теңгеңіз де сатушы Светаның төс тартқыш қалтасына кетеді.

---

2. Кәмпитерім бұзылып қалды. Айгүл мен Серіктің тойы бар еді...

Жалпы, қазіргі күзде кәмпитермен жазылған/жасалған дүниежалғандарыңызды кәмпитердің D: дискісінде сақтаған дұрыс. Алайда кейбір постмодераторлық шығармалар жазған жазушылар, өлең ұрлаған ақындар кәмпитерінің істен шығуына байланысты қуындыларын жойып алғандықтан, апталап ішіп кеткен. Әлбетте, логин мен пәрөлді максимум Microsoft Word-та, әрі кетсе минимум WordPad-та сақтаған тиімдірек. Дегенмен, сол файлдың Facebook-ке жарияланып кету, форумдарда флудталу, қас досыңыздың немесе жан жауыңыздың флешкіге тігіп әкету қаупі де жоқ емес. Сондықтан бұл әдістің де сізге айтарлықтай берер пайдасы нөл бүтін жүзден бір. Кім біледі, ноутбукыңызбен оңашада қыдырып жүрген кезде орындықта күзгі жапырақтардың арасында қалып қоюы да мүмкін. Ақыры, ғұн деп мақтанасыз ғой, сондықтан сақ болыңыз. Алты жыл бойы жинаған дүниелеріңіз бір сәтте наққа кетуі мүмкін.

---

3. Миғұла неме, миыңның бәрі су боп кеткен ғой...

Негізі, ең дұрысы ақпаратты мида сақтау. Бұл заманда ешкім миыңызға құрылғы тігіп қойып, кинодағыдай барлық ақпаратты суырып алмас. Егер ішкіш болсаңыз, ойда жоқта пибілете отырып шер тарқатып, пәрөліңізді бомждарға айтып қоюыңыз мүмкін. Тіпті, мұндай келеңді жағдайда Ішкіштер Департаментінің нақ өзі сізге жағымсыз жаңалықты естіртуі әбден мүмкін. Дегенмен, миыңызды басқару қолыңыздан келсе… Іһэқ-іһэқ… Іһһуұүммь… Миыңыз сізді басқарады екен ғой. Миыңыз сізді басқаратын болса, басшылыққа сенім артыңыз. Тек болатын нәрселерге бола миыңызды ашытып, пәрөлдердің бұзылуына жағдай жасап жүрмеңіз.

---

4. «Неверный пароль»… «Я забыл пароль»...

Мінеки, жоғарыдағы осы сөздерді келесіде тіркелуде пәрөл етіп жазыңыз. «Ваш пароль неверный» деген жазу шығарып, пәрөліңізді есіңізге түсіреді.  Дегенмен, A1abkhazia= деген сарындағы пәрөлдер мықты деп жатады осы. Әлбетте, пәрөл сақтаудың әдісін таңдау өз мәжбүрлігіңізде.

---

P.S. Пәрөл сақтаудың тағы қандай қитұрқы әдісін білесіз? Қазіргі күзде қолданбайтын немесе күзінде өшіріп тастаған акаунт/логиныңыздың пәрөлі қандай еді, есіңізде бар ма? Міне, осы сұрақтарға пікірлер georgia-сында ерініп болса да жауап жазсаңыз еken .

Бұзылған нәрсенің бәрі жарамсыз емес. Блогиаданың осы кезеңіндегі 6-туры «Бұзу» деп аталғанын көзі -18 бен +23 арасындағы оқырман жақсы білетін шығар.
Түһ, тағы көп әріп боп кетті. Жарайды, оқыңдар, һәм посттың жартысын суреттер ап тұрғанын ұғыңыздар.

