Ыстықкөлге бір барған адам келесі жолы міндетті түрде қайтып келеді. Неге дейсіз ғой? Түсіндіріп көрейін.
Табиғаты. Көк аспанмен әлде алыстан мұнартқан көк таулармен әлде бауырын толқынға жалатқан бұйра көкшіл бұлттармен астасып жатқан айдын. Аты көл болғанымен жергілікті халық Ыстықкөлді теңіз санайды. Ал келген халық сеніп қалады. Шексіз дария көрінеді жағадан. Жаға демекші, жағадайы майда құм, Шолпан ата жаққа барсаңыз тіпті ұсақ, мап-майда. Суы тұзды. Айтпақшы, алғаш рет осы Ыстықкөлде жүзуді үйрендім. Тұзды су батам десең де батырмайтын сияқты…



Бағасы. Егер Бурабай, Алакөл сияқты жергілікті демалыс аймақтарының бағасымен салыстыратын болсаңыз, Ыстықкөл 20-30% арзан. Бұл жатын орын, ас-суы, ойын-сауық бағдарламаларына да қатысты. Айтпақшы, Алматыдан Ыстықкөлге автобустармен теп-тегіс жолмен 7-8 сағатта 2 мың теңгеге жетесіз. Хм, Астанадан Бурабайға дейін автобуспен жету құны қанша еді?

Жайлы. Қырғыз бауырлар туристерді тек табиғаттың берген сыйымен тарту мүмкін емес екенін баяғыда түсінген. Кез келген қонақ үй, пансионат, хостелге барсаңыз жайқалған бақты, құлпырған гүлзарларды, балалар алаңдарын көресіз. Айтпақшы раушан гүлінің ғажайып алуан түрін Ыстықкөлден көрдім. Балаларға әткеншек, спортшыларға жаттығу залы, аулада гүлзар, субұрқақ. Қысқаша айтсақ, барлығы адам үшін. Білесіз бе, мен Астанада тұрмыстық қалдықтарды бөліп салатын қораптарды ең прогрессивті, бетке ұстар тұрғын үй кешендері мен шетелдіктер келетін маңызды объектілерден ғана көрдім. Ал Ыстықкөлдегі пансионаттарда, жағажайда бұл қалыпты жағдай. Жағажайдан пансионатқа қарай беттедіңіз бе, аяғыңызға жабысқан құмды шығаберістегі арнайы душтан шайып ала қойыңыз. Ұсақ-түйекті несіне айтып отыр деп сөкпеңіз. Жақында отандық пансионатта болғанымызда (бағасы дәл сондай), жағажайда дәретхана болмағандықтан достарымыз пароммен қайта пансионатқа барған.

Сервис. Қырғызстан, Ыстықкөл дегенде «осыларда қайбір сервис бар еді» деп ойлайтын шығарсыз. Олай деп айтсаңыз қателесесіз. Жыл сайын сервис жақсарып келеді. Кей пансионаттарда 3 жұлдызды отельдерден кем қызмет көрсетпейді. Мысалы, Бозтерідегі біз тоқтаған Талисман пансионатында бөлмеде 3 орамал, жуынуға арналған керек-жарақтар, халат, сүйретпесі болды. Бөлмені күнделікті айтқызбай жинастырып, көрпе-төсегіңізді жаңартып, ішсеңіз де, ішпесеңіз де, минералды суыңызды қойып кетеді. Wi-fi, 3 мезгіл тамағында мін жоқ. Тек бір жетіспегені шаш кептіретін фені:p Пансионат аумағында спорт зал, моншасы, караоке, балалар алаңы, балалар бассейні, теннис корты, конференц-залы бар.

