Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің «Лингвоарна ғылыми зерттеу және оқу-әдістеме орталығы», Ахмет Байтұрсынұлы мұражай-үйі және «Ұлт болмысы» республикалық, патриоттық әдеби-танымдық журналымен бірлесе отырып «Жалпы мектептердегі заманауи тіл, әдеби оқу құралдарының мәселесі: бүгіні мен келешегі» тақырыбына дөңгелек үстел өткізілді. Өткізілген іс-шараның басты мақсаты қазіргі қазақ тілінің жағдайы, қолданысы мен негізгі үрдісі жайлы болды. Арнайы ұйымдастырылып отырылған жиында Филология және әлем тілдері факультетінің біршама ұстаздары мен профессорлары қатысты. Бұдан бөлек мектеп мұғалімдері де тыс қалған жоқ. Дөңгелек үстел барысында бес негізгі баяндама оқытылды. Баяндамашылар Филология және әлем тілдері факультетінің ұстаздары К.К. Құрманбайұлы, А.А. Ильясовна, А.Ж. Әсембекқызы, А. Гүлжанар, И.С. Сахыбекқызы болды. Әр баяндамашының алған тақырыбы қазіргі таңдағы талқылауда жүрген күрделі де қызықты тақырыптардың бірі. Мәселен, «Қазақстан Республикасы тіл саясатындағы полилингвизмнің соцлингвистикалық мәселелері» тақырыбы тілдің қазіргі және ертеңгі саясатын полилингвизмдік, соцлингвистикалық бағыттарын дамыту мақсатында қолданылып келе жатқандығын баса түсіндірді. Баяндама барысында XXI ғасырдың тіл саясатының хал ахуалы жоғары дәрежеде айтылды. Тіпті, мектеп оқушылары мен студенттердің бір-бірімен сөйлесудегі бағытты негізгі саясатқа қоя отырып, тіл қарым-қатынасының қазақ тілінде емес, өзге тілде жүзеге асатындығы назардан тыс қалған жоқ.
Келесі баяндама реті «Оқу құралдарын оқыту барысында студенттердің қызығушылығын арттыру» тақырыбы аясында болды. Студенттердің қазақ тілі сабағында әдістемелік оқу құралдары арқылы зейінін ашу тақырыпты толық аша білді. Қазақстанда соның ішінде әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінде шетелден білім алатын студенттер саны артуда. Соның нәтижесінде қазақ тілін өзге ұлт өкілдеріне үйрету барысында әр түрлі форматтағы оқу құралдарын қолдану міндетті. Себебі кез келген тілді үйрену үшін ең алдымен ынта, одан кейін мұғалімнің өзіндік әдісі ерекше болуы тиіс. Оқу құралдары студенттерге қолдануға оңай әрі қазақ балаларына да арналған негізгі құрал ретінде қолдану керектігі айтылды.
Рас, қазіргі заманда қазақ бола тұра өз тілінде сөйлемейтін жастар қаншама? Оның орнына орыс балалары қазақша судырап сөйлегенде қуанасың…
Келесі баяндама «ЖОО-дағы шетелдік студенттерге арналған базалық оқулықтар мәселесі» жайында сөз қозғалды. Базалық оқулықтар саны мен сапасы қаншалықты? ЖОО-дағы қазақ тілінде білім беретін мұғалімдер мен оқу құралдарының жағдайына назар сала отырып, шетелдік студенттерге барынша қазақ тілінде білім беру жағдайы жасалынып жатқандығы жайлы сөз қозғалды. Базалық оқу құралдарын реттеу мен жинақтау мәселесі де тыс қалған жоқ. Бұл жайлы А.Ж.Әсембекқызының баяндамасында жоғарғы дәрежеде айтылды. Шетелдік студенттерді қазақ тілінде оқытуды алға қою арқылы оқу құралдарының сапасына баса мән беру керектігі түсіндірілді.
«Қазақ тіліндегі әдістемелік оқу құралдарының жағдайы» тақырыбында мектеп оқушыларының «Қазақ тілі» мен «Қазақ әдебиеті» сабағына арналған кітаптардың жағдайы нашар екендігі айиылды. «Алматы», «Атамұра», «Арман ПВ» баспаларында әр түрлі деректер пайдаланатындығы баса айтылды. Тіпті, қателіктер саны да мол. Себебі әр жыл сайын жеке баспадан әр түрлі кітаптардың сапасыз әрі ретсіз шыға беруі де жағдайды нашарлататыны белгілі. Осы ретте мектеп мұғалімдері өз пікірілерімен бөлісті. Сонымен қатар ЖОО-ның ішіндегі оқу құралдары жайлы да сөз қозғала отырып, әдістемелік оқу құралдарын жаңа бағытта жасау жұмыстарын жоспарлады.
Баяндамалар ішінде көзге түскен «Кітап – білім беретін басты құрал» немесе бүгінгі қазақша оқу құралдар ахуалы» атты тақрып аясы кең тарқатылды. Кітап адамға білім нәрін сіңіретін көмек құралы десек артық айтпаспыз. Қазақ тілі — ұлттық тіл болуы үшін біз бен ұрпақ оқитын кітаптар саны мен сапасына мән бере отырып, кемшіліктерге тоқтау салу басты міндет.
Міне, осылайша «Жалпы мектептердегі заманауи тіл, әдеби оқу құралдарынының мәселесі: бүгіні мен келешегі» тақырыбына дөңгелек үстел заманға сай айтылатын негізгі тақырыптар реті қолдынылды. Есте қалатындай жиынның соңы келген қонақтарға ас мәзірімен жалғасты.
Жоғарғы деңгейде өткен Дөңгелек үстел бағдарламасы келешекте де өз жалғасын табады деген үміттеміз.

