«Біткен іс» немесе «қарға батпағаным туралы»

Естеріңізде болса, мына постта 28-нші ақпанда Ақтөбе маңындағы елді-мекендерді, нақтырақ айтсақ қыстың соңғы күнін фотоға түсіремін деп, көлікпен қарға батып, одан әрең шыққаным туралы жазған болатынмын. Содан кейін араға 10 күн тастап, өзімнің бастаған ісімді қайта жалғастырдым, алайда бұл жолы көлікпен емес, жаяу. Көктемнің басы. Ақтөбе қаласынан 18-20 шақырымдай жерде, Ақтөбе-Орск трассасы бойында орналасқан елді-мекен К.Нокин ауылына фотосаяхат.
Қазақстан ауылдары!: «Біткен іс» немесе «қарға батпағаным туралы»
Әрі қарай

Ауыл жаққа аңсарым жиі ауады

«Керек инфоға» бір танысым жазған-сызғаныңды жариялап тұрғанға жақсы деген соң жақында тіркелгенмін. Бұл жолы «Ауылым жайлы» өлең топтамаларын жариялап отырмын!!! Оқырман болса басқа да өлеңдерімді жариялап тұрмақпын!!!

Ауылым

Сағындым далам исіңді,
Көңілім соны түйсінді.
Ауылым-алтын бесігім
Иісің қандай қи сіңді.

Алыстан ауаң шұрқырап,
Тартады мені шымшылап.
Жетемін аңсап алқынып,
Көкейді кернеп мың сұрақ.
Әрі қарай

Өмір..