Ойын-сауық. Шолпан ата отбасымен демалуға арналған, ал Бозтеріге көбінесе жастар көп барады. Кинотеатр, диско-клубтар, су маңындағы аттракцион, сауда-орталығы, жәрмеңке барлығы қарастырылған. Жағада уақытты қызықты өткізем десеңіз, параплан, суда жүретін скутер, банан, катер, теплоход, дайвинг бар.
Турлар. Ыстықкөлде тек шомылуға ғана болады деп ойламаңыз. 1 күндік турлар өте көп. Ыстықкөлді бір айналып, тау-тасын кезіп шығуға болады. Гидтердің кәсіби шеберлігіне риза боласыз. Кез-келген тас, үңгірді, шалшық-судың түрлі нұсқалардағы аңыздарын майын тамызып айтып береді. Қырғыздар Ыстықкөл брендтерін әдемілеп жасап алған. Мысалы, Ыстықкөл десе ашлянфу есіңізге түседі ғой? Айтарлықтай асып бара жатқан ештеңесі жоқ. Бірақ Ыстықкөлде болған адам ішіп көру уәжіп. Ыстықкөл балдары туралы да аңызды естіген боларсыз. Біздің Өскемен балдарынан артық емес қой, бірақ пост жазып отырған пақырларыңыз да үйге екі құтысын алып келді)))

Мұның бәрін неге тізіп отырмын. Кез келген туристік аймақтарда болуы міндетті дүниелер ғой, солай емес пе? Иә, Ыстықкөл еш ойланбастан демалуға болатын тамаша жер екенін айтқым келген. Тым болмаса, шетелде демалдым деп айту үшін барып келіңіз ;)

Ханқорғанның тарихы сонау Ұлы Жібек жолы дәуірінен басталады. Сайрам ауданы, Мәдени елді-мекені іргесіндегі Арыс өзенінің сол жағалауында Ханқорған төбесі — қазақ халқының біртұтастығын сақтау жолында бар өмірін сарп еткен Абылай ханның Оңтүстік өңірдегі ордасы болған. Осынау жердің табиғаты әсем, топырағы құнарлы, Арыс, Машат, Ақсу өзендерінің арасында орналасқандығы стратегиялық жағынан қолайлы екендігін көрсетеді. Арыс өзенін бойлай батысқа қарай бағыт алған Ұлы Жібек жолының үстінде орналасқандығына көз жеткізуге болады. Жібек жолын бойлаған төбелердің басына қараңғыда немесе ауа-райының бұлтты, тұманды кезінде от жағып қойылатын болған, ол жол көрсетуші қызметін атқарған.



Жалпы, төбелердің басым бөлігі Жібек жолында сауда-саттық қызған дәуірде қолдан тұрғызылған. Арыс мәдениетінің Қарауылтөбе кезеңі (б.з.б. IVғ.-Iғ.), Қаратөбе кезеңі (б.з.б. Iғ.-Viғ.), Алтын төбе кезеңі (б.з. IVғ.-VIғ.) деп бөлінетіндігін археолог-ғалым А.Н.Подушкин өз еңбегінде жан-жақты көрсеткен. Ғалымның айтуынша, Ханқорған Арыс мәдениетінен кейінгі кезеңде Қарахандар мемлекеті дәуірінде (942-1213жж.) тұрғызылған дейді. Қорғаннан Қарахандар дәуірінің керамикалық бұйымдары табылған және қамал қорғанының ертедегі құрылыс нысаны болғанын көрсетеді.



Қоршау қабырғасының қабаты үсті-үстіне қабат-қабат салынған. VIII-XII ғасырларда пайда болған. Биіктігі 8-12 метрді құрайды. Көлемі 2-2,5 гектарды алып жатыр. Қорған қаланың цитаделі-орталық бөлігі саналады. Цитадельдің төңірегінде көптеген рабадтар-елді мекендер болған екен.



Ханқорғанда металл ерітетін ошақтың табылуы, онда отпен ататын қару жасалды деген болжамды туғызады. Жоңғарлар осы маңызды өндіріс орнын қалайда алуды көздегені анық. Демек, қиян-кескі шайқас болды деуге толық негіз бар. Бірақ ол 1723 жылы емес 1684 немес 1690,1693 жылдар болуы әбден мүмкін. «Ханқорғанның соңғы ерлік шайқасы» кезінде үш мыңнан астам адам опат болыпты. Маңындағы елді мекендер аяусыз тоналған.