«И сразу о главном...» дейтін жаңалықтар дикторлары секілді. Әуелі мұңды нәжіс болмаса да, көңіл көншітпейтін жайттар хақында.
Абзал Сариевқа ұйымдастырушылар атынан алғыс айтқаннан өзге амалы жоқ. Онсыз да қазақы саналы беймарал блогерлердің арқасында бірнеше сатыдан өтіп кеткен бұл азамат осы межеден жарысты тәмамдады. Ақаулар кесірінен бірнеше сағат кеш жариялаған блогерге ұйымдастырушылардың қатаң болғаны да заңды. Жарыс ол жарыс, ереже ол ереже. Алайда, алғашқы үштікке (қой онымен, бестікке де) таласуға лағынеті де, қабілеті де жете бермейтін жігітті қинамай-ақ, өздері де тыныш көңілмен өтінішін қабыл алған щығар. Абзал, еркексің! Блогиададағы жолың үшін рақмет!

Жандос та уақыт тапшылығын көре отыра, үлгермей қалды. Мен үміт күткен айдаһарлардың бірі еді, екі тур қатар жазбасыз қалды. Сәйкесінше, төрттіктен сырғыды. Ресми өтініш жайлы дерек жоқ, дегенмен… Бәрібір рақмет, сегіздіктегі семіз орның құтты болсын, Жандос! Сенің Асқар туралы туындың менің жүре… жарайды, енді, оттамай-ақ қояйын, архивімде мәңгілік қалмақ.

Егер де сіз сенетін барлық рухани субстанциялар жар болып, келесі блогиада боп жатса, соңғы сегіздік қатарынан мұндай жолмен жарыстан кететіндер болмауы тиіс де санаймын. Иә, өмір, иә, тіршілік. Алайда, «осадок-то остался».

Сонымен…
Ернар Бекенов. «Блогиада #20. Менің стереотиптерім қалай бұзылды?». Маған өз басынан өткен жазбалар ұнайды. Бір жылылық, сенімділік, объективтілік (парадокс!) бар секілді.
Алайда, өз басының стеротиптері жайлы айтқанда, Ерлан Оспан есімді азамат айтпақшы, «Стереотип комплекспен шатасып кетіпті». Жо-жоқ, бұлар да стереотип. тек бір адамның өз жеке басына қатысты болғандықтан, масштабы сондай тар көрінеді. Жеке бастың күйі әркез комплекстермен іргелес. Қысқасы, жалпы мағынасында стереотип ұғымы көп адаммен байланысты болуы тиіс. «Принциптер мен стереотиптер талай өзгереді екен. Осыдан бірнеше жыл бұрын өміріңде осындай оқиғалар болады десе сенбес едім.» Міне, міне, бұл принциптар болса керек.
Сөзсіз, жазбаның басым тұстарына — тартымдылығы, жылылығы жатады. Өйткені, онда сіз барсыз. Суреттеріңіз — «и-и, джәні». Базарбайдың сіз жайлы жазбаған тұстарын мына посттан білдік. Техника шебер. Сонсоң, аталған кемшіліктері бола тұра, осынау идеяны, постты осылай жазу бастамасын тамаша дегім келеді. Ерекше.


Маралбек Сағынғанов. «Арықтау амалдары: Стереотиптермен күрес».
Жазба тілі жатық. Демотиваторлар (факт жүзінде — мотвиаторлар) — өрт! Иә, бәлкім, көбі орысша дайын демдердің аудармасы шығар. Бірақ ол кімнің шаруасы? Нәтиже біреу — қазақша қағытпа, тамаша материалдар шықты.
Енді, жалпы, тақырып таңдау. Білетін тақырып болғасын, жиі бой ұруға кет әрі еместігіңіз көрініп*-ақ тұр. Өйткені тура бір ай бұрынғы постыңыз да «Арықтау амалдары: Диета әлде фитнес» деп аталып еді ғой. Ой, балдызыңды, сөздеріне дейін бірдей-ақ екен. «Алдыңғы бір постты өңін айналдырып қайта жазып шыққан сияқтя екен» (цитата қаз-қалпында) деген Қожабекова ханым да мұны байқапты.
Сонсоң, стереотиптерді айтып-айтып тастап, олай емес екенін ұқтырғаннан соң, сәл-сәл басқа не істеу керек екенін кеңестеген ләзім бе деп қалам. Мысалы, «Кешкі алтыдан кейін нәр татпа» — стеротип-миф екенін паш еткен соң, онда сол кеште қалай, не, қанша жеген жөн екенін де айта кетсең, қатып кетер ме еді? Білмеймін, «аяқталмай қалудың тұщымды дәмі».
Жалпы, ана айтылғанның бәрі стереотиптер деген тұспал үшін ғана, ақпараттық салмағы үшін ғана тағы да бір сауатты пост дер едім. Дей тұрғанмен, дәлелдеу жүгі онша орындалмаған секілді.
Иә, тағы бір рет айтайыншы, демотиваторлар — өрт!

