Көтек, етек! Өй, әрман, сендермен амандасып отыратын жағдай жоқ.
Қай жерде секс деп жатыр, қайсы, қайсы? Ммм, Асау ботаңды ұрайын тақырып берген… Өзі тәндік аштықта жүрген адамға осындай тақырыптар оңай тиеді деп ойлай ма? Жақсы ма сол ал енді?
Жарайды, жюрилер жылдамдығынан қайыр күтпейтін бұл заманда өзіміз-ақ шолуды бастап жасай береміз. Жюрилердің тек бағалауда ғана жылдам емес екендеріне сене отырып, либидо ликбезі жайлы жазылған жазбаларға назар аударайын.
Әлқисса, заманымыз бұзылып түзеліп, секс жайлы орнымен айта бастағанымыз жөн боп тұр. «Біл, бірақ былапыт болма» деген сөздің қайнар көзін өздерің іздеп тауып алыңдар, бірақ тұжырыммен толығымен келісемін. Бұл жайлы түсіндіру мен сырласу да ретімен, асықпай, бабымен болуы тиіс… Тура процестің өзі секілді… :)
Сонымен, демагогияны қоя тұрып, финалистерге кезек берейік. Альфонстар емес, бірақ секс арқылы ұпай жинағандар, хех…

Әуелі Маралбек Сағынғанов зина туралы сыр шертеді

Жоқ, қиялдамаңдар, Зина деген көңілдесі болмапты, өкінішке орай. Нина, Валентина, тіпті Күлайна деген бұтсеріктері де болсашы! Ноу, найн, нема.
Жазбаның тілі ойнақы (қойнақы). Блогер (журналист?) әдейі осындай стильді таңдап алған, тағамның тұздығын жақша ішіндегі сыртқы кәменттермен беруді құба құп көріпті. Кәртіңкелер кішкентай (бұл тақырыпта негізі не нәрсе де үлкен болғаны жақсы :) ), бірақ бірыңғай стандарт үшін сэнкс. Тиянақтылық белгісі.
Коммент-арийлер (дефис кездейсоқ деп ойлап тұрсыңдар ма?) біршама тапқыр, үйлесімді. Бірақ екінші абзацтың соңына қарай жақшалар көптігінен үзіктерді жалғауым қиындап кетті. Мен де жақшалауымды қоя тұрам-ау деймін сондықтан.
Ары қарай тығыздығы сейілген, орынды.
"Зина жасады демесеңіз, өлімнің ішіндегі рахаты сияқты ма өзі, қалай?)" — мхм, дәл солай сияқты. :)
"...әлгі пенделер керуертті сықырлатпас бұрын" — керуертті? Диалекто? Сіз бұған қоса мереует деген асыл тас бар десеңізші! :)
«Аяғы 43 (менікі 41-42) және одан да үлкен жігіттердің кезекті етектің соңынан елпеңдеп ере кету ықтималдығы жоғары екен» — Менің рәзмерім 45, неге жолым болмайды онда?
"...әлі былғанбаған жыныстық санасы" — ықықы.
Пост сүйкімді, иесі секілді адал. Тіпті автордың жүрек қалауымен жазғанына да сеніп тұрмын. Алайда жыныстық сауаттылыққа шартты түрде ғана байланысты. Соңында қалай тоғысатыны жайлы түсіндірген кезде бәрі айқынырақ болды. Бірақ кішкене өзіңе «додумать» ету керек.
Әлі оқымадым ана бәтшағарлардікін, әйтсе де танымдық, ақпараттық-фактілік жағынан бәрін айырып алатынына сеніп тұрмын. Маралбектің басымдықтарының бірі де осында ғой, сол жағын құлаштап пайдаланған екен. Тек зайырлы қоғам мүшелеріне ғылымнан артық объективті дүние болмаса да, сену-сенбеу де әркімнің өз құзырында қала бермек. Өз өмір сүру образдарына, өз құпиялары мен ашылмауы тиіс арттарына орай. Әйелдерінің көзіне шөп салып қойған британ ғалымдары адалдық — ақымақтардың ісі екенін дәлелдепті. Ғылым. Ха.

Эльвира Ерғалина ұл-қыздардың сексуалды толғаныстарын 16+ оқырманға ұсынады

Еуропа плюстің әуенімен «Он алты плююююс» деп созып барып, бастап оқиын жазбаңызды.
Блог-жазбаңызды жас тентектердің пікір-сауалдарын талдап, тұжырымдар жасап, баяндау арқылы жазған екенсіз.
"Үш жылға жақындап қалды, өзім қолға алған aikarakoz.kz сайтында жыныстық қатынас туралы айдар бар" — басқа да айдарлар бар ма не? :)))))
«Ол айдарды жүргізгендегі мақсатым — титтей де болса жыныстық сауаттылыққа үлес қосу» — өләәәә, саяси құжаттардың тұжырымдамасы мен ресми пресс-релиздер құсатқаны несі! Шараның мақсаты — еліміздегі патриотизмді дамытуға үлес қосу. Гы. Ой, жарайд, ақиқат сөйлем, сонда да мұндай сыңай көзге күйік, тізеге таптаурын болған.
«Гугл арқылы ең көп ізделетін сөзді де ішіңіз сезіп отырған шығар.» — шынымды айтсам, ішім емес. :)
"… жиі мазалайтын сұрақтың ең көбі— пəктік белгі" — мұнда бір кілтипан бар. Өй, мұнда кілтипанның крутойы былай да бар ғой, сөйлем құрылымында да бар деймін.
А-а-а, огнетушитель әкеліңдер! Принтскриндерің өртеп жатыр. Соның негізінде ғана тамаша пост жазып шыққан екенсіз. Өткен аптадағы стильге ұқсайды, бірақ бұл жолғы негіз — комментарийлер.
Ой, ой, джаман эй… 11 жасынан мастурбатор болып өлді ме екен, ана қаншық?!
«Статистикаға сүйенсек, əлімізде əрбір үшінші отбасы ажырасып жатыр екен. Ажырасуға алып келетін бірден бір себеп — жыныстық сауатсыздық» — Айтыңқырап жібердім деп ойламайсыз ба?!
Жақсы, жақсы пост. Жазбаны Қазақстанның балғын бейтәніктері құтқарып шығыпты. Егер осынау деректер іргелі статистикамен негізделсе, әлеуметтік маңыздылығы да жоғары пост деп санаймын.

Әйгерім Кеулімжайдің акушер-гинеколог Гүлбану Құсайынованың пікіріне сүйене отырып, вумбилдингтің денесінен 
тірі организм шығарып көрген әйелдерге панацея екенін дәлелдейді.

Жазба тілі… Мына тақырып аясында тіл жайлы айту да біртүрлі екен. Жазба стилі жинақы, артық-кемі жоқ.
О, кейіпкер елдегі жалғыз маман екен ғой. Да ну, Гүлбану, сенікі не вумбилдинг?
«Одан ары қарай тағы элиталы секске жаттықтыратын құрылғылар бар.» Ақсүйек қатындарға арналған ба? :)
"...қынаптың кеңейюі" — кешіріңіз, бұл жер ерекше, дегенмен, кеңеюі сөзі сол баяғыша жазыла береді. :)
Сосын біресе көтеу, біресе геморрой деп бейстандарттап кеткеніңіз не? Брр, жарайды, қайсысы болса да онша емес сөз.
Сіздің постыңыз мәселе жайлы айта келіп, оның шешу жолын тіке айтып берген бірегей пост екен. Күлкі күлкімен, кірісе салысымен зырылдатып оқып шықтым. Өте пайдалы пост, (әсіресе, әйелдерге деп жазғым келді де жазбай қалдым). Жыныстық сауаттылық қой кәдімгідей. Несімен андай, і-і-і, шешімімен.
— Муранивский мырза, өміріңізді неге арнадыңыз?
— Жалпы айтсақ, спортқа. :)
Жаттығайық, ханымдар! Ә, иә, айтпақшы, мынандай суреттер жасай берсін!

Асқар Базарбай секс туралы біз сенетін 6 өтіріктің (+18) құйрығы бір-ақ тұтам екенін жазады.