Өмір сен кереметсің
Өмірді сүйсең уақытты оздырма,
Ол – тіршілік арқауы
Өмір...Қып-қысқа сөздің өзінде қанша мағына жатыр десеңізші… Бірақ әркімге әрқалай… Себебі өмір десе кей адамдар көп түсінгенімен, екіншісіне бұл сөздің еш мағынасы жоқ…
Бірі өмірді көремін, талпынамын, жетемін деп мақсат қояды, ал басқасы тек өмірге ішіп-жеп, ойын қуу үшін келдік деп ойлайды.
Ал менің ойымша, өмір деген ешкімге түсініксіз бір тылсым құбылыс, өмір – біздің іс-әркетіміздің куәгері. Дәл осы өмір адамды бірде қуантып, бірде жылатады, керек кезде көтереді, ал содан соң құлатады. Өмірдің өзі жақсылық пен жамандықтан, сағыныш пен бақыттан, мұң мен шерден, зорлық пен сүйіспеншіліктен, қиыншылық пен күрестен, жеңіс пен жеңілістен құралған. Сәтсіздік, жаманшылық атауын адам қанша ұнатпаса да, ол – заңдылық. Бұл – өмір. Бұл құбылыссыз өмірдің өзі қызықсыз.
«Асылы, адам өз өмірінің суретшісі. Ол өмірді сырлап бояуға, оған ажар, түр беруге, оны әшекейлеп, өрнектеуге еңбек етеді»,-деген Ғабит Мүсірепов ағамыз. Яғни, өмір адамның қолында. Кейбіреулер маңдайға жазылған тағдыр дер, ал мен онымен келіспеймін. Себебі Аллаһ Тағала құдіреті күшті және Ұлы, ол жақсылық атаулысына құмар, жаманшылыққа жаны қас. Әрі адам Аллаһтың өзі жаратып сүйген құлы. Ол өз пендесінің пешенесіне қалай ғана жаманшылықты жазбақ? Барлық адамның пешенесіне бақытты болуды жазды Аллаһ, ал өсе келе санасына ес кірмей, шайтанның жетегінде кетіп пешенесіндегі жазуды өзгерткен адам.
Аллаһ Тағала адамға сынақ жібереді, ол хақ. Ал адам оған төтеп беру керек, қасық қаны қалғанша күресіп, өмірі үшін алысуға міндетті. Себебі өмірге келген соң, оның ащысын да, тұщысын да көру керек. Ал біз ше? Солай етеміз бе? Барлығын «тағдырдың жазуына» артып қоя саламыз. Неге? Неге адамдар сәл ойланып, өздерінен кемшілік іздемейді? Неге қателерін мойындамайды? Неге оңайға жүгіреді? Бұған да « пендешілік» деп жауап берерлеріне күмәнданбаймын.
Адам өмірінің қожайыны – өзі. Аллаһ оны жаратты да, өмірінің кілтін ұстатты. Жаман жолдың не жақсы жолдың есігін ашу адам еркінде. Яғни өмірін ән мен сәнге, мәні мен қызығына толтырып өткізу де, теріс жолдың етегінде кетіп мәнсіз, өкінішке толы өмірді сүру де біздің қолымызда.
«Дүниеде үш нәрсе ғана: атқан оқ, айтылған сөз, өткен күн қайтып оралмайды»,-дейді Даумер. Яғни өмірің өтіп кеткен соң, көз жасыңды көл қылып, жаныңды жегідей жеп, айтуға ұялатын өмірің үшін өкінгеннен пайда жоқ. Өткен оралмайды. Өмір ағып жатқан өзен, ол сені күтпей, өзі қалаған бір бағытта аға береді. Уақытты таңдамайды, онда өмір сүреді. Шіркін, осы өмірдің қадірін түсініп, қолда бар алтынды бағалап, дұрыс сөйлей білсе екен адамдар. «Сөз сүйектен өтеді» демеуші ма еді атам қазақ. «Айтылған сөз – атылған оқ». Сондықтан адам жанын жараламай, ойланып сөйлеу керек. Болашақта дәл сол адам сенің жаныңнан табылар?! Өмірді болжау мүмкін емес қой. Мұқағали ағамыз:
-Сүрініп кетпе!
Сүрініп кетсең, болғаны,
Дей бергін досым, басыңа қырсық орнады
Адам дегеннің аяқ астынан сорлауы-
Аңдамай басып, сүрініп кетсе болғаны,-деп жырлаған.
Қадір-қасиетіңді жоғалтып алу бір-ақ сәт, ал оны жинау үшін қаншама тер төгілді…
«Өмірдің алды — ыстық, арты – суық.Алды – ойын, арт жағы мұңға жуық»,-деген Абай атамыз. Бұл өмірдің сипаттамасы ғой. Суық пен ыстық қатар жүреді. Ал кей адам суығына шыдамай, өмірін қыршыннан қиып кетіп жатыр. Әттең… Аллаһтың сыйын бағаламағандары-ай деп ішің ашиды. Өмірдің несі қызық? Дәл осы қиындықпен күресе отырып, асыл армандарыңа қол жеткізудің өзі де бақыт емес пе?! Әр істің басы қатты, аяғы тәтті болады. Өмір осындай.
Уақыт – керуен, адам – көш. Көштен кеш қалу – өмірді бос өткізумен тең. Сондықтан өмірге байыппен қараған абзал.
Адам мәңгілік өмір сүретіндей армандап, соңғы күн өмір сүріп жатқандай өмірдің бағасын білу керек. Бәлкім, менің парақ бетіне түсірген ойыммен біреу санасар, біреуі санаспас, алайда бұл менің осы он жеті жыл бойы ойға түйген өмір жайлы түсінігім. Мен өмірді сүйемін. Ащысымен де, тұщысымен де сүйемін. Көңілді кейде құлазытып, алдыма талай тосқауыл қойып, мені қинау арқылы шыңдай түсетін өмірді сүйемін! Жаратушы Аллаһ Тағалама шексіз алғыс айтамын және өз армандарыма қол жеткізу үшін еңбек етіп, өмір сүремін.
Әрі қарай

Бөліп ал да билей бер!


