Бұл дала кезген адамға сабақ болар оқиға.

Кәсібімізге байланысты кеміргіш індеріне көп үңілеміз, тіпті жалаң қолымызды сұғып жіберіп, қармап жатамыз. Қорыныштысы кеміргіштер емес… Ін аузындағы қуыстарды неше түрлі ұсақжәндіктер қоныстанады. Неше түрлі қоңыздар, құмырсқалар, кірпі, тасбақа, жылан – бәрін кездестіріп жүрміз. Бұл «квартиранттардың» кейбірі ін қожасына пайда әкелсе, екіншісінің пайдасы да, зияны да жоқ, ал үшіншісі қожайынның арқасында күн көреді. Біз үшін қауіптісі інге тығылатын улы жыландар, бүйі мен саршаяндар.

Күн қатты қызған кезде сексеуілді тоғайдың шетіне шатыр құрып дем алғанбыз. Түс ауып, кешкі салқынмен жүрмек болып, астымызға жайған брезент жаймамызды жинап алсақ, құмға көміле жиналған он шақты саршаянды байқадық. Екеуі ірі, қалғандары мап-майда болып, жыбырлап жатыр. Ұсақтарының бірін шырпы қорабына салып алдым. Бұл әлі тісі шыпаған бөлтірік сияқты, шағуды білмейтін кезі…

Саршаян – өрмекші тұқымдастарының ертеден келе жатқан түрі. Түріне қарап, өрмекшіге ұқсату қиын, есесіне жұрттың бәріне таныс. Бунақ-бунақ ұзын құйрығы мен алдыңғы аяқтарындағы қысқаш-шымшуырлары оны өзге тұқымдастарынан ерекшелеп тұрады. Ұсақ жәндіктерді қысқаштарымен ұстап алса, ірлерін құйрық ұшындағы улы бізбен шаншып, жансыздандырады.

Менің қолымдағы саршаян әлі әлсіз, күнге қарасаң ішек-қарны көрінетіндей мөлдір. Бұлар кейде тірілей туып, кейде жұмыртқадан жарып шығады. Қырық-елу шақты кішкентай шаяндар енесінің арқасына жабысып, бір-екі апта тәрбие алады. Түсіп қалмау үшін бұл кезде аяқтарында тырнақ емес, сорғыш жабысқы болады. Осы бір-екі аптаның ішінде тырнақтары өсіп, сыртқы қабыршақ қабаты қатқылдана бастайды. Алдағы бір-бір жарым жыл ішінде қабыршағы (хитин) әлі алты-жеті рет ауысуы тиіс. Содан кейін ғана саршаян ересек шағына жетеді.

Саршаян түн жәндігі. Күннің нұры тайған бойда қорқынышты қысқаштарын ұмсындырып, бунақты құйрығын бұлғақтата азық іздеуге аттанады. Қысқаштарында орналасқан өте сезімтал талшықтар ықтимал жемтікті қалт жібермейді. Шап беріп ұстаған құрбаны әл бермейтіндей болса, бунақты құйрық іске қосылады. Бір шанышқаны жеткілікті. Аздан соң жемтіктің қарсыласар шамасы қалмайды. Қатты ашыққан кезде саршаян өзінен кіші, әлсіздерін де жеп қоя салады. Тағы бір қасиеті тамақсыз да ұзақ уақыт өмір сүре алады.

… Әлгі қорапша далада киген күртенің қалтасында жүре беріпті. Іссапардан оралып, есеп-қисабымды өткізіп жүргенде жұмысшылардың бірі шырпы сұрады (темекі шекпесем де, қалтамда міндетті түрде сіріңке жүреді). Ойымда ештеңе жоқ, қалтамдағы қорапты ұстата салдым. Темекі тұтатпақ болған жігіт ойбайлап атып тұрғаны. Аузындағы темекі бір жаққа, шырпы қорабы бір жаққа ұшты. Жігітке емес, қорапшаға ұмтылдым. Ішінде бас жағы езіліп қалған саршаян жатыр екен. Осыдан жиырма күн бұрын қолға түскен әлжуаз жәндік жауына қарсы тұра алатын «сарбаз» болып өсіпті. Аш құрсақ күндер тіпті әсер етпеген.