Құйрығы бір-ақ тұтам. Құйрығы. Уахаха, онша секси емес, жыпырылған бірдеңе десейші.
Жазба бұрын қалыптасқан жолмен, әдіспен жазылған. Бірнеше түйін түйінделген жеңіл сарказмды пост.
"… тасымыз сыздап, тасақ жыбырламайынша" — кхм-кхм.
" Ал кей қыздарда ол туа бітті жоқ." — өй, қызық емес қой. Қалайша-а?
Әйелдер секс туралы еркектерден аз ойлайды дегеннің миф екенін айтқаныңыз қандай жақсы болған. Қара бұларды-ей, бізді тамақ, бұт нәпсі, тышудан басқаны білмейтін мақұлық етіп көрсетіп. Мына кітаптың авторы да ақшаны тауып кетті-ау қырып.
«Сосын отырады форумдарда, жеке ба… көтінің мәселесін трольдарға талқылатып.» — ыхыхы.
Постқа көңілі толмағандар табылатынын сезіп отырмын. Бұрынғы сарынды көргендей, кейбіреулер жаңа сарын іздеп… Оны Асқар Базарбай брендінің жоғарғы деңгейге көтеріліп, оқырман өз сұранысын бұлттан басым көтеріп, пұшық дәмелерін өз метр 70-терінен де биікке көтеріп тастауында. Инстинктивті тұрғыда ми-жарылыс сұрайтын болып алған, әскерден жігітін күтетін қыздан бетер күтеді. Гы, иә, сәтсіз теңеу. :)
Жазба сапалы, өзіме керек нәрсемді мен алдым.
Сонымен, Маралбек зина жасамаудан жыныстық сауаттылық іздесе, Эльвира жастардың мұңын мұңдайды. Әйгерім әйелдерге әдіс тауып беріп, Асқар жігіттердің псевдосенімдерін жоққа шығарады. Сауатты посттар. Үш блогер жан-жақты, біраз мәселенің басын шалып кеткен. Олардың басымдықтары да осында. Әйгерімнің посты мәселенің өзімен қоса шешіміне (соған ғана арналған жеке дара :) ) рөл бергені үшін оқырмани көңілмен бәрінен жоғары бағалап отырмын.
Блогерлердің стилі, тілі қалыптасып қойған осынау ақтық кезеңде бірінші кезекке тақырып таңдау, форма таңдау шешімдері шығатын сияқты. Өзгеруге бейімділік те, қай тақырыпты қалай беруді білу де аса маңызды. Мысалы, суретші қай жерде Т, қай жерде ТМ қарындаштарды қолдануды білетіндігі секілді…
Не ұнамады? Бірде-бір блогшы стриптиз жасамады. Ха-ха, жарайды, екеуінен ғана керек еді де негізі. Эльвира теориядан практикаға көшпеді, сайтыңды! Әйгерім, ескі посттарыңды ақтарып отыра берейін бе енді, пластикаңды?! Эх, бір кем дүние.
Болдым. Қомпыту толғаныстарыммен жалғыз қалдым. Осы тақырыпқа шырмалдым. Келесі шолу болмай қалуы мүмкін.
Ізгі ниетпен, Бөрібай.
Отыз бірде жасым бар,
Көпті көрген тасым бар,
Еркек тоқты құрбандық,
Қасим десең қасыңдар!
Сау боп тұрыңдар, онминуттанкемболмағырлар!

p.s. Кеттім мен, Надюхаға телефон шалайын. И что такого, что ей 47? Мен «ужы» сауаттымын ғой.

Суреттерді бір жерлерден сызып кеттім, есімде жоқ.

Кхм… бұл тақырып та келді… :)

16 жасқа толған жастарға ата-анасымен бірге отырып оқуға рұқсат етілген жазба

Үш жылға жақындап қалды, өзім қолға алған aikarakoz.kz сайтында жыныстық қатынас туралы айдар бар. Ол айдарды жүргізгендегі мақсатым — титтей де болса жыныстық сауаттылыққа үлес қосу.
«Жұрттың бәрінің бұл саладағы сауатын жапырып арттырып жатырмын» демеймін. Орысша-ағылшынша сайттарды аралай бермейтін қыз-жігіттерге аз ғана ақпараттың да пайдасы тие ме деген есекдəме…

Айқаракөз сайтындағы ең көп оқылған ТОП-10 жазбаның жетеуін жыныстық қатынас тақырыбы алып тұр. Гугл арқылы ең көп ізделетін сөзді де ішіңіз сезіп отырған шығар. «Төсек төңірегіндегі әңгіменің бәрі халықты қашанда қызықтырған, қызықтыра да береді». Алайда, осы жазбалардың әрқайсысының астына түскен 300-350 пікірді, жолданған сұрақтарды қарап отырып, мұндай ақпараттарды қызыққаннан емес, өзі білмегеннен іздеді деген тұжырымға келдім.
Өйткені, ана қызына, әке ұлына дамып келе жатқан мүшелердің алғашқы белгілерінен бастап, оның атқаратын қызметтерін бір-ақ сөзбен түсіндірген: "ҰЯТ БОЛАДЫ!"

Есімде, қыз болып, етекті қымтап ұстауымыз керек екенін алғаш рет сынып жетекшімнен есіткем. Онда да, гинекологтар келіп, қыздың ағзасында болатын алғашқы белгілер туралы арнайы сабақ өтті. Анам да айтқан, тек кейін… есейіп қалғанда. Сол баяғы "ұят боладымен" қысқа қайырған. Жо-жоқ, аналардың бәрі ондай демеймін, баласына бәрін жіті түсіндіретіндері де бар, бірақ, аз.
Мектепте ер мен əйелдің ағзасы туралы түсіндіретін бір ғана сағат бар. Оған қатысқың келсе, сол күні ауырып қалмай, мектепке келуің керек.Бірақ, бізде сəл басқашалау болды. Дəл «интимді» тақырыпқа келгенде анатомиядан беретін Қуат ағайымыз ауырып қалған))).
Қазір баяғы "ұятсыз" видео кассеталардарды, дисктерді жалға алып, оны үйде ешкім жоқта тығылып көретін заман емес. Қыздар анасынан сұрауға қорқатын, жеңгесімен сырласуға ұялатын тақырыптарды дереу интернеттен іздейді. Тіпті болмай жатса, сұрағын қояды.

Айқаракөздің жыныстық қатынас туралы жазылған кез келген жазбасын ашып қарасаңыз, жазба астында «пышырлап» тұрған сұрақтарды көресіз. Оқырмандардан келген. Сол сұрақтар арқылы біздің жастарға қай жағынан ақпарат жетпей жүргенін білуге болады.

Бойжеткенге ой жетпей жүр

Қыздарды, оның ішінде 15-20 жас аралығындағы бойжеткендерді жиі мазалайтын сұрақтың ең көбі — пəктік белгі. Оның қалай орналасатыны, қалай бұзылатыны, қандай жағдайдың қауіпті екені туралы көп сауал қойылады. Тіпті өзіндегі пəктік белгісінің бар-жоғын анықтау үшін салдары өкінішке əкелетін əрекеттерге барып жатады.

20-23 жас аралығындағы нəзік жандарды толғандыратын сұрақтардың екіншісі — пəктік белгісінің бар-жоқтығы. Жігітінің «сыртынан, жанынан көремін» дегенінің шын-өтірігін айыра алмай, дал болады. Əрине пəктік белгінің не екенін білмеген адам оған төнетін қауіпті де білмейді.

Қыздарды мазалайтын сұрақтардың үшінші сатысы пəктік белгінің қалпына келуі жайлы. Білместіктің салдарынан туындайтын олқылықтың орнын толтырғысы келеді, бірақ, қалай?

Айқаракөз — қыз-келіншектердің сайты болғанымен, жігіттер туралы жазбалар жарияланып тұрады. Жігіттердің де жөн сілтер ақылшысы болмай, интимді мəселесіне жауап берер жан іздейді екен.

Азаматты қай сұрақ мазалапты?