Ғаламтор ақтарып отырып «Бөліп ал да билей бер» сөзіне көзім түсті. Бұрыннан жүрген бір ойды қағаз бетіне түсіруге себепкер болды.
Разделяй и властвуй (лат. divide et impera) — принцип государственной власти, к которому часто прибегают правительства государств, состоящих из разнородных частей, и согласно которому лучший метод управления таким государством — разжигание и использование вражды между его частями.
В более широком смысле — тактика (чаще скрытая) создания, усиления и использования противоречий, различий или разногласий между двумя или более сторонами для контроля над ними. Нередко используется более слабым меньшинством для управления большинством.
В политике и социологии, разделяй и властвуй — стратегия получения и поддержания власти, путём разделения большой концентрации власти на группы, которые индивидуально имеют меньше власти. Чаще всего маленьким группам власти препятствуют соединиться и стать более мощными, так как обычно труднее разбить уже существующие структуры власти. Эффективное использование этой техники позволяет небольшими силами управлять теми, кто вместе имеет большую власть (или имел бы большую власть, если они могли бы объединяться).
Такая техника требует большого количества навыка и политического изящества, так же как хорошего понимания политической науки, истории и психологии. «Разделяй и властвуй» работает, только если объекты этой техники согласны с ней (например, потому что это ведёт к их личному преимуществу). Это работает лучше всего в обществах, где существовало жестокое соревнование между благородными семьями, кланами или социальными классами до того, как повелитель вступал во владение.
Типичные элементы техники
• создание или, по крайней мере, не предотвращение мелкой вражды среди меньших игроков. Такая вражда истощает ресурсы и предотвращает союзы, которые могли бы бросить вызов повелителям;
• помощь тем, кто желает сотрудничать с повелителем, часто за счёт непослушных местных правителей;
• создание недоверия и вражды между местными правителями;
• одобрение расходов на излишества (например, эффектные дворцы), чтобы оставлять недостаточно средств для политического маневрирования и войн.
Примеры в истории
Стратегия с большим эффектом использовалась правителями обширных империй, включая Британскую и Римскую, которые заставляли враждовать одно племя с другим, чтобы поддержать контроль над их территориями, используя минимальные силы. Принцип Разделяй и властвуй играл очень важную роль, когда Индия была частью Британской империи. Британцы использовали эту стратегию, чтобы получить контроль над большой территорией Индии, покорив ее людей, разделённых по религии, языку, кастам и т. д., и установили контроль над мелкими государствами в Индии по частям.
Қазақ тарихынан білетініміз:
Ру мен жүзге бөліндік (қан араласпауда жақсы қызмет жасаған бұл бөліну бір ұлттың қырық тарамға бөлінуіне себепкер)
Бір қазақта бір кезеңде бәленбай хан («Үркер» романын оқыған сайын ішім удай ашиды. «Үр, ит!» деп айтақтаған сырт елдің жетегіне еріп кетті хандар, 20 кез мата үшін бодан болған сұлтандар)
Соның салдарынан орысқа қосылуды жақтайтындар мен жақтамайтындар болып бөліндік.
Орыстар келіп болыстарға бөлді. (Ханы қарашаның қамын жемейтін, қарашасы ханға сенбейтін зар заман орнады. Орысқа сол сенімсіздік керек-ақ еді).
Соның салдарынан оқығандар мен оқымағандар, патша әскеріне қосылатындар мен қосылмайтындар («Сар қазақ» романын оқыған сайын опынамын, алауыздық патша әскерін қазақ жеріне енгізді), ақтар мен қызылдар, байлар мен кедейлер, халық жаулары мен большевиктер…
Сосын жетпіс жыл бір идея, бір отан, бір саясат, бір тағдыр ұранымен дуаланып, еш қарсылықсыз берілдік…
Бір кезде қалғып бара жатқан сана селк ете қалды. Ояндық. (Менің жынды басымда оянбас едік деген күдік бар. Мұхиттың ар жағына кеңестік кеңістіктің ыдырауы қажет болды. Ояндық).
Бөліну қайта басталды.
Кеңестің шоқпарлары мен тәуелсіздіктің сардарлары.
Тәуелсіздік.
Енді:
Таза тілді қазақтар мен шала тілді қазақтар
Қала қазақтары мен дала қазақтары
«Оралмандар» мен қазақтар
Шымкенттіктер мен басқа қазақтар
Батыста Адай қазақтар, Оңтүстікте өзбек қазақтар, Солтүстік пен Шығыста орыс қазақтар
«Арзымайды» дейтін қазақтар мен «бедіре» дейтін қазақтар
Мерекелерді тойлайтын қазақтар мен тойламайтын қазақтар
Сақалды қазақтар мен көсе қазақтар
Орамалды қазақтар мен жалаңбас қазақтар
Әруаққа сенетін қазақтар мен Аллаға сенетін қазақтар
Той жасайтын қазақтар мен той жасамайтын қазақтар
Несие алатын қазақтар мен несие алмайтын қазақтар
«Гламур» қазақтар мен «мамбет» қазақтар
«Фирмач» әнші қазақтар мен «тойский» әнші қазақтар
Қ.Түнтековты жақтайтын қазақтар мен Қ.Түнтековты жақтамайтын қазақтар…
Баяғы баяғы ма… Үш жүз бен қырық руға бөлінетін едік… Енді әр ру сан бөлінеді… Ел басына күн туса жиыла ма?
Әрі қарай