«Футбол-өмір!» Иә, бұл сөзбен бір топ келіссе, келесі топтың келіспеуі әбден мүмкін. Себебі, футбол десе ішкен асын жерге қойып, оны, футболды өмір санайтындар бар да, футболды, былайша айтқанда, «қақпайтындар» болады. Мен екі топқа да жатпаймын ;) футболға деген қызығушылық енді оянып келе жатыр.
Кеше Астана қаласы «Қажымұқан» атындағы орталық стадионында«Астана-64» командасы Шымкенттік «Қыранды» қабылдады. Әу баста «Қыранның» келетінін естігенде«Астана Аренада» болады-ау деп ойлаған едім. Өкінішке орай, далада қар аралас жаңбыр жауып тұрғанда ашық алаңда өтті. Фотоаппаратымды арқалап мен де, дәлірек айтқанда біз де бардық. Әрине, "Қыранға" жанкүйерміз!

Ойын "Қыранның" шабуылынан басталды

Ойынның аты-ойын! Олар ешқандай кедергіге қарамайды. Тек жеңіс үшін, жанкүйерлері үшін ойнайды!

Ал "Қыранның" мұндай плакат ұстаған жанкүйерлері болмаса да, әр жерде бір «Давай, Мурат, Мура!» деп айқайлап жүрген жанкүйерлері жетерлік еді ;)


Мен жанкүйерлер жақта жүрсем «Гооол!» деген дауыс шықты. Артыма жалт бұрылып қарап, мынандай қуанышты сәтке куә болдым:)

9-нөмерлі Мұрт Өнал есеп ашты. Есеп: 0:1
Арада 8 минут өткен соң«Астана-64» командасның ойыншысы Павел Пурышкин есепті теңестірді. Астаналық жанкүйерлер бір-бірін құшақтап, құттықтап жатты. Бұл қуаныштарының ұзаққа созылмайтынын қайдан білсін?! ;)



"Қыранның" сапындағы Голландиялық Мұрат Өнал қарсыластар қақпасына бірінші таймның соңғы секунттарына кезекті голын салып, команданы тағы да бір қуантты.

Сонымен, бірінші тайм аяқталды. Жалпы, футбол көруге бірінші рет келуім емес. Неге екенін білмеймін, естелік ретінде бір де бір ойында фотоға түспеппін. Есесіне осы жолы аямай футболистерді түсіріп алдым. Футбол түсінгенге ойыншық емесіне тағы да көзім жетті.






Айтпақшы, бұл ойында бас төреші Қостанайлық Анатолий Вишниченко болды


Постымның басында айтқанымдай, дала боран болып тұрды. Ойынға жарты сағат қалған кезде Астаналық жанкүйерлер газонды қардан тазалағанымен, газон ойынның бірінші таймында-ақ қар-қар болып кетті.


Табиғат құблысына бұйрық беріп, оны басқара алмайсың ғой. Мұндай келеңсіз жағдайлар футболистерге кедергі болмайтындығын "Қыран" командасының ойыншысы Санат Жумаханов дәлелдеді. Ойынның 2-таймында "Қыранға" 3-голды сыйлаған Санаттың тағы да пенальтиден гол салуға мүмкіндігі бар еді. Бірақ Санат оны дұрыс пайдалана алмады. Есеп 1:3. "Қыран" қырып кетті! Ал жанкүйерлер болса көңілді нотада үйді-үйіне тарқасты :)


P.S. Кешегі ойыннан кейін Шымкенттік "Қыран" командасы турнир кестесінде 2-орынға жайғасып, премьер-лигаға берілетін соңғы жолдамаға таласатын командалар қатарына қосылды. Енді келесі ойын 16-қарашада өтеді. Сәттілік саған, "Қыран!"

Жалпы, қоғамда ақсап келе жатқан түсініктердің бірі — салауатты өмір салты. Оның да мына жобада бекер қойылмағаны көрініп тұр. Нақты айтқанда, әрбір оқырман кезекті блогтан кейін, жазбада түсіндірілген өмір моделіне деген қызығушылығы арту қажет. Яғни, салауатты өмір салтын өміріне енгізуге ынталану. Мини-блогиаданың да мақсаты осы болса керек.