Жігіттер қауымынан жолданатын сұрақтардың үздігі — алған жарының пəктігі туралы. Пəктік белгіні көрмесе, мүмкін əйелін ақтап алғысы келер, мүмкін өзіне сенімді болғысы келер, əйтеуір қандай да бір ақпар білгісі келеді.

Жігіттерден келетін "құпия" сұрақтардың екінші орнында жыныс мүшесін үлкейту мəселесі тұр. Өзінікіне көңілі толмайтын жігіттердің қатары едəуір көп екен.

Азаматтарды толғандырып жүрген мəселенің үшінші сатысы жыныстық аурулар жайында. Қандай да бір кеселге ұшырап қалудан қорқатын жігіттер де аз емес…

Кейде езуіңе еріксіз күлкі үйіретін сұрақтар да келеді. Əрине, бізге ғой күлкілі, ал, сұрақ жолдаушылар қандай да бір кеңеске, қолдауға зəру.

Мұның себебі ана мен қыздың құрбыдай сырласпауында, ананың бой жетіп келе жатқан қызының ағзасындағы əрбір құбылысқа бей-жай қарауында; əкенің ұлына салмақты əңгіме айта алмай, «бəрін көше үйретеді» деп ойлауында.
Қайбір жылы депутат Айткүл Самақова: — «Мектептерге жыныстық ағартушылықты енгізген жөн,» — деп жақсы бастама көтерген еді. Оның соңы «ойбайға» ұласып, баяғы "ұят боладымен" аяқталды.
Статистикаға сүйенсек, əлімізде əрбір үшінші отбасы ажырасып жатыр екен. Ажырасуға алып келетін бірден бір себеп — жыныстық сауатсыздық.

Сіз есейіп келе жатқан ұлыңызбен, қызыңызбен ашық əңгімелесуге дайынсыз ба? Балаңыздың табиғат заңдылығын түсінуін өз қолыңызға аласыз ба, əлде өзіне қалдырасыз ба?

Қай дінді алып қарасаңыз да құдай қосқан жарыңның көзіне шөп салу – күнә. Исламда мұны «зина» дейді (осыдан кейін қазақтың зинақор деген сөзінің шығу төркінін түсіндіріп жатудың да қажеті жоқ). Христиан діні де (бөлмей-ақ) зинаға қарсы. Апостол Павел «Мұның тіпті атауы болмауы керек» дейді. Буддистер болса жарының көзіне шөп салуды зорлаумен теңестіреді.

Барлық игі жақсы атеистер мен активистерге дұғай сәлем!
Барлық игі бақсы, адвентистерге дұға сәлем! Сақалы балағынан төмен бауырларға да хай, мэн!
Білгір блөгірлер, амансыңдар ма? Оларды оқып жүрген, нокиа ұстап, роллтон жеген қарапайым қазақтар, есенсіңдер ме? Көптен жазыспадық, оқыспадық.
Ой, тым эмоционалды амандасып жіберіппін. Енді, түсінесіздер ғой… Өзім аман-сау, шүкір. Ажалым жалқаулықтан болмасы анық деп, екі апта еңбек демалысында жүрмін. Қайбір ресми еңбек демалысы дейсің, сол өзіме өзім жасап алған, прорабты ескертіп кеткен жай-дағы. Біз блогер емеспіз ғой, ресми жұмысымыз да, біз үшін тұрып беретін эстрада тобы аттас ұйымымыз да жоқ.
Ал Блогиадада атышулы жеті апта басталды. Жиналатын да, қиналатын да кезең — финал атында. Тақырыпты білесіздер. Былш еткізіп жазуға беті жоқтардың бетперделері жайлы. Бетпердундар! Фейктер, кейіпкерлер, образдар. Жыным келеді негізі фейктерге. Олар дегенде валерианка ұрттаған мысықтай тіксініп қалам. Аямай артын ашып тастасаңыздар екен!
Оның үстіне, шаршаусыз шабатын соңғы аламан емес пе?!

Жалпы, финал келгеніне мен де қуанам, негізі. Төртеудің тақпағын талқылау алтаудың аманатын арқалағаннан оңайырақ қой. Шолақ тізім — ниқұрмовый, қысқасы.
Енді, шолақты шолайық…

Маралбек Сағынғанов виртуал бетпердені шығармашылық қайнары деп санайды екен.

Бұл жөнінде жазылған жазбаның тілі жетік, стилистикалық мүдіру жоқ. Баяндау, танымдық стиль. Жинақы. Ха, жоқ, қазір бір нәрсе табам.
«Виртуал бетперде әлдебір мақсатты көздеген болса ғұмыры ұзақ болмайды. Ал егер, нақты нысанасыз, тек өз кайфы үшін жазса ұзаққа шабады» — осы тұжырымыңыз ұнады. Ақылға қонымды.
Ал 37-нің сеңгіріндегі арыз жазғыш аноним көршілер жайлы абзацта «Бірақ, бұл анонимдер немесе бетперделі тұлғалар бірінші кезекте өзінің артын жабу үшін ұзақ өмір сүре алмайтыны түсінікті» деген сөйлемді шайнап, ыждаһаттай алмай отырмын. Өз артын жабу үшін бетін ашып қояды дегеніңіз бе, әлде шынымен өліп қалады дегеніңіз бе? Айтылмақ ой ең сәйкес, орнықты тәсілмен жеткізілмеген сияқты. Сосын жалпы «Виртуал бетперде — шығармашылық қайнары» деген тақырып контексінде солақай арыз иелерін біртүрлі қабылдап отырмын. Қаз… Цинизм мен шығармашылық еркіндікке салып көрейін… О, енді «нәрмәлні» қабылдап отырмын. :)
«Алайда, бұл жерде де бетперде кию талап етілгенде ақырына дейін жанталасатындардың саны көп болар еді деген күдігім бар.» — Солай ма, Михалыч! Мхм… Негізі, иә, келісемін. Ойыңыз жөн, анонимдік байқау көрігін қыздырып, әділетке жақынырақ келуші еді. Бірақ қтөнің қтө екенін стилі, қолтаңбасына қарап-ақ тауып алар едік пе, кім білсін, ә? :)
Иә, не ғой, сіз жариялаған байқау не болып жатыр? Біреу-міреу жұмыстарын жіберіп жатыр ма? Жалпы, поштаңызды жазбасаңыз, бәрі біледі дегенге сенімдісіз бе? :) Кәментшілер көлденең бөрене (бұтақ деп оқу мұстаһап) қойып кеткен секілді көрінді.
Пост бетперделілердің бетмоншағы үзілмейтіндігі, шығармашылық беталыстары басым болатындығы жайлы қозғалыпты.Тақырып терең қаузауды талап етпесе де, жазбаңызда сараптау шеберлігінің ұшқыны көрініп тұр. Найс.
Мәке, мен сізге сенем! Қияттармен туыстығымыз бар. :)

Әйгерім Кеулімжай неге үнемі тек өз атынан жазады?