Әйгерім Кеулімжай. «Шетелде білім алу туралы 7 миф».
Пост тілі — қарапайым, түсінікті. Еңбек көзге ұрып тұр. Тамаша пост!
Бірден: «Біздерде мынадай бар, мынадай бар» (С.Т.) дейтұғын тұжырымдардан гөрі, мынадайлардың бар екенін оқырманның өзіне дәлелдей көрсете отырғаның — жақсы жүріс. «Статистиканы қара, еу, маубас!» деп шұқып көрсету — қалай болғанда да әккілік (әкулік?  ) Дегенмен, бірінші мифтегідей көрнекі статистканы басқаларға да көрсетуге болар еді. Мәселен, оқу ақысы туралы пунктте. Дәніктіріп жібердің жай.
«2. «Шетелге оқуға түсу және шетелде оқу тым қиын»» — сауалнама қорытындысы бойынша, халықта бұндай стереотип жоқ екен, шынымен де солай деген сияқты нақты қорытынды жасай кетсең, біз секілді ноқалай ноқаттарға тәуір еді. Әйтпесе, тақырып стереотип бұзу болғасын, біз жарым-жартылай оқып, сондай стереотип бар деп ойлап қалармыз. Егер терең үңілсең, логикалық шырмалуға ұшырап қаласың. Жалпы ботқа, бірақ ол сенің постыңа байланысты болмауы мүмкін. Менің басыма байланысты болуы да ықтимал.
«Ал сіз осыған байланысты қандай мифтерді білесіз? Айта қойыңыз, қарсы тұжырым табылып қалар.» Поһ, не деген паңдық, не деген сенімділік! «Бүге-шігесіне дейін білем, келіңдер нақ!» дейсің бе?
бы.зы. Шетелде оқитын таныстарың көп екен. Жазба — құнтты, алда жаңа жетістіктер тілеймін!


Асқар Базарбай. "ҮЗДІК 10 «ЖЕГЕН ЖӘРДЕМ». Өліп болмайтын өтірік амалдар хит-парады". Көрейік.
Стиль, тіл — орынды. Жоқ, материал суперрррро! Мысалы:
"Әрине, ондай кезде әрбір «шәкәрімтанушы» табан астында медицина ғылымының докторы боп кетеді."
«Ақтөбе облыстық жедел дәрігерлік көмек көрсету ауруханасының оташысы — Арыстан Базарбай» — Сыбайлас қамқорлық?
Бірақ, мен «кажется, сапсем ақуел». Мынаны қарашы. "Ұшық, яғни герпес суық тию арқылы емес, вирус әрекеті нәтижесінде пайда болады" дегеніңе сене отыра, оны дәлелдейтін дәйек іздеп отырмын. «Асқар айтты ғо» — негізі, аргумент, дей тұрғанмен… Тағы бірдеңе қоссаң, қарабайыр ажалды ғалымдар сөзі, статистика, меднұсқаулық үзіндісі. Жай, қалау.
Жоооқ, мына «подачаны» қарашы! Түууу!
«Сондықтан, тағы да қайталаймын, білмесең — түртпеші бейшараны.»
«Сатпаев пен Гагарин көшелерінің қиылысын меңзеп, ұлы тұлғаларды масқаралау үшін тұрған жоқ.» — Құрманғазы?
Болдым. Цитаталап отырам ба енді осылай?
Жалпы, пост — күшті-күшті. Маған өзіме көп кеңес түйгізді. Менің қара жұмысымда, айналамда талай «ауыштар» жүргенде пайдалы ма деп қалдым. «Келесі жазбаңызға автоматты түрде 10 ұпай қоямын деп отырмын. Тіпті далбаса жазсаң да.» (Ерлан Оспан) — неннадда так.  Бірақ мен де осылай жеткізер ем эмоциямды. Назгүл 9 қойды, хехе!
Асеке, шаба бер!