Жарыстың шарты бойынша, салауатты өмір салты атты үлкен, әрі маңызды тақырыпта репортаж стилінде жазба талап етіліпті. «Репортаж деген белгілі бір уақиға жеріне барып ақпарат алумен қатар, соны халыққа шебер түрде жеткізу мақсатында жасалынатын видео, фото, жазба түріндегі ресми/бейресми құжат» — дейді google-ата. Дегенмен, ғасырымыз вертуалды-ақпараттық жүйеге тікелей байланысты болғандықтан, репортажымды онлайн түрде жасасам, ешкім дау айта алмас, сірә.

Салауатты өмір салты деген не?

Анықтама:
Салауатты өмір салты — белгілі популяцияның денсаулығын сақтап, нығайтуға, салауаттандыруға арналған мінез-құлқы, тәрбиесі. Салауатты өмір салты — тек медициналық емес, сонымен қатар өндіріс пен өндірістік қатынастардың дамуына байланысты болып келетін әлеуметтік-экономикалық категория. Салауатты өмір салтыжеке адамның тіршілік жағдайын денсаулығына сәйкес таңдауы, яғни жеке әлеуметтік топтар мен жалпы қоғамның жоғары гигиеналық мәдениеті.

Гигиена, тазалық, спортпен шұғылдану, жаман әдеттерден алыс тұру және т.с.с. мысалдар айтып нәрсіз сценарийді әрі қарай жалғастыра беруге әркімнің де тілі жетерлі-ақ. Алайда, іске келгенде ауыз толтырып айтып жатқан адамдардың көбісі сол өмір моделін ұстанбайтынына күә болып жатамыз.

Менің репортажымның мақсаты — айтқан нәрсесін тірлігімен құптай отырып, тіршілік жағдайын денсаулығына сәйкес таңдаған, үлкен жетістікке жетіп, халық алдында беделді атанған нағыз ерлердің салауатты өмір салтын қалай жүргізіп жүргендері туралы жазу, әрі солардың өсиеттерін өсіп келе жатқан саналы ұрпаққа жеткізу. Сонымен қатар, мотивация алған жастарды жетістіктерге жетелейтін, таза, әрі мүмкіндіктерге толы өмір моделіне шақыру, үндеу!

Онлайн сұхбатымның бірінші қаһарманы, бизнесмен, Arman Holding компаниясының іргетасын қалаған жетекші және президент — Серікбай Бисекеев (bisekeev.com). Жетістік шыңының төрі қаншалықты жарқын болса, оған жетелейтін жолдың да соншалықты қараңғы екенін білеміз. Жұмыстан шаршап-шалдыққанда, немен айналысатынын, бос уақытын қалай өткізетіні туралы сауал қойдым. Және салауатты өмір салты туралы ой-пікірін қалдыруды өтіндім. Серік ағамыздың жауабы төмендегідей болды.



Шапағат Бердібек — Массачусетск технологиялық институтының (MIT) степендианты, облыстық және республикалық дәрежедегі дүркін-дүркін жеңімпазы, жүлдегері, Asian Physics Olympiad атты олимпиаданың қола жүлдегері, Шымкент қазақ-түрік лицейінің (Шымкент КТЛ) түлегі. Өзге елде оқып жүрсе де, Бердібек салауатты өмір салтына дұрыс қарайды. Оның таэквондо спорт түрінен USA ішінде 1-орын алуына ештеңе кедергі келтірмеді. Керісінше, сабағына деген мотивация болды десек қателескен болмаспыз, сірә. Сұхбат барысында көп мағлұматтың болғанын қаламады. Бар алып қалғаным осы болды. Алған жетістіктері мен салауатты өмірі ой саларлықтай деп ойлаймын.