Себебі, сен крутаясың! Әлде жазбада басқаша себептер бар ма? Қарайық…
«Барлық форум, блогтұғыр, әлеуметтік желілерде сол Әйгерім Кеулімжай деген бір атым.» — Қое, Кеулімжай деген псевдоң емес пе не? :) Қалайша осындай блогерде фейк не мәскі жоқ? Пара алмайтын маишник сияқты екенсіз-оу… :)
Жылы, «свойский» пост. Постша. «Кел-кел, бырат, ішеміз» деп шақырып алатын Нәкөштің аурасы… Фррр, не деп кеттім? Жазба тілі еркін. Ал тақырып таңдалуы еркіндіктен емес. Маралбек жазбай кеткен қырларыңызды жазып тастапсыз. :) Сонда да соны жазайын-ау деп таңдағанызға күмәнім бар. Тақырып тамырыңызды баспаған сияқты. Дамбалшаң жүргеннен классикалық джинсиде неше түйме болатынын сұрап не керегі бар дегендей… Өзіңіз айтпақшы, сіз бетпердесіз болғандықтан, бетпердесізДІК жайлы жазбасқа не шара...
"Әлеуметтік желіде жазбаларыма қалдырылған сүйкімсіздеу пікірлерді өшіре саламын. Енді қайтем? " дейсіз-ау. Шынымен де ей, заңмен тыйым салынбаған нәрсені жасауға кім кедергі, иә? :)
"Өз басым да біреуге аноним «бригол» ұстап тырқ-тырқ күліп отырудан кетәрі болмас ем, егер келесі пункт болмағанда." Егер келесі пункт болмағанда! — Охо, осынау өткеліңіз ұнады. Стилистикалық, құрылымдық көркем боп көрінді.
Сосын ше, мен бақылау құрметіне ие жалғыз жюридің (төраға оның үстіне) кәментіне қаттым. күмәнсіз, мәнді, мағыналы, болашақта сіздің шығармашылығызға пайда тиетіндей ақыл-кеңеске толы кәмент. :) «Иии, мұрныңнан шымшып алса осы». :)
Меніңше, сауалнама жүргізген еңбегіңіз бағалауға лайық. Оған аз-ақ рөл бергеніңіз, бір жағынан — кемшілік. Екінші жағынан, тақырып аясында дұрыс та сияқты. Жазбаңыздағы тұжырымдар логикаға сай, сенбеске шара қалдырмайды. Жалпы, тәп-тәуір, пәшти автобиографиялық жазба. Алдағы жазбаларға әлде де ізденіс қосыңызшы, иә мә? :) Әйтпесе ана сайтан қыз озып кетеді :)
Ә, иә, айтпақшы, классикалық джинсиде 5 түйме болуы тиіс.

Эльвира Ерғалина виртперде деген спруттың сегіз аяғын бір жіпке буыпты.

Бууын буған ғой, негізі, осы постта ше, факт жүзінде екі атау болған кезде, «немесенің» алдында үтір болуы керек пе? Соны әйел қазыдан сұрай салыңдаршы, мыңжасағырлар, иә мә?
Мә-ә, ең басындағы шынайылығыңыз ұнап қалды. Өзіңіз де сау сусиырдың сирағы емес екенсіз ғой. :) Бәсе деймін-ау, қайдан шыққан энерджайзер бұл деп…
«Бетперденің әшкере болу пайызы өмірден гөрі монитордың арғы бетінде аздау, сенімдірек». Мағынасын түсініп алдық, ұғынықты. Бірақ бұрқылдар болсақ, осы сөйлемдегі соңғы екі сөз бірыңғай сөйлем мүшелері ретінде: бірі жоғалса да, екіншісі жеке тұрып та сол мағынадан ауытқымау керек екенін айтар ек. «Сенімдірек» жалғыз қалса, кішкене қисынын кетіріп тұр.
Жазбаңыз маған ұнады. Әлде де мәйекті тілмен беруге болар еді, бірақ ол шарт емес. Жеткізілуі тиіс ойдың қалыс қалуы жоқ. Тек, классикалық тролльдар жайлы ойландырып тастадыңыз. Осындай жеке категорияға кіре ме екен олар, м? Бір жағынан, ойландырып тастасаңыз, бей-жай қалдырмаған жазба болғаны ғой. :)
Тағы не? Жіктеу посттары сізде бұрыннан бар, игергенсіз. Біршама құрылымды, сапалы жіктепсіз. Ал цитаталар күлкі ұялатты. Бетперделілер түрлерін сипаттаудағы сықақтау стилі сізде бұрын қатты дамымаған сияқты еді, осы жолы «прям-прям» салмақты.
Психологыңыз да жарайсец екен, барлық типке сипаттама беріпті. Үйлесімді, қисынды. Өзім қатты сенбеймін, бірақ бәрібір маман деген аты жазбаға масса қосқан екен. Так держать!
Пост жақсы. Тек тақырыпты қорыту, тоқетері, көрерменге сауал, қалжыңды тұжырым жетпей тұр. Соңы бір категорияның емімен бітпеуі тиіс сияқты. «По крайней мере, мы, работяги, так не поступаем». :)

Асқар Базарбай бетперде сататын дүкен ашып жібере жаздағанын еске түсіреді

Содан ғой, "ҚАЙ БЕТПЕРДЕМДІ ШЫМШИЫН?!" деп ақырғаны. Не болды соншама, тақырыбын жазғанда капслогыңызға тоғын қыстырылып қалды ма? :)
Айтпақ ойыңызды түсіндім. Жарайды, мен оқуды доғара тұрайын. Таңертең келіп, тағы оқимын бірақ.
… Жазбаның соңғы жағы ұзақ сөйлемдерден тұратындықтан, ауыр көрініп кеткені рас. Қазір таза баспен келіп, тым тәуір пост екенін түсініп отырмын.
Білесіз бе? Интернеттегі жалпы бетпердені сыпыра отырып, өзіңіздің сол интернеттегі, оның салдары ретінде өмірдегі адами қатынастар туындысы есебіндегі өзге адамдардың сізге көзқарасы алдындағы бетпердені сыпырыпсыз (фуууф, не деген ұзақ сөйлем). Осыған тәнтімін. Гаста Терминатор, Робокоп, Халк, монстр емес екен ғой. Асқар да қолдау, қолпаштау, өзгелер пікірінің жайлылығын іздейді екен. Шынайылығыңыз үшін, өзіңіздің де өлімді өрмекші екеніңізді жасырмастан айқарғаныңыз үшін ризашылығым арта түсті. Әку қандай мықты екенін жазса, сіз соған керісінше жасапсыз. :)
Жалпы, эго жайлы айтқаныңызбен келісемін. Ол аш қасқыр, тамақтандырып отыру керек. Тек инет маскасы мен өмірдегі рөлдердің параллельдігі ондай сәтті теңеу емес секілді көрінді. Рөлдер адами борыштан туады, ал виртперде — … аздап басқа себептерден. Жалпы рөлдік сыртқы ұқсастығы жазсаңыз, онда жарайды.
Айтпақшы, «Интернет-бетперденің ерекшелігі» деген бөлімше атауы не жазып қойды? Кіші әріппен жазатындай… :)
Жазбадағы сенімді кеңес бергендей тұжырымдар — бір жағынан класстың көрінісі де, екінші жағынан кәдімгідей психология, кәдімгідей тәжірибе. Алты аккаунт дегенін жасайды ғой енді :)
Жазба тілі жағынан жеңіл де емес, бірақ күрделі тағы ештеңесі жоқ сияқты. Суреттік безендіру көңілден шығып тұр. Қорытынды ой орнында. Меніңше, жеке басқа қатысты болғасын, ең терең тінткен пост болды. Постты үсті-үстіне жетілдіре беру қасиетіңіз де қатты ұнайды. Рақмет!

Болдық қой, иә? Сонымен, маған финалдың бастамасы жаман емес сияқты. Төрт жазбаның біршама тар ауқымды тақырыпта айтар ойы әртүрлі болғаны тәтті, сәтті, шатты. Блогерлер ешкімнің бетпердесін шешуге ұмтылмайтынын былай да сезгем (қайда-аа ол, білмесең қиын, білсең — антиморали ғой), әйтсе де жалпы виртперделіктің сипаты мен себебін, салдары мен салмағын саралайтынына күмән болған жоқ. Шын, жазбалар оқырмандық қарапайым миыма ұнады.
Енді бір қарапайым оқырманнан көтініш тыңдасаңыздар екен. Осы жерде мен нұрлы жүзді төрттікке базыналайын деп едім. Сіздер — финалиссіздер. Алты Алашты ауыздарыңызға саусақтарыңызға қаратып отырғандықтан, жазба тиянақтылығын максималды сақтасаңыздар екен. Пунктуацияға дейін жіті қарасаңыздар екен. Яки, сипаты суық, идеалға жуық қылып салсаңыздар уәжіп секілді, Назгүлжарболғырлар дейм де! :) «Ачепятка» сөздер, қақыр-шүкір, дефис-үтірге дейін қарап қойыңыздар. Сосын кей блогердің (2 де 2 делік) суреттермен әспеттеу жағы да көңілімнен шықпады. Мұны сіздерге талай тұсқағаз жапсырған, талай қасбет сылаған маман айтып отыр деп қабылдаңыздар :))) Сосын жюри де тезірек бағалап отырса күшті болар еді. Олардың пікірін шолып қояйын деген сұмпайы ниет қой сол баяғы. Әйтпесе, олар менің шолуымды күтіп жүр, ориентир алу үшін деп ойлап қалам. :))) Уф, болды. Миии, айтып-айтып тастадым-ей… :)

Осымен, тайм-аут. Гендерлік теңдік жағдайында аламанның ақырғы айналымы келіп жетті. «Екі блогердің екеуі де тамаша болса, төсі үлкенірегін таңда» деп бабам Фрейд айтып кетпекші, енді тек кілең тамаша посттар күтеміз. Арда емген арғымақтар, шә-әп деймін! Сіздерге сериозни сәттілік!
Кеттім, сіздердің саулықтарыңыз үшін аздап сыралатып қайтайын. Көріскенше!
p.s. Менің атым Бөрібай, және мен террорист бетперде емеспін!