Эльвира Ерғалина. «Көлік тізгініндегі әйел — граната ұстаған маймыл? Ха!»
Пост танымдық ақпараттарға толы. Стиль — аралас, алайда, бұл жерде — бұл артықшылық.
«Астанада әр бесінші көлікті әйелдер жүргізеді екен. Жол ережесін бұзған 30 көлік тоқтатылса, оның ішіндегі бір жүргізуші ғана әйел жынысты болып шығатын көрінеді… Демек, әйелдер тірлікке ғана емес, автоға да өте ұқыпты қарайды». Суыртпақтаған тұжырым ғой, феминистка! Қой, қауіпсіздік қызметкерлері кейде жай әйел екенін көріп, тоқтатпай қоя салады.
Жалпы, өте сапалы пост. Жарып жіберетін ештеңе болмағанымен, әр бөлшегі орнында секілді. Есіңізде ме (не сұрақ мынау? сіздің есіңізде болмағанда, кімнің есінде болад?), «Көктем — кей бизнестің басы, кей бизнестің аяғы» атты жазбаңызда жезөкшенің пікірмен аяқтап едіңіз ғой. Сол секілді қою нүкте болса деймін де. Мысалы, қатты айдайтын (мәшинені) қатынның видеосы. Жай, өз толғанысым. Рақмет, сізді лав екенімді айтып па ем өткенде?


Айнұр Ракишева. «Танымал тағамдар: стереотиптер мен шындық».
Классикалық әйелдерский жұмыс. Ізденіс бар. Безендіру — зор!
Ал жұмыс орташа. Сіздің сегіздікке сай пост жазбауыңызға себептердің ішінде -" пост жаза салсам болды" дегендей пиғыл байқалатындай ма… Турнирлік жағдайға орай, таныс алқаш Бәжөн айтатындай, "Өмір сүру — зайпал, өлу — западло" деген ұстаным ойға келеді. Сонда да, соңына дейін жазып жатқаныңызға ризамын.