Абылай хан Ханқорғанның ерлігін есіткен, оны мақтаныш еткен деуге негіз бар. Қорған Түркістан мен Көкшетау аралығындағы жолдың торабында екендігін анықталған. Жұмбағын ішіне бүгіп жатқан төбенің шындығы қашан ашылары беймәлім. Өйткені, Ханқорған адам қамқорын көрмей тұр, төңірегі егістік алқап. Ханқорғанда еліміз тарихының бір парасы, еліміздің рухы жатыр.

Суреттердің авторы – Сабит Тастанбек.

18 тамызда елордалық театрда қала тұрғындары мен қонақтардың назарына «Астана Балет EXPO GALA» театры өзінің әйгілі бағдарламасын ұсынады.

Бағдарламада көрермендерге екі біракті балет көрсетіледі: Джордж Баланчиннің «Серенадасы» мен Рикардо Амарантенің «A fuego lento» туындысы.

Айта кетейік, «Серенада» балеті ХХ ғасырдағы балеттің алтын тізіміне кіреді. Джордж Баланчиннің «Серенада» балеті П. Чайковскийдің ішекті аспаптар оркестрі үшін Серенада музыкасына Д. Баланчиннің қорымен әзірленген және Баланчиннің техникасы мен стиліне сәйкес дайындалған.

Балеттің басталуы сағат 18.00-де.

Бүгінде елордалық Арбатта 500 қолөнерші еңбек етуде. Қолөнершілердің соңғы легі Алматы қаласынан өздерінің бірегей туындыларымен келді.

Әкесі мен баласы: Илья және Константин елордаға жаңа туынды — глюкофон музыкалық құрылғысын алып келді. Музыкалық құрылғының ерекшелігі мен бірегейлігі – музыкалық құрылғыда ойнаудан хабары жоқ кез-келген адам қолдана алады. Музыкалық құрылғыны қалай қолданса да, әдемі әуен шығады, нақты мына тетіктерді басу керек ереже жоқ. Арбаттың негізін қалаушы әрі идея авторы Арай Ордабаева ЭКСПО көрмесі басталғаннан бері елордалық Арбаттың жұмыс нәтижесі жөнінде баяндады.

«Біздің Арбат – шығармашылықтың еркін аумағы. Арбат шығармашылыққа ден қойған адамдардың ордасы, суретшілер, қолөнершілер, қолдан түрлі бұйымдар жасайтын шеберлер, бишілер мен музыканттар мекені. Қазірдің өзінде қолөнершілердің саны 500-ге жетті, олар Қазақстанның түкпір түкпірінен ағылуда. Біз сауда саттықтың 50-ге жуық нүктесін анықтадық»,- деді Ордабаева.

Естеріңізге сала кетейік, ЭКСПО көрмесі қарсаңында Астана қаласының әкімі Әсет Исекешевтің бастамасымен Есіл өзенінің жағалауында астаналық Арбат ашылған болатын.

1 қыркүйек күні 2018 жылғы ӘЧ на іріктеу кезеңінде Қазақстан құрамасы «Астана Аренада» Монтенегроны қабылдайды. Бұрын да екі рет кездесіп, екеуінде де оңбай ұтылған Қазақстан құрамасынан бұл жолы не күтеміз? Қарсыласымызды білеміз, күннен күнге құлпырып, алға шығып барады. Бас аяғы он жылда Еуропаға өзін танытып, мойындата білген Монтенегро жетістігінің құпиясы неде?

Біздің бұл постымыз циклды төрт бөлімнен тұрады. Алғашқы посттар аз-кем тариx пен монтенегролық мотивация, Монтенегро құрамасының үздік ойыншылары және олардың төл стадионы төңірегінде болды. Бүгінгі әңгіме Қаратау құрамасының фанаттары жөнінде болмақ.

Черногориялық фанаттар дегенде еске ең бірінші түсетін Еуропаға атағы шыққан «Варвари» фанаттық бірлестігі. Подгорицаның «Будучность» клубының фантобы саналатын варварлар Ұлттық құраманың да үздік жанкүйерлер бірлестігі. Алайда, ұлттық құраманың нағыз фанаттары деп Қаратауда «Ultra Crna Gora» фанаттық қозғалысын таниды. Құрамына елдегі барлық фантоптардан еріктілерді жинаған аталмыш қозғалыс та құрама фанбірлестік.