Сурет Сальвадор Далидің жеке мұрағатынан алынды.

---

---

АҢСАҒАН МҰСТАФА

• 1979 жылы 12 қыркүйекте, Атырау облысы Миялы ауылында дүниеге келген.
• 1997 жылы Алматы қаласының сурет колледжін бітіріп, Темірбек Жүргенов атындағы Өнер академиясының графикалық дизайн бөлімінің студенті атанып, академия қабырғасында А.Дүзелханов, А.Омаров, М. Қыдырбаевтардан дәріс алған.
• 1991 жылдан бастап «Ақ босаға» газетінде көркемдеуші редактор қызметін атқарып келеді.

• ...
• 2014 жылдың 14-қазанында «Сөйле, сурет» атты көрмесі ашылды :)

---

---

---

---

Бүгін көптен күткен Аңсаған Мұстафаның көрмесі «Сөйле, сурет» көрмесі ашылды.

---

---

Көрмеге бүгінгі күні тек қазақстандықтардың арасында ғана емес шетелдіктерге де танымал болып үлгерген әлеуметтік тақырыптардағы Аңсаған Құрманғазықызының 50-ге жуық суреттері қойылды.

---

---

Суретшінің айтуы бойынша ол өз суреттерінде жастарға тәлім тәрбиені заманауи және әркімге бірден түсінікті инфографика тәсілін пайдалана отырып жеткізуді көздеген. Сол үшін де тәрбиелік мәні зор әлеуметтік көрмені жастардың қалың тоғысу орны, Астананың қара шаңырағы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университетінде өткізуді жөн көрген болатын.

---

---

Бүгін күні бойын әлеуметтік желілерден де, ақпараттық агенттіктер мен газет-журнал, теле-радиолардан да Аңсағанның көрмесінен түрлі жазба, фоторепортаж, жаңалықтарды тамашалап жатқан боларсыздар. Ал мен бұл постымда Аңсағанның «Сөйле, сурет» көрмесі негізгі аудиториясына жетті ме, олар суреттерден қандай әсер алғандарын суретпен көрсетпекпін.

---

---

Ал ендеше көрейік, суреттер сөйледі ме?

---

---

---

---

Көрме қазан айының 25-жұлдызына дейін, Еуразия Ұлттық университетінің бас ғимаратында өтеді.

---

---

P.S. Менің фотоаппаратыма ілінген жастардың түрі осы ^_^

Бұған дейін де жазып едім негізі: Менің өскен ауылым Қазақстан территориясында болғанымен, Ресейдің медиа-ықпалын көбірек көрді. Өйткені, бізге отандық телеарналар 2004 жылы ғана келді. Сондықтан да шығар, орыс арналарынан "Қазақстан", "қазақ" деген сөз естілсе, селк етіп құлағымызды түріп, кейін естімегендермен бөлісіп: «Телевизордан Қазақстан туралы айтты», — деп қуана айтып жүретінбіз.

Мектеп жасындағы Patick те "үлкен жерден" кеш жететін жаңалықтарға, өзгерістерге сусап жүретіндердің бірі еді. Осы орайда, бала кезімде есте қалған, біздің ауылдың тұрғындары үшін Қазақстан символы болған тұлғалар туралы айтсам деймін.

1. Василий Жиров.
«Мә, Жиров деген боксер шығыпты. Керек болса Тайсонмен де төбелесемін депті. Чемпион мира екен», — деген әңгімені түнгі балық аулауға шыққан жігіттер айтып отыратын.
Фотосурет: sports.ru




















Оны экраннан көретін күн де келді бір жылдары. Ресейдің Бірінші арнасы Василий Жировтың бір америкалықпен жекпе-жегін трансляциялады. Түн ортасында болғанына қарамастан, трансляцияны күтіп жаттық. Қателеспесем, Вася ұпай санымен жеңіліп қалды. Бірақ оның алып денесі, жолбарыс түстес формасы, комментатордың «Балхашский тигр» деп атағаны кәдімгідей үлкен әсер етті. Ол менің Қазақстанмен байланысы бар алғашқы қаһарманым еді. Іштей ол боксшылардың бәрін жеңіп, атағы жер жарса екен деп соның тілеуін тілеп жүретін едім.

2. Сергей Филимонов
2004 жылғы Олимпиада ойындарының трансляциясын көрдік. Әрине, ресейлік телеарналар өздерінің спортшылары қатысқан жарыстарды көрсетті. Жалғыз «алтын» алған Бақтияр Артаев екенін білемін, бірақ оның төбелесін көре алмадық. Георгий Цурцумианың күресін шет-жағалап көрсеткендей болды. Бірақ, маған рух берген — ауыр атлет Сергей Филимонов.
Фотосурет: vestnik-belovo.ru





















Әлі есімде — алшаң басып шыға келеді де, штанганы ешбір қиналыссыз көтеріп тастап, алшаңдаған күйі кетіп қалады. Өзі үнемі күлімдеп тұрады. Алған күмісі мен үшін алтын медальмен бірдей болды.
Орыс комментатор «Сергей Филимонов» деген есімді трансляция кезінде бәрінен де көп қайталағандай болды. Жүрек лүп-лүп етіп, таңертең бәріне айтып беруге асықтым сол түні.
Өкінішке орай, Сергей спортпен тез қош айтысты.

2000-шы жылдардың басында спортшыларымен ғана емес, өнерлі жастарымен де таныла бастады. Солардың бірі:
3. Дильназ Ахмадиева
Фотосурет: tengrinews.kz



















2002 жылы Дильназ «ОРТ» телеарнасынан жыл сайын көрсететін Юрмаладағы «Новая волна» сахнасына шыға келгенде, бөлмеде теледидар көріп отырған 10 адамның 9-ы ауыздарын ашып, не таңғаларын, не қуанарын білмей жеңіл-желпі шок алғаны есімде. Неге тоғызы? Өйткені біреуі үйдің қожайыны. Өзі өте қиқар адам еді. Көрші-көлем шағын ауылдағы теледидары бар жалғыз үйге жиналғанда, үйде кім қожайын екенін көрсеткісі келіп, жұрттың қалағанын емес, өзі көргісі келген арнаға ауыстырып жібереді. Отырасың сосын, "қызық болып жатқан каналға" ауыстыруын Құдайдан тілеп. Неге құдайдан? Өйткені әлгі қожайын өлсе де ауыстырмайды.
Сөйтіп, көршінің теледидарынан үзіп-жарып, концерттің шет-жағасын көргендей болдық. Мен үшін Қазақстанды эстрада саласынан алғаш танытқан Дильназ Ахмадиева. Кейін музыка дүкеніне, Интернетке қол жеткеннен кейін оның әндерін, әнші туралы мәліметтерді іздеп жүретін болдым.

