Ерлан Әшім мырзаның аты Қарағанды қаласының жұртшылығына жақсы мәлім. Бұл азамат, Қарағанды мен оның айналасындағы серіктес қалаларды, алыс аудандарын және Повладар облысының кейбір аймақтары мен Астана қаласының бір бөлігін сапалы сүт өнімдерімен қамтамасыз етіп отырған «Нәтиже» сүт фабрикасының басшысы және Қаладағы мәдениет пен өнер салаларына үнемі қаржылай қолдау көрсетіп отыратын ірі демеушілердің бірі. Осы күз айында Ерлан Әшім мырзаның қарамағындағы «Нәтиже» мен «220 вольт» фирмаларының ұйымдастыруымен өткен Асық патиден кейінгі, сүт фабрикасына жасаған саяхатымыз барысында естіп-білген мәліметтермен таныса отырыңыздар...


Компания тарихы

Ерлан мырза бизнеспен 1999- жылдан бастап айналыса бастаған. Әуелде бөлшек саудамен айналысатын шағын фирмасына кейіннен кондиттерлік цех пен шағын наубайхана қосылады. Бірақ, бұл жетістікпен ғана шектеліп қалмай, әрі қарай өсуді ойлаған кәсіпкер, қаланы сүт өнімдерімен қамтамасыз етуді қолға алуды ойластыра бастайды. Себеп, сол кезде Қарағанды сүт заводы дағдарысқа ұшырап, халыққа сапалы өнім ұсына алмайтын дәрежеде болған еді. Нарықтағы жағдайды бағамдай келе, фирма басшылығы үлкен тәуекелге бас тігіп, бұрынғы айналысып отырған бизнесін түгел сатып, қаржыға айналдырады. Ол ақшаға бірнеше көлік пен сүт сақтауға арналған тоңазытқыштар сатып алып, Қостанайдан Қарағандыға сүт тағамдарын тасымалдай бастайды. Аз уақытта бұл кәсібі күткен нәтиже беріп, бір аптадағы сатылым көлемі 15-20 тоннаға дейін өседі. Қарағанды нарығын жаулап алған соң, алдағы таңда сүт тасымалдаушы емес, өндіруші болуымыз керек деген шешім қабылданып, бұл жобаны бірге жүзеге асыру туралы «Балқаш сүт» ААҚ ұсыныс тасталады. Олардың қолдауына ие болған соң, қала сыртында қараусыз тұрған ғимараттарды сатып алып, сүт өңдеу қондырғыларын орнатады. 2003 жылдан бастап, өз сүт өнімдерін шығара бастайды. Компания өз айналасына жұмыс істеуге құлшынысы бар, алғыр жігіттерді топтастырып, өздерінің «Нәтиже» брендін шығарып, нарықта бәсекеге қабілетті ірі фирмалардың қатарына қосылады. Бірақ, компания басшылығы бұл жетістікті де місе тұтпай, кәсіпорынның өнімділік қуатын арттыра түсу мақсатында іздене бастайды. Соның арқасында Дания мен Голандия тәрізді шет мемлекеттерге іс-сапарларға шығып, сол елдердің тәжірибесіне сүйене отырып, завот құрылғыларын бірте-бірте Европалық технологиялармен жабдықтай бастайды. Қарағандылық «Нәтиже» сүт фабрикасында қазір — «Tetra Pak» швед компаниясының жабдықтары жұмыс істеп тұр. Фабриканың өнім шығару қуаттылығы алғашқы кездері 12 тонна болса бүгінгі таңда 120 тоннаға жеткен.



Компанияның серіктестерімен жұмысы

Компания бір стильде безендірілген 12 фирмалық бөлімшеден тұрады. Бұл фирманың жұмысын жандандыру мақсатында қолға алынған жоба, әр фирманың өзінің айналысатын кәсібі бар. Мысалы, бір фирма тек сүт тасымалымен айналысатын болса, келесі фирма дайын өнімді саудаға шығарады т.с.с. Әр фирманың өз басшысы, өзіне тән қаржылық есебі бар. Олар бір-біріне кедергі келтірмей, қайта тиімті байланыс орната отырып жұмыс істейді, бұл компанияның дамуына оң ықпалын тигізуде.



Фабриканы үнемі шикізатпен қамтамасыз етіп отыру мақсатында Шет ауданында 200 ірі қарадан тұратын екі шаруа қожалығы ашылған. Фабрика өзіне қажетті шикізатты сол фермаларда бағылатын сиырлардың сүті арқылы және Қарағандыға жақын орналасқан елді-мекендерден сүт жинау арқылы қамтамасыз етеді



Сүт тапсырушылар компанияның серіктесі деп танылады, сондықтан оларға компания тарапынан қолдаулар көрсетілу үстінде. Мәселен, сиыр саууға адам күші жете бермейді. Бір адам әрі кетсе 5-6 сиыр саууға ғана үлгереді.
Бұл кемшілікті жою мақсатында «Нәтиже» сүт фабрикасы жеңілдетілген несие түрінде фермерлерге Түрік мемлекетінде жасалған 220 волттық сиыр сауу апараттарын ұсынады. Бұл аспаптар сынақтан сәтті өтіп, сиырлар екі-үш күннің ішінде сауудың осындай түріне үйреніп кетуіне жағдай жасаған екен. Ал Ресей мен Қытайда жасалған сауу аппараттары, сиырларды қаны шыққанша сауатын болғандықтан, олар сауғызудан қашып, сүтін тартып алатын болған.

Нағыз өнім 7 күн ғана сақталады

Компания ұстанымы бойынша өнімге ешқандай консерванттар мен тұрақтандырушы заттар пайдаланылмайды. Тек таза табиғи сүт өнімі ғана нарыққа ұсынылады. Рас бұл ұзақ сақтауға келмейді және завоттың дамуына айтарлықтай кері әсерін тигізеді, бірақ, бұл кемшіліктің орнын халықтың көңілінен шығатын өнім ұсына отырып, толтыра алады.
«Нәтиже» сүт фабрикасының өнімін тек 7 күн ғана сақтауға болады. Себебі пайдалы бактериялар тек осы уақыт аралығында ғана өз белсенділігін сақтайды, ал 8 күні ол бактериялар өле бастайды және өзінің пайдалы әсерін жояды.
Фабрикада арнайы зертхана орналасқан, ол жерде мамандар өнімнің сапасын қадағалап отырады және айран өндіруде қолданылатын ашытқылар құрамында кездесетін бактерияларды өсіреді.