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің қазақ тіл білімі кафедрасының доценті Аширова А.Т

ҚР өңірлерінде еріктілерді іріктеу шарттары:

1. ЭКСПО-2017 басталған сәтте кандидат 18 жасқа толуы тиіс, бірақ 80 жастан үлкен емес;
2. Ағылшын тілі бойынша тестілеуден немесе лингвистпен сұхбаттасудан сәтті өту;
3. Қазақ, орыс және ағылшын тілдерін меңгеру;
4. Денсаулық жағдайы туралы медициналық анықтаманың болуы;
5. Сотты болмау;
6. Қазақстан тарихы мен салт-дәстүрін білу.


Условия отбора волонтеров в регионах РК:
1. Достижение кандидатом возраста 18-ти лет на момент начала ЭКСПО-2017, но не старше 80-ти лет;
2. Успешное прохождение тестирования на знание английского языка, либо интервью с лингвистом;
3. Знание казахского, русского и английского языка;
4. Наличие медицинской справки о состоянии здоровья;
5. Отсутсвие судимости;
6. Знание истории Казахстана и традиции казахского народа.


Ұйымдастырушылар:
Қарағанды облысының жастар саясаты мәселелері жөніндегі басқармасы;
Қарағанды облысының жастар ресурстық орталығы.

Білесің бе, сенің атыңмен атар едім бүгінгі күнімді. Ойымнан кетпейсің, әдейі жасадың ба, білмеймін, қалайша ойыма кіріп кеткенімді білмеймін… Білмеймін, бұдан кейін сұлулықты сұлулық деп атай аламын ба?! Әлде, сенің атыңмен атау кереметті толықтай жеткізеді ме?! Білмедім… Күннің бұзылғаны, тоқтағаны пойыздардың, ұшақтардың үнсіздігі, қыстың суығы да сенің көз жасыңдай мені мұңайта алмас. Ұғынасың ба?! Мұңлы дидарларды көргенде сенің сол бір құса болған жанарыңды еске аламын да, өзім де өмірден жоғалардай күн кешермін… Өмірден жоғалардай… Құдай-ау, сен адамдар арасында тартылыстың барына сенесің бе? Әйтпесе, оның жасқа толы жанарын көргенде мендік жүрек неге кеудеден ұшардай болады?! Кеуде, осы бір кеуде соңғы кезде жиі шаншитын болыпты. Егер де мұңын соншалықты ауыр болса өзің үшін емес, менің байғұс көңілім үшін сәл де болса жымиярсың…
Жымию… Сенің жымиғаныңнан жиырма жылым мәнсіз өтпегендей түсінемін. Түсінемін, жақсылықтың бар екенің, адамның да жылуын бөлісе алатынын. Ал солтүстік азаматтары үшін бұл қаншалықты маңызды екенін айтпаса да түсінікті шығар… Сен баурап аласың, жаныңа жақындаған әрбір азаматты. Ессіз сенің соныңнан ере бастаймыз. Сірә, ғасырлар боцы аудара алмай жатқан «харизма» сөзі сенің атыңмен аударылуы керек-ау. Ал, қытай да, қатар да, араб та, түркі де, тіпті еуропалықтар үшін де сенің есімін нәзіктіктің символы болады-ау… Сенің атыңмен өз қызымды да атар ем, саған тартсын деп, бірақ, анасы сендей болмаса ол ісім де бекер. Күн сайын сені еске түсіреді ғой ол сосын. Жылатып, өткен күнге оралтып… Мен мүлдем жылауық адам емеспін. Білесің бе, керісінше, күн сайы қатты болуды үйренудемін. Бірақ, мендегі бар суықтық, мендегі бар салмақтылық сенің есімің естілгенде тоқталады… Егерде сенің атыңмен қала аталса мен ол қаладағы ең ессіз адам атанар ма едім…