4. Иван Бреусов

















Бұл бір енді үлкен дастанға татырлық әңгіме. Қазақстандық әнші Ресейдің «Фабрика звезд-4» реалити-шоуында пайда болысымен-ақ, бар шаруа кейінге қалды. Әр жұманың кешінде шоудың қатысушылары концерт береді, қорытындысында бір адам жарыстан шығарылады. Иван Бреусов «Фабрикада» 6 аптадай болды (егер қателеспесем). Шоудан шығып қалғандағы ауылдың күйзелісін көрсеңіз — мектепте сол күні сабақ өтпеді, мұғалімдер мен оқушылар сабақ үстінде Иванды талқылаумен болды.
Кейін «Фабрика звезд» қатысушылары айтқан әндердің жинақтары шықты. Иванның «Сердце скажи» әні хитқа айналды. Күнделік-дәптердің мұқабасында суреттері шығып, соны ұстау сән болды. Очм, ақпараттық изоляция кезіндегі осындай болмашы нәрселердің барлығы үшін біз үшін үлкен жаңалық, қуаныш еді.

Иван Бреусовтың жарыстан шығатын күнгі әні («Сердце скажи»):


P.S. Айтпақшы, Қазақстан арналарын көретін, үлкен ауылдарда тұратын ағайын «Тоғысқан тағдырлар» деген отандық сериал шықты, керемет деп мақтайтын. Ресейдің «Граница. Таежный роман», «Участок», «Улицы разбитых фонарей» секілді треш-сериалдарын көріп жүрген біз үшін әлгі қазақы сериал туралы есту таңсық та қызық еді. Кейін, оған да қол жетті. Бір сериясын көргеннен кейін ештеңедан құр қалмағанымды түсіндім, «Участогым» бәрібір артық екен.

Тілдің дәмін үйіретін қауын дегенде бәріміздің бір жұтынып қоятынымыз бар. Өзім ауылда өскеннен кейін, ауыл тіршілігінің әр мезгілде өзіндік қайталанбас ғажап сәттерінің талай куәсы болдым. Қазір аздап, ауыл өмірінен қол үзгенмен, арасында мауқымды басып қайтуға асығып тұрамын. Жазда еңбек демалысын пайдаланып, қара шаңырақтың түтінін түтетіп отырған ағамның шаруасына аздап көмек қолын созып келген болатынмын. Күзге салып, сол еңбектің жемісін көріп, өзім куә болған біраз көріністерге суретке түсіріп әкеп едім. Блог жазбағалы біраз болып еді, сондықтан көп әрпім аз болғалы тұр ))









Негізі күләбі қауыны домалақ пішіндес болып табылады. Мына жерде мырзашөл деген атпен белгілі болған (метровка) қауынмен будандасып сопақ болыпты.








Мынау палектен жұлынғаны





Қауынның да зиянкестері көп. Жазымен арамшөбін тазалаумен ауре болсаң, енді жемісін береді ау деген шақта, палектің арасына сұңғыла деген гүлді шөп шығып, дихандардың мазасын алып бітеді.




Қауынның барлығы бірдей тиісті жемісін бере бермейді. Арасында жарылып, сызат түсіп, жеуге жарамсыз, түйнеген орнында іріп кететіндері бар.


Жұлынған қауындарды даққа жүк көлігіне артасың.







Ауылда кез келген қауын егілген жер телімдерін қарауылсыз елестете алмайсың. :)

Көп әріптің қысқасы, оңтүстіктің бір қиырында піскен қауын, мына каропкаларға тиеліп, арысы Мәскеу асады.

Әлдекімдердің әлеуметтік желідегі парақшасын мұқият қарап, суреттері арқылы оның болмысы жайлы пікір тудыруға тырыссаңыз, кілең патиден патиге, отырыстан отырысқа, жетістіктен жетістікке, марапаттаудан саябаққа, саябақтан саяхатқа секіріп жүруден қолы бір сәт босамайтын, бақытты жанды көрер едіңіз. Кім терезе бетін тозығы жеткен дамбалымен жапсын, оюлы перде қоямыз да көбіміз. Ол бізге тиісті ортаға тиісті әсер тудыруға көмектеседі. Біреуге жасқаншақтықты бүркеуге, алғашқы қадам жасауға мүмкіндік береді, ал біреуді бетпердесінің құлына айналдырады.

Әлеуметтік желіге бас сұқпақ боп, смартфонымды қолға алғаннан кейінгі әрекетім – «онлайни бетпердемді» киіп алу. Көңіл-күйім жоқ па – позитивтісін, ашулымын ба – сабырлысын, жалғызсырап отырмын ба – бақыттысын, кейде бәрі керісінше. Тұрақтысы жоқ, білетінім, «мендегі күйді ешкім сезбеу керек».
Сол секілді кейбіреу жан-дүниесін жасыру үшін, әлдебіреу болмысынан әлдеқайда жақсырақ көріну үшін, ендігісі өз-өзін мойындамастан басқаға ұқсап бағу үшін бетперде тағып алады. Әркімнің талғамына қарай.
Бетперденің әшкере болу пайызы өмірден гөрі монитордың арғы бетінде аздау, сенімдірек. Сондықтан болар, әлеуметтік желідегі біраз қолданушы қиялындағы образды өзіне қаптап алады. Өмірде екі адамға өткізе алмаған күйін виртуалда екі жүз адамға жайып салу тым оңай, аз ғана тырысса болғаны.

Виртуалда өзім көріп жүрген бетпердені 8 топқа бөлдім. Оқырманым, өзіңізді көріп қаларсыз, бәлкім)

---

Әсіредіншіл

Біреудің суреті не жазбасынан жиі күнә көріп қалады. Оның ақыретте қалай қиналатынын айтып, қорқытады. Оның ойынша, жұрттың бәрі намаз оқуға, хиджап киюге міндетті. Алланың жазалағанын тілеп, қарғағыш. Мешітте орамал не тақиямен суретке түсіп, жұма сайын жұма намазға баратынынан хабар беріп отырады. Кейде хадисті түгел жатқа білетін адамдай кез келген жағдайға дінмен, хадиспен баға беріп кетеді. Қай жерде, қай уақытта болсын өзінің «дұрыс жолда» екенін айқайлап көрсетіп жүруге тырысады. Ал, өмірінде ол намаз оқымауы мүмкін, тіпті, ара-тұра достарымен бірге стақан соғыстырып қоятыны бар. Онлайнда имам, оффлайнда Иван. Оны қойшы, беті ашылған, арты ашылған жаңалықтарды біріші боп оқиды және порно сайтта голд аккаунты бар.

«Иншаллах, ифтарға бара жатырмын. Оразаны бір жыл бойы асыға күттім ғой».
«Жұма мүбәрәк болсын! Жұма намазға бармаған қазақ – қазақ емес».

Динара Болат, психолог:

— Олар — жасөспірім кезінде өз қатарластарынан оқшауланған немесе өткен өмірінде бұзықтық, тіпті, моралды-құқықтық нормаға қайшы жүріс-тұрыста болған адамдар. Олардың мақсаты — ендігі кезекте өзінің сүттен ақ судай таза, ешкімнің ала жібін аттамайтындай түзу жүрісін жариялау. Және осы образын нығайту үшін қоса, өзінің ілімімен көлгөсір бөлісу.
Емі: діннен алшақтау. Әрине, ол екіталай нәрсе.

---

Табысты

Әлеуметтік желідегі парақшасына кіре қалсаңыз, бірден өмірде де, қызметте де табысқа жеткен жан екен деп ойлайсыз. Гламур отырыстар, гламур киімдер, iPhone, күзен тон, керемет сыйлықтардың суреті. Бақыттан басы айналып отырып жазған посттары. Өмірі – өмір емес, ертегі дерсің. Виртуалдағы супертабысты жан. Алайда, өмірде пәтер жалдап тұрады, басында екі кредиті бар, кейде ақшасы таусылып қалып та жатады.Бетперде кигендегі мақсаты – мақтану, ауылда қалған сыныптасы мен мектепке мұғалім боп орналасқан группаласының көзін қыздыру.

«iPhone6-ға берген тапсырысым қашан келер екен, асыға күтудемін...»
«Осы базардан жұрт киім ала ма? Тіпті Меганың өзінен сапалысын табу қиындау. Арзанның сорпасы татымайды ғой».