«Нәтиже» сұйық сүттен басқа айран мен ірімшіктің бірнеше түрін және сықпа құрт өнімін нарыққа шығарады. «Нәтиже» өнімдерінің ішіндегі ең танымалдары: Ішетін сүт, Қарлы сусын, Нәринел, құрт, Био-айран, т/б…

«Наринель» қалай «Нәрине-L» атанды
Фабриканың шығаратын сүт тағамдарының арасында «Нәринел» деп аталатын өнім бар. Бұл өнім кешегі кеңестер үкіметінің тұсында халықтың сүйіспеншілігіне бөленген «Наринель» йогурт өнімінің бір түрі. Фабрика аяққа тұрған шақта, тұрғындардың сұрауы бойынша аталмыш тағам түрі нарыққа шығарыла бастайды. Арада бірер ай шамасында уақыт өткен соң, Армениялық бір компанияның өкілдері хабарласып, «Наринель» брендін заң жүзінде еншілеп алғандықтарын, сондықтан «Нәтиже» компаниясы аталмыш өнім түрін нарыққа шығарғандары үшін өтем ақы төлеулері керек екендігін айтады. Бұл хабардан соң, фирма тарапынан өнім атауын өзгерту керек деген шешім қабылданып, йогурттың атын «Нәринел» деп қазақшалап жаза бастайды.

Ұлттық ерегшеліктері

«Нәтиже» сүт фабрикасының басқалардан бір ерекшелігі, компания басшылығы ұлттық құндылықтарды насихаттауды жолға қойған. Компанияның бас кеңсесіндегі қабырғаларда ұлттың ұлты тұлғаларының портреттері мен қанатты сөздері орын тепкен. Кеңсеге кірген кезде құдды мектеп қабырғасына қайтып келгендей әсер алған болатынмын. Себебі тұлғалардың сөздері мен суреттерін тек мектептен ғана көрген екенмін. Ал басқа жерден әсіресе кәсіпкер азаматтың кеңсесінен көремін деп еш ойламаған болатынмын.

Ерлан Әшім мырзаның айтуынша ол кісіге қарайтын фирмаларда жаңа жыл тойланбайды. Ескерусіз қалдырылады. Рас тойлама деп ешкімді қинамайды, жұмысшылары тойлаймын десе ерік өздерінде, бірақ компания көлемінде атап өту, мерекелік безендіру, сыйлық беру тәрізді шаралар өткізілмейді. Есесіне наурыз мерекесі үлкен көлемде атап өтіледі. Фабриканың ауласында қазан асылып, алты бақан тебіліп, ұлттық ойындар ойнатылып, қызметкерге сый-сыйапат жасалып, мерекелік банкет өткізіледі. Жалпы ірі мерекелік іс-шара жылына бірнеше мәрте қайталанады екен. Мәселен, Наурыз мейрамында көктемнің келуін, жаңа жылдың басталуын тойласа, онан соң, ораза айт, құрбан айт мерекелері де компания көлемінде тойланып тұрады екен.

Қолдау көрсетулері

Фирма басшылығы тек ақша тауып қана қоюды мақсат тұтпайды. Бизнесті алғаш бастаған күннен бастап, әлеуметтік істерге назар аударып, қолдау көрсетіп тұру бұл фирманың әдетіне айналған. Сол әдет, фирма дамыған сайын, ұлғайып, қайырымдылық шаралары мен түрлі жұмыстарға демеушілік көрсетуге бөлінетін қаражат көлемі күн өткен сайын барынша ұлғайып отыр.
«Нәтиже» фабрикасы балалар үйіне, мектептерге демеушілік көрсетіп, әлеуметтік жағдайы төмен отбасыларына жағдай жасау үстінде. Сонымен қатар спорт саласына, мәдениет пен өнерге де хал-қадірінше қолдау көрсетуге тырысып келе жатыр екен. Ерлан Әшім мырзаның айтуынша фирманың қайырымдылық шараларына белсене қатысуы, жарнамалық мақсаттан не болмаса о дүниеде сауап аламыз деген ойдан туындамаған екен. Бұл адамди құндылықтан туындаған. Қолда мүмкіндік барда, айналадағы жандарға жәрдем көрсетіп қалу қажет екендігін айтады. Себебі ертең қандай күн күтіп тұрғанын ешкім білмейді.

Қолға алынған жобалар

Бизнестен бөлек фабрика басшылығы ұлттық құндылықтарды насихаттайтын бірнеше жобаны қолға алған екен. Олардың ішінде екі жобаны ерекше бөліп алып қарастыруымызға болады.
Алғашқысы «Текті қазақ» жобасы. В контакте, Фейзбук, Майл.ru тәрізді әлеуметтік желілерде пабликтер ашып, ұлттық құндылықтарды насихаттауға бағытталған. Бұл пабликтерде ұлттың келешгі үшін еңбек еткен тұлғалар туралы, олардың қанатты сөздерін және адамға ой саларлық қысқа да нұсқа мәтел сөздерді таба аласыздар.

Келесі жоба «Лұғат.kz» қазақ тілінің сөздіктер кешені. Айбек Өжкен деген жігіттің бастамасымен ашылған, сайт. Бұл жерде ағылышын-қазақ, орыс-қазақ, түсіндірме сөздік, орфаграфиялық сөздік, аймақтық сөздік тәрізді бірнеше сөздіктер жүйесі ашылған. Өзіңізге қажетті сөздің аудармасын не болмаса түсіндірмесін осы сайттан таба аласыздар.
Аталмыш жобалардың екеуі де бейкомерциялық жобалар болып табылады және пайда табуды көздемейді. Тіпті, осы жобалардың бас демеушісі болып отырған, «Нәтиже» фабрикасы туралы да көп айта бермейді.

«Нәтиже» сүт фабрикасы туралы мен жинаған мәліметтер легі осындай болды. «Нәтижес» фабрикасы денсаулыққа пайдалы сүт өнімдерін өндіру арқылы тұрғындардың саулығын қамтамасыз етумен қатар, жақын ауылдардан сүт жинап, ауыл тұрғындарына жұмыс көзін ұсынып отырса, басшылары мәдениет пен өнер саласынан қаражатын аямай, тұрғындардың рухани жан дүниесінің сау болуына да назардан тыс қалдырмауда.

Көне қарлұқтардың аңызы бойынша, көбелектердің уақыт санауымен бағзы заманда, мыңдаған ұрпақ келіп-кеткен өте-өте ерте заманаларда бір Әкімші болыпты. Ол бір ақылды, бірақ жауыз, рухани қаніпезер екен. Өзі сол кезеңде тілі мәйекті, ойы дәйекті қауымды жинап, жаылнама жаздырып, әр азынадан кейін жазмыштың жазғыштарының жіктеу тізімін жасап жүреді екен. Тізімнен тізімге, саннан санға, сөйтіп бір күні ол тілдері текті, саусақтары ептілерге өздерің жасаңдар осындай тізім деп серкені ортаға тастай салыпты. Өздері тізім ішіндегілерге солай айту дегеніңіз енді… Бұдан асқан аморальдылық (бөлшектемей оқыңдар бұл сөзді!) болар ма?
«Неге бұл жолы осылай жасадыңыз? дегендерге», ол: «Бықақ, бықақ» деп қарқылд… Ә, жоқ, бұл жерде ол бұлай қақалып қалыпты. Содан кейін ғана «Ахаха, ахаха» деп күле беріпті.
Ұзын қоңырқай қызғылт шымылдық.
Бұл аңызды есіме алмас па едім, егер де түнімен қуып ішіп, аузыма саусағыма келгенді шатып отырмағанымда… :) Хыхы.
Қазақ деген қызық халықтың алғашқы блогиадасының ақтық кезеңінің 6-туры «Рейтинг» деген тақырыпта қазір жойылып бара жатқан қыздардың бұрымындай өрілгенін өздерің де білетін шығарсыңдар.
Алты алаш үшін алтыншы турға алты ауызым.