Мұратбай Алашбайұлы

Керек-Ринг ойынына және жақында басталатын жаңа жобамыз IQas (Айқас) үшін сұрақтар қабылдаймыз. Яғни, сіздер жолдаған сұрақтарды ойыншыларға қоямыз. Сұрақтарыңызды iqas@kerekinfo.kz адресіне жібере аласыздар. Ол үшін аты-жөніңізді, қалаңызды, сұрақ мәтінін, жауабын, түсініктемесін және қайдан алынғанына сілтеме немесе ақпарат көзін (кітап/газет т.б) көрсетсеңіз болғаны. (Егер баспа өнімінен алынған сұрақ болса, кітап авторы, атауы, баспа, жыл, беті. газет-журнал: атауы, жылы, нөмірі, беті.)

Мысалы, былай:

Аршат Ораз (Астана)
Сұрақ: 20-ғасыр басындағы темекі фабрикасындағы жұмысшылар бейнеленген. Ортадағы мінберде Лектор деп аталатын қызметкер отыр. Лектор жұмысшылар монотон жұмыстан жалықпасын деп күнделікті жаңалықтарды оқиды. Алайда фабрика басшыларына лекторлардың солшыл бағыттағы саяси мәтіндерді жиі оқуы ұнамайтын. Сондықтан лектор мамандығы біржолата жойылды. Осылайша 20-жылдары лекторлардың орнына не келді?

Жауап: Радио
Түсініктеме: Радионың кеңінен тарала бастауына және ресми ақпарат таратуына байланысты фабрика басшылары жұмысшылар жалықпасын деп радио қоса бастады.
Сілтеме: www.lookatme.ru/mag/live/inspiration-lists/211631-jobs-obsolete

Керекрингке Астанада қатысып көрген адамдар сұрақ жолдамауы тиіс.
Сұрақтар білетін-білмейтін нәрседен емес, ойын барысында талқыланып жететін логикаға қүралған болуы тиіс, жалпы эрудиция тек ортадағы құрал ғана болып қалуы керек.
Сұрақтарды ойынға таңдау-таңдамау — редакторлардың құқығындағы нәрсе.

3 күн бұрын Фейсбукта «Биыл магистратураның ағылшынынан өтіп кету қаншадан деп жатыр?» деген пост жазып, білім саласындағы қазіргі актуал мәселеге назар аудартқым келген еді. Шынымен жиі естиміз магистратураның ағылшыннан емтиханы сыбайлас қамқорлықпен өтетіні туралы. (Қаласаңыз магистратурада оқитындардың ағылшынша деңгейін тексеріп көріңіз.)

Осыдан кейін бүгін бір уақытта бірнеше блогер #ҚаншаданБолыпЖатыр хэштегімен түрлі тақырыпта посттар шығардық. Хэштег лезде танымал болып кетіп, 3 сағат ішінде 50-ден астам пост жазылды. Посттардың дені қоғамдағы коррупция көріністеріне әжуа болғанымен негізінде осы мәселеге назар аударту, атап өту — мақсат болды. Нәтижесінде қай салаларда, қандай тұрмыстық мәселелерде парақорлық қатты байқалатынын көруге болады. Жиі аталғандар: жұмысқа тұру, емтихандардан өту, балабақшаға орналастыру, пәтер кезегі. Сондай-ақ сұрақты тура мағынасында қолданып, пойыз билетін, азық-түлік бағасын сұрағандар да бар. Ештеңесіз жәй трендке еріп те хештег қолданғандар байқалды. Ал, жалпы хештег өзінің протест мақсатына жетті деп ойлаймын. Күзетшілік пен медбикеліктің өзіне ақша сұрайтын бұл қоғамда басқа қандай "қызмет" түрлері қаншадан болып жатқанын мына жерден қараңыз: #ҚаншаданБолыпЖатыр

Сәрсенбі күні, 27 шілдеде сағат 18.00-ден 23.00-ке дейін УЕФА чемпиондар лигасының үшінші біліктілік раунды аясында «Астана» футбол клубы шотландиялық «Селтик» командасымен кездеседі. Матч кезінде Қабанбай батыр және Тұран даңғылдары Керей мен Жәнібек хандар көшесінен Хусейн бен Талал көшесіне дейін жабылады. Қала тұрғындарына Орынбор арқылы айналып өтуге кеңес береміз.

Жанкүйерлерге ыңғайлы болуы үшін арнайы трансфер ұйымдастырылады. Автобустар «Қазақстан» СК, Астаналық цирк, Қ. Мұңайтпасов атындағы стадион, «Әзірет Сұлтан» және «Нұр Астана» мешіттерінің жанындағы (шығыс жағынан) тұрақтардан жүреді.

astana.gov.kz/kk/modules/material/11056

27 шілдеде «Жастар» сарайында сағат 10:00-13:00 бос жұмыс орындары жәрмеңкесі өтеді. Шара барысында ЖОО түлектері мен жастарға сауда және экономика саласындағы бос жұмыс орындары ұсынылады.

Жәрмеңкеге 40 астам жұмыс беруші қатысады.

Шара жұмыссыздық деңгейін азайтуға және жұмысқа орналасуға көмектесуге, мамандарға кәсіби бағдар беруге бағытталған. Бұл ЖОО түлектеріне қызмет саласын зерттеуге және лайықты жұмыс табуға мүмкіндік береді.

astana.gov.kz/kk/modules/material/11054

Жергілікті полиция қызметі мен Астана қаласының Ішкі істер департаментінің қызметкерлері жүргізушілер арасында көліктік тәртіпті жақсартуға және жол-көлік оқиғаларының санын азайтуға бағытталған бірқатар рейдтік және профилактикалық іс-шаралар өткізеді.

Рейдтер барысында көлікті алкогольдік немесе есiрткiлік мас күйде басқару, қарсы қозғалыс жолына шығу, жаяу жүргіншілер өткелінен өту, қауіпсіздік белбеуін тақпау, сондай-ақ, жол жүру кезінде ұялы телефонмен сөйлесу сияқты жол қозғалысы ережелерін өрескел бұзу жағдайларын анықтау және жолын кесу жоспарланған. Сонымен қатар, жаяу жүргіншілердің жол жүру ережесін сақтауына баса назар аударылатын болады.

Жедел алдын алу шарасы барысында жол үстіндегі тәртіпті қадағалауға Жергілікті полиция қызметі мен Астана қаласының ІІД әкімшілік полициясы аппараты қызметкерлері тартылып, патрульдік нарядтар саны ұлғайталады.

«Қауіпсіз жол» акциясы 27 шілдеге дейін жалғасады.

Айта кетейік, жыл басынан бері Астанада жол-патрульдік полициямен 77 мыңнан астам жол қозғалысы ережелерін бұзу жағдайы тіркелген, соның ішінде жүргізушілер 70 мыңнан артық бұзушылыққа жол берген. Сондай-ақ, жеті мыңға жуық жаяу жүргінші жолдан қауіпсіз өту ережелерін бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылды.

astana.gov.kz/kk/modules/material/11051

24 шілде күні өткен ойында қойылған сұрақтар.

1-тур сұрақтары by asaubota

1. 5 құрлықтан келетін қонақтардың құрметіне салынған мына түрлі-түсті, алып граффити қай қалада?

2. Мұзды Солтүстіктегі Шпицберген архипелагында 120 метр тереңдікте үлкен бір қойма бар. Әлемнің түкпір-түкпірінен жіберілген нәрселерді қоймада 3 қабатты фольгаға орап, -18 градустық мұздатқыштарда сақтайды. Әлемде болуы мүмкін үлкен апаттарға қарсы ойластырылған бұл қойма 2006 жылы Скандинав елдерінің бастамасымен жасалды. Бүкіләлемдік қоймада не сақталады?

3. Гарвард университеті шығарған адам қатынастары туралы кітапта Релфи деп аталатын селфи түрі желі қолданушыларына басқа фото түрлеріне қарағанда анағұрлым көп ұнамайтындығы айтылады. Соншалықты аз лайк жинайтындай Релфиді кіммен бірге түседі?

4. 2012 жылдан бері Олимпиада ойындарында әйелдер арасындағы жарыстарға қатысушы спортшылар допинг тестінен басқа тағы бір тест тапсырады. Бастапқыда жәй ғана гинекологиялық тексеру арқылы жүзеге асқан бұл тексеріс түрі кейін хромосом тестімен жалғасқан еді. Алайда бұл тестті хромосом ауытқуларына байланысты дұрыс емес деп шешкен Халықаралық Олимпиада Комитеті бұдан былай ненің мөлшеріне қарап спортшылардың әйелдер жарысына қатысып, қатыспауын анықтайтын болды?

5. Суретте 20-ғасыр басындағы темекі фабрикасындағы жұмысшылар бейнеленген. Ортадағы мінберде Лектор деп аталатын қызметкер отыр. Лектор жұмысшылар монотон жұмыстан жалықпасын деп күнделікті жаңалықтарды оқиды. Алайда фабрика басшыларына лекторлардың солшыл бағыттағы саяси мәтіндерді жиі оқуы ұнамайтын. Сондықтан лектор мамандығы біржолата жойылды. Осылайша 20-жылдары лекторлардың орнына не келді?

6. “Әлеуметтік желілер — достықтың альтернативі емес. Ол — достықтың … “
Марк Цукербергтің желі туралы ойын жалғастырыңыз.

7. Қазіргі PR-дың атасы болып саналатын журналист Айви Ли 1906 жылдың 30 қазанында БҰНЫ алғаш рет жариялады. БҰЛ Пенсильваниядағы пойыз апаты туралы еді. БҰНЫ дефис қолданып атауға тырысыңыз.

8. 1959 жылы Қаратаудағы ванадий кенінен табылған, қазақ ғалымының 60 жас мерейтойының құрметіне аталған сары-жасыл түсті минералдың атын нақты атаңыз.

9. 2016 жылдың басында жасақталған мына картада аудандар бойынша ненің пайыздық өлшемі көрсетілген?


2 тур сұрақтары by MERmukhanov :

1. «NaХO3, КХO3 арқасында, немесе жалпы MeХO3-тің арқасында соңғы бірнеше аптада мен баспасөзден бұған дейінгі барлық жылдардан да көбірек сұхбат жөнінде өтініш және ауызша келісімдер алдым».
Елші Ерлан Ыдырысовтың «Таймс» газетіндегі мақаласында біз бір сөзді формуламен аустырдық. Х-ті атаңыз.

2. Аз ғана серпіліс жасайық. Логикалық тапсырманы орындаңыз. Аталған фигуралардың қайсысы артық?


3. Ненец халқының ұлттық ою-өрнегі басқа халықтың ою-өрнегімен бірге беріліп отыр. Әлбетте, бір минут ішінде ненец халқының оюының атауын атау қажет.


4. Владимир Нидергаус — Қазақстан құрамасында ойнаған шабуылшы, оның тұңғыш голын салушы, Ресей құрамасында да ойнап көрді. «Манчестер Юнайтедтің» қақпасына гол салған ойыншы, қазір «Шахтер» клубында қызмет істейді. Бастысы – бұл емес.
Ойыншы жас кезінде өз командасының бастығымен үнемі қалжыңдасатын. Нидергаус ол кісіге күтпеген уақытта телефон шалатын.
Шабуылшының мұндай тосын әрекетінің нақты мерзімі мен уақытын атаңыз.

5. Суретте қызық ребус берілген. Жауабын дефис арқылы жазылатын екі сөзбен беріңіз.


6. «Оны іске қоспадым. Бұрын-ақ байқаған болатынмын: саған жаман болып тұрған кезде, бұл сұмырай одан нашарлатады».
Чарльз Буковскидің бұл цитатасы не туралы?

7. Қазақ жұмбағын шешіңіз.
Бір құдықтың екі алуан суы бар-ды,
Қайнатса оның суы мұз болады.

8. Рейхстаг үстінде ту көтерген солдатты бейнелейтін фотографияда кеңестік цензура ОНЫ ретуштеп, көрсетпей тастауды бұйырды.
1809 жылы Наполеон Бонапарттың жұбайы Жозефинаға париждік зергер Нитоннан ОЛ қымбат әшекей сыйлық ретінде жолданды.
Си Эл Баркер ОЛ машинаның жүрген жолы, негізі, автомобильдер мен ұшақтардың жүрген жолынан да ұзақ дейді.

10. 1960 жылдары терезелерді әйнектеумен айналысатын бір миландық фирманың мерейтойы болды. Осыған орай, компания кварталдағы кей адамдарға «Тұрақты әріптестік үшін алғыс ретінде» деген жазуы визиткалы сыйлықтар жолдады.
Ол қандай адамдар және не сыйлықтар?

24 шілде күні Астанадағы Бирхофф мейрамханасында Керек-ринг кезекті ойыны өтті. 6 команда қатысқан бұл ойында Бақсы командасына мықты бәсекелес пайда болып, жеңіске Нұр-Мафия жетті.

«Яркокросс» қайырымдылық марафоны елордада төртінші рет өткізіліп жатыр. Орталық паркте өткен шараға түрлі жастағы 1200 астам адам қатысты.

Марафон ұзындығы 5 шақырымды құрады. Шараға қатысушылар басты бес нүктені бағындырды, ал еріктілер болса, оларға бояу ұнтақтарын шашты. Мақсат — мәреге бірінші болып жету емес, шараға қатысу.

Марафон астаналықтарға керемет көңіл күй сыйлап қана қоймай, қаланың экологиясының дамуына да септігін тигізеді. Қайырымдылық шарадан жиналған қаржы Асананы көгалдандыруға жұмсалады.

— Биылғы жоба елімізде су үнемдеуге бағытталған. Болашақ ұрпаққа да суды қажет екендігін жеткізуге тырысамыз, — дейді Астана қаласындағы «Посади дерево» қоғамдық бірлестігі директорының орынбасары Земфира Низамутдинова.

Шара соңында флешмоб ұйымдастырылды. Астаналықтар бас сахнаның жанында ашық түсті бояуларды көкке шашып, түрлі түсті бұлт жасады.

astana.gov.kz/kk/modules/material/11041

Елордада «Не? Қайда? Қашан?» ойыны бойынша ІІ Еуразия кубогы өтуде. Әзербайжан, Өзбекстан, Ресей, Беларусь, Украина, Нидерланды, Эстония, Израиль, Чехия, Германия, Түркменстан мемлекеттерінен, сондай-ақ, еліміздің түрлі қалаларынан келген қатысушылар түрлі интеллектуалды дисциплиналарда сайысқа түседі.

Жоба елордада, жалпы, Қазақстанда зияткерлік ойындарды дамытуды ынталандырмақ. Ойындарға басқарма мүшесі, «Не? Қайда? Қашан?» халықаралық клубтар ассоциациясының вице-президенті Александр Рубин, екі дүркін «Хрусталь үкі» иегері, «Гауһар үкі» иегері Илья Новиков, Әзербайжандағы «Не? Қайда? Қашан?» телеойынының жүргізушісі және бас продюсері, «Хрусталь үкі», «Гауһар үкі» иегері Балаш Касумов, «Не? Қайда? Қашан?» телевизиялық клубының команда капитаны Елена Потанина, екі дүркін «Хрусталь үкі» иегері Елизавета Овдеенко және т.б. қатысады.

Көпшілікке кеңінен танымал «Не? Қайда? Қашан?» телеойынының спорттық нұсқасынан басқа, қатысушылар брейн-ринг турнирлеріне, Хамса ойындарында сайысады. Сондай-ақ, кубок аясында қатысушылар Қазақстанның мәдениеті мен тарихына арналған «Бешбармақ-party» турнирінде елімізбен етене танысатын болады.

Айта кетейік, спорттық «Не? Қайда? Қашан?» ойыны бойынша Еуразия кубогы алғаш рет 2015 жылы Алматыда ұйымдастырылған. Ойын қозғалысы елімізде 10 жылдан бері қызмет етіп келеді, осы күнге дейін қазақстандық зияткерлер түрлі турнирлер өткізді.

astana.gov.kz/kk/modules/material/11042