Динара Болат, психолог:

— Негізі ешкімге өкпесі жоқ, ешкімге ешнәрсе дәлелдеуге мұқтаж емес, қалыпты жолмен жетістікке жеткен табысты жандардың интернетке өз-өзін жариялауға көп құлқы да, уақыты да бола бермейді. Ал, біз интернеттен көретін еш проблемасыз, шалқып өмір сүріп жүрген табысты жан қазіргі жетістікке тар жол тайғақ кешумен жеткен болуы керек. Мәселен, кедей отбасы, толық емес отбасы, сол себептен кезінде қатарластарының, не айналасындағылардың күлкі, мысқылдау обьектісіне айналған оның бойында «Мен сендерге көрсетемін!», «Мен әлі бай боламын!», «Менің алдыма келесің әлі..» секілді амбиция қалыптасады. Сонымен қатар, кезінде оның сезіміне жауап қатпаған адамына "Әлі-ақ өкінесің!" секілді агрессияны қозғаушы күш еткен табысты жан ғана жан-жақты өзінің жетістіктерімен бөлісіп отырады.
Емі: басындағы жағдайдың өзгеруі, шын бақытқа кеңелуі немесе үлкен ғашықтық сезіміне бөленуі.

---

Бейшара

Бұл – табысты жан киіп алған бетперденің антиподы. Үнемі жолы болмайды, сәтсіздікке жиі ұшырағыш. Көңілсіз, мұңды жазбаларымен жұрттың аяушылық сезімін оятып, өзіне назар аудартқанды жаны қалайды. Айлығының аздығына, азық-түліктің қымбаттағанына жиі шағымданады, аурудың кесірінен жиі өлім аузында жатады, ауылын не алыстағы туысын жиі сағынады, жылайды, жалғызсырайды. Ал, шындығында ол өмірде сізден де, менен де көп табыс табуы мүмкін. Талай жоспары алға жүріп, мақсаттарына қол жеткізген болып та шығады.

«Дәл осындай ауырған сәтте жағдайыңды жасайтын шынайы достың жоқ екенін түсіндім».
«Балам алып бер деген қымбат ойыншыққа ақшам жетпейтінін қайдан білсін, кейін деп құтылдым...»

Динара Болат, психолог:

— Өзіне үнемі аяушылық сезімін тудыртқысы келіп, көптің назарын мүсәпірлікпен аударатын жан — балалық шағында ата-анасының мейіріміне қанбаған адам. Отбасында, бауырларының арасындағы ала қарға кейпіне кейіп, ата-анасы бұл баладан гөрі басқасын ерекше көріп, ол сырттай сол көріністі бақылап, ішіне мұң-өкпесін тығып өскен адам.
Емі: өзінің балалық шағын ойдағыдай өткізуге кедергі болған адамдарды кешіру. Оларды кешірген кезде тек виртуалды емес, жалпы өмірдегі позициясы өзгереді.

---

Псевдопатриот

Ол үшін қазақ – әлемдегі ең қасиетті, ерекше ұлт. Қазақ болып туғанына мақтанады, бүкіл ұлт үшін өмірін қиюға даяр. Қазақтың судай мөлдір, бөтен қылықтан жат болуын қадағалап жүреді. Қазақ қыздарына ақыл айтып, қазақ жігіттеріне жөн сілтеуді әу бастан міндеті етіп арқалап алған. Қазақ тілі дегенде жанын беруге дайын, шалақазақтарды атып кетуге жиі жоспар құрады. Ал, монитордан екі қадам аттап, дүкенге бара қалса, нанды орысша сұрайды. Ұлын орыс сыныбына бергелі тіпті үйде де нанды алып беруін орысша сұрайтын болған. Күннен-күнге семіріп бара жатқан әйеліне енді қысқа көйлек жараспайтынын айта алмай жүргеніне үш жыл болып қалыпты.
Шетелде тұратын псевдопатриот ағамызды айтсаңызшы… төрінде домбыра мен ту ілініп тұр, қасқайып. Па, шіркін! Туған жерін сағынғаннан еңірейді де отырады. Бірақ, Қазақстанға келуге құлқы жоқ. Ол елде жұмыс істеу туралы ойласа, құсып қоюға шақ қалады.

«Көктем келсе, қаракөздеріміздің етегі қысқара бастайды. Қазақ қызына жарасатын қылық па сол?»
«Ұшақтағы қазақша жазулардың қатесін өйтіп-бүйтіп түзедік, енді стюардессалар шықты қазақша сұраққа орысша жауап беріп. Қор болған қазақ, қор болған қазақ тілі».

Динара Болат, психолог:

— Бұл типті адамдардың басымы — ерлер қауымы. Жасөспірім кезінде тобырмен жүріп, мысы басым досының ықпалына түскендер. Өзіне сенімсіз, тұла бойы тұрған комплекс, жалған намыс.Кезінде мойындалмаған бозбаланың қазір де не әйеліне, не балаларына оңайлықпен сөзі өтпейді. Осы себептен де, сырт көзге өзін қазақшыл, отбасы жағдайында ыссы болып көрінуге тырысады. Себебі, ол — «патриот!»
Емі: сөзден амалға көшіп, айналасындағылардың мойындауын ер азаматқа тән іспен жаулау.

---

Интеллектуалды

Қандай да бір пост жазбас бұрын Гугл арқылы нақыл сөздерді бір шолып шығады. Абайдың, Далай Лама не Омар Хаямның айтқандарынан үзінді келтірсе, тіпті аз-маз өзгеріспен өз атынан ұрып жіберсе, анағұрлым білімді көрінетіні сөзсіз. Посттарында жалпақ жұрттан ерекшеленгісі келіп, бәріне түсініксіз терминдерді жиі қолданады. Жұрттың жазбасына тым биіктен қарайды, кекесін, мысқылға толы пікірді үйіп-төгіп тастап кете салады. Ал, өмірде бір кітапты аяғына дейін аяқтай алмай, сериал көріп кетуі мүмкін.

«Дедлайн жақындап қалыпты, овертайм қосу керек, меніңше».

Динара Болат, психолог:

— Интеллектуалды адам — ол мектептегі ботаник. Оның басты қаруы, бойындағы көзірі — жиған білімі. Сондықтан өзгелерден қорғану механизмі кезінде орынды-орынсыз білген білімін тықпалай береді. Оған қоса, шамадан тыс жиналған білім қорын іске асыру, қолдану санаасты деңгейінде өзі сұранып тұрады.
Емі: өзіне үйреншікті өмір дағдысын алмастыру. Мәселен, қатып қалған қағидаларға сыймайтын экзотикалық жерге саяхатқа шығып, тұрақты қысым жағдайындағы миын босаңсыту.

---

Суперана

Үш жасар сәбиі он үштегі баланың сөзін айтады. Өте ақылды, тәртіпті, өнерлі, өзгеше жаратылған. Тіпті, вундеркинд. Бөбегі туралы посттардан «көрдің бе, мен қандай ақылды ұрпақ тәрбиелеп отырмын» деген месседж аңқып тұрады. Арасында баласы айтты қылып, өз ойын да жаза салады. Үнемі томпиып қана ойнап отыратын, үнемі мәз боп жүретін балақайының суретін жиі салып, балалы болудың тек қана бақыт әкелетінін, қылаудай қиындығы жоғын көп жазады. Өзін балаға да қарап, шаруаны да атқарып, бәріне үлгеретін суперана қылып көрсеткісі келеді. Ал, тасып кеткен сүті, баласы т**ып қойған кілемі, ол ауырғанда түн ортасындағы айқайы, бәрі-бәрі монитордың ар жағында қалып жатыр.

«Димашым: — Мына сериалды көргеннен не пайда бар, жазуыңды аяқтасаңшы,» — деді. Иии, төрт жасында мұндай, өскенде президент болатын шығар».

Динара Болат, психолог:

— Ана мен қыз арасындағы институты, яғни байланысы кезінде дұрыс орнамаған жандар. Бірінші, өз анасының оған берген тәрбиесіне, үйде жасаған жағдайына көңілі толмауы.Сол себептен өзіне жасалмаған оңтайлы жағдайларды өз баласына жасап, баптап қолы жетпеген күндердің орнын толтыру. Екінші нұсқасы — анасының қызының қабілеттеріне сенбей өсіруі. Осылайша анасына өзінің қаншалықты дәрежеде үй шаруасына, бала тәрбиесіне, бабына мықты екендігін дәлелдеу мақсаты қозғаушы күшке айналады. Үшінші себебі — өзінің қызметте жүрген құрбыларына өзінің отбасы, бала-шаға арасында бақытты екендігін дәлелдеуге тырысуы.
Емі: балалардың өсуі немесе қызметке шығуы.