Әйгерім Кеулімжай суреттерін тамаша орналастырып, "Кофеханалар шеруі" атты қызықты пост жазып шығыпты

Тілге кофехана деген сөз еніп кетті ме не, мен басқа тірліктермен жүргенде? Пысық, пысық…
Тек екінші кофехананы сипатталғанда ұққанымыз — рейтинг бойынша төмендей түседі бұл тізімде. Бұл априори соңғы кофеханалардың минусы көптеу болуы тиіс екендігін меңзейді. Алайда, бжик! Соңғылары, мысалы, Рафе — онли пазитиф. Жүйе, ханым, жүйе.
«Бағалары шамалас орындар дизайны мен қызметіне байланысты приоритетке ие болды.» — басымдық деген, әрине, көп мағыналы, сонда да қолдануға болады. Ол ренжімейді.
Артықшылық па, кемшілік пе, өздеріңіз саралаңыздар – мәзірде спирттік ішімдік мүлде жоқ. — Әлбетте, кемшілік! :)
"… алдын-ала брон жасамай жай соғып тамақтанып кете салам деу – далбаса болып қалады." — брон жасау, қықы.
«Бірақ мына бір есіктен өтсеңіз КFC-ге топ ете қаласыз, ал онда әлгі тауықтар бар, хехе.» — "Әлгі тауықтар!". Гениалды тіркес. Несі дейсіңдер ме? Білмеймін, бірақ қолданатын боламын.
«Кофе – тек қана сылтау» демекші, әрине біз кофеханаға тек кофе үшін бармаймыз. Тыныш та жайлы кофехана — құрбылармен сырласуға немесе махаббатыңмен кездесуге таптырмайтын жер. — «Жәлеп – тек қана сылтау» демекші, әрине біз кофеханаға тек кофе үшін бармаймыз. Тыныш та жайлы жәлепхана — құрбылармен сырласуға немесе махаббатыңмен кездесуге таптырмайтын жер. Уахахаха!
Тақырып таңдалуы — нормада. Жақсы, тірі пост.

Маралбек Сағынғанов осы блогиаданың үздік ондығы жайлы толғанады

Менің ойыма да келген тақырып. Қызық екен.
Соңында „Айтпақшыдан“ кейін „Иә, айтпақшы“ деп тавтолог болғаны болмаса, Маралбекктің идеясы қызық. Қысқа қылып жазуды дәрімен ішіп тастай алмайсың. Флакондап па, лакондап па тастаған екен, әйтеуір. Сонда да әй, тәуір.
Қарапайым формула, жеке өзіме идея қызық болды. Бірақ қандай стиль — сондай шолу.

Асқар Базарбай, "Туыстығы адам сенгісіз 10 хайуан".

Енді шіли адам сенгісіз деп, әсірелемесең де болады ғой. „Нәрмәлні“ айтсаң, сенеміз ғой. :)
Тақырып таңдалуы ұнаған жоқ. Жануарларды жек көргенім емес, олар дәмді. Әлеуметтік маңыздылығы жөнінде өзгелерден қалыс қалды. Құрма ли, олар танымдық дүние жазса, осыны айтпас едім. Бірақ…
»Демек, Мараға қояннан бұрын өз «әулеттен» шыққан кәдімгі теңіз шошқасы әлдеқайда жақын екен." —
«Ну, енД… «мәңгі» дегенде арқам қозып кетсе керек, 10-15 жылдай дейікші». — Арқаң болса, болар.
«Ал жайраны қазақтар «тағылан» және „үлкен кірпі“ деп атағаны жөнінде деректер бар». — пайдалы-ақ ақпарат.
Тала тағысы — дала дағысы. :) Ақиқат орта жағында шығар.
Мыналар ше, ехидна мен үйректұмсық — ой, бұлардың туыстығы жайлы үнемі біліп жүретінбіз ғой. Егіз ұғымдар. Аудиалды. «Балалар, үйректұмсық пен ехидна — туыстар» деген үйрек тұмсықты апайымның аузынан «ехидно» шыққан фраза әлі есімде.
Ех, жалған дүниедегі сорлы мақұлық — үйректұмсық секілді көрініп кетті өзіме. Бірақ, біз білмейтін тылсым сырлар көп қой…
Жалпы, тақырыпты өз кәйпіңізге таңдасаңыз да, рейтинг қызықты. Негізгі себебі — …