Шамиль Аляутдинов

Ал, Шамиль ағамыз біздің тақырып туралы не айтады екен? Өмірінде кездескен қиындықтардың арқасында денсаулықтың қадірін түсінген триллионер (өзін солай атағанды ұнатады. Тіпті, «триллоинер слушает» деген кітабы да жарық көрді) «тәні саудың — жаны сау» немесе керсінше «жаны саудың — тәні сау» принципін ұстанады. Күніне 12 км жерді велосипедпен (белсебед, шайтанарба) жүріп өте аласыз ба? Мүмкін, бірақ баршамыз көлік бар кезде, велосипед қолданбаймыз. Дегенмен, қаншалықты бақуатты, бай, беделді болса да, Шамиль жұмысына көлікпен бармайды екен. Тіпті, 2010 жылында қымбат көлігін (Ауди A5) сатып, орнына велосипед алған екен. Оның жұмысына баратын жолы, күнделікті жаттығудың түріне айналып кеткен десек те болады. Өзінің жауабы былайша:

2010 жылдың желтоқсан айында мен өзімнің ең жақсы көретін, жап-жаңа, бір жылдық «Ауди А5» көлігімді сатып, орнына велосипед алдым. Өзімнің денсаулығыма ұқыпты қарайын деген мақсат болды. Сол уақыттан бері мен жұмыс пен үйдің арасында 12 км арақашықтықты велосипедпен қатынап жүрмін. Оған қоса, офисте белтемір (турник) орнатып қойғанмын. Себебі, 33 жасымда алғаш рет омыртқа-арасы жарық ауруына (межпозвоночная грыжа) шалдықтым. Жүре алмадым, отыра алмадым. Аурудың асқынғанын тіпті құлайтын кездер де болған. Қазір, шүкір, арнайы жаттығуды үйреніп, соларды күнде жасап тұрамын. Денсаулықтың кепілі – салауатты өмір салтынан басталады.

Жаны саудың – тәні сау ма әлде керсінше ме?

Адамдар қадірін білмейтін 2 нәрсе бар. Денсаулық және бос уақыт. Бос уақытымды әрқашан пайдалы өткізуге тырысамын. Жастарға да тілерім мейілінше уақыттарын өзін дамытумен және салауатты өмір салтын ұстанумен өткізсін. Адам баласы бағындырмаған талай белестер бар.

Асқат Мұрзабаев

Асқат Мұрзабаев — IT маманы, программист, Твиттерде (Twitter.com) тәжірбие алуға ие болған студент, Сhocomart.kz сайтының ортақ құрылтайшысы. Асқат бос уақытында тауға шыққанды ұнатады. Яғни, бір сөзбен әбден берілген альпенист. Таза ауаның әсері болуы керек, әрдайым өзін жақсы сезінуге көмектеседі. Әрдайым осылайша уақытын таза ауада өткізуі, Асқаттың болашақ жеңістеріне деген мотивация сыйлайтынына күмән жоқ. Салауатты өмірді түзеткенде ғана, біздің ерекше креативті ойларымыз ашылып, дүниеге басқа көзбен қарай бастаймыз. Адамда жиналған стресс, күйзеліс, қаттылық осы спорт, серуендеу арқылы кетеді. Асқатқа молынан пайда алып келгенін аңғару қиын емес.



Интернет әлемінің майталмандарынан да сұхбат алып үлгердік. Kerekinfo.kz сайтының бас директоры Аршат Ораздың жұмыстан шаршаған уақытта жалғыздықты ұнататынын білдіңіз бе? Жалғыз қалып, жаяу жүргенде тынығып қалатынын жасырған жоқ. Оның ойынша, салауатты өмір салтын жалғыз ұстану — қиын. Бір топ болып, бірге жүріп, бірге іс жасаған абзалырақ. Осылайша, топ ішінде бірлік пен қолдау сақталады деген ойда.

«Біз, мысалы, жігіттермен жиналып футбол ойнап тұрамыз» — деп, салауатты өмірінен тәжірбие келтірді.

Ал, Blogtime.kz блогтұғырының директоры Нұрлан Жанайдың ойы өзгеше болды. Бос уақытын соншалықты спортқа бермесе де, онсыз еш болмайтынын сызып көрсетті. Соған қарағанда, халыққа қызмет бірінші орында тұрған секілді. Дегенмен, тынықпаған тән мен қаяу көңіл іс жасайтын кезде ықыласты бұзады. Ықыластың қайнар көзі — демалған рухта. Нұрлан бағындырған белестердің тамыры салаутты өмір салтына байлаулы екенін аңғару қиын емес. Тіпті, кейде серігіп алғанда "Қырып жоямын деп ойлайсың" деп қояды, мотивацияны мақтан тұтып. Жалпы Нұрланның талғамы:

Жүзу, жүгіру, секіру сияқты жеңіл атлетика түрлері. Нұрланмен бірге бір марафонда қатысып көрсем бе екен деген ойда жүрмін.