---

Қыдырымпаз

Парақшасына пост жазғаннан гөрі жиі сурет салады. Үнемі не түнгі клубта, не пабта жүреді. Күнде жиын, күнде той. Өнер адамдарымен суретке түсіп, алғаш көріп тұрса да, «Мейрамбек досыммен», «Қайрат бауырыммен» деп жазып қоюға құмар. Қаладағы мейрамханалардың бәрінен хабары бар. Алайда, күні бойы кеңсесінде басы ауырып, көңіл-күйі болмай отырғаны туралы әріп те жазбайды. Кейде ішкен-жегеніне төлер ақшасы болмай, масқара болғаны туралы есіне де алмайды. Таныстары қарыздарын сұрай берген соң телефонының номерін жиі ауыстырып тұрады.

«Бүгін Әjet барда тегін коктейльдер үйлестіретін күн екен. Есімнен шықса да, дәл келіппін (Қолымен лайк көрсетіп тұрған суреті)
Мен және Айгуля (Екі қыздың суреті)

Динара Болат, психолог:

— Бұл топтағылар — көптің ойына тәуелді, өздеріне сенімсіз адамдар. Олар белгілі бір топпен жүргенде ғана өздерін солардың ығында өздерін қауіпсіз сезінеді. Сол беделді адамның аясында «бауырым, ағам» деп өзіне күш қосып, көптің алдында халықтың сол беделді адамдарға деген ілтипатын өзіне қоса жамылып, өзін жұбатады. Ішіндегі аласапыран күйді күнде қыдырып, у-шумен басып, өзін-өзі алдайды.
Емі: Отбасылы болу немесе өмірге көзқарасын өзгертетіндей жағдайды кешу арқылы өмірдің шын ләззатына бөлену.

---

Мимими

Виртуалдағы ең мейірімді, ең ізгі жан. Күн сияқты айналасына позитивті пікір шашып жүреді. Ол жазба жазғаннан гөрі, біреудің суретін «сұлуым, лапуська, ерекше әдемісің, жаным, күнім, ғажапсың» сияқты пікірді көп жазады. Бәріне жақсылық тілегіш, көмектескіш. Ал, монитор алдында қызғаныштан өртеніп, өзінен озған адамды жек көріп, сәтсіздік тілеп отырады. Ути-путилатып, шаруасы біткен соң «жанын» ұмытып кетуі мүмкін.

«Жаным, бүгiн ерекше сұлусың»

Динара Болат, психолог:

— Бұл типті адамдарды екіге бөлеміз. Біріншісі, өзінің мінез-құлқын, өмірге өкпесін белгілі бір білім арқылы жеңіп, жанына жай орнағандар. Әдетте олар — айналадан тек жақсы нышан іздеушілер. Сондықтан да, жаны әдемі адамнан тек жақсы сөздер шығады. Екінші түрі — жасандылық. Бұл жердегі негізгі күш — жағымпаздық.
Емі: емге жатпайды. Алайда, өзі үшін беделді адамның талабымен өзгеруі мүмкін.

---

Осы кезге дейінгі виртуал өмірімде бір де бір жалған аккаунт ашып көрмеппін. Барлық форум, блогтұғыр, әлеуметтік желілерде сол Әйгерім Кеулімжай деген бір атым. Себебі:

1. Саясатта шаруам жоқ

Байқағаным, саяси көзқарасын тықпалау үшін немесе қоғамдағы кейбір болып жатқан құбылыстарға қатысты ойын қызмет бабына байланысты ашық айта алмайтындар фейк аккаунт қолданады. Кейбірінің әрекеті тіпті арандатушылыққа әкеліп жатады. Ондаймен шаруасы жоқ, жөніне жүрген адам ретінде маған фейк-аккаунттың керегі жоқ.
Иә, айтпақшы, сосын біздің ұлттық менталитетке және қызметіме сай келмейтін табу тақырыптарға да әңгіме қозғамауға тырысады екем.

2. Өзім туралы негативке төзе аламын

Осы жерде тым бөсіңкіреп кеттім-ау деймін. Әрине, төзе алмай қалуым да мүмкін. Оны жақсы білемін. Сондықтан көбіне таяқтың ұшы өзіме тиіп кету ықтималдығы бар жағымсыз жазбаларды айналып жүремін. Әлеуметтік желіде жазбаларыма қалдырылған сүйкімсіздеу пікірлерді өшіре саламын. Енді қайтем? Бірақ фейк-аккаунт ашпаймын.

3. Ешкімді аңдымаймын

Иә, біреулердің (мысалы бұрын жүрген жігітін) өмірін жасырын бақылау үшін де жалған аккаунт ашатындар бар. Немесе біреудің қаҺарына ұшырап банға кетіп қалып, басқа аккаунтпен достасып алатындар болады. Жооқ, мені жақтырмаған адамның жеке өмірі мен үшін де қызық емес.

4. Жарнамамен айналыспаймын

Есі дұрыс, жұмысбасты адам әлбетте фейк-аккаунтты қандай да бір қызмет, тауар ұсыну немесе SММ мақсатында, яки әлдебір әлеуметтік зерттеу жүргізу үшін ашады. Форум, блогтұғыр админдері сайтты қыздыру үшін жалған аккаунттар қолдану мүмкін. Бұлар енді фейк-аккаунттарды ақтауға болатын азғантай себептер деп есептеймін.
Бірақ менің жұмысым, өмір салтым қызметтің мұндай түрімен еш қиылыспайтындықтан, фейк-аккаунтқа қажеттілігім жоқ. Интернет әзірге мен үшін жай ғана байланыс құралы.

5. Троллинг жасамаймын

Мүлде троллинг жасамаймын дегенім артық болар, былай өз атымнан-ақ кейде біреулердің жынына аздап тиіп қоятыным бар енді. Ал фейсбуктас достарыма сауалнама жүргізгенімде көбінің әлеуметтік желілерде және блогтұғырларда фейк-аккаунттары бар немесе болған болып шықты. Және көбісінікі троллинг пен көңіл көтеру үшін ашылған аккаунттар екен. Әлбетте кейбірі жалығып немесе фантазиясы таусылып, ал кейбірі паролін ұмытып, ол аккаунттар аса белсенді емес көрінеді. Өз басым да біреуге аноним «бригол» ұстап тырқ-тырқ күліп отырудан кетәрі болмас ем, егер келесі пункт болмағанда.

6. Ерінемін

Иә, қарапайым еріншектік. Жаңа аккаунтқа жаңа пошта ашу керек. Оны тағы жүргізу керек. Фантазия керек. «Бір аккаунтты жетістіре алмай жүргенде» деп бір ағам айтқандай… Не керегі бар соның?

---

Өз атымнан жазғанымды қайтейін, көбіне басы артық әңгіме айтпайды екем. Әсіресе педагогтық қызметке ауысқалы.
Қозғайтыным көбіне нейтрал немесе позитив тақырыптар. «Бетперде» дейсіздер ме? Келісемін.
Айтпақшы, кейде әлеуметтік желіде әбден өзіммен-өзім мұңайып алғым келеді, жәй ғана статустатып. Тіпті жауаптың да керегі жоқ, болады ғой сондай бір кездер. Жооқ, фейсбук кәментшілері тым жылдам, дереу көмекке жүгіріп келеді. Отыр сосын түсіндіріп…
Твиттер жақсы еді, бос бөлмем сияқты. Тырс жауап болмайтын. Сондықтан шығар, көбіне жылаңқы твиттерімді сонда жазатынмын. Тек бір күні Есаға «қарындасым-ау, саған не болды?» деп сұрағанда, «все-таки» ол жақта да адамдар көріп отыратынын ойлап, өзім ұялып қалдым. Сөйтіп қайтадан мықты қыздың бетперд… Ой, жоға, мен шынымен мықтымын ғой...)))))))))))