Мектеп бітірдім енді не істейім? Қайда барам? деген сұрақты бəрі өзіне қойып көрген болар. Біреуі грант үшін енді біреуі шынымен өз мамандығын тауып жатады. Менің сүйікті мамандығым журналистика осы салада жетілу үшін не істемедім десеңші. Əліде еңбек етіп келем. Жə, тақырыпқа оралайық. Көп жастар мамандық таңдауда көп ойланады. Дұрыс-ақ өмірінің жартысы сол таңдаған мамандығымен байланысатындықтан қателесуге болмайды. Мен осы мамандық таңдаулың тың əдісін ойлап таптым. Мүмкін қызық естілер. Айтып көрейін, көмегі тисе құба-құп болмаса өз сөзім өзіме.
Мамандықты қызға деген сезіммен қатар қою. Жастық шақта ғашық болып көрдік. Армандайтынбыз да менің жарым «мынадай» болса. «Екеуіміз бірге мынадай жерде жұмыс істесек» деп. Осы армандау барысында жарыңыздың қандай да бір мамандық иесі болғанын қаласаңыз. Міне осы сіздің нағыз ісіңіз.
Біреулер айтатын шығар. -Мен сантехникпін сонда мен жарымды сантехник болсын деп армандаппынба? деп
Жоқ, ол сіздің нан табу үшін істейтін жұмысыңыз. Қысқасы, мен əйелімді журналист болса екен деп армандағам.

Бұл өмірде жақсы да бар, жаман бар,
Бұл өмірде сөз ұқпайтын надан бар.
Бұл өмірде ақылы шексіз дария,
Ойы ұшқыр, сөзі дана адам бар.

Бұл өмірде тағыда бар: күнмен түн,
Бұл өмірде қарық-қарық күлкі, мөлдір үн.
Бұл өмірдің қатігезін, шипасын,
Анашымның құрсағында ақ білгенмін.

Ақ пен қара қатарласып жүреді,
Жақсылықта жамандықтың тірегі.
Бір бірінсіз қадірі жоқ, мәні жоқ,
Ұсқынсызсыз сұлу болмас іреңі.

Түсінбесең түсінерсің кейін Сен,
Сұраусыз зат жоқ, мейлің сенбе, мейлің сен.
Еткен ісің жаңғырығын берер хақ,
Жауаптысың жеті ұрпаққа дейін Сен.

Насыреддин Қожырбайұлы

Тосыннан жау келгенде ерттеп мініп, төбелмен,
«Атасы басқа аттан түс» — деп інісін алып жөнелген.
Інінің орнын айшықтап айта білген әуелден,
Қазақтан басқа халықты таба алмассың бәр елден.

Тай құлындай тебіскен, аға мен іні бір ұғым,
Ініңдей жақын бола алмас, болса да қанша көп ұлың.
Кәрі шаңырақ иесі, інінің орны бір бөлек,
Сөндірмей жаққан ошағын ата-анаңның, соны ұғың.

Інің емей немене ата-анаңның ошағы,
Түбірін тауып қазекем осылай сөз жасады.
Аға мен саға бір ұғым, сағасы мықты өзеннің,
Ұққан жанға әуелден болады артық бағасы.

Бір жапырақ нанды бөліп жеп құрттайыңнан бірге өскен,
Үлгі алып ағадан келе жатқан бір көшпен.
Ұмытпаң соны ағалар қарайлап жүрің артыңа,
Болсада көкірек бір құшақ аспанменен тілдескен.

Ағасы барда жаға бар қамқор боп жүрің ініге,
Ініңнен жақын болмайды мынау пәни тіріде.
Қаны бірдің жаны бір, іс түскенде басыңа,
Суырып берер жүрегін інің келер қасыңа.

Насыреддин Қожырбайұлы

Сәл нәрсеге қиналасың қинайсың,
Ашулансам кең кеудеге симайсың.
Армандаған мақсатыма қол жетсе,
Аз кем уақыт маған ләззат сыйлайсың.

Тақ-тұқ соққан сағатқа ұқсап жүрегім,
Уақытымды өлшеп жатыр білемін.
Санай берсін, санаса да уақытымды,
Ұзағырақ соқса екен тілегім.

Ашысында тәттісінде тағдырдың,
Кенде болмай басқалардан, алдым мың.
Қиялымды жырымменен маздатып,
Үміт отын жүрек, сенде жандырдым.

Қуаныштан да өрекписің кейде сен,
Ыссыдан да қысыласың терлесем.
Жүрек саған не сыйлайын өмірде,
Саған арнап өлең жазып бермесем.

Насыреддин Қожырбайұлы