Арқамыздан қадам басып келе жатқан жас інілерміз бен қарындастарымызға өз ақыл-кеңесімен бөліскен Ерболдың жауабы маған қатты ұнады. Ербол Серікбай — сұрақ-жауап сайтының құрушысы.

Сұрақ:

— Жаңадан жетістік жолын бастап келе жаткан жас ұрпакка салаутты өмір салтын дәріптейтін, үндейтін қандай істерді ақыл кеңес етер едің?

Темекіден аулақ болсын! Ең жаман әдет — темекі… Өмірімде темекіге қызықпаппын, шеккен де емеспін. Яғни, менің санамда темекі шегуді "қызық, әдемі көрінеді" деген түсінікті шығарып тастағанмын. Оның орнына велосипед алу, конькиде әдемі сырғанауды мотивация ретінде алса жақсы.

Қорытынды: «Жел тұрмаса, шөптің басы қимылдамайды.» Салауатты өмір салты жетістік жолы мен адам бақытымен тығыз байланысты екенін аңғардық. Өмірінде жетістікке жетіп, ары қарай тоқтамаған ерлер де сол әдетті ары қарай жалғастыруда. Тіпті, келер ұрпаққа өсиет етуде. Невролог Даниель Левитиннің сөзін оқып алып, содан тұжырым шығардым.

Қай орта болмасын, жетістіктің шыңына (шеберлікке) жету үшін, адамға салауатты өмір салтын белсенді түрде жүргізу керек. Денсаулықтан асқан байлық жоқ. Ал, оны сақтауда алғышартты ойнайтын маңызды рөл — осы салауатты өмірде жатыр. Кез-келген адам — композитор, блогер, бизнесмен, жазушы, пианист, спортсмен, ғалым, — кім болса да, өмір жолы бойы салауатты өмір салтын ұстанып отқанын аңғарамыз. Серік Бисекеев ағамыз айтқандай, өзіне керек өмірді әркім өзіне қарай жоспарлайды. Сол себепті, өмірімізге бет алды қарамастан, болашақта жетістікке жеткен, әрі соның жемісін тамсана отырып тата алатындай дәрежеде болу үшін, салауатты өмір салтын дұрыс ұстанып, оның іргетасын бүгін қалау керекпіз.

Егер балаңыздың салауатты өмір салтын ұстанғанын қаласаңыз, ең алдымен өз іс-әрекетіңіз арқылы үлгі бола біліңіз. Себебі, бала көбінеки Сіздің айтқан ақылыңызды емес, күнделікті жасап жүрген іс-әрекетіңізді қайталайды. Өзім де бала тәрбиелеп отырғандықтан, босанған Аналарға керек болады деген кеңеспен бөліспекпін.

Сәлем — сөздің атасы демекші, танысып — амандасып алайын. Ең әуелі сәлем! Орталарыңызға жаңадан қосылып отырмын. Мені жылы шыраймен қарсы алады деген үміттемін. Ендеше, алғашқы жазбамды оқып, сындарыңызбен пікірлеріңізді айта отырыңыздар .

Бүгінгі таңда, тәрбиелі және зиялы ұрпақты тәрбиелеу басты мәселе. Соның ішінде, жасөспірімдерді спортқа баулып, салауатты өмір салтын ұстауға шақыру. Заман дамып тұрған шақта, соның ішінде біздің елімізде көптеген спорт залдары және түрлі үйірмелер ашылып жатыр. Күні бүгінде бірнеше сараң жастарымыз ішімдікке салынып жатады. Осы мәселені өзекті етіп, Атырау қаласындағы химия — биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінде ағылшын тілі пәнінен дәріс беретін мұғаліммен әңгіме — дүкен құрдым.

Жалпы, қай елде болмасын салауатты өмір салтын қалыптастыру қажет нәрсе. Әсіресе, өзіміздің еліміздегі кейбір қалаларда экология мәселесі жақсы жағдайда емес. Сол себепті, спортпен шұғылдану жастардың денсаулығын физиологиялық тұрғыдан нығайту таптырмас мүмкіндік. Болашақта болашақ ұрпағымыз дені сау болсын десек, барлығы спортпен айналысу керек. Мынау қарыштап дамып отырған заманда, сонау шет елдерінде қарт — кәрісінің салауатты спортпен шұғылданатынын байқаймын. Өзім мәселен, спортың бірнеше түрімен айналыстым. Мектепте ұстаздық етіп жүрсем де, спорттан алыстап жүрген жоқпын .

Ия, спорт бұл тек қорғаныс емес. Сондай — ақ, адамның рухын жігерлендіре түсіретін, жан — дүниесін шыдамдылыққа үйретеді.







Осы тақырыпты жаза отыра, өз ойымды ортаға салсам деймін. Мейлінше, жастарды спортқа қызықтырудың амал — тәсілдерін табу керек. Сондай — ақ, тек оқу орындарымен шектелгеніміз дұрыс болмас. Жұмыс орындарында небір қызықты тренингтер өткізсе нұр үстіне нұр болады. Өйткені, ылғи жұмыс, жұмыс деп, бел омыртқалары және буындары ауырады. Бұл белсенді қозғалыс болмағандықтан. Онысы ол, семіздіктің алдын алуға мүмкіндік туады. Ең қызығы жылына бір рет болса да, марафон секілді жарыс ұйымдастырған жөн. Ең біріншісі, марафонның өзі қызықтырып тұр. Екінщі, адамға уәж (мотивация) ретінде болады. Ең бастысы, қаладан қашық орналасқан жергілкті жұртқа спорт кешендерін салу жұмысын іске асыру. Сөздің растығы керек, кей ауылдардан спортпен шұғылдану үшін қалаға келетіндері бар. Шынайы өмірден мысал, менің бір танысым сонау Махамбеттен келіп жүреді. Бұл адамға физиологиялық тұрғыдан шаршаңқы болады.
Міне, солай. ) Ойларыңыз болса, жаза отырыңыздар !)

Сабақтан шыққан соң, күнделікті әдетім бойынша өзіміздің университетте шығып тұратын «Жастар әлемі» газетінің редакциясына соғып, алдағы номерін дайындауға қолғабыс ету мақстанда, ҚарМУ-дың бас корпусына барған едім. Кіре берісте мына бір афиша көзге түсті.



Осы жерде жазылған номерге хабарласып, Адхам Самат есімді жігітпен кездесуге уағдаластым. Бейсенбі күні болатын кешкі дайындыққа келуіме рұқсатын берді. Сонымен уәделі уақыттан сәл ертерек, Серік Сапиев атындағы бокс орталығына келіп тұрмын.



Боксшылар бізді жылы қарсы алды, бірақ, дайындықтары аяқталғанша ешбірімен сөйлесуге мүмкіндігім болмады. Қолымнан бар келгені дайындықтарын сырттай бақылап, суретіме түсіру ғана болды. Сөйте жүріп біраз дүниені аңғарып қалдым. Бұрыннан бері бокспен шұғылданып келе жатқан жігіттер мен боксқа енді ғана келгендер жаттығу алдындағы тер шығарып, бой жазуда бірге дайындалып, жатықтырушының әр сөзін бұлжытпай орындайды екен. Бірақ, жеке дара дайындалған кезде жаңадан келген жаттығушылар груша ұрып, техниканы меңгеріп дайындалса, сақалары рингке шығып, бір-бірімен жұдырықтасу арқылы жаттығып жатты.



Жаңадан келгендерді жаттықтырып жүрген Галиманов Қуаныш әр жаттығудан соң, жігіттерге бірер минут тыныстап алуға мүмкіндік беріп отырады екен. Сол сәтті пайдаланып, жас жаттығушылардың бірінің пікірі алып үлгердім:

Біржан Туткушев:



Бокспен студент кезімде шұғылданғаным бар еді. Бірақ, танымал боксшы болған жоқпын. Бұл жерге келудегі мақсатым өзімнің физикалық нормамды сақтап тұру, және бос уақытымды тиімді өткізу. Өзім Қазақмыс кәсіпорнында жұмыс істеймін, қолым қалт еткен сәттерде осында келіп, жаттығып тұрамын. Бапкерлер жақсы, өзіміз қатарлы жас жігіттер болғандықтан тіл табысуға жеңіл және қарт бапкерлерге қарағанда не керек екендігін жақсы біледі. Біздің тілімізді тауып жүр. Зал үнемі таза, қатаң тәртіп орнаған.

Сонымен бұл жігіттің демалыс уақыты бітіп, алдындағы грушасын қайтадан төмпештей бастады, ал мен болсам, кім бос тұр екен деп аңдумен болдым. Сонымен сәті түсіп, басқа боксшылардын тысқары тұрған, екі жігітке жолықтым. Бұлар кикбоксшылар екен. Осы спортпен шұғылданып жүргендеріне біршама уақы болыпты. Нақтылап айтар болсам Руслан Баязит есімді жігітке тоғыз жыл болса Нүркен Джуматовқа он екі жылдың көлемі болып қалыпты. Екеуіде әлем чемпионы атағын алған екен. Қазір, осы бокс орталығында өтіп жатқан турнирге қатысып жатқан екен. Бүгінгі ойында Руслан 57 келі салмақта сынға түсіп жеңіске жетіпті. Нүркен ертең қатысатынын айтты. Екеуі де осы залдың бапкерлерінің жұмысына көңілдері толатындығын білдірді.



Мен осылай әр боксшының жанына бір барып, суретке түсіріп жүрген кезімде уақыт зырлап өте шықты. Сағат түнгі 21/30 болған кезде жаттығу аяқталып, жұрт суға түсуге кете бастады. Шәкірттерінен босаған бапкерлермен тілдесудің сәті түсті.

Адхамов Самат:

Серік Сапиев атындағы бокс орталығында осы залды жалға алып, жастарға бокс өнерін үйретіп жүргенімізге бір айдың көлемінде уақыт болып қалды. Мақсатымыз қала жастарын еркектер кәсібі саналатын бокс өнеріне баулу. Жаттығамын деушілерге қоятын талабымыз аса көп емес. Басты талап дайындыққа кешікпеу және өткізіп алмау. Аптасына үш күн жаттықтырамыз. Егер бір күнді өткізіп алса, онда кері қарай бір қадам басқандары болып саналады. Және біздің ең басты талабымыз, осы жерде үйренген өнерін, техникасын сыртқа көрсетпеу. Біреуге күш қолдану мақсатында емес біреуді қорғау немесе өзін қорағай алуды меңгеру. Егер біздің орталықтың бір баласы өзінен әлсіз жанға жәбір көрсеткен болса онда дайындыққа қатысу құқығынан айырамыз. «Бокс төбелес өнері емес, бокс шахмат тәрізді, бірақ жылдамдықты талап ететін өнер.» Бұл пікірді Серік Нұрғазы ағам айтқан болатын.
Біздің орталыққа келушілердің көпшілігі өздері үшін дайындық жасайды. Жүгіріп, шынығып, күнделікті өмірдің күйбең тірлігін бір сәтке ұмытып, тек спортты ғана ойлайды. Күн ұзағына бойда жиналып қалған зиянды энергияларды сыртқа шығарады. Бір есептен бос уақытын тиімді өткізіп салауаттылығын арттырса, екінші жағынан қиын-қыстау күн туа қалғандай жағыдай болса өзін қорғай алатын болады.

Расында клубта қатаң тәртіптің бар екендігі байқалып тұр. Жаттығу аяқталған соң әр қатысушы өздері пайдаланған спорт құралдарын әп-әдемі етіп жинап қойды да суға түсуге аттанды. Бұл жерге жазылу бағасы бір айға 10 000 теңге көлемінде. Себебі жоғарыда аттарын атап өткен екі жігіт дайындық залын өз қаражаттарына жалға алып отыр. Бағасы қымбат болғанымен бұл жерде үйренеріңіз де көп болмақ. Екі жаттықтырушы да Қазақстанның спорт шеберлері. Талай турнирдің жүлдегерлері.

Қарағандының сырт жағына қарай орналасқан Серік Сәпиев атындағы бокс орталығына 011; 29; 7; 146 автобустармен қатынай аласыз. Түсетін аялдамаңыз «Орбита». "Қарағанды Арена" мен «Теннис орталығы» ғимараттарының арт жағында орналасқан. Адаспай тауып бара аласыздар.