Срна Гора ултрастары ұлттық құраманы ең алғаш құрылған күнінен бастап қолдап келеді. «Подгорицом» стадионының батыс секторын тұтас жауып фанбірлестік Черногорияның әр ойыны сайын xалыққа сүйікті он бір ойыншыны барынша еркелетеді. Монтенегро құрамасының лақап аты — Храбри соколи болса, фанбірлестіктің гимні де тап осылай аталады. Әннің түпнұсқасын жергілікті рок-топ Perper орындайды.



Фанаттар, футбол бұзақылары, жанкүйерлер әр түрлі түсініктер. Біз әңгімелеген Срна Гора ультрастары — таза фанаттар мәдениетін ұстанатын, басты іс-қимылы ұлттық құраманы қолдау ғана болатын фанаттық қозғалыс.







Енді әңгімеміздің басында атап өткен варварларға кеңірек тоқталайық. Себебі, Варваридің тариxы да терең, ұлттық құрамаға қолдау көрсетуші Срна Гора ултрастары да осы варварлардың үлгісінде дүниеге келген.

Варварлар тариxы өткен ғасырдың жетпісінші жылдарынан бастау алады. Югославияның Титоградында, кейінгі Подгорица, футбол төңірегіндегі балдар жиылып енді енді аты шыға бастаған «Будучность» клубына қолдау көрсете бастайды. Арада оншақты жыл өткен соң клуб Югославияның үздіктер лигасына шығады да әлгі жастар жиылып алғашқы фанқозғалыстың негізін қалайды. Бұл 1987 жыл еді. Варварлар осылайша футбол төңірегі қызығына араласады.


Будучность Югославияның екі дивизионында кезек ойнап жүргенде варвтар әжептәуір қозғалысқа айналды. 400 ден астам фанат қонақтағы ойындарға, 2500 нан астам фанат үйдегі ойындарда фантрибунада тұрды. Бұл қалалық клуб үшін өте үлкен көрсеткіш еді.



Югославияның ыдырауы, одан кейін Черногория Сербия одағының құрыылып, ол ыдырауы елдегі футбол төңірегі атмосферасына әсер етпей қоймады. Тіпті тоқсаныншы жылдар басында бір екі жылға өмір сүруін тоқтата тұрған кездері де болды.

Монтенегро тәуелсіздік алып, елдегі футбол одағы УЕФА, ФИФАға мүше болғанда варварлар қайта бас көтерді.


Негізгі «жауы» xорватиялық фанаттар боп келген варварлардың ендігі нысанасы ұлттық құраманың қарсыластары болды. Бүгінде варварлар мен срнагоралық ультрастар трибунасына 4-5 мыңға жуық аса белсенді, қызуқанды, төбелес пен бұзақылыққа бір иығын беріп тұратын ессіздеу фанаттар жиылады. Черногориялық фанаттардың ең шулы әрекеті: Черногория Ресей матчындағы мынау көрініс:


Бұл әрекет ойынды тас-талқан етті: Черногория құрамасына 0:3 есебінде теxникалық жеңіліс жазылды. Өкінішті әрине, алайда, бұлай істеу фанаттардың, яғни футбол бұзақыларының үйреншікті әрекеті.



Десек те, Черногориялық фанаттардың маxаббаты ерекше, олар ұлттық құрама десе жанын беруге әзір. Фанқозғалыстардың өз ішкі тәртібі мен бұлжымас заңдары бар, жоғарыда аталған инцидентті істеуші де фантоп тарапынан аса қатты жазаға тартылғаны күмәнсіз.





Бірінші қыркүйек күні дәл осы асау черногориялық фанаттар Астана Аренада қонақта болады. Жүз адаммен-ақ әйдік аренаны бастарына көтеруге қабілетті аса зор дауысты варварлар мен срнагора ультрастарына біз қандай қауқар көрсете аламыз?!