Эльвира Ерғалина той-бизнестегі әншілер райдері жайлы жазады

Мхм, қызық тақырып. Ақшасы барлар үшін.
Жазба жаныңызға жақын, жұлдыз құрбым. «Менің жазбагерлігім аса кең ауқымды, алуан бағытты: Мен кейде Х жайлы жазам, кейде Х жайлы жазбаймын!» депті баяғыда біреу. :)
«Мұны той-бизнестегі тәжірбиесіздігі дегеннен гөрі, тым қарапайымдылығы деген дұрысырақ болар.» — «Тәжірибе» сөзінің орфографиясы мен орфоэпиясы әртүрлі. Дей тұрғанмен… Назгүл әпкеңнің құрметіне зарлатпай-ақ жазайық жөнін.
Әрине, алты жұлдызды қонақ үйлер пайда болса, бірден соны таңдар еді. — ??? Өзім екіжұлдыздыдан асқанына жатып көрмесем де, бар екенін естігенмін. Ә, Қазақстанда ма? Жәрәйд.
Әрине, өзге жұлдыздар мен жұлдызсымақтардың бәрін сұрап, зерттеп шығу мүмкін емес. Кейбіреулері — жұлдыз емес, бірақ жарқырауы Поляр жұлдызындай. Ал ол уақытша. кейбіреулері болидтер, кейбіреулері астероид. Энергияңды сорып алатын атаңа нәле қара құрдымдар да бар! Ой, қысқасы, айтайын дегенім, осы табылған\таңдалған жұлдыздармен рейтингтің өзі де еңбек, жарайсыз!
«Ақпарат әншілердің өзінен, продюсерінен және администраторынан алынды.» — Өртец екенсіз!
Журналистік жазбаға айналмас үшін жеке блогерлік қорытынды жетпей тұр. Жалпы, сапалы жазба.
Қысқаша осылай деп түйейін.
Бірақ, жалпы, мына жазғанның бәрін оқымай-ақ қойсаңдар да болар еді. Хә, енді оқып қойғасын, не пайда? Оқымасаң да мейлі дейтін себебім — алда менің де жеке рейтингім бар. :)
Сонымен, бұл турдағы ең үздік, ең қызық, ең тартымды дүниелер. Бұл менің бар болғаны өзімнің жеке об субъективті ойым екенін естеріңе кейін де салам. Ал рейтинг 11 сатыдан тұрады. Мен өз ондығымды жазам, сондықтан 11 сатыдан тұрады. Осындай математика!
11. Осы турдың тақырыбы біздің қит еткен хит еткен парадымызды ашады. Қызық тақырып! Жалпы, түснесіздер ме, бұл тақырып болмаса, бұл рейтинг те болмас еді!
10. "Әлгі тауықтар" деген тіркес! Маған мейлі, солай шештім. Мұны тек тауықтарға ғана қолданады десеңдер, қателесесіңдер!
9. Блогерлер еңбекқорлығын қоямын. Әсіресе, аяқпен барып, көруге не телефонмен хабарласып, сөйлесуге мәжбүр болған қыздардың еңбекқорлығы. Адам еңбегімен һәм моргта ғана танылады. Еңбектенейік.
8. «Осы күнге дейін қазыларlfy ең жоғары балл алған 33 жазбаның жиырма бесі финалистерді екен (менікі үшеу-ақ).» дейді Маралбек. — Қолдың қалт еткен қателігі тамаша өң беріп тұр. Тура бір фавориттердің аутсайдері "Қазылар, фу!" деп жазып қойғандай. Қалжың, әрине. Жюриге барахол… брр, базар жоқ. Сонда да бұл тіркес рейтингте орын алады. Түзетпеңіз!
7. Бұл орынға Әйгерім кеулімжайдың мына бір инста-скрині орналасады. Өзгелері де қызық, бірақ осы орысбайлығы мен миррор-селфиі рейтингіме енді. Әлде енД. :)
6. Дельфиндер мен сусиырлардың арасында қыз алысуға болмайтындығы. Кімде бірінші орында, кімде бесінші орында.
5. Қоюлап көрсетілген ерекше райдерлер. Джиптері ақ, аз адамға биіктен тойхана жалдап қойған әулетке алғашқы бестіктен тек Қайрат Нұртасты ғана шақырады ма сонда? «Орамал тон болмайды, жол болады» деген дана халқым, әсіресе таза орамал болса. :)
4. Түсіндірме қажет емес шығар. 3. Асхат Тарғынның бірінші орыны. Оу, неткен райдер! Неткен кербездік… Сіз де қыңыр екенсіз, Эльвира. Бірінші орынға қойып. Тек айта барыңызшы: кіндікке сақина салған қыздың кіндігі бір күні сауысқанның ұясында жатады, Асеке… Мария Магдалена, өзің сақтай гөр!
2. Асқар Базарбайдың жеткізу, жазу стилі. Осы жазбасында да айрықша көрініпті. Бағанағы жерде «Негізгі себебі — ...» дегенімді енді айтып отырмын. Айуан тақырыбы демекші, «Акела мүлт кетті! Акела мүлт кетті!» деп айқайлайтын шибөрілер (ортақ түбір менің онымен туыстығымызды білдірмейді) пайда болмасын деп тіледік. Ол үшін соңғы қос турда да «коала» болмаңыз, «мангуст» болыңыз!
1.…
Бұл тармақты мен әр көзі қарақты және құрметті оқырманның өзіне қалдырдым. Жарайды, кімді алдайын, көзі әншейін фотодәнекерлік функцияны атқаратын, жай ғана оқырманның өзіне қалдырдым дегім келген. Саяси корректілік. Қысқасы, өз үздік дүниеңізді өзіңіз қойып алыңыз!
Естеріңе салам дедім, саламын: Шын мәнінде, бұл рейтинг те субъективті дүние. Сондықтан, іс жүзінде бәріне бридж, ой… покер болуы тиіс! :)
Ал блогерлерге рақмет!
Өзі жоқтың сөзі жоқ, жюри пікірі жайлы бүгін ештеңе айтылмайды. Оқырмандар пікірі менің қарауыма импотент, ой, тұрмайды. Сондықтан, бастығы келгенде порносайттарының сілтеме іздері компьютерінде қалып қойған офис қызметкері секілді жағдайға қалмас үшін, мен кетейін. Прораб келгенде, қазақша сайтта тым ақылды сөздер жазып отырған сылақшыны көрсе, түсінбей қалып жүрер.
Қош, ағайын! Егер менің жазғандарым миларыңа сыймайтын болса, целлофан пакет алып отырып оқыңдар!

youtube.com да канал ашып аз-маз ақша табудың жолдары.
Екі жолы бар екен (мен білетін).
Бірінші google.com мен тікелей келісімге отыру арқылы. Бұл жерде гуглдың Google AdSense қосымшасы арқылы жұмыс жүргізесіз.
Екінші жолы партнерлік компаниялар арқылы.
Мысалы:
www.air.io/
Алдымен бірге жұмыс жүргізуге ұсыныс тастайсыз. www.air.io/?page_id=1432
Оларға қызығы сіздің каналдағы тұрақты көрермендер саны, бір күнде қаралу саны, жаңа видеолардың жүйелі түрде жүктеліп отыруы. Бастысы авторлық құқықтың сақталуы. Егер үстіңізге шағым түссе сол каналға жұмсаған еңбегіңіз еш кетті дей беріңіз.)
Талаптарына сай келіп келісімге отырып жатсаңыз, сіздің олардың талабына сай келген видеоларыңыздың жанына $ белгісі шығып ақша түсіру басталып кетеді.

air.io сіздің видеоларыңыздың жанына, астына жарнамалық баннерлерді шығарып отырады. Бұл компания сізге жарнамадан түскен табыстың 70% аударады.

Менің практикамда 1 200 000 нан астам қаралымға таза 90 $ аударылды.

Егер сізге басқалардың қанша пайда тауып жатқаны қызық болса socialblade.com/ арқылы біле аласыз.
Мысалы мынау Жайдарманның ресми каналы:

Жайдарман

youtube.com да каналман жұмыс жасау, пайда табу жөнінде орыс тілінде ақпараттар жеткілікті. Сондықтан мыжып жазып отыру қажет емес шығар.

