CMS Joomla-да құрылған сайттардың компоненттерін қазақшалау қиындық тудырмайды.
Мысал ретінде «Поиск» компонентін қазақшаға аударып көрсетемін.
Мен тәжірибе үшін локалды серверге орнатылған сайтты алдым. Ол үшін сайт орнатылған папкаға кіруіңіз керек. Шамамен осы суреттегідей папкаларды көресіз. Ішінде language→ru-RU деген папкаларды ашамыз.

«ru-RU» деген папкада «ru-RU.com_search.ini» деген файл қажет.

Ескерту! Өзгертетін файлды (құжат) көшіріп алыңыз.

Файлдың түпнұсқасын кез келген мәтіндік редактормен өзгертеміз. Сол жақтағы объект – сайттағы «Поиск» формасы, оң жақтағы – өзгеріске ұшырайтын файл.

Енді қалғаны орысшамен дос болсаңыз қазақшаға аудару қиындық тудырмайды).
Тек қана орысшы сөздерді өзгертеміз, қалған символдардың тыныштығын бұзбаймыз).
Болған соң файлды сақтап, браузердегі іздеу формасы ашылып тұрған парақшаны жаңаратсаңыз болғаны.

Егер құжатта аударылатын кейбір сөздер кездеспесе, онда оларды басқа құжаттардан іздейміз.

Мысал ретінде көрсеткендіктен толық аударған жоқпын.


Сөйтіп Joomla-ны Жұмекеге айналдыруды жалғастырамыз). Сәттілік тілеймін!!!

Смартфонды компьютердегі кез келген және басқа да смартфондардағы браузермен вебкамера ретінде қолдануға болады.
Сол кереметке қол жеткізу үшін бізге Google Play-дегі тамаша қосымша қажет:
Жүктеп алу: IP Webcam
IP WebCAM сіздің смартфонды желілік камераға айналдырады. Бастысы Wifi-дың сигналы жақсы болу керек. Қосымша ашылғанда ең бірінші көретініміз баптаулар. Менюдегі «настройки видео» деген бөлімде бейненің сапасын, өлшемін, фокусты, жарқылды, т.б. баптауға болады. Ал енді қосымшаны іс жүзінде көрейік.

Өз қалауыңызша бейненің сапасын баптап алуыңызға болады

1. Қосымшаны ашамыз.
2. Экранды төмен сырғытып, «Запустить» батырмасын басамыз.
Қосымша ашылып автоматты түрде видеокамераны іске қосқаннан кейін URL-адресті смартфонның экранына шығарады.

Ол әр телефонда әртүрлі болады.

Смартфонның бетінде көрсетіліп тұрған адресті (http://192.168.0.102:8080) кез келген браузердің адрес жолына жазамыз. Содан кейін смартфонда көріп тұрған бейне браузердің де бетіне шығады.

Тағы бір ыңғайлы етіп жасалғаны — смартфондағы IP WebCam-ға қажетті функцияларды тікелей браузерден басқаруға болатындығы.

Блогиадаға бір ән арналмаса оғаш шығар? :) Барлық қатысушылардың атынан «Блогиадашылар әнін» қабыл алыңыздар.
Орындайтын Асқар Базарбай.

Блогиадашылар әні

Сөзі: Әйгерім Кеулімжай
Әні: Асқар Базарбай

1. Көктем қызу басталды,
Көркем көңіл, жас жанды
Отыз екі блоггер,
Сақадай-сай аттандық.

Тақырыпқа сан түрлі,
Сюжет іздеп шарқ ұрдық.
Фотореп, видеореп,
Апта бойы бар тірлік.

Қайырмасы:
Бұл – блогиада, блогшының сапары,
Бұл – блогиада, біз шынығып, ысылған!
Бұл – блогиада, контентке сапалы,
Бұл – блогиада, миллионын ұсынған!

2. «Он екіге он қалды!»
Жазбаменен байсалды,
Пікірталас туғызып,
Оқырманға ой салдық.

Жегідей жеп сан күдік,
Бағаларды аңдыдық.
Әділдіктің бес қазы
Символы ғой мәңгілік!

Қайырмасы:

Бұл – блогиада, блогшының сапары,
Бұл – блогиада, біз шынығып, ысылған!
Бұл – блогиада, контентке сапалы,
Бұл – блогиада, миллионын ұсынған!

3.Сең қозғалып, жөңкілді.
Өткір ойлы, өр тілді
Блогшылардың үнінен,
Қазнет қайта серпілді!

Қайырмасы:

Бұл – блогиада, блогшының сапары,
Бұл – блогиада, біз шынығып, ысылған!
Бұл – блогиада, контентке сапалы,
Бұл – блогиада, миллионын ұсынған!

Рахмет саған, блогиада!

Суреттер қатысушылардың блог-жазбаларынан алынды

Боладысынан, керісінше, болғаны қызық сирек шаралардың бірі — блогиада да ақтық мәресіне жетті. Блогиаданы қорыту, мына пақырларыңыз үшін сонша қиын боларын өзі де білмесе керек-ті. Тақырыптың аты аталған сәттен бастап, ойыма түрлі идеялар мен естеліктер қаумалап қоя бергені сол, тіпті ішінен мен үшін ең маңызды сәттерді де іріктеу оңай болмады. Қалай болғанда да, осы шарада маған тілеулес болған оқырмандарым мен жанкүйерлерім үшін әйтеуір бір қызығы болар деген ниетпен басымнан өткен қызықтарды тізіп өткім келеді.

---

1. «Сүмесүт»

Құрметті оқырманның есінде болса, сүт тақырыбына ұсынған фоторебім мәзірі ұмыт болған сүмесүт тағамын дайындау турасында болған еді. Алайда, көбіңізге ұнаған бұл фотореп соңғы күні жасалғанын бірі білсе, бірі білмейді. Себебі… cебебі, ол алғашында видеореп болуы керек-тін. Иә, Эльвираның «Көктем» тақырыбындағы фурорынан кейін-ақ, құр жазба мәтінмен бұл сайыста алысқа шабу қиынға соғатынын түсінген едім. Содан ба, назарым бұрын соңды елемей жүрген ақпарат беру әдісі — видеоға бірінші ойысқан еді.
Оның жарыққа шықпау себебі, өзіме бейтаныс видеомонтаж бағдарламасында жасалған клиптің кенет опат болуында. Жалпы, бұдан кейін де бейтаныс форматтармен бірнеше рет тәуекелге бардым. Оның сәтті болғандары назарыңызға ұсынылды, ал сәтсіздері ноутбугымның терең қатпарында қала берді. Бірақ, сол сәтсіздіктен бері видеореп жасау талпынысынан бетім қайтып қалған еді.
«Видеосюжетофобиям» сол күйі комплексқа айналып кетпеуі үшін ақыры әлгі видеоны өздеріңізбен бөліскенім дұрыс деп шештім. (Ескерту: Видеода әдепсіз сөздер кездеседі :-)

---

2. «Дивани Хикмет»

Қазылар тарапынан да, оқырмандар тарапынан да үлкен қошеметке ие болған «Дивани Хикметке» арқау болған фотолардың жартысы «Еркін тақырып» берілмей тұрып түсірілген болатын. Иә, оны қазір мойындаудың реті бар шығар, атышулы диванымды мен тақырып берілмес бұрын жөндеп қойған болатынмын. Тақырып берілгенде көрнекілік үшін диванның тысын қайта шешіп алып, бүкіл процессті қадам-қадамымен қайта суретке түсіріп, симуляция жасаудың реті келді. Тіпті маталар дүкеніне қайта барып, сатып алған матамды тауып, оны суретке түсіруге тура келді. Тақырып берілгеннен кейін, маған тек сюжет желісін жасап, оған кішкентай орындықтың жасалуын қосып, «азан шақырып» репортаждың атын қою ғана қалған болатын. Ақыр соңындағы «Блогиада» жазуын әбден тәптіштеуге уақыт пен ниет қайдан пайда болғанын енді сіз де білесіз:)

---

3. «Синемалогия»

"Ұрыспаймын" деп уәде беріңізші тек. «Синемалогия» деген жазбада естеріңізде болса, алдымен бір топ жамағат психоаналитикке белгілі бір киноға қатысты пікірін білдіреді… Жоқ. Ондай киноталдауға қатысқаным да, жазылған пікірлердің болғаны да рас. Тек… дискуссияға қатысушылардың есімдерін есіме түсіре алмадым. Сол мезет көңіл-күйім дұрыс болмады ма, әлде жасаған жазбам өзіме ұнамады ма, қатысушылардың аттарын ойдан шығардым. Онда тұрған да ештеңе жоқ болар еді, әрине, олардың есімінің алғашқы әріптерін тігінен оқыған адам «далбаса» деген сөздің орысша баламасын көретіні болмаса…

4. «Асқар»

Бұл видео тек ішінде «аса мәртебелі» өзімнің болғандығымен есімде қалады деп ойлайтын шығарсыз. Әрине, ол да бар. Дегенмен, блогиада финалынан есектей дәмесі мен мамонттай мүмкіндігі болған Жандостың сол видеоны жасау кезінде Шиеліге келіп қандай қиындыққа ұрынғанын көру де бір қызық болды. Мысалы, менімен жаттығу залына барғанда, камерасы бар адам көрсе үркитін басшылықтың «съемка» жүргізуге келісімін алу үшін жарты сағатымыз кетті. Оның барлығы Жандостың дайын өніміне кірмеді. Сондай-ақ, Жандос пен оның досы, әрі уақытша «операторы» арасындағы қызықты қарым-қатынасты да көрген жоқсыз. Бәрін Джеймс Камерондық перфекционизммен «как положено» қылғысы келген таза режиссерлерше күйгелек Жандосты жұмыс үстінде көру бір кәйп те, оның ескертулеріне ара-тұра тіксініп қалатын досы Нұралының шырт кетіп, «арс» етіп өзіне кейіп тастайтын сирек сәттерін көру бөлек бір ғанибет:)

Шиелінің негізгі тасжолымен күннің аптабына көніп, бірі камера, бірі штатив, бірі рюкзак арқалаған үшеуіміздің қасымызға бір көлік тоқтап, ішінен қазандай бір бас шығып, «Ей, не істеп жүрсіңдер?» — дейді. Біз, шыны керек, бір-бірімізге қарап, бір сәт аңтарылып қалдық. «Кетнақ» деу керек пе? Жоқ әлде бірдеңе бүлдіріп жүрген бүлдіршінше «Жоқ, ағасы ештеңе, жай ойнап жүрген» — деуіміз керек пе? Бәлкім, оларға блогиаданын не екенінен бастап түсіндіріп, лекция оқуымыз керек пе еді?
— Сізге қатысы жоқ. Жігіттер, жүре беріңдер! — дедім мен бір кезде.
— Ей, нақ, мен адам сияқты сұрап тұрмын!— дейді анау жауапқа қанағаттанбағанын білдіріп.
«Аға-көкелеп» оны шығарып салып болып, келе жатсақ, алдымыздан жол полициясының көлігі көрінді. Кенет, Жандостың досы — Нұралы жүгіріп барып, көліктің ішінен бір жас баланы сүйреп алып шықты да, оны қыспаққа алып жатқан жол полициясымен ерегесе бастады.
Жандос екеуміз аң-таң күйі жақындадық. Камераны көрген жол полициясы да ыңғайсыз күйге түсті. Бақсақ, мәселенің мән жайы мынада екен. Нұралы — қазір Астанада жұмыс істеп жүрген Шиелілік режиссер жігіт. Ал жол полициясы ұстап алған жас бала оның қара шаңырақта қалатын інісі болып шықты.
Нұралының ашуына себеп болған — жол полициясының жас баланы документсіз көлік айдағаны үшін соққыға жығайын деп жатқаны. Оның бәрі камераға түсіріліп жатыр. Әйтеуір, жолполшылар тап солай ойлауы үшін барлық жағдай жасалды.)))
Нұралының інісінің кінәсы — құжатын үйде тастап кеткені. Ал жолпол қызметкерінікі — оған қол жұмсауға әрекеттенгені. Баланың мойнында тіпті қолдың іздері қызарып қалып қойған. Видеоайғақ бар. Куә бар)))
Шиеленіс тереңдей түсер ме еді, Жандос ортаға араласып, мәселенің дипломатиялық шешімін, яғни бас аман, көз түгелде инцидентті ұмытып, тыныш тарқап кетуді ұсынбағанында. Бұл шешім жолполшыларға да, сіңбіруге уақыт таппай жүрген бізге де керек еді. Сөйтіп, бәріміз өз жайымызға кеттік.
Небары бір сағатқа жетпес уақыт аралығында, бейтаныс мекенде жергілікті бюрократиямен де, «гопниктермен» де, жол сақшыларымен де қақтығысып үлгерген Жандостың жайын түсініп отырған боларсыздар.
Welcome to Shiely, Жандос!

---

5. «Пицца»

Баяндаудың ең ежелгі әдісі — ертегі форматын «киім» тақырыбында қолдану ойымда жоқ еді. Ол айланы мен осы фастфуд тақырыбында қолданып көрмек едім. Пицца жасалды, фото түсірілді, бірақ әңгімемнің желісі ертегі форматына еш үйлеспеді. Қисық-қисық, эпизодтары бір біріне жұқпайтын ертегіні жариялағым да келмеді. Сөйтіп, интернет кезіп, жаңа форматқа шабыт іздеп, ақыры таптым-ау дегенде… кен орнындағы шағын вагоншығымыздың генераторы бұзылды да қалды. Бұл бірінші рет емес. Бірақ, осы жолы шеберлер генератордың тек таңға жуық қосылатынын айтты. Ал маған жазбамды жариялау керек.
Болды. Бітті. Осымен, менің блогиададағы жолым аяқталған шығар. Қайта, осы кезге дейін, жолым болғанына Құдайға мың алғыс айтуым керек шығар. Әдепкі кезде, келіншегіме звондап, нобайда тұрған жазбамды жариялауын сұрайтын едім. Бұл жолы, нобайда тұрған жазбам да жоқ. Қашанғы жолым бола берсін… Сөйтіп, шүкірфонымнан Жандосқа звондап, «Осымен, біздің жол да аяқталды!» — дедім.
Жандос әрі-бері альтернативті варианттар ұсынып көрді. Бірақ, оның ешқайсысы менің жағдайымда жүзеге асыруға келмейтін. Тіпті, «Мен үйге жетіп алайын, сен маған пароліңді айтып, телефон арқылы мәтінді баяндап тұр, мен жазайын, көрнекіліктерді кейін жарық қосылғанда қосасың!» — деген ұсыныс та жасады. Үйдегілерге де хабарын жеткіздім. Олар да демін ішіне тартып отырды. Осы жанталасымды көріп отырған бастығым да алаңдай бастады.
— Оскар, мердігерлерден жаңа генератор сұрап көрсек қайтеді?
— Көрейік, Митч, болса — болды, болмаса — қойды енді.

Жаңа генератор жол-жөнекей еш жерде батып, тұрып қалмай, дер кезінде жеткенінің өзінде, бізге әлі басқа қондырғыларды көшіру қажет еді. Бұл екі мәселенің үйлесе қалу ықтималдығы нөлге жақын ғой. Дегенмен, біз тапсырған жаңа генератор біздің мынау ит өлген жерге дер кезінде жетті емес пе!? Жеткенше телефондарына бізден де дамыл болмады:)
Сағат кешкі тоғыз бен онның арасы.
"Ә, көзің ашылғыр, келдің ғой жарықтық!"
Ноутымды ашып, жазған шытпағымды түгел өшіріп тастадым да, бағана тауып алған онлайн-сервисімді ашып, басқа бірдеңелерді жасап тастадым. Ертегіге де бір кезек келер, бірақ бұл жолы емес.

---

Назарыңызға тұрады-ау деген естеліктерімнің сиқы — осы. Доданың басы-қасындағы барлығыңа рахметімді айта отырып, Айжан Кульмухамбетоваға қайтпас қайсарлығы үшін, Жандос Құсайынға маған жаңа планкалар қойғаны үшін, бірінші кезеңнің бірінші турын аутсайдер болып бастап, талап пен қажырлық арқасында біртіндеп жетінші орынға, одан үшінші орынға секіріп, анық фаворит екендігін баршаға мойындатқаны һәм өзінің мінезі сияқты жып-жылы посттары үшін Айгерім Кеулімжайға ерекше алғысымды білдіремін. Айгерім, мен сенің талантыңа ешқашан күмән келтірген емеспін!
Барша жанкүйерлер мен тілектес қауымға сенімдері мен рухани дем бергендері үшін басымды иемін.
Блогиаданы менен сұрасаңыз, әрбір блогер өмірінде бір рет болса да басынан өткізуіне тұрарлық, теңдессіз тәжірибе деп білемін. Сондықтан, келер жылғы блогиадаға блогерлердің барлығын қатысуға үгіттеймін.
Блогиада мені бармайтын жерлерге барғызды, айтпайтынды айтқызды, іздемейтінді іздетіп, әдетте қызықпайтын салама қызықтырды. Талаптансаң, мүмкіндіктің кеңи түсетініне келесі бір мәрте көзімді жеткізді… Бла-бла-бла кезекті мерекелік, көзіне жас алып, елжіреп тұрған қимастық тост тәрізді пост бұл, иә. Әйтсе де, блогиада аяқталғанымен, қазақ блогосферасында енді қарымды блогерлердің, сапалы посттар мен талғампаз оқырмандардың жаңа дәуірі басталғанына сенемін. Ал, құтты болсын!

Жақсы шай сұлу әйел секілді. Әдемі әйелдерді әдетте сырт келбетінен емес, мінезінен бағалайды. Шайды да сол секілді түріне емес, дәміне қарап бағалаған дұрыс © Шай дегустаторы Нирмал Сетхия

Шай ішу мәдениетінің тарихының тереңдігі соншалықты өз алдына зерттеуге болатын іргелі ғылымның бірі ме деп қаламын. 5 мың жылдық тарихы бар шай ішу, демдеу, дайындау дәстүрі жарнама пайда болған жиырмасыншы ғасырдан бастап құлдырай бастаған. Себебі сапалысы бар, сапасызы бар өнімдерді барынша жарнамалағаннан соң адамдар әбден шатасып кетті дейді білетіндер.

Сонымен Астана қаласында қарашаның 28-і күні халықаралық шай фестивалі өтті. Онда Түркия, Қытай, Корей, Үнді мәдени елшіліктерінің өкілдері әр елдің ұлттық шай сусындарын ортаға ұсынды. Үстелдерді асықпай жағалап жүріп шайдың дәмін татып, шай құюшы қыздарды сөзге тарттық.

Үнді шайы. Үндістанның өзінде өндірілетін «Ассам» шайының атауы – Ассам провинциясының құрметіне берілген. Теңіз деңгейімен шамалас немесе оған таяу биікте өсірілетін бұл шай– өзінің текстурасы, уытты хош иісімен және қанық ашық түсімен ерекшеленеді. Күнде ішіп жүрген сол «Индира», Сол « Ассам» болғандықтан түйіршікті қара шайлардың маңына да жуымадым шынымды айтсам.

Түрік шайы. Бұл кәдімгі күнделікті өзіміз ішіп жүрген шайдан айырмасын байқай қоймадым. Түрік шайы арнайы екі бөліктен құралған шәйнекте демделеді. Ол біздің күнделікті өмір салтымызға дендеп еніп еткен тәсіл. Яғни шәйнекке бірінші су құйып, үстіңгі сүзгішіне шайды салып, ыстық су құйылған шәйнекті отқа бықтырады. Шыны стақанға құйылған қою шайдың дәмін кіргізетін екі түйір қант болмаса қып-қызыл шайды өзім іші алмас едім.

Қытай шайы. Шайдың атасы саналатын Қытай елінің фестивалге ұсынылған дастарханында қара, ақ, көк, сары, қызыл шай түрлері самсап тұрды. Қытай мәдениеті орталығында істейтін қыздың айтуынша ең дәмді шай жасмин екен. Оның айтуынша қытайлық шай ішу мәдениетінде шайға сүт, қант және әлде бір дәмдеуіштер қосу деген мүлдем болмайды. Біздегідей тәттілеп отырып шай ішу, болмаса сүт қатқан қызыл-күрең шайды маңдайы жіпсіп, жайланып отырып сіміре беру деген мүлдем жоқ. Яғни ыстық суға демделген шайдың өзі ғана адамға рахат пен жайлылық сыйлауы керек деп біледі.

Үстелдерді жағалап келе жатқан маған корей шайларының да өзгелерден ерекше артық ештеңесі жоқ сезілді. Тіпті мынау кішкентай тостақтардың түбіндегі бір қасық сиропта не қасиет болсын деп тұрсам да, біреуін алып үстіне ыстық су құйдыртып алдым.

Үстелге қарай ұмтылған халық арасынан суырылып шеткерірек барып шайымды ұрттадым. Бес жемістің дәмі бар бұл ерекше сусынның дәміне сүйсінгенім соншалықты шай мәдениетінен мақұрм қалудың не екенін сол сәтте ұққандай болдым. Қышқылтым дәмі бар «омичжачха» шайы көбіне қыс мезгілінде ішкен пайдалы екен. Құрамындағы с дәрумені иммунитетті арттыруға пайдасы ұшан теңіз дейді.

Корей мәдени орталығының менеджері Ғазиза Тұрсынбаеваның айтуынша корей халқында шайдың 100-ден астам түрі бар. Бүгінгі шараға цитрустан, жеміс-жидектен, тарыдан жасалған бірнеше шай түрін ұсынып отырғандықтарын айтады. Корей ұлттық шайлары көбіне адам денсаулығын жақсартып, иммунитетін арттыруға көмектеседі дейді Ғазиза Тұрсынбаева (Ғазиза Тұрсынбаева, сол жақта бірінші тұр). Сөйтіп өзге елдің шай мәдениетін кейін асықпай біле жатармын деп, Ғазизадан дастарханға қойылған шай түрлерінің дайындалу тәсілі мен қасиеті жайлы сұрап алдым. Негізі пәлендей қиын ештеңесі жоқ, біздің жеміс тосаптарынан бір қасықты алып, үстіне ыстық су құйсаң корейдің ұлттық шайы болып шыға келеді)) Сонда да қаперлеріңізде жүрсін. Жол түсіп Кореяға барып жатсаңыздар, даяшыға «даяшы, маған омичжачха шайын әкеліңіз» деп отырсаңыз несі жаман))

«Омичжачха» шайы. Біздіңше бес түрлі дәмге ие деген мағынаны береді. Кадсур гүлінің жемісінен жасалатын болғандықтан шай түсі де қызғылтым болуы заңдылық. Бұл шай бауырды тазалайды, қысымды түсіреді. Қант және бал қосып ішуге әбден болады.

«Ючжачха» шайы. Бұл шайдың көп ішілетін кезі қыс уағы. Корейлер мны кәмідгі лимоннан әзірлейді. Жемісті қабығымен ұсақтап, қант салып 3-4 күн қойып қояды. Мұндай шай әсіресе тамақ ауырғанда, бас ауырғанда дәрі-дәрмек есібінде де жүре береді.

Гүлді шайы. Камелия, магнолия, хризантема гүлдерінен құралған шай дәмі мен иісі арқылы ерекшеленеді. Сондай-ақ жүйке жүйесін тыныштандырумен қатар, физикалық белсенділікті арттырады.

«Мэсильчха» шайы. Шаршағанды басып, тәбет арттырады. Асқазанды реттеп, ағзадағы токсинді шығаратын қасиеті бар. Бұл шай қара өріктен ддайындалатын бұл шайды дайындау тәсілі оп-оңай екен. Кәдімгі қара өрікті артық-ауысынан тазартқан соң, қант қосып қоймалжың күйінде сақтайды. Тәбетің тартқан кезде қажетіңше алып, үстіне ыстық су құйып іше бересің.

Тары шайы. Ал мынау өзімізге етене таныс тары шайы. Арнайы пакетке үгітлген тарыны түйіп қойған. Қан құрамын жақсартып, зат айналымын ретке келтіреді екен. Біздің жақта тары қат болғандықтан тарыны шайға қосып ішу дегенді үлкендерден ғана естіген едік. Ақыры Ақтөбелік қыздың арқасында тары қосылған шайды студент кезімде бір ішкенім бар. Корей тары шайы да тәуір болып шықты.

Топ ортасында қолында шайын ұрттап қойып жүрген тарихшы Тұрсынхан Зәкенұлы ағаны көріп қалдым. Фестивалге қонаққа келген тарих ғылымдарының профессоры Тұрсынхан аға бүгінгідей шай фестивалінің маңызы өте зор екендігін айтады.

-Бүгінгідей фестивалдер туысқан халық Шығыс елдерінің мерейін өсіріп, жақындықтарын арттыра түседі. Қарап отырсақ мұндай шараның өзі Шығыс халықтарының жайдары жүзі мен қонақжайлығын, жомарттығын көрсететіндей. Мұндай салт Батыс елдерінде жоқ. Өзіме ұнағаны үнді түйіршіктелген шайы мен қытайдың көк шайы. Себебі бұл шайлар қазақ халқының ежелгі серіктері,-дейді тарихшы.

Сөз соңында естеріңізге сал кетсек. Биылғы қыркүйектің 20-сы күні 56 түрлі Алтай шайының көптүрлілігі жағынан Гиннестің рекордтарына тағы ілінгені туралы Азаттық радиосы хабарлаған болатын. Осы істің басы-қасында жүрген Серік Әбдіғали шайдың бұл түрін ірі үш топқа бөледі.
Біріншісі – дәстүрлі шай. Оған әдетте ішіп жүретін сүт қатылған шайдың түрлері жатады. Олар – қызыл шай, кемпір шай, бала шай деген секілді болып кете береді. Ал екіншісі – мәнерленген шай. Яғни тары салынған, ірімшік салынған, май қатқан, сүйек қосылып қайнатылған шайдың түрлері. Үшіншісі – дәрілік шай түрлері. Оған әртүрлі дәрілік өсімдіктер қосылып қайнатылған шайдың түрлерін жатады. Сондықтан қазақтарда шай мәдениеті кенже қалған деп айтуға негіз жоқ деп өз-өзімізді жұбатуға болады.

Автобус. Кешқұрым. Сығылысқан халық. Көпшілігінің жүйкесі тозығы жеткен автобустың ходовкасындай. Болмашы ақауға «мінез» көрсетуге дайын тұр.
— Әй, жігітім, сен тіпті маған жатып алдың ғой.
— Сөмкеңді әрі тартшы… Былай тұр… Әрі кет…
Осы кезде «Мария Магдалена. О-о-о-оу. Чип-чип-чип» деген өлең автобустағыларды елең еткізді. Мұндайда әдеттегіден де жүйкеге ауыр тиеді екен. Ендігі сәтте осы рингтон иесінің дауысы да естілді.
— Привет, Жанка. Жақсы, өзің қалайсың? Бағана жұмыстағы халявный нөмерден звондап едім, трубкаңды алмай қойдың.
Мына сары шикі қыз қысылар емес. Өз үйінде отырғандай. «Автобуста кетіп барам» деп әңгімесін ары қарай жалғады. Біреудің әңгімесіне құлақ салу жақсы әдет емес. Бірақ дәл құлағыңның түбінде тұрып алып, саңқылдап тұрса, қайтіп тыңдамасқа. Осылайша автобустағылардың барлығы әлдебір су тасымалдаумен айналысатын компанияның түгел бір бөлімше қызметкерлері туралы «ақпаратты» еріксіз тыңдады. Әңгіме ары қарай телефон иесінің жігітіне ойысты. Әлгі жігіттің шешесі де, апайы да оңбаған екен-мыс.
Егер қоғамдық көлікке мінген болсаңыз, мұндай «приват» сырдың талайын тыңдаған шығарсыз. Автобуста мобильді мәдениеттің тағы бір өкілдері бар. Олар құлаққабын киіп алып, мыңқиып тұра береді. Ал сіз олардың діңкеңді құртатын «дыкс, дыксын» тыңдап тұрасыз. Осындай тарс-тұрс музыканы тыңдап тұрып, қалай бедірейіп тұра беретініне таңым бар.

Құлағына құлаққап кигендерді кондуктор апай «зомбилер» дейді
Үйден шығып Астана қ. вокзалына жеткенше телефонға телмірген жұртты көріп, мобильді дәуір мәдениеті қалыптаса бастаған ба деген ой келді.

әркімнің өз телефоны, өз әңгімесі бар

connecting people?..


жасы да, жасамысы да бұл трендтен қалыспайды


Қыз бен жігіттің қатар отырып, әрқайсы өз телефонына шұқиғаны қызық екен. Мүмкін олар бір-бірімен сөйлесіп отырған болар. Мына ортадағы жігітте ғана телефон жоқ деп ойларсыз?


қателесесіз, бұл жігіт мана телефонмен сөйлесіп алған)

Жаныңыздағы адамдардың телефоны мезі ететін кездер жиі болады. Жиналыста, сабақта, театрда, кинода, тіпті моншада телефон соғып отырған адамды да көргенім бар. Әсіресе театрға барғанда алдыңдағы әртіске емес, қолыңдағы телефонына қарап, өзінің селфиін жасап әуреге түскен адамдардың бейшараларығына күйінесің.
ҚР Инвестиция және даму министрлігінің байланыс, ақпараттандыру және ақпарат комитеті 01.12.204 жылдан бастап нөмірі тіркелмеген абонентерге қызмет көрсетуді тоқтату туралы талап қойды. Енді мәдениет министрлігі абонеттерге ұялы телефонмен қоса «қоғамдық орындарда телефонмен сөйлесу ережесін» де ұсынатын болса, мәдениетіміз жоғарылап қала ма, кім білсін. Мұндай бұйрыққа қол қойған министрдің өзі де сынға ұшырамас па еді…

амалым қаншааа, амалыыым… (сурет tengrinews.kz/article/211/ сайтынан алынды)

Р.С-ы (білмейтіндер болса, біле жүрсін): Мобильді этикет ережелері:

• Кез-келген адам мобильді телефонын еркін пайдалануға құқылы, алайда ол сөйлесу арқылы басқа адамдардың құқығын шектемеуі тиіс;
• спектакльде, киносеанстарда, концерттерде, музейде, көрме залдарында, салтанатты жиындарда телефон дыбыссыз режимге қойылуы қажет;
• іскерлік кездесулерде, жиналыстарда, лекция кезінде ;) телефон өшірілуі немесе дыбыссыз режимге қойылуы тиіс;
• Егер қоғамдық орындарда хабарлама жазсаңыз, пернелердің дыбысын өшіріңіз;
• Қоғамдық орындарда (кафе, мейрамхана, дүкен, қоғамдық көлікте) мобильді телефон сигналын орташа деңгейге қойыңыз;
• Рингтон таңдағанда оның дауысы сізден басқа адамдарға да естілетінін ескеріңіз;
• Қоғамдық орындарда телефонмен сөйлескенде мүмкіндігінше ақырын сөйлесуге тырысыңыз. Естілмейді деп алаңдасаңыз, телефон баптауларын шұқылап көріңіз;
• Егер көпшілік орындарда бір қоңырауды өзіңізге белгілі себептермен қабылдамайтын болсаңыз, дауысын басып қойыңыз; біреулеріңіз үшін бұл ереже күлкілі болар, бірақ менің таныстарымның арасында телефонының шырқыраған дауысын міз бақпастан елемейтіндер бар))
• Селфи жасағанда кадрға басқа адамдар түсетін болса, оларға да бір ескерткеніңіз, рұқсатын алңаныңыз жөн;
• Бір адамға қоңырау шалғанда, ол телефон тұтқасын көтермесе, қайта қайта теріп, мазасын алмаңыз. Абонент телефонын алғанда, қалыс қалған қоңыраулардан сіздің нөміріңізді көріп (қажет болса), өзі хабарласады.
• Жұмыс мәселесі бойынша жұмыстан тыс уақытта, мерекелерде, демалыстарда хабарласпаған жөн. Ал жеке мәселелер бойынша таңғы 9 – кешкі 22 сағат аралығында еркін қоңырау соғуыңызға болады.
• Радиобайланыс жаныңыздағы адамдардың өміріне қауіп төндіретін жағдайдарда (ұшақта, медициналық, операциялық кешендерде), телефоныңызды өшіріп қойыңыз.

— Іһқее-хеһе-х! — деп Алматыдан бөлем хабарласты. Жазда қыдырып келгенде күннің 40 градус ыстығында қаланы көрсеткен едім. Ал қазір Байқоңыр суық. Бұл жүгермекке енді қайтпек керек? Жұмаділдаев болғанын қайтейін, бұл өзі тарихқа, ескерткіштерге қызығатын адам. Міне, Байқоңыр қаласының тарихи мұражайы бар екенін кеше ғана білдім.

---

Қала мұражайы Мәдениет сарайында орналасқан. 1967 жылы қарашаның жетінші күнінде құрылған. Мұражайда 4 зал бар. Қала тұрғындарының айлықтан айлыққа әзер жететіні себеп болар, оған қоса рубльдің теңгеге деген «шезлонг» қатынасы бар — осыған сәйкес мұнда көбінесе қонақ боп сырттың адамдары келеді. Мұражайға 40 рублімді төлеп кірдім. Иә, мұнда суретке түсіруге болмайды. Жоқ, болады. 50 рубліңді төле де, суретке қалағаныңша түсіре бер. Жалпы, бұдан басқа мәліметті мұражайдың сайтынан іздесеңіз болады: www.museum-baikonur.ru

---

Ерлік және Еңбек даңқы залы

Мұражайдың ең алғашқы залы. Кеңес Одағы тұсындағы Байқоңырдың тарихы осы залда тұнып жатыр.Алғашқы құрылысшылардың марапаттары осында жиналған. Дауылбаев көкеміз де бар екен.Жо-жоқ, Сталинның шинелі емес. Бұл Байқоңыр ғарыш айлағы құрылысының басшысы болған генерал-майор Г.М. Шубниковтың жеке заттары ғой.Сынақтан өткен зымырандар да көздің жауын алып, көңілімді сергітті.Телеметрические датчики. Артемизайос деген шешесі өзбек грек жігіті Төретамның базарында қасапшы ғой. Сол жігіт телеметрияны "қашықтықты өлшеймін" деп жүр. Телеметрия телемеханиканың әдіс-тәсілдері арқылы бақылаудағы нысанның параметр өлшемі (кернеу, тоқ, қысым, температура т.б.) бойынша ақпарат алу болып табылады.

---

Зымырандық-ғарыштық техниканың даму тарихы және ғарыш кеңістігін игеру залы

Жапонияда, Үндістанда, Францияда, АҚШ-та да ғарыш айлағы бар екен.Ал бұл Байқоңырда 1960 жылы 24 қазанда континентаралық баллистикалық Р-16 зымыранын алғаш рет сынақ ретінде ұшыруға дайындық кезінде орын алған апаттан қаза болған адамдардың құрметіне қойылған ескерткіш. Батыста бұл апат Nedelin catastrophe деген атпен белгілі.Ғарышкерлер мұражайға құр алақан келмейді. Міне, мұражайға жасаған сыйлықтары осы.Ғарышкердің ішіп-жемін «Ну, погодиден» көрген едім. Енді мұражайдан көрдім.Ал мына дүниені көрген кезде астроном болсам деген бала арманы көп оқушы кезім есіме түсті.Көзі жоқтың өзі жоқ деп үн-түнсіз мына кереметті видеоға түсіріп алдым:

---

Этнографиялық зал

Иә, қазақтың дүниесін көргенімде қуанышымда шек болмады. Зал іші жүйелі түрде сапаның сәнін мұрныңа тақап та көрсетіп тұр.Мұражайдың мына дүниесі тіптен ұнады.

---

Көрме залы

Бұл зал шағын болғанына қарамастан қымбат дүниелерімен артық.Ал мына бір дүниеге қызықпай өте алмадым. Алыстан қарағанда түкке тұрғысыз сурет секілді көрінді.

---

Мұражай дәлізі де әдемі безендірілген екен. Бұл жердің де тынысы ерекше. Тіпті, облыс әкімінің мұражайға деген сыйлығы осында ілулі тұр.Мұражай ұжымы интернет деген қу дүниемен таныс екен. Рас-ей, «брат братом силен!»

---

Алдағы уақытта қонақ боп келетін бөлем өзін не күтіп тұрғанын да білмейді. Сонымен қатар мұражайда ғалымдардың дәрістері, ғарыш саласына қатысты фильмдер бар екен. Осындай дүниенің «дәмін» келесіде бөлеммен бірге "өле жегенше бөле жеп" көрермін. Оқырман, сізді де Байқоңырға қонақ болуға шақырамын. Бірге шәй ішеміз… :)

Бұрнағы күні, Алматы қаласында, әл-Фараби атындағы қазақ ұлттық университеті мен «Жас Отан» жастар қанатының ұйымдастыруымен Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті күніне арналған студент жастардың, «Мен жастарға сенемін» ІІ республикалық патриоттық фестивалі болып өтті. Шараның мақсаты Қазақстанның әр түкпірінде оқитын өнерлі де өрелі студент жастардың басын қосып, таныстыру және елінің патриоты болуға шақыру.

Алматыға сапар

Осыдан біраз уақыт бұрын кураторымыз Ж.Жанғазықызының айтуы бойынша Алматы қаласында өткелі жатқан Gala-форум фарматындағы студент жастардың ІІ республикалық фестивалі туралы естіп, сол фестивальдің «Мен елімнің гүлденуі үшін не істей аламын» тақырыбындағы эссе байқауына жазба жіберіп, бағымды сынап көрмек болған едім. Алғашқы іріктеу турына қатысқан мыңға жуық қатысушының арасынан финалға жіберілген үш жүз адамның бірі болу бақыты бұйырды. Ұйымдастырушылар тарапынан финалға өттің деген қуанышты хабар келген келген соң, жолға жиналып, Алматы қаласына жол тарттым.
Алматыға барып-қайту, жатын орын, ішер тамаққа кеткен шығындарын өзіміздің университет, ҚарМУ тарапы көтерді. Бұрын соңды атын естіп, сырттай қанық болған Алматы қаласы мен ҚазҰУ-ды көзбен көру мәртебесіне ие болдым.
Алматыда бізді Асел, Наргиз, Бағлан есімді ҚазҰУ-дің «Сұңқар» студенттер кәсіподағының мүшелері күтіп алып, арнайы бөлінген автобустарымен «Шамшырақ» қонақ үйіне орналастырды, қаланы аралатып, Алматы қаласын таныстырды. Көктебеге ертіп барып, кешкі Алматынының «алақандағыдай» бейнесін тамашаладық.




Фестивалдің ашылуы және кітап көрмесі

Фестивалдің ашылу салтанаты және проза байқауы мен поэзия байқауы ҚазҰУ-дің әл-Фараби атындағы ғылыми кітапханасында өтті. Ашылу салтанатына Алматы қаласының әкімінің орынбасары Зәуреш Жұмаділқызы, «Жандану» жобасының білім беру бағдарламасының жетекшісі Мұрат Исаханов, ҚР Халық әртісі Нұрғали Нүсіпжанов, «Ақиқат» ұлттық қоғамдық-саяси журналының бас редакторы Аманхан Әлімұлы және Халықтаралық «Қазақстан-Заман» апталығының бас редакторы Ертай Айғалиұлы қатысып, қатысушыларға арналған құттықтау сөзін сөйледі. Бұдан соң, ҚР тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаев туралы деректі фильм көрсетілді. Осыдан соң, үлкен залда Елбасымыздың шығармаларынан құралған кітап көрмесі ұсынылды. Бұл жерде осы уақытқа дейінгі Н.Әбішұлының жарық көрген кітаптары, жаңадан басылып шыққан еңбектері қойылып, халыққа ұсынылды.



Тақырыптық шығармашылық жұмыстар

Фистиваль аясында төрт түрлі байқау ұйымдастырылған болатын. Іріктеу турынан өткен қатысушылар өздерінің жіберген дүниелеріне байланысты, жеке-жеке секцияларға бөлініп, шығармаларын халыққа таныстырды.

1. «Еліміздің иновациялық дамуына менің қосқан нақты үлесім» атты суденттік әлеуметтік маңызы бар иновациялық жобалар байқауы. Бұл секцияның модераторы болып, «Алатау» ИТП ЕЭА АҚ басқарушы директоры Мұрат Куанышұлы Сариев тағайындалған екен. Фестивалға ұзын саны 31 жұмыс ұсынылды. Өткен орны, Ө.Жолдасов атындағы Студенттер сарайы.

2. «Мен мемлекетімнің гүлденуі үшін не істей аламын» тақырыбындағы студенттік эссе байқауы. Модераторы халықаралық «Қазақстан-Заман» апталығының бас редакторы Ертай Айғали. Байқауға 68 жұмыс ұсынылыпты. Байқауға қатысуға өтініш білдіргендердің саны тым көп, ал уақыт тапшы болғандықтан әділқазылар алқасы, үміткерлердің жазбаларын оқу арқылы жүлдеге лайық деп танылған жандарды алдын-ала анықтап қойған екен. Сол себептен, қатысушыларға өз жұмысын қорғауға мүмкіндік берілген жоқ. Бұл секцияның қатысушылары "үлкен кісілердің" ақыл-кеңестерін тыңдап, өздерінің ойларын ортаға салып, дөңгелек үстел форматындағы отырыс түрінде бас қосу өткізді.



3. «Мен жастарға сенемін!» тақырыбындағы студенттік поэзиялық азаматтық-патриоттық шығармалар байқауы. Модераторы: Аманхан Әлімұлы- Қазақстан Жазушылар Одағының басқарма мүшесі, ақын. Бұл байқауға 80 жұмыс ұсынылыпты. Бұл секцияның да жеңімпаздары алдын-ала анықталып қойылғандықтан, қатысушылар өз өлеңдерін әділ-қазылар алқасы үшін емес, халық үшін оқыды. Жағдайды түсіндіре келе, өлеңдердің оқылуы бәйге қортындысына әсер етпейді деген хабар айтылған кезде, үміткерлердің көпшілігі залды тастап, сыртқа шығып кетті. Ал поэзияға шын берілген жандар, он-жирма адам отырса да, қауым елдің ортасында отырғандай, өздерінің төл туындыларын барынша тебіреніспен орындап, халыққа да өздеріне де рухани демалыс, ләззат сыйлады.



4. «Мәңгілік ел – мұратым!» патриоттық әндер секциясы. Модераторы: ҚР халық әртісі Нұрғали Нүсіпжанов. Бұл байқауға 31 қатысушы өз әндерін ұсынған.

Мерекелік концерт



Негізгі іс-шаралар атқарылып болған соң, барлық қатысушылар мен ҚазҰУ студенттері және қонақтар Ө.Жолдасбеков атындағы студенттер сарайына мерекелік концерт көруге барды. ҚазҰУ-нің және басқа қалалардан келген өнерлі студенттердің қатысуымен өткен концерт жоғары деңгейде өтті және күні бойы шаршаған қатысушыларға әдемі демалыс ұсынды. Бұдан бөлек ел ағаларының да осы концертке келіп қатысуы кеш сәнін бұрынғыдан да арттыра түсті. Мерекелік концерттің соңына қарай әр байқаудың жеңімпаздарының аттары аталынып, арнайы сыйлықтар тапсырылды.