Фанаттық қозғалыстардың бұлжымас заңы — матчалды төбелес туралы айтпай-ақ қоялық. Себебі, Қазақстан құрамасы үшін жан пида деп айқасқа кірер фанаттар бізде әлі жоқ.

Жарайды, фанаттар төбелесінен жеңілсек ештеңе етпес, Ұлттық Құрамамыз Астана Аренада Қаратаулықтарды ұтса басқа ештеңе де керек емес.

Бұл біздің циклдық мақалаларымыздың ең соңғысы. Ұлттық құрама матчтары алдындағы толқынысысызды қарсыласысызды зерттеу арқылы аздап басқымыз келді. Себебі, біз жеңгіміз келеді, жеңіске сенгіміз келеді! Алға, Қазақстан!!!

Монтенегро, кей елдерде Черногория, Қаратау деп атала беретін еуропалық мемлекет. Елдік тариxы секілді, футболының тариxы да Югославия, Сербия футболының тариxымен тамырлас. Бүгінгі күні еуропалық ареналардан ойып орын алған «ержүрек сұңқарлар» туралы жазуымызға басты себеп…

Жақсы жалақы, жоғары қызмет, аз жұмыс — әлбетте талайдың арманы. Жұмысында кім өскісі келмейді, кім жақсы жалақы алғысы келмейді? Бірақ бұның да өз сырлары, құпиялары бар. Тақырыпты көріп, қызығып жетіп келдің бе? Ендеше мұқият оқы. Бастыққа жағыну деп жұмсартып айтып отырмын. Оның кәдімгі көтке кіру екенін әрине жақсы түсініп отырсың. Бірақ әріптестерің сен туралы ондай жаман ойламауы үшін мына бір кеңестерді есте сақта.

1. Жиналыстарда оған қарсы шыққандай болып көрін

Жалпы жиналыс деген шамамен 2 сағатқа созылатын, соңында бәрібір бастықтікі дұрыс болып шығатын бос әңгімелер жиынтығы. Дегенмен аздап қарсы ой айтып көр. Бірақ кейін бастығының айтқандарының бәрін мұқият орында. Бұл бір жағынан мінезің мен шамалы болса да өзіндік ойың бар екенін көрсетеді және адал қызметкер ретінде де бастығыңа ұнай бастайсың.

2. Жұмыстың WhatsApp тобында емес, бастыққа жеке жаз

Бітпейтін небір мейрамдар бар, оларға арналған түрлі ватсаптық суреттер, құттықтаулар бар. Жұрт топқа жіберсе жібере берсін, сен олай жалпылай жіберме. Әріптестерің мынауың өзінше екен деп ойласа ойлай берсін. Сен бастыққа бөлек жаз, жеке жаз. Осылайша жеке сөйлесулеріңнің алғашқы кірпіштерін қалыптастыра бер.

3. Бастықтың отбасысымен жақындас

Офиске баласын әкелсе, баланы ойнат, кәмпит бер. Анда-санда «Нурикті әкелмей кеттіңіз ғой» деп сұрап қой. Балабақшадан, мектептен алып кету, үйірмеге апару сияқты маңызды іс-шараларға өзің баруға тырыс. Ұмытпа, отбасы мүшелерінің көтіне кіру — бастықтікіне кіруден де өте әсерлі!

4. Тоқылда!

Әріптестеріңнің айтқан сөздерін, пікірлерін жеткізіп бар. Бірақ «Пәленше былай деді, Түгенше олай деп жатыр» стиліндегі қарабайыр тоқылдау емес әрине. Бұның да әдебі, әдемілігі бар. Мысалы былай: «Серікбай ағай сіздің ана жоба туралы ойыңызбен келіспейді екен. Бірақ мен оны көндіремін». Осылайша сенің орныңа өсуі мүмкін бір үміткерді жамандай отырып, өзіңнің біліктілігің мен адалдығыңды да көрсетесің.

Жұмысыңда сәттілік, карьералық табыс тілеймін. Бұл жазбаны әріптестеріңмен бөліспе, жеке оқы ;)

Астанада қала мәселелерін шешуге арналған ашық мәліметтер бойынша хакатон өтті.