Шынымен қызығушылығыңыз болса мына видеоларды асықпай қарап шығыңыз:

www.youtube.com/channel/UCUnapro0qELV-TNQi6QUt_g

www.youtube.com/playlist?list=PLstGO9wcIpEbWCfvYIOikHVLRpbNyGneU

AIR Support
www.youtube.com/channel/UCfzaH_fgpUU-ixhME-cPyEA

Қоғам деп тұтас адамдардың бірлестігін, жиынтығын, бір-бірімен байланысын айтамыз.Қоғамда ең басты рөлде адам тұратыны даусыз.Адамдардың әр түрлі болуы, мысалы:
1)Жынысына байланысты — ер мен әйел
2)Жас өлшеміне байланысты — балалар, жастар, егде адамдар,қарттар
3)Материалдық игіліктерге байланысты-жоғары тап, орта тап, төменгі тап болып бөлінуі;
4)Біліміне байланысты — орта біліммен шектелген не жоғары білімі бар,ғылым жолына бағыт алғандар;
5)Қызметіне байланысты — жұмыссыздар мен жұмысшылар;
6)Мүмкіндігіне байланысты — дені сау, он екі мүшесі түгел жандар мен мүмкіндігі шектеулі жандар
және осылай бөлініп кете береді.
Ал мен бүгін қоғамдағы өз орны бар және мемлекет пен қоғамның қолдауын аса қатты қажет ететін мүмкіндігі шектеулі жандардың, соның ішінде қос жанарынан айырылған зағип жандар тұрмысын қозғамақпын.Себебі 13 қараша " Халықаралық зағип жандар" күні болып бекітілген, бұл жыл сайын атап өтіледі.Сол себепті Астана қаласынан зағип жандар барып тұратын қоғамдық орындарды іздедім.Астанада зағип жандарға, яғни зағип және көзі нашар көретін жандарға арналған мамандандырылған кітапхана жұмыс істейді екен, мекен-жайын алып, сабақ біте салысымен құрбым екеуміз жаяулатып Таха Хусейн көшесі 2/1 мекен-жайына жол тарттық.
Жол-жөнекей адамдардан сұрастырып, кітапхананың қайда орналасқанын білмек болып едік, кездескен адамдардың барлығы жақын маңда кітапхананың жоқтығын, тіпті біз айтқан мекен-жайдың барын білмей шықты.Адасып жүріп үйлердің арасынан әзер дегенде кітапхананы тауып алдық.Біз күткендей биік ғимаратта орналасқан, жаңа кітапхана болып шықпады.

Жұмыс кестесі - дүйсенбі-жұма таңғы 9-дан 17:00-ге дейін жұмыс жасаса,сенбі,жексенбі күндері демалыс

.
Кітапхана ішіне кірдік, бізді осында жұмыс атқарып келе жатқанына 4-5 ай шамасы болған кітапханашы — Ғалым Нұрланов деген кітапханашы қарсы алды.Біз өзіміздің не себепті келгенімізді түсіндіре кетіп, кітапханашыдан кітапхана тынысымен таныстыруды сұрадық.

Кітапханада 29 000-нан аса материалдар бар.Бұл материалдарға арнайы «брайль» жүйесі бойынша жазылған кітаптар, аудиокітаптар, дискілер және газет-журналдар жатады.Кітапхана бір оқу залынан, және екі бөлмелі абонементтен тұрады.Мұндағы кітаптардың көп бөлігі «Брайль» жазу жүйесімен жазылған кітаптар болғанымен, көпшілігі орыс тіліндегі кітаптар.Ғалым мырзадан қазақ оқырмандары мен орыс оқырмандарының айырмашылығын сұрағанымызда, екеуі де бірдейкітапханаға келетіндігін айтты.Алайда біздің аңғарғанымыз,«Брайль » жазу жүйесінде қазақтың төл әріптерінің жоқтығы еді.Сіз өз Отаныңызды жазу үшін "Қазақстан" емес «Казакстын» немесе «кітапхана» емес «китапхана» деуіңізге тура келеді.




Ғалым мырза бізді кітаптармен қатар арнайы аппараттармен де таныстырды.Мұнда арнайы
шетелден кітап қаріпін үлкейтіп көрсететін аппараттың барын, оның қалай жұмыс жасайтынын көрсетті.Сонымен бірге арнайы лупалар, жазу құралдары, сонымен бірге А4 форматындағы қағазға кәдімгі әріппен көрсетілген мәтіндерді оқитын аппаратпен таныстырды.Кітапханада оқырмандарға арналған екі компьютер жұмыс істейді, интернет желісіне қосылған, дегенмен біз тексеріп көргендей интернет желісі нашар жұмыс істейді екен.Зағип және көзі нашар көретін адамдарға арналған кітапханада арнайы қысымдарын өлшеуге арналған құралдармен қамтамасыз етілгендігін атап өткім келеді.Және кітапханаға келген оқырмандарға шахмат ойынын ойнауға да мүмкіндіктер қарастырылған.










Кітапхана қызметкерлерінің жалпы саны 7-8, олар келген оқырмандарға қызмет етумен қатар, тыңдағысы келген кітаптарын оқып береді, мұндағы оқырмандарды тыңдайды емес, оқиды деп айту керек екен.Сонымен қатар арнайы бір бөлме зағип жандардың шығармашылықпен айналысуына арналған екен.Бірақ та заманауи техника мен жаңа жиһаздардан құр қалған бұл кітапхана шырайына көлеңке түсіріп тұрған секілді көрінді.

(Төмендегі фотолар кітапхана мұрағатынан алынды)
Кітапханаға студент жастарда келіп тұрады, мысалы 12 қараша күні колледж студенттері келіп, зағип жандардың қалай кітапты оқитындығымен,қандай аппараттардың барын және қалай жұмыс жасайтындығымен танысып кеткен болатын.




Біз барған күні оқырмандарды көре алмадық, оның себебін Ғалым мырза былай деп түсіндірді:
— Қыс мезгілінде оқырмандар сирек келе бастайды, себебі оларға мұнда келу оңайға соқпайды.Бірақ бізде сол жандардың үйіне арнайы кітап апарып беру немесе оқып беру қызметі қарастырылған.Және де зағип жандарға арнайы көлік те қарастырылған,-деді.
Шағын ғана кітапхана оқырмандары 1000-ға жуық екен.Бірақ та мамандандырылған кітапхана жағдайы көңілімізден шықпады.Себебі:
1)Кітапхана тым ескі, жөндеуді соңғы рет қашан көргені белгісіз
2)Тым тар, мүмкін жаңа ғимаратқа көшу керек те шығар
3)Есіктері де кішкентай, мұнда арбамен келетін жандар да бар
4)Пандустың жоқтығы, бұл үлкен проблема
5) «Брайль» жүйесінде қазақ қаріпінің болмауы