Тоқетері: көрдік, шолдық. Қазақтілді контентті ұлғайтып жатқандарыңызға рақмет! Назгүл Қожабекованың осы аптадағы қазылығына ерекше алғыс айта отыра, бір ауыз (бір тіл, 29 тіс) сөз:
Маралбекте тың идеялар, парасат ауқымы кең еді, осы турдағы жазғаны блоги стильдік тұрғыда сапалы болғанымен, төрттікке кіргендегі немқұрайлылықтың белгісіндей болды. Мәке! Жиналыңызшы! Жарайды, Асқар, қияр с ним, бірақ ана екі пері қызды тур шеңберінде шайнап алатын қабілетіңіз бар ғой!
Ернар мен Айнұрға айырып-айырып алатын, блогиадағы құлыпсыз есікті әдемі тарс жабатын сәт келді. Әдемі пост күтеміз. Айнұр, сіздің талғамыңызбен көсілетін кезіңіз осы тур екенін өзіңіз де сезетін шығарсыз?
Асқар — өз бабында. Маньяк!
Және… Әзірге рейтингтегі әзірге екінші орынға тамаша тартыс боп жатқанын айтқым келеді. Ох, Эльвира, ох, Әйгерім! Ох, кербездер! Бірінен-бірі өтіп сілтеген арулар осынау турнирлік жағдайда шын шеберлік көрсетіп жатыр. "Өмірде жақын құрбылар, блогиадада кім бұлар"? Өз артықшылықтарына ие қасқыр қарсыластар, менің пікірімше… Бір-біріңмен алыссаң да, бір-біріңді қамшылай отырып, Базарбайды тақтан құлататын мүмкіндіктің мүңк еткен исін сеземіз әлі…
P.s. Өткенде біреулеріңіз мәймөңкелеп, «бұ гім болды, қай танысым тыраштанды?» деген шығарсыздар?
Біле жүріңіздер, керекинфоға тіркелмей оқитындар тіркелгендерден көбірек. Халық санасында оқып алып, ештеңе жазбай, тіпті пікір білдірмей кете беру — қалыпты секілді көрінеді. Арамтамақтық сана. Мен де 3 жылдан бері жай оқыдым, тіркеліп жазғандағым осы болды. Енді жұрттан қағып кеткен стильдер, тіркестер болды, әрине. Сонда да өзімнің журналистік «началым» тегін емес, қабілетім болуынан деп санаймын.
Мен — Бөрібаймын. Және маған сендердің артық пайымдарыңыз емес, осындай шолудағы фотогерлік, безендіру мәселесіндегі кеңестеріңіз қажет.
Бейбітшілік, достық, блог!

Келесі кезекте… Вуа -ля! Математика! Фотореп!

Суреттерді ықыласпен ұсынған Медет Жансановқа алғыс айтамын.

Арнайы "Үздік киномінші" байқауы үшін

"… Бір кино көрсетпей қайтармаймын!
Көрерменге Люмерлерді сағындыртам,
Бла-бла-бла-бла-бла-бла..."…
деген сияқты — пафосқа толы кіріспемен бастағым келген әуелде, херметті хуйреремендер мен охуйрмандар.

Арнайы «Үздік кино сыншысы» байқауы үшін

«Жақсы көретін киноң қайсы!?» деп әлдебіреу шалғайға жармаса кеткенде, «Мә!» деп ұстата салатын фильмге келгенде, алдымен аузыма ілігетіні – осы. Ағайынды Коэндердің «Шалдарға еш жерде орын жоқ» («No Country for Old Men») туындысы. Біздің «ауылда» «Старикам тут не место» деген атаумен танымал.

Арнайы „Үздік кино сыншысы“ байқауы үшін!
Бұл жәй комедия емес, әзіл-шыны аралас, лирикалық комедия!