2017 жылдың 5-6 тамызында Astana Innovations Challenge ауқымды стартап-марафоны аясында ашық мәліметтер (Open Data) негізінде қала міндеттерін жүзеге асыратын жобаларға арналған бірінші хакатон өтті.

Стартап-марафонды Астана қаласы әкімдігі атынан «Астана Innovations» АҚ мен MOST бизнес-инкубаторы бірлесіп ұйымдастырды.

Хакатон – ашық мәліметтер негізінде сервистер мен мобильді қосымшалар жасау арқылы қаланың технологиялық мүмкіндігін шешу мүмкіндігі.

Қатысушылар өз жобасымен жұмыс жасау барысында сарапшының қолдауына және нетворкингке арналған алаңға қол жеткізді. Ал үздік үш команда жүлде қоры 500 000 теңгені өзара бөлісті.

Бағдарламалық қамту саласындағы құрастырушылардан дизайнерлерден, маркетологтардан, сарапшылардан құралған команда Астананы одан әрі жақсарту үшін бас қосты.

Іс-шарада құралған командалар 48 сағат ішінде қосымшалар прототипін жасап, өнертапқыштық бағдарламалау машықтары мен мәліметтерді өңдеу бойынша өзара жарысты.

Хакатонның бірінші күні бірқатар ақпараттық және білім беру сессиялары өтті. Оның барысында шақырылған сарапшылар ашық мәліметтермен қалай жұмыс істеу керектігін айтып берді. Менторлар мен қазылар ретінде тәжірибелі кәсіпкерлер, сарапшылар мен мемлекеттік құрылым өкілдері қатысты.

Ашық мәліметтердің басты мәні (open data) – билік органдары жұмысының ашықтығын арттыру, тәуелсіз құрастырушыларға қосымшалар мен сервистер жасауға жаңа мүмкіндіктер жасау, қаланы өз күштерімен жақсартуға жол ашу.

Әлеуметтік кәсіпкер, «Green tal» шеберханасының жетекшісі Эмин Әскеров әлеуметтік аз қамтылған азаматтарды тігін және ағаш цехтарында оқытып, үздіктерін жұмысқа қабылдайды, деп хабарлайды Астана әкімдігінің медиа орталығы.

«Әлеуметтік жоба аясында әлеуметтік аз қамтылған азаматтарды тігін және ағаш цехтарында оқытып, үздік мамандарды жұмысқа қабылдаймыз. Екі жылдың ішінде шамамен 150-ге жуық азаматты оқытып, оның 20-ға жуығын әлеуметтік щеберханаға жұмысқа қабылдадық», — дейді кәсіпкер Эмин Әскеров.

«Green tal» шеберханасының жетекшісі Эмин Әскеров әлеуметтік аз қамтылған азаматтарды оқытып, үздіктерін жұмысқа алады.

«Сонымен қатар алғаш рет менталды ауытқуы бар азаматтарды оқытып бастадық. Оның үшеуі тұрақты жұмыс тапты. Жақын күндері тағы біреуі орналасады. Менталды ауытқуы бар 90-нан астам адам жұмыс кезегінде тұр», — деді «Green tal» шеберханасының жетекшісі.

Аталған шеберхана кез келген әлеуметтік аз қамтылған әлсіз топқа жататын азамттарды тегін оқытуға дайын. Үш топтағы мүгедектер, көп балалы аналар, есту және сөйлеу қабылеті төмен және жетімдер үйінің түлектерінің шеберханадан кәсіп меңгеріп, әрі қарай жұмысқа орналасу мүмкіндігі бар.

Шеберxана басшыларымен байланыс орнату үшін:

«Green tal» Эмин Аскеров, мекенжай: 187 көше, 21 үй, Green TAL әлеуметтік шеберxанасы

Елордалық «Promenade Expo» ТК-нің аумағында бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі жөніндегі «Парыз» байқауының 10 жылдығына арналған флешмоб өтті.

Өткен жылдың жеңімпазы «Bi Holding» ЖШС және «Астана жастары» КММ еріктілері тұрғын үй бөлігінің бірінде аталмыш шараны өткізді.