Қала халқының саны — 862,0 мың адам.
Қаланың ауданы — 71,0 мың га.
Автомобиль көлігі
Бүгінгі күні қаланың көлік жүйесі жолдың жалпы ұзақтығы 964,1 км
Қала құрылымы 953 көшеден тұрады, оның ішінде асфальбетонды жабыны 676,6 км (70,2%) бар, 287,5 км (29,8%) қатты жабынсыз.
Қала аумағында 8 компания қызмет етеді (оның ішінде 1 коммуналдық және 7 жеке), олар 52 бағдарға қызмет көрсетеді. Астаналық қоғамдық көлікте тәулігіне 814 мың жолаушы тасымалданады.
Инновацияларды дамыту бағдарламасы аясында «Ақылды қала» инфрақұрылымын қалыптастыру мақсатында қалада 1221 бейнебақылау камерасы іске қосылды. Жол қозғалысы ережесін бұзушылықтарды тіркеу мақсатында жылдамдық түзімін тіркейтін 25 фиксатор және бұрылыстардағы қозғалыс мониторингінің 10 кешені орнатылды.

Банк секторы
Астана қаласында банк қызметтерін ұсынатын екінші деңгейдегі банктердің 30 филиалы және 146 құрылымдық бөлімшелері бар, қолма-қол шетел валютасы нарығында 250 айырбастау пункті жұмыс істейді.
Екінші деңгейлі банктер резиденттер депозиттерінің жалпы көлемі 2015 жылдың 1 шілдесіне 1 831 954 млн. теңгені құрады және
ЕДБ берген несиелер көлемі 373 050 млн. теңгені құрайды (2014 жылға қарағанда 1,6 есеге аз), оның ішінде ипотека бойынша – 31 306 млн. теңге.
Қала бюджеті
Астана қаласының түзетілген бюджетінің жалпы көлемі 2015 жылғы 1 шілдесіне 360 728 млн. теңгені құрады,
Бюджеттің жалпы құрылымында Астана қаласының объектілерін дамытуға 176 453,9 млн. теңге жұмсалды.
Әлеуметтік салаға арналған шығыстар 117 088,3 млн. теңгені құраады, оның ішінде білім беруге – 46 732,2 млн. теңге, денсаулық сақтауға – 41 112,6 млн. теңге.
2015 жылдың бірінші жартыжылдығында қаланың негізгі капиталына 354 488,7 млн. теңге (2014 ж. салыстырғанда 117,8%) инвестиция салынды. Инвестициялардың республикалық көлемінде Астана қаласының үлесі 10,7%-ды құрады.
Халықты жұмыспен қамту
2015 жылдың басынан 10 530 жаңа жұмыс орны құрылды, оның ішінде экономикалық қызмет түрлері бойынша: өнеркәсіп – 827, сауда – 2 418, құрылыс және коммуналдық шаруашылық – 1678, көлік және байланыс – 679, білім және денсаулық сақтау – 1741, өзгелері – 3187.
6 058 адам жұмыс іздеп жұмыспен қамту органдарына өтініш білдірді. Олардың жартысынан көбі (3 744) әйелдер. Жас мөлшеріне байланысты бөлсек жартысы жастар (3 495 адамды 29 жасқа дейінгі жастар құрайды).
2015 жылдың ІІ тоқсаны қорытындысы бойынша тіркелген жұмыссыздық деңгейі 4,6 % (2014 жылдың ІІ тоқсаны – 5,2%).
Ал жалақы деңгейіне келетін болсақ, Астана еліміздегі қалалар арасында жалақы деңгейі бойынша Атырау және Маңғыстау қалаларынан кейін үшінші орынды иемденеді.

Қазақ хандығының 550 жылдығын тойлау мерекесі аяқталды. «Мәңгілік ел» атты театрландырылған қойылымды Президент Нұрсұлтан Назарбаевпен бірге Қырғызстан мен Әзірбайжанның да басшылары тамашалады. Қойылым барысында қазіргі заманғы Қазақстан аумағында 3 мың жыл бойында өткен айшықты оқиғалар бейнелеп көрсетілді. Қазақ хандығының 300 жылдық даму кезеңі салтанаттың ең жарқын тұсына, ал тәуелсіз Қазақстанның қалыптасу кезеңі қойылымның шарықтау шегіне айналды. 7 тараудан тұрған көрініс Керей мен Жәнібек құрған хандықтан басталып, осы күнге дейінгі Қазақстанның басынан өткерген тарихи сәттерін паш етті. Тек сахнаның өзіне 2500-ден астам адам көтерілді. Бір ғана Хан көтеру қойылымына 200-ден астам адам жұмылдырылған. Ал Құрманғазының күйін бірден 500 домбырашы орындап шықты. Көзбен көріп, құлағымен естігендердің айтуынша, мұндай деңгейдегі тарихи шоу елімізде бұрын-соңды болмаған. Шара кезінде мың бұралған биішелер мен күміс көмей әншілердің өнері де ерекше көрсетілді.

Толық нұсқасы: мына сілтемеде

Күллі Қазақстанның қазыналы халқы мен өнерпаз жұртын елордаға жинап, дүбірлеткен торқалы той бүгін мәресіне жетті. Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған мерейлі тойдың соңғы күні «Халықтар достастығы» атты концертпен қорытындыланды. 3 күн қатарынан 2 бірдей сахнаны күмбірлеген күй мен сазға толтырып, ән мен биге бөлеген өнерпаздар жұртшылықтың жүрегіндегі елге деген махаббатты маздатып, бай тарих пен мәдениетінімізге деген құрметті еселеткен көрінеді. Сауық-сайранның соңғы күнінде Астанадағы күн райы мың құбылды. Жаңбыр жауды. Жел күшейді. Күздің ызғары білінді. Алайда бас шаһардың қақ ортасында тігілген қазақ ауылындағы салтанат бар сәнімен жалғасып жатты. Көңілді концерт, ән мен би алаңның екі бүйірінен құрылған екі сахнаны да жаңғыртып жатыр. Ал құлақты сахнаға түріп қойған жұрттың назары қала халқына таңсық көрінетін мынадай зергерлік, қолөнер бұйымдарында. Әсіресе Қарағандыдан келген Бөскей атаның балшықты илеп отырып, асқан ықтиярлықпен қалаған мүсіндері көз тартады. Бұл сирек өнерді шебер бала кезінен серік еткен екен. Бөскей Қыздарбеков, мүсінші -Бұл Қарағанды балшығы. 15 метр қазып, үйге әкеліп, кептіремін. Сосын елеген кезде балшығы түбіне түседі. Үстінде қалқып жүргенін алып, қолмен дайындаймын. Мұның жұмысы қиын шын айтқанда. Ал Астанаға бар кәдесыйларын, яғни үздік ән мен би, көріністерін алып келген өнер ұжымдары әлі де сергек, жүздері жадыраңқы. Күннің қытымырлығы талант иелерін тоңдыра алмаған сыңайлы. Кәусар Аяпбергенқызы, тілші -Ал бірнеше ғасырды артқа тастап, бабаларымыздың шынайы тұрмыс-тіршілігін көру үшін мынадай киіз үйдің ішіне кірсеңіз болғаны. Мұнда ХХ ғасырдан қалған саптама етіктер, аттың ер-тұрманы, батырларымыздың найза, шоқпар, қорамсақтың ішіндегі жебе-садағына дейін ілінген. Ал мынау бүгінгі күні өте сирек кездесетін бұрынғының киім-ілгіші адалбақан деп аталады. Дастархан басында сонау ХІХ ғасырда қолданылған көнек пен нағыз теріден жасалған саба тұр. Мұның бәрі Солтүстік Қазақстан облысында табылған жәдігерлер.
Авторлары: Кәусар Аяпбергенқызы, Абдулла Ибраев

cілтеме

Бүгін қала тұрғындары мен қонақтары ауа райының қолайсыздығына қарамастан, таңертең ерте тұрып, «Астаналық» саябағының алдына жиналды. Елордада алғаш рет Қазақ-Британ қоғамы мен «Эйр Астана» әуе компаниясы бірлесіп ұйымдастырған қайырымдылық марафонына қатысушылардың қарасы қалың болды. ҚР Премьер-Министрі Кәрім Мәсімов, Астана әкімі Әділбек Жақсыбеков және ҚР Мәдениет және Спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы көпшіліктің ортасынан табылды.

Қайырымдылыққа бағытталған BKS «Эйр Астана» марафонының шарты бойынша әр қатысушы кем дегенде 20 фунт стерлинг төлеуі тиіс. Бұл – шамамен 7300 теңге. Түскен қаржы «Аяла» қайырымдылық қорына тапсырылады.
– Бүгін осында жиналған қауымның таңертең ерте келіп, шараға қатысуының өзі – үлкен жеңіс. Жарыста өзге мемлекеттің өкілдері де жүгіруге ниет білдірді. Аталмыш шара денсаулықтарыңыздың саулығына үлкен әсері де бар. Дендеріңіз сау болсын, спортпен шұғылданып, осындай қайырымдылық шараларға қатысып отырыңыздар, — деді Әділбек Жақсыбеков.
Марафоншылар екі бағыт бойынша 4 қашықтықта жүгірді. Бірінші бағыттың алғашқы айналымының межесі 5 км болса, екіншісі – 10 км. Ал екінші бағытта желаяқтар 21 км 97,5 м және 42 км 195 м қашықтықта жүгірді.
– Астанада бұқаралық жарыстар жиі ұйымдастырылуда. Осы шараға қатысу үшін Алматыдан бір топ адам арнайылап келдік. Арамызда белгілі марафоншы Марат Жыланбаев та бар. Келесі жылы Астанада қаласында дуатлон, триатлон жарыстарын өткіземіз деп жоспарлап жатырмыз, — деді Қазақстан әуесқой триатлон федерациясының директоры Мұратхан Тоқмәди.

Қайнаған тірліктің ортасы қаланы бір мезет те электр қуатынсыз қалдыруға болмайды. Су, жылумен қатар жарық та – тіршіліктің өзегі. Шаһардағы энергия жүйесінің іркіліссіз жұмысын қадағалайтын энергетикалық кешеннің жай-күйі қалай? Былтыр жаңа ғимаратқа көшкен «Астана – Аймақтық электржелілік компаниясы» акционерлік қоғамы тілшілер тобына бақылаудағы қуат көздерін таныстырып, қайта жөндеуден өткен электр энергетикалық нысандарды аралатты.

Қарқынды жұмыс істеп отырған жарық берушілер бізді алдымен кернеу санаты 110/10 кВ «Киров» электр стансасына бастап жүрді. Бұл станса 130 млн теңге көлемінде қайта жөндеуден өтіпті. Бұрынғы 2х16 МВА трансформаторлары 2х25 МВА трансформаторларына ауыстырылған. Стансаның ескі жүйелері жаңартылып, аумағы қоршалып, абаттандырылған.
«Астана-АЭК» АҚ басқарма төрағасы Бақтыбек Жапаев мұндай қайта жаңғырту жұмыстары инвестициялық бағдарламаны орындау барысында жүргізілгенін айтты. Былтыр бұл мекеме 991 млн теңге сомасындағы инвестициялық бағдарламаны толықтай жүзеге асырыпты. Оның 253 млн теңгесіне ескі жабдықтарды жаңартқан: 24,1 км 10/0,4 кВ кабель желілері, 2 аккумлятор батереясы және 100 сүйеу шкафы ауыстырылды, қуаты үлкен трансформаторлар сатып алынды.
– Ескірген электротехникалық құралдарды қайта жабдықтау электр жеткізу жұмысының сенімділігін арттырады. Бұл тұтынушыларға қызмет көрсету сапасын оңтайландырып, эксплуатациялық шығындарды азайтуға мүмкіндік береді, — деді Бақтыбек Бекенұлы.
Ал, биыл 8 ай ішінде 823 млн теңгеге жоспарланған инвестициялық бағдарламаның 54%-ы орындалыпты. Оның ішінде 382 млн теңгеге ескірген жабдықтар ауыстырылған, ЭКЕАЖ-ды іске асыру аясында 351 млн теңге игерілген.
Қайта жөндеу, ескі жабдықтарды ауыстыру шаруаларынан бөлек, сатып алынған жаңа техникалар шағын стансаларда апат болған жағдайда жедел жетуге мүмкіндік береді. Бұл машиналар қыс ауасында техника жетіспеушілігі сезілсе, қар тазалау жұмыстарына да жұмылдырылады. Биыл мекемеде 8 млн теңге көлемінде «Беларусь-82,1» тракторы, бригада машинасы және тағы басқа арнаулы техникалар сатып алыныпты.
ҚР Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитетінің Астана қаласы бойынша департаментінің басшысы Марат Мұстафин:
– ЭКЕАЖ-ды енгізу арқылы нормативтік ысыраптар 13,29%-ға азайды. Егер, жыл аяғында дейін жоспар толық жүзеге асса, осы көрсеткіш 12,7%-ға дейін төмендейді. Былтырғы орындалған жұмыстарды биыл 8 айда атқарып қойдық. Бұл – әжептеуір ілгерілеу. Осы нәтижеден мекеменің қысқа тас-түйін дайын екенін байқауға болады, — деді.
Жұмыс барысымен, сақадай сай техникаларымен таныстырып шыққан «Астана-АЭК» АҚ ұжымы қазіргі қаржы дағдарысы жағдайында жыл соңына дейін электр энергиясы тарифтерінің жоғарыламайтынын айтады.

Отбасы күні қарсаңында әр өңірдің ең мерейлі әулеттері Астанаға жиналды. «Қазақстан» концерт залында «Мерейлі отбасы» ұлттық конкурсының жеңімпаздары анықталды. Интернет арқылы дауыс беру қорытындысы бойынша 25 мың 751 дауыс жинаған маңғыстаулық Құлсариевтер отбасы бас жүлдеге ие болды.

Отбасы құндылығын ұлықтаған ұлттық байқаудың қатысушыларын ҚР Мемлекеттік хатшысы Гүлшара Әбдіхалықова мерекелерімен құттықтап, жеңімпаз Құлсариевтер шаңырағына Қазақстанда шығарылған «IVECO» шағын автобусының кілтін табыс етті.
Бас жүлдеге үміткер қалған 16 отбасы да құр алақан қалмады. Оларға ҚР Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның байқау дипломымен қатар, «LG» компаниясының теледидаралыр тарту етілді.
– Құрметті отандастар! Осыншама жасқа келіп осы байқауға қатысу мен үшін үлкен мәртебе. Елбасымыздың саясаты арқасында қазір жағдайымыз түзелді. Менің 18 балам, 46 немерем және 43 шөберем бар, — деді Құлсариевтер үйінің иесі Орын Құлсариев.
Маңғыстау облысы Жетібай ауылынан келген бұл отбасының отағасы – облыстың құрметті азаматы, елге белгілі «Маңғыстау маржандары» ансамблінің негізін қалаушы. Жасы 83-ке келген Орын ақсақал 77 жасында институтқа түсіп, жоғары білім туралы диплом алған екен.
Марапаттау салтанаты соңы қазақстандық эстрада жұлдыздарының қатысуымен өткен мерекелік концертке ұласты.

Бүгін Астанадағы Тәуелсіздік сарайында Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған салтанатты жиын өтті. Басқосуда Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев барша қауымды бүгінгі торқалы тоймен құттықтады.

Іс-шараға Әзербайжан Республикасының Президенті Илхам Әлиев, Қырғыз Республикасының Президенті Алмазбек Атамбаев, Түркия Ұлы ұлттық жиналысының спикері Исмет Йылмаз, Түрікменстан Үкіметінің вице-премьері Сапардұрды Тойлиев, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары, зиялы қауым өкілдері, спорт, мәдениет және өнер қайраткерлері қатысты.
– Бүкіл әлемді дағдарыс жайлап, дамыған елдердің өздері үлкен экономикалық күйзеліске ұшыраған мынау алмағайып заманда алыс-жақын ағайынның басын қосып, Қазақ хандығының 550 жылдық ұлан-асыр тойын өткізудің өзінің ерекше себептері бар. Бүгінгі той, ең алдымен, батыр бабаларымыздың биік рухына тағзым ету және тағдырдың сан алуан қиындықтарынан сүрінбей өткен ата тарихынан тағылым алу үшін өткізіліп отыр, — деді Елбасы.
Қазақстан Президенті 2 мың жылдан астам тарихы бар ежелгі Таразда бір айдан кейін Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған монумент салтанатты түрде ашылатынын мәлімдеді.
– Тағы да қайталап айтайын, біздің қасиетті жерімізді ықылым замандардан Ұлы Дала деп, ал бабаларымызды Ұлы Даланың ұрпақтары деп атаған. Біз – солардың жалғасымыз, Ұлы Даланың мұрагерлеріміз. Осынау кең байтақ Ұлы Даланың көгінде халқымыздың бақ жұлдызы болып Жаңа Қазақстан дүниеге келді. Біздің Қазақстанымыз – ұлы істердің ұйытқысы болған Ұлы Дала Елі! Бұл – біздің тағдырымыз! Бұл – біздің таңдауымыз! Мәңгілік Елімізде бейбітшілік пен береке болсын! Халқымыз аман болсын! – деп Нұрсұлтан Назарбаев сөзін қорытындалады.

Ұлы дала елінің Сарыарқа төсіндегі ұлан-асыр тойында жұдырықтай жұмылған әр өңірдің жұртшылығы ауыл-ауыл болып, Қазақ елі монументінің қос қапталын жағалай қонды. Аймақтардың қаймақтары – таңдайына жыр тұнған ақын да, күміс көмей әнші де, дәулескер күйші де, апайтөс балуан да осында. Қазақтың дәстүрлі думаны қашанда ат шаптырып, күш сынастырмай өтпейтін. Үйреншікті үрдістен айнымай, осынау дүбірлі тойымызда ұлттық ойындарымыз төрден орын алды.

Бүгінге дейін Қазақ хандығының 550 жылдығы қарсаңында Астана іргесіндегі ауылдарда жүйрік жарыстырып, асау үйреттік, теңге ілуден бауырлас елдердің басын қосып тұңғыш Азия чемпионатын өткіздік.
Ал, кеше елорда төрінде күшсайыстар тойдың көркін қыздырды. Жиналған көпшіліктің назары – әр облыстан сайдың сақпан тасындай сұрыпталып келген жігіттерде. «Күш атасын танымас» дегендей, салмағы атан түйеге татиын қайраты тасыған жігіттер алдымен «Бұқа тартыс» сайысында бақ сынады. Бұл тартысқа 22 балуан қатысты. Мықтылығы ептілігімен үндескен кілең күштілерден 4 жігіт іріктеліп, ширек финалда кездесті. Сонымен, «Бұқа тартыс» сайысында алматылық Евгений Шамрай бәрінен басым түсті. Финалда сүрінген Солтүстік Қазақстан облысының өрені Ілияс Елеусінов екінші орынды алса, Алматының тағы бір сырттаны Аманжол Нұрсұлтанов үшінші орынды місе тұтты.
Күш сайыстар осымен түгесілмей, «Бұқа тартыста» өзі үшін барын салған жігіттер «Арқан тартыс» сынында енді өз өңірі үшін жанын салды. Ширек финалға бәрін жығып жеткен 4 облыстың ішінен алдыңғы сайыста оқ бойы озық болған Евгений Шамрай бастаған Алматы облысының командасы жеңімпаз атанды. Екінші орын Астана қаласының тобына бұйырса, үшінді орынға Солтүстік Қазақстан облысың оғландары жайғасты.
Бұл байқаулардың жеңімпаздары ертең Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған гала-концертте марапатталады.

Орынбек ӨТЕМҰРАТ

Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған дүбірлі тойда ұлттық ойындарымызды асқақтатып, атымызды оздырдық, балуанымызды белдестірдік, асығымыз алшысынан түсті. Қайнаған тіршіліктің ортасы даладан қалаға ауған қазіргі заманда асық сияқты асылдарымыз назардан таса қалуда. Дәстүрлі думандарда осындай құндылықтарымыздың қадірі арта түсетіні баршаға аян. Бүгін көптен күткен Ұлы тойға жиналған еліміздің аймақтары асық ататын сұрмергендерін де сайлап келіпті.

Барлық облыстың басы қосылған тойда ұйымдастырылған әрбір сайыс республикалық деп сипатталатыны белгілі. Ендеше, асық атудан өткен республикалық турнирде шеберліктерін сынға салған 16 өңірдің өрендері ел чемпионы болуға ұмтылды.
Алғашқы кезеңде облыстар Қазақ елі монументінің екі жағында сегіз-сегізден бөлініп, бақ сынады. Нәтижесінде оң қапталдың жеңімпаздары – Ақмола облысынан келген Самат Аукенов, Қайрат Шаймерденов және астаналықтар Мырзамұрат Қайыпбеков, Әділхан Жұмағұлов ширек финалға өтті. Ал, сол қапталдан Оңтүстік Қазақстанның оғландары Оралхан Айдархан мен Шерхан Кенеханов және маңғыстаулық Дабыл Наурызов пен Руслан Асанов суырылып шықты.
Ширек финалда Оңтүстік Қазақстан мен Маңғыстау облыстары арасында өткен ойынды көрермендер «финалға бергісіз өте тартысты кездесу болды» деп бағалады. Бұл кезеңде маңғыстаулықтарды қапы қалдырған оңтүстіктер ақтық сайыста Астананың асық атушыларымен бас жүлдені сарапқа салды.
Сонымен, финалда жеті асықты жұлып түсірген астаналықтар, өздерінің жеңіске лайықты екендерін дәлелдеді.
«Жеңіс оңай келмеді. Ширек финалда ойнағандардың бәрі осал қарсылас емес, кілең республикалық турнирде жүлдегер болып жүргендер. Астананың төрінде өтіп жатқан жарыста, яғни өз жерімізде намысты қолдан бермедік. Бірлігіміз нығайып, ауызбіршілікте тату-тәтті өмір сүргенге не жетсін?! Тәуелсіздігіміз жасай берсін!» деді елордалық қатысушы Мырзамұрат Қайыпбеков.

Орынбек ӨТЕМҰРАТ

Бүгін таңертеңнен бері Астана қаласында «Мега» СОО алдындағы алаңда Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда облыстары тауар өндірушілерінің ауыл шаруашылық жәрмеңкесі өтіп жатыр.

Дәстүрлі жәрмеңкеге Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда облыстары 680 тоннаға жуық ауыл шаруашылық өнімін әкелді.

Ауа райының жауын-шашынды, қолайсыз болғанына қарамастан, сауда қызу жүруде. Елордалықтарды тауар бағасы ерекше қуантты. Қала тұрғындарына жәрмеңкеде әлеуметтік маңызы бар тағам түрлері, атап айтқанда, картоп, пияз, қызанақ, қияр және т.б. көкөніс түрлері, ет, балық, кондитерлік өнімдер ұсынылды. Тауарлар нарықтық бағадан 15-20 пайызға арзан сатылады. Жәрмеңке екі күнге созылады.

Келесі аптада, 19-20 қыркүйекте, елорда тұрғындары мен қонақтары өзге азық-түлік өнімдерінен бөлек қызыл балық түрлерін арзан бағамен сатып алу мүмкіндігіне ие болады. «Астаналық» саябақта Атырау облысының жәрмеңкесі өтеді. «Мега» СОО алдындағы алаңда Павлодар облысының ауыл шаруашылық өнімдері сатылуда.