Неге бұл жанрды таңдағанын Ермек аға: "Қазақ өн бойында әзілге жақын, оны түсіне алатын халық. Өзіне-өзі күле алатын ұлттың ғана болашағы жарқын болмақ" — деп түсіндірді. Әр түрлі әлеу­мет­тік, саяси-экономикалық, рухани жағ­дай­лардағы келеңсіздіктерге іштей күйіне оты­рып, соны сыртқа әзіл арқылы шығаруға болады. Аталмыш фильм де соның дәлелі. Егер үстірт қарасаң, қарапайым комедия, ал сәл, сәл ғана тереңірек үңілсең, қарапайым комедияның айтары бар екенін түсінесің.
Көрсетілім өтетін жерге 2 сағат ерте келіп алыппын, содан күтуге тура келді, күтемін деп бірнеше кесе шайды қалай ішіп тастағанымды да байқамай қалдым. Сонымен, бәрі жиналып, режиссер мен актерларды ортаға алып сұрақты жаудыратын баспасөз конференциясы да басталып кетті. Фильмнің бас кейіпкері Күлпаш апа: «Шай көп ішсем, жиірек барамын...» дегендей, мен де осы кезде түсіндім, шынымен шайды көп ішіп қойыппын. Не керек, шыдауға тура келді. Маңызды нәрселерді жіберіп алсам, 2 сағат күткенім зая болмақ. Конференция біте салысымен заттарымды жинап, залға асықтым. Ойымда бір нәрсе: «Орын алып, қайта шығу...» Жол жөнекей су сатып алғаным тағы бар. Кезекте ұзақтау тұрып қалған сияқтымын, залға кірсем орын аз екен, ал фильм басталып кетіпті. "Қой, басын көрейін, ортасында шығып келемін ғой..." — деп ойладым да, бос орынға отыра кеттім. Ал, басынан баураған фильм мені жіберсейші сыртқа. Жібермеді, мен шығуға талпынбадым. Енді неге олай болғанына тоқталайын.
Фильмнің айтары көп. Ел телеарналары түсіретін ток-шоуларда шулап талқылайтын мәселелер бұл жерде жеңіл әзіл арқылы жеткізілген. Басты тақырып «Жетпісбайлар мен Сексенбайлар», одан кейін Ермек аға өзі көп жазған, алдыңғы фильмдерінде де көрсеткен ұрпақтар сабақтастығы мен жаңаның ескінің орнын басуы, атасының ісіне ғана мақтана алатын, бірақ өзі сол атасымен салыстыруға да келмейтін ұсақталған ұрпақ, уақыттың зулап өтіп бара жатқандығы жайындағы тақырыптарды қозғаған. Тіпті «Солай боп қалды...»-ларға да бір әзілімен тиіп өтті. Ермек ағаның сұрауы бойынша ары қарай жазбай-ақ қояйын, жазсам қызықсыз болып қалар. Жақсы әзілдерге күліп, күле отырып жылауыңыз мүмкін, бірақ ол соған тұрарлық. Сеніңіз!
Суымды ішіп отырып, бірде жымиып, бірде ішек-сілем қатып күліп, бір кадрға бола көзіме жас үйіріліп 96 минутқа созылатын фильмнің қалай аяқталғанын байқамай да қалдым. Фильм біте сала Ғазиза апа мен Қадірбек атаны кинодағы алғашқы басты рөлдерін жақсы сомдап шыққандарымен құттықтап, сыртқа асықтым…

Авторы: Ернар Алмабеков

Арнайы Үздік кино сыншысы үшін…


Кейбір фильмдер болады, Онда фильм барысында небір жерлер, қалалар, керек десең бірнеше елдерде түсірілсе де адамның санасына жатталып қала алмайтын, қорытылуы қиын, біткенде сенде сол көрілген сюжет ұзамай-ақ өшіп қалатын, керек десең көруге кеткен уақыт үшін біржерің ашитын…
Ал енді тағы бір фильмдер болады, ол кино барысында бір ғана жерде пәлен жағдай, құбылыс, сезім, үміт, оның үзілуі бәрі орнын табады, біткеннен кейін ұзақ ойыңда сақталады. Достарыңа көруді рекомендеп те қоясың сөз арасында. Мысалыға, «Тірідей көмілген»-«Погребенный заживо» киносын алуға болады. Мағынасы бар, көру барысында неше түрлі сезімде боласың, соңын асыға күтесің, көргеніңе өкінбейсің…

Сол сияқты мағынасы жағынан да, түсірілу барысынан да, онда жүргізілген пікірсайыстар мен диалогтар сені жай фильм қарап отырғандай емес, сол пікірсайысқа қатысып отырғандай ана кінәсіз баланың өмірі сенің қолыңда тұрғандай күй кешіретін сезімде қалдыратын «12» фильмін атап көрсетер едім.… Көрдім, өкінбедім, ұнаттым. Сіздерге де ұнайды, көріп, көргендеріне өкінбейді деген үміттемін. Бәлкім, көрмеген адам да қалмаған шығар өзі?! Мейлі…

ПЫСЫ: негізі «12» фильмін ұсынып тұрмын, ал анау «Тірідей көмілген» мысал ретінде қолданылған, типа көрнекілік)))