Марапаттау барысында, әр секция бойынша бір-бір студенттен 4 студент ҚазҰУ-да бір жыл тегін оқу грантын жеңіп алды. Және сонша адам Алматы қаласының әкімдігі тағайындаған арнайы бағалы сыйлыққа ие болса, үшінші орын иегерлері «Жандану» жобасы тағайындаған арнайы сыйлыққа ие болды.

Жастар- Party

Кештің ресми тұсы аяқталып, жеңімпаздар анықталған соң, студент жастардың таныстығын арттыра түсу мақсатында ҚазҰУ-не қарасты тамақтандыру комбинатында мерекелік дастархан жайылып, студенттердің думанды кеші бастау алды. Кештің қаншалықты деңгейде қызықты әрі көңілді өткендігін видео және фото материялдар көрсете алады деген ойдамын…





Көптен бері көкейде жүрген, арман болған — Алматы қаласына барып, көзбен көріп қайттық. Алған әсеріміз керемет. Әсіресе, ҚазҰУ студенттерінің белсенділігі мен қонақжайлығы еріксіз таңдай қақтырды. Ұлттық маңызы бар мерекені алғаш рет және ұмытылмастай тойлағаным осы болды. Баршаңызды ертеңгі мерекемен құттықтаймын!!!

Осыдан 2-3 күн бұрын біз білім алатын оқу орынының хабарландырулар ілетін тақтасынан төмендегідей шақыртуды байқаған болатынмын.

"Әр түрлі мәдениеттер ұсынған шайлардың дәмін тату үшін «Халықаралық шай фестиваліне» шақырамыз" деген жазуды оқып қызығушылығым арта түсті. Алдыңғы репортаждардағы құрбым бар еді ғой, содан фотоаппарат алып, бұл жолы жақсылап тұрып фоторепортаж дайындайыншы деп университетіміздің бас ғимаратына қарай асықтым. Келсем көрермендер енді жиналып жатыр екен.

Фестиваль уақытынан бұрын басталып кеткен секілді. Қаумалаған жұрт суретке түсіп әлек.

Қарашаның суығында адамдарды хош иісті шайымен жылытпақ ниетпен, халықтар арасындағы ынтымақтың келбетін көрсету мақсатымен, қала тұрғындары мен университет студенттерін шай әзірлеу және ішу мәдениетімен таныстыру үшін тұңғыш рет Астанамызда «Халықаралық шай фестивалі» ашылды. Бұл фестиваль Түркия,Үндістан, Корея Республикасы елшіліктерінің мәдени орталықтары және ЕҰУ-дағы Конфуций институтының ұйымдастыруымен өткізілді.





4 түрлі мәдениеттер тоғысындағы «шай фестивалі» ректор аппаратының басшысы Дәурен Айтмағамбетовтің сөзімен басталды:

Бүгінгі өткізіліп отырған шара тек қана сусын шай туралы десек қателесеміз, себебі қазіргі заманда шай жай ғана пайдалы әрі дәмді сусын ғана емес, сонымен бірге достықтың, бірліктің символына айналды.

— деп атап көрсетті.
Дәурен мырза осы шараға мұрындық болған айтулы азамататрды құттықтап, дипломдармен марапаттады.

Келесі кезекте әр елдің шайы туралы презентациялар беріліп, сол елдің мәдениеті мен өнерінен, салт-дәстүрінен хабар беретін әндер қойылып, би биленді.

Шараға келген қонақтар шай ішу дәстүрімен ғана емес, сол елдің ішкі туризімі мен мәдениетінен хабардар болды.








Алғашқы «шай фестиваліне» келген қонақтар 4 түрлі шайдың дәмін көріп қана қоймай, оларды қалай демдейтіні, қалай құю керектігімен де таныс болды.

Әлемде шайдың 2 миллионға жуық түрі болса, кәріс халқында 100-ден астам шай түрі бар екен. Ал бұл фестивалге кәріс елшілігі күнделікті тұтынатын шай өнімдерін ғана емес, сонымен қатар денсаулыққа пайдалы, емдік қасиеті бар шай түрлерін де әкеліпті.




Үндістан мәдениеті орталығы біз тұтынып жүрген шай түрлерімен қоса, біз білмейтін ерекше шай түрлерімен де таныстырды. Үнді мәдениетінің лебі айналада есіп тұрды. Бұған келесі суреттер дәлел болмақ:








Үнді мәдениет орталығының директоры шай ішуде


Қытай шайын әзірлеушілер іс-қимылдарымен қонақтарды тәнті етті. Кішкене ғана кесемен шай ішуіңіз үшін, қайнаған су мен шай жапырағын араластырып, оны қайта-қайта демдеп, басқаларды білмеймін өз басым әзірлеу жолын түсінбедім.










Қытай шайын мынадай кіп-кішкентай ыдыспен ішеді екен, қытай шайының кереметін сезініп көрдік.



Түрік мәдени орталығы қонақтардың есінде дәмді «пиде» атты нан не болмаса бәлішімен есте қалғаны анық. Түрік сериалдарындағы шынаяқ ыдыспен шай ішуді біз де байқап көрдік.






Менің есімде түрік шайынан бұрын, «Сүлейман сүлтан» сериалындағы Хюррем образындағы мына түрік бикеші қалды. Фотоаппарат объективіне көп ілініпті.




«Халықаралық шай фестиваліне» келген қонақтар легі көп болды. Университет атриумында 4 түрлі мәдениет келбеті көрініс тауып, жұртшылықты қуанышқа бөледі.















Бұл фестиваль Елордалықтардың есінде көпке дейін ұмытылмайтыны анық. Тек қана шай туралы ақпарат миссиясын орындаудан шектелмеген мәдениет орталықтары өкілдері, бірліктің, жасампаз ынтымақтың, жарасымды ұрпақ жалғасындағы достықтың ерен үлгісін көрсете білді. Келесі халықаралық шай фестивалін астана жұрты асыға күтетін болады. Соңғы нүктені бірлігі жарасқан халықтардың белгісі — туларының суретімен аяқтағым келеді.

Өз музейіммен мен адамдарды өз-өзін мақтан тұтуға тәрбиелегім келеді. Мен көп жерді шарлап, көпті көрген адаммын. Байқағаным, әзірге тек еуропалықтар ғана өздерін, өз мәдениетін мақтан етеді,