Бұл қоғамдық орынның бақылау көрмегені көзге ұрып тұр.Жихаздары да, аппараттары да ескі.Кітапхана аумағы тар, орналасқан жері де ыңғайсыз.Зағип жандардың бәрібір көзі көрмейді ғой деген сияқты, бұл кітапханаға жоғарғы орындардан ат басын бұрып, тіршілігін көріп жатқандар жоқтың қасы секілді.Кәдімгі көзі көретін, дені сау адамдар егер де осындай олқылықтардың барын көрсе, дер кезінде басшылыққа шағымданатын еді.Бұған кітапхана қызметкерлерін кіналаудан аулақпыз, себебі олардың қолдарынан өз қызметтерін жасаудан басқа ештеңе келмейді.Жаңа аппараттар сатып алуға үлкен қаражат керек,ғимарат орнын ауыстыру мәселесі де бар.Біз мүмкіндігіміз бар бола тұрып, мүмкіндігі шектеулі жандарды қолдаудан тыс қалып жатамыз.Олар қоғам көмегіне зәру, сол себепті осы кітапхананы басшылар өз көзімен көріп, көмек көрсетсе деймін.Өйткені зағип жандар демалатын қоғамдық орындардың санаулы екені, соның бірі осы кітапхана екенін айтқым келеді.

Жұлдыздарымызды тойға шақыру үшін «ақшасын төлесек болғаны» деп ойласаңыз, қателесесіз. Олардың сыйақысымен қоса, «каприздерін» де көтеру керексіз. Дәл қазір той-бизнестің көшін бастап тұрған әншілеріміздің райдері қандай? Олар басқа қаланың тойханасында ән салу үшін нендей талаптар қояды?
Дженнифер Лопес секілді «тек қана ақ түсті жиһаздар мен ақ раушанға толы қонақ үй бөлмесін», Бритни Спирс сияқты "қонақ үй қызметкерлерінің бәрі ақ түсті киіммен қарсы алғанын, өзі ертіп жүретін бас аспазының ғана тамағын" сұратпаса да, Қазақстан әншілерінің өзіндік талаптары бар екен.
Сонымен… күн сайын әр қаланың тойын қыздыратын, дәл қазір қызу сұраныста тұрған райдерлі әншілеріміздің ондығы.

10. Ғалымжан Молданазар

Биыл ғана өнердегі жұлдызы ерекше жарқыраған Ғалымжан тойға шақырса, ешқандай талаптар қоймайды екен. Мұны той-бизнестегі тәжірбиесіздігі дегеннен гөрі, тым қарапайымдылығы деген дұрысырақ болар. Ғалымжан үшін ұшақтағы орнының қай класқа жататыны маңызды емес, діттеген жерге жетсе болғаны. Қонақ үйдің де жұлдызын санап әуре болмайды, тамақтың да ұсынылғанын жейді. Үнемі тек жанды дауыспен айтатындықтан микрофонның сапалы болғанын қадағалап отырады. Тойға шақырушыға айтар бір ғана талабы бар: тапсырыс беруші жақын танысып, жақсы араласу үшін Молданазарды әңгімеге шақырып, мазасын алмау керек. Жалпы ешкім тиіспегенін қалайды.

---

9. Серік Ибрагимов

Серік те дәл Ғалымжан сияқты ұшақтың эконом класымен де, ұсынып жатса, бизнес класымен де ұша береді. Күтіп алушылардың Жигули сияқты көлікпен келмесіне сеніп, «мынадай машинамен қарсы алыңдар,» деп те айтпайды. Қонақ үйдің таза болуын ескерткенімен, жұлдыздарының санына бас ауыртпайды. Алайда, Серік жанынан администраторын тастамайтындықтан жол шығындардың бәрі екіге көбею керек. Серіктің қояр ерекше райдері: ән арасында қолындағы аспабымен, яғни, саксофонымен әуен тартатындықтан микрофонның тіреуіші болуы шарт.

---

8. Айгүл Иманбаева

Ұшақ билетінің класы (бизнес/эконом) міндетті емес, бірақ, Air Astanaмен ұшқанды қалайды. Қонақ үйдің люкс номері, тазасы, қолайлысы болу керек. Көбіне әр қаладан өзі ұнататын қонақ үйді таңдауға тырысады. Айгүл өте-өте тоңғақ адам болғандықтан жататын жердің жылы болуын қадағалайды. Әрине, қымбат көлікпен қарсы алу керек.

---

7. Ақылбек Жеменей

Ақылбек тек қана бизнес класпен ұшады. Қымбат көлікпен қарсы алып, бес жұлдызды қонақ үйге жайғастыру керек. Жанында үнемі көмекшісі жүретіндіктен оның да шығындарын көтеру міндет. Музыкалық аппараттардың сапалы болғаны да өте маңызды. Осының бәрін орындап, 5 мың АҚШ долларын төлесеңіз, Ақылбек Жеменей тойыңызда антрактіге дейін болады.

---

6. Айқын

Ұшақтың бизнес класымен ұшпаса болмайды. Қонақ үйдің жұлдызы маңызды болмаса да, таза отельдің люкс номерінде жату өте маңызды. Қымбат болмаса да, құнарлы, дәмді тамақтан 3 мезгіл нәр алу керек. Қай қалада болса да, үнемі көмекшісімен жүреді. Ерекше райдері: жанды дауыспен ән айтатындықтан дауыс колонкалары 3 кВт-тан төмен болмауы керек.

---

5. Бүркіт пен Аиша

Міндетті түрде ұшақтың бизнес класындағы орын, міндетті түрде 5 жұлдызды қонақ үй. Ұшақтан түскенде қымбат көлік күтіп тұруы керек. Тойхана емес, тойдағы адамдардың саны өте маңызды: адам аз болған сайын Бүркіт пен Аиша алатын сыйақы құны қымбаттай береді. Оны «адам азайған сайын олармен жұмыс істеу, көңілін көтеру қиындай береді,» деп түсіндіреді Бүркіт.

---

4. Қыдырәлі мен Қарақат

Бұл жұп тек бизнес класпен ұшып, тек бес жұлдызды отельге қонып, тек қымбат көлікпен алып жүргенге үйреніп қалған. Тойға тапсырыс алмас бұрын тойхананың аппаратурасын тәптіштеп сұрап алады. Өздерімен бірге микрофондарын алып жүреді. Ерекше райдері: тойхананың тым биік болмауы. «Тойхана өте биік болған сайын акустика нашарлап, дауыс шашырап кетеді, ән дұрыс шықпайды,» — дейді Қыдырәлі.

---

3. КешYOU тобы

КешYOUдың сылқымдарының тек бизнес класпен ұшатыны бесенеден белгілі. Әрине, алты жұлдызды қонақ үйлер пайда болса, бірден соны таңдар еді. Айдана жақсы көретін жеміс-жидектер, Кәмшат жақсы көретін балық та сұраған уақытта лезде дайын болуы керек. Бұл герлз-бендті қай қалаға барса да қара джиппен алып жүру — ең басты да, ерекше райдері.

---

2. Қайрат Нұртас

Қайрат: "- Шетелге шықсам, райдерімді аямастан үйіп-төгемін. Өз елімде көп еркелемеймін," — дейді. Қайратты тойыңызда көргіңіз келсе, 7 мың АҚШ долларынан бөлек, бизнес кластың билет құны, 5 жұлдызды қонақ үйдің люкс бөлмесін, өте қымбат көліктің алып жүруін қадағалау керексіз. Міндетті түрде бірнеше таза орамал болу керек. Қайрат қай қалаға барса да, таныс-паныстың үйіне бас сұқпай, тек қана қонақ үйде жатқанды жақсы көреді. Сондықтан бөлмесінің жайлы болуы — ең басты талап.

---

1. Асхат Тарғын

Талапшыл жұлдыздар ондығын «Мария Магдалена» хитін орындаушы Асхат Тарғын бастап тұр. Асхатты тойыңызда көрем десеңіз, ұшақтың бизнес класынан орын әперіп, S-класты көлікпен қарсы алып, әппақ төсегі бар, бес жұлдызды қонақ үйге орналастыру керексіз. Бөлмесінде шоколад, жеміс-жидек және газсыз су міндетті түрде болу керек.

---

---

Ақпарат әншілердің өзінен, продюсерінен және администраторынан алынды.

Мутанттар туыла ма? Алматыда оқып жүргенімде осы сұрақ алдымнан көп шығатын. Жыл өтті, құлағым тыныш. Ал жазда бөлем қыдырып келген кезде таң қалған: — Қазақтың жері емес пе? Тіпті, мынау тұрған Қазалыдан келген Ispek92 -тің туыстары да дәл осы сұрақты қойған болатын. Рас, Байқоңыр қаласына құжатсыз кіру қиын. Ал мүмкіндіктері қарастырылған. Мен Атбасар, Щучинск, Жітіқараның Солтүстік Қазақстанда, ал Хромтау мен Жемнің Батыс жақта екенін білемін. Алайда жұрттың көбісі мен туған жердің қайда екенін, қандай қала екенін мүлдем біле бермейді екен. Осы бір себеппен Grand Duos-қа сенім артып, қаланы жаяу араладым...

---

---

№1 бөлік. Сырдариядан стадионға дейін...

Мен тұратын үйдің сиқы осы. Жалғыз біздің ғана ауламыз көлікке толып тұрмайды. Пошта жәшігі әкімшілікке шағымдануым арқылы пайда болды. Көшенің сәнін газ құбыры келтіріп тұр. Ал екі үйдің ортасы қазіргі күнде тегін автотұраққа айналған. Біздің мұрынбоқ кезімізде бұл футбол алаңы болатын. Жігіттер оқуға кеткен соң алаңымыз алаңсыз солай қалды. Бұл күнде санаға деградация жасайтын бір сұрақ бар: адам өзгерген бе, әлде заман өзгерген бе? Әлбетте, мен де жауапсыз қалуды жөн көремін. Дегенмен, сізге сұрақ: біздің алаңда ауланың жүгермектері доп теппейді, ал алаң «баяғы жартас сол жартас» әлі. Қандай өзгеріс бар екен? Иә, мүмкін олар жасыл алаңда бұт терлетіп жүрген шығар.

---

Өзен жағалауының көрінісі осы. Әкімшіліктің бұл жерді жиыстыруға құлқы жоқ. Әй, әкімшіліктің осы отырысы дұрыс-ей! Жағалауды қоқысқа толтырған әкімшілік емес қой! «Сатурн». Кезінде кинотеатр болса, қазір тек мәдени іс-шаралар өтеді. «Дом пионеров». Әлбетте, пионерлердің заманы өткен. Мектеп оқушыларын жетпіс түрлі өнерге баулитын үй. «Луна» осыдан екі-үш жыл бұрын жабылды. Кезінде талай оқушының мас күйінде, ал жігіттердің тасқа түйінделген қайран зар заманы болған еді. Ал шіркеуіміз сонау ІІІ ғасырда өмір сүрген, Рим императоры Гай Авреелий Валеерий Диоклетианның тұсында басы шабылған мегагиперсупер азап шегуші Әулие Георгийдің атында. satibaldi -ның ата-әжелеріне құрмет ретінде оқиғалардың хронологиялық кестесін ұсынамын:

1 сәуір, 1992 жыл	Протоиерей Геннадий Макаренко ізгі христиандарға алғашқы «жұмасын» өткізді.
24 сәуір, 1992 жыл (Пасха)	Протоиерей Алексий Бутенко алғаш боп басқарған ғибадатхананың тіршілігі басталды.
1992-1994 жылдар аралығы	Иерей Сергий Снопков «бас имам» болды.
1994-1996 жылдар аралығы	Иерей Евгений Ворончихин «бас имам» қызметін атқарды.
1996 жыл	Шіркеудің «бас имам» қызметіне Сергий Бычков тағайындалды. «Наиб имамы» протоиерей Михаил Иванцов болды.
1 маусым, 2005 жыл	Жоғары мәртебелі Елевферий (Олефир), Шымкент пен Ақмола архиепископтары шіркеуді дәріптеді.

---

Бәрі жек көретін ЦОН (ХҚКО). Мына еркек болса жүгіріп бара жатыр. Көк туымыз желбіреген орын — сот. Құдай сақтасын! «Титаник» кафесі тек жаздыкүн шілде болғанда орыстарға толады. Біздегі жұрт тұзды суы үшін мына құбырдың астына жата кетеді. Жым-жырт жағалауда жалғыз жүріп сергіп алдым.

---

«Орион». Бассейн. 2009 жылы 1 ақпанда ашылған мемлекеттік бюджеттік мекеме. Мекемеге «Олимпия» кафесі де тиесілі. Мұнда көбінесе балаларды жүзуге үйретеді. Сонымен қатар шейпинг те бар. Мекемеде 96 адамға арналған бассейн, дамбал кептіретін зал, он бес адамдық 2 жаттығу залы бар. Футбол алаңында еркектердің доп тебетінін көргем. Бірақ теннис алаңы «ескерткіш» үшін салынған-ау шамасы. «Десятилетие» стадионы «Маяк» спорт кешенімен қоса мемлекеттік бюджеттік мекемеге тиесілі «Байконур» спорт-сауықтыру кешеніне қарайды. Бұл кешен 2001 жылы 27 сәуірде құрылған. «Байқоңыр» кеден бекетінде тірі жанның бар-жоғы білінбейді. Байқоңыр әкімшілігінің бөлімшесінде тұрғындардың құжаттары рәсімделеді. Иә, сырттан келетін қаратабан «елім-айшыларға» да бір айлық уақытша құжат осы жерде дайындалады.

---

---

№2 бөлік. Алаңда Ленин алаңсыз...

Орталық алаң. Ленин де әжем заманнан бері әлі тұр. Кейде «Центральная» қонақүйіне жол сілтеп тұрған шығар деген азғын ойлар сананы сан-саққа шапқылатады. Суретте шошқаның етін жейтін орыстың екі сары домалағы 24 сағат бойы сауда жасайтын «Космо» дүкеніне кіріп бара жатыр. Бұл дүкенге өзім кіріп көрмеппін. Бұл дүкеннің орны кезінде офицерлердің үйі болған деседі.

---

Екінші дүниежүзілік соғыста о дүниеге аттанғандардың құрметі үшін саябақтың кіреберісінде ескерткіш қойылған. Қалалық мәдениет және демалыс саябағы Байқоңырдың бір шеті боп табылады. Ары қарай Жезқазғанға жол тартуға болады. Асықпаңыз, өкініштің үшінші дәрежесіне сәйкес әлі ондай жол салынбаған. Ал мұндағы атракционға бала-бақша көбінесе мереке күндері ғана келеді.

---

---

№3 бөлік. Arbeit? — Жоқ, Арбат!

Циолковский атындағы мен оқыған №2 қазақ орта мектебі. Биыл шынымен де іші-сыртын жөнге келтірген. Директор әжейдің жасы жетпістен "қашып" бара жатса да, «тағынан» тұратын ниеті жоқ. Алжыды деген осы! Әй, не де болса, әбілхаят суын ішіп жүр-ау осы. Мектептің жанында қарттардың балабақшасы бар. Орыстар әке-шешелерін азанда әкеліп тастап, кешке әкетеді. Балаңа жасағаның алдыңнан шығады деген осы.

---

---

№4 бөлік. Көлік және денсаулық һәм Қарулы күштер министрлігіне қарассыз қала бөлігі

Аурухана жаққа (госпиталь) жол тарттым. Госпиталь дегенім, кезінде бұл жер әскери аурухана болған. Тіпті, кереуеттері де сол тоқсаныншы жылдардан қалған дүние. Осыдан алты-жеті жыл бұрын соқырішекпен осы жерге түскен едім. Кереуетте жазылған «Мордовия» жазуы әлі есімде. Жолдың арғы бетінде жетімнің үйіндей қазақтардың әскери комиссариаты бар. Жеті насырым жерге кіріп, бетіңіздің суы бес төгілетіні сөзсіз. Мұнда әскерге бару үшін де, бармау үшін де тиын-тебен төлейсіз. — Отан алдындағы борышыңды өтемейсің бе? — дейді өзі әскерге бармаған иығында «шені» бар еркек. Бұл жетім бұрышта дамбал киген жігіттердің күлкісінен микрофлорасымен қоса ағызып шайып кететін оқиғалар көбірек болады. Ауруханаға қарама-қарсы бетте перзентхана орналасқан. Иә, қандай керемет, үшқабатты ғимарат деп тамсануға болады. Тек асықпаңыз. Перзентхананың сырты бүтін болғанымен, іші түтін. Ішінде лифт жоқ екен. Сөйтіп, әкімшілік түрлі себептерді негізге ала отырып, перзентхананың ашылуына рұқсатын бермеді. Қазақтардың бюджетті қалай тонағандарын әңгімеге қоспайын. Себебі бұл ғимараттың кірпіштері сонау 2007 жылдары қаланған еді.

---

Мәдениет сарайы. Міне, Қайрат Нұртасың да, Музартың да, Моцартың да, басқасы да мың теңгелік концертін осы жерде өткізеді. Соңғы рет оқушы кезімде Шаншарды тамашалауға келіппін. Балақай болса музыка мектебінің есігін ашып жатыр. Еті тірі аналар балаларын осы мектепке береді. Екінші қабатында біреу пианинода ойнап жатқан. Көзбен көрмеген соң құлақпен тыңдағандай болдым.

---

МАИ. Мәскеудегі авиациялық институттың филиалы. «Біз оқушы кезде бұның дәрежесі жоғары болатын. Қазақтан жылына бір-екі бала ғана оқуға түсетін. Ал қазір қазақтың ұл-қыздары өріп жүр. Шүкір, қазақтың білімі артқан екен», — деген ішкі монологым іштей тынды. Дегенмен, біздің колледждің мұғалімдері асханасы арзан деп осы МАИ-ға барады. Үшінші суреттегі ғимарат жұмыспен қамту орталығы ғой. Осы мекеме арқылы «Космос» колледжіне жұмысқа орналасқам. Мына қатынымыз Стелла емес, стела. "Ғылым және ғарыш" ескерткіші. №1 орыс мектебінің ғимараты ұнайды. Ғимаратта бөсіп жүр Таня, Катя, Машалар.

---

---

№5 бөлік. Шағын ғана ықшам аудан

6 және 7-ықшам ауданды жалғап тұрған мына жолда «Ленинск» жазуы әлі күнге дейін тұр. Дұрыс, бұл — тарих! Қаланың бір бұрышы 7-ықшам ауданға тіреледі. Ары қарай: Ақай елді-мекені. Сәйкесінше, Ақайға осы ықшам аудан арқылы өтесіз. №14 мектептің кімнің атында екенін білмеймін. Бұл да қазақтардың жылап жүріп ашқан бір мектебі. Орыстар оңайлықпен рұқсатын бермеген еді. «Евразия» базары қазақтың қолында. Қаладағы мақтауға тұрарлық орта. Дәл қасында «Аяулым» мейрамханасы бар екен. 2009 жылы «Голливуд» клубы болып ашылған еді. Бастығы — қазақ. Сол жерде біздің түлектер бешірі болған. Есте қалғаны, темірді көрдім де, қызды көрмедім. «Гранд» маркеті бар деп бір молда қуанып келе жатса, дәл артында түнгі клубы тұрғанын көріп, мешітке №1 автобуспен тайып тұрыпты.

---

---

№6 бөлік. Қала орталығы — Абай көшесі

Орталықты Абай көшесі алып жатыр. Көшенің мұрны ҚР ІІД мекемесіне тіреледі. Ар жағы — Ақай, мына жағы — Төретам. Жалғыз кітапханада бірде-бір қазақша кітап жоқ. Нәтижесінде жақсы білім алып шығасыз. Себебі қазақ тілінде мұндағы кітаптарды таппайсыз. Екіншіден, ақпаратқа қарныңыз әбден ашып жүрген болар. «Астана» кафесі қалай ғана дағдарысқа ұшырамай жүргеніне таң қаламын. Орталық үлкен базарды өзіміз «дәу базар» дейміз. Гагарин атындағы №8 қазақ орта мектебінің алды көлге айналды. Ал әскери бөлімшенің мына бір ғимараты солайымