Біздің әке буын, аға буындар кезінде әр қаланың әр жерінен үй жалдап, жатақхана түгендеп жүріп күнін көрген екен. Сонда дейміз-ау шешелеріміз бен жеңгелеріміз қыңқ демеген. Шабадандарын сүйреп ере берген. Қиындықты көтере жүріп бірлесіп үй болған.

Әр мақал-мәтелдің айтылатын жері, беретін белгілі бір ойы болатыны сөзсіз. Қай халықты алып қарасаңызда.
Біз қазақтар өзімізді "қонақжай халықпыз" деп дәріптейміз. Орыстарда өздерін солай есептейді екен. Қазекем күтпеген қонақты "Құдайы қонақ" деп шашбауын көтерсе, орекеңдер «Незваный гость хуже татарина» деп жақтырмағандай сыңай танытады. Бұл мақалдарының бір ұшы сонау моңғол-татар шапқыншылығымен байланысты деседі. Бұл мақалды қазақтың қонақжайлылығын көрсету үшін алмадым. «Татар» сөзі үшін алып отырмын. Біздің халқымызда «Татар бар жерде қатер бар» деген де сөз бар. Шынымен бұлардың бір бәлесі бар ма? Біздің мақалдың шығу себебі неде екен?

Басқа жақтарды қайдам біздің Жаңаарқа көлемі сәуірдің соңы, мамырдың басында жаппай бие байлап қымыз ішуді дәстүрге айналдырған. Жас (көк)шөптің бойындағы барлық құнарлық бие сүті арқылы адамға тарайды.Міне, осы кезде біздің жақта ауылдастарын

Әркім (қиын балалық көргендер, жетім өскендердің орнына өзімді қоя алмаймын)өзінің бала кезін сағынып еске алатын шығар. БІз келмеске кеткен (лайым солай болсын)Кеңес Одағының соңғы балаларымыз. Сол кездегі дүниелердің сапасы жақсы болатын деп үлкендер жағы еске алып отыратын.
1.Шана.Көк шана. Бұл дүние ұрпақтан ұрпаққа ауысып отыраты десек те болады. Сол шанамен құдықтан суда тасисың, қорадан көмір және таудан сырғанақ тебесің.Осындай ауыр жұмыстың астында жүрген шана байғұстың темірі мен ағашы не деген мықты десеңізші…
2.Лимонад.Ол кезде осы сусыннан өзге сусын болмағандықтан ба таңдайдан дәмі әлі кетпегендей. Қанша сусын ішіп көрдім сол «лимонадқа» жететінін кездестірмедім.ауылға бөтелке жинайтындар келіп тұратын.Қанша бос бөтелкеге екенін білмеймін әйтеуір 1-2 бөтелкеге сағыз, үстінен тағы 2-3еуін қоссаңыз тағы лимонад алуға болатын ұмытпасам…
3.Сандалдар.Аяқ киімнің ішіндегі бұдан мықтысын кездестірмедім. Қайқайып кеткенше киесің, симай қалса бақайларың тұратын ұшын кертіп тастайды, киіп алып жүгіре бер.Тағы бір ерекшелігі табанында майтабандыққа қарсы теміршесі бар.Өкше мен табанның арасын көтеріп тұрады.
4.Трико.Табанға ілетін ілмешегі бар триколарды айтып отырмын. Тізесі екі кигеннен кейін екі метр алға шығып кететіні болмаса ол шіркіндер де мықты еді ғой…

Мұсылмандықтың белгісі деп қазекем балаларын сүндеттеу жағына келгенде ықтиятты халық қой. Баланың жасы тақ санға толғанда сүндеттейді менің білуімше. 5-7-9 жастарда деп айтып жатады.Соңғысына келтіріп кескізгенді көрмеппін.Осының «айғырлығы» ерте оянып кетер деп қорықты ма мені 5-ке толған жылы сүндеттемек болды. Көктемнің соңыц ма, жаз ба күз бе есімде жоқ.Әйтеуір жұқа киіммен жүрген кезіміз. Мені бұл мерекелік іс-шараға ұзақ дайындады. "Әшәуіңнің басына одекалон жағады да уқалайды, еш ауырмайды" деді.«Саған белесебед алып береміз » деді. «Пионерді» мініп жүргенімді елестетіп, қалай келісіп қойғанымды да білмеймін. Әйтеуір айтулы күн де таяп қалды. Мен шыбықты ат қылып мініп «бір, екі,үш, төрт, бес, әшәуімнің басын кес!» деп шапқылап жүргенмін. ерігіп отырған көрші жігіт шақырып алды. «Шауып» жетіп бардым.
-Тақпағыңдв қайталаш
Мен қайталап бердім.
-Іммм, сені сүндеттегелі жатыр ма?
-Аха, ертең
-Қорықпайсың ба?
-Жоқ, басына одекалон жағады да уқалап жібере салады.
-Онда неге тақпағаыңда "әшәуімді кес " деп айтып жүрсің? ертең кесіп тастайды. сосын жүресің дәретке отыра алмай.Менікін де кеспекші болғанда қашып кеткенмін.Сен де сүндеттегізбе-деді.
Негізі біздің тұқымда дүлейлік болғанмен жуастау едік. Мен де қорқып кеттім. Бір саусағымды бүгіп үйге қайттым.
Ертесіне үйдің іші тақпағыңды айтшы деді. Айтпадым. оларда қатты мазалай қоймады. Бір кезде «Дәрігер келді» деген дауысты естіген мен ауылдың сыртындағы бейіттерге қарай тұра қаштым. соңымнан қуған соқталдай жігіттерге ұстатпай кеттім. Ақыры бейіттердің ішінен қаумалап жүріп ұстап алып келді.Қонақ бөлмеге кіргізді.Биік үстелдің үстіне ақ төсеп ыңғайлап қойыпты. Соның үстіне жатқызды. Ауылдың әлді деген екі қатыны (әжеммен жақсы араласатындықтан біздің үйдің қонақ-монақ күту шарасына кеп жүретін) қолымды басып тұр. Екі аяғымның бірін жасында көкпаршы болған көршіміз басып тұр. Елудің ортасында сол кезде. екінші аяғымды өз атам қос қолдап басуда. Мен шамам келгенше тулап жатырмын. Төртеуі төрт жақтап тырп еткізбеді ақыры. Бір кезде дәрігер «Ауыртпаймын, тек ұшын масаға шаққызымын» деді. Ерке өскен мен сол кезде боқауыздың түр-түрін білетінмін. Біразын жібердім. "Әкиңнің аузына сійейін, масаңа шаққызба біләт!", тағы білетіндерімді бұрқыраттым.Оған қоятын түрі жоқ әлгінің. Сол кезде «шешеден» боқтауды білмегеніме әлі күнге өкінемін.Оны да қосушы ем әйтпесе))) Не керек ақыры дегендеріне жетті. Әжем маған арнап юбка тігіпті. Оны кимеймін деп тағы жындандым. Қыз емеспін ғой. Ақыры бір дөкей көйлекті әкеп кигізіп қойды.Шамамен атамдікі секілді. Содан бас жағыма Лениннің қызылды-жасылды бастары толып кетті. Жастықты сыртынан сипап қоямын. Әйтеуір мені хандай күтіп жатыр. Әжем "қарбыз" десем тілінген қарбыз,"қауын" десем қауынын әкеп жанталасып жүр. Ақыры жазылған кезімде армандаған «пионер» белесебетін де міндім-ау…

Қоғамдық көлікке мінбейтін қазақ кемде-кем. Әдетте автобустың алдыңғы жағы қатын-қалаш, кемпір -шалдардікі, артқы жағы жастардікі. Таңғы уақытта студенттер оқуға, басқалар жұмысқа бара жатады.Кемпір-шалдарға не жоқ! Бұлар қайда бара жатады екен? Бұларда жұмысқа бара жатады. кей жас орын береді, кейбірі бере қоймайды. Өз кезегінде бұлар жастарға орын беріп жатыр ма? Қаншама жастар дипломын сарғайтып жұмыссыз жүр. Бұрыннан отырып алған бөлімдерінен не кетпейді не жұмысты жарытып істемейді. Компьютерден еш хабарлары жоқ. Бірак алдарында тур. Жастарды сөгуге құмар көбінің.Мемлекеттің бюджетін үнемдеудің жолын қарастырып жүргендер қайда қарайды екен. Зейнет жасына келіп қызметін сақтап қалған зейнеткерлер зейнетақысын, сыйақысын, жалақысын алып жатыр. Осының бәрі ақшаны бос шашу секілді болып көрінеді. Жұмыс істегісі келе ме, кетсін жеке фирмаларға басқа жерлерге.Бюджеттік салада жүріп не керек. Түсінем, тәжірибесі бар, ақыл айта алатын, жол көрсететін бір-екеуін қалдыруға болады.Бірақ топырлатып қалдыра берудің пайдасы бар ма елімізге.

Халқымызда «Жеті атасын білмеген жетесіз» деген сөз бар. Жеті атадан аспаған қыз бен жігіттің отбасы құруына қарсы болғаны жайлы да білеміз." Бабаларымыздың ақылдылығы сонша, медицинаның өзі кейін дәлелдеген жоқ па бұл мәселені гендік тұрғыдан " деп бөсеміз. Дұрыс-ақ делік, ал біз өз ұрпағымыздың өз туысына үйленбеуі үшін қандай жұмыстар істеп жүрміз. Күйбең тіршіліктің қамымен гәлөшімізді сүйрететін осынау заманда туыстармен кең араласатын мүмкіндік болғанымен уақыттың жоғы анық. Сондықтан да әр азамат өз туыстарының шежіресін жазуға міндетті десем артық болар, бірақ соны жазса НҰР болмаса да жақсы болар еді. Шежіре деген тек кешегіміз емес, бүгініміз бен ертеңіміз.Сондықтан да сонау Адам атадан бастау алатын шежірені толтырмай-ақ өз отбасысынан бастаса екен. Мысалы:
Әкеміз Мараттан үш ұл
Медет, Асхат, Жарас
Медеттен 3 қыз, 1 ұл, дегендей кете берсе.Әркім өзінің туыстық қатынасын осылай толтырып отырса, артымызда келе жатқан буынға өз кезегінде таныстырып, табыстап отырсақ деген ой ғой менікі

Біздің мәдениет, өнер саласында жүрген еркелеріміз бен серкелеріміз өнердің шынайы бағасын ұмытқан тәрізді. «Шоу битзнесті қалай дамытамыз?» деген сұрақтарының астында көбісі өзінің қалтасына қаншалықты көп ақша түсетінін есептеп отыратын болар?! «Шоу бизнес, шоу бизнес» деп айқайлап жүріп халықтың көңілін, қалтасын ұмыта бастағандай. Қазіргі кетіп бара жатқан бағыттарымен шоу бизнестері қашан дамитынын біле алмадым.Білерім, мәдениетіміз бен өнеріміздің тұралап қала берері анық. Әншілерден сұхбат алып отырған тілшілер көбіне мынандай сұрақты қояды:«Сахнада қазір әншілер көбейіп кетті. Бұл жақсы ма, жаман ба?».
сәйкесінше жауабы былай болып келеді:" Иә, кімнің ақшасы бар сол әнші болып кеті ғой."Ұялмаған әнші болады деген".Бірақ, уақыт өте келе халық өзіне керектерін іріктеп алады".Осындай, сұхбаттарды көріп, оқыдыңыздар көбіңіз. Ендігі менен қойылар сұрақ.
Халық таңдауын жасады ма?

Тас атсаң тамадаға тиетін заман болып тұр ғой. Өзін керемет қылжақбаспын деп санайтындар КВН ойнап, әнші санайтындар әншілік пен асабалықты қатар ұстап кеткенін мойындау керек. алдында «Дабайда» да жаздым ау деймін бұл жайлы. Асабаға еріп әнші болып

Өтпіскемде атқарған пайдалы істерімнің бірі туалет-ваннама жаңа есіктерді салуым болып тұр. Былтыр бөлмеаралық есіктерді де інім екеуміз салып едік, бұл жолы басты рөлде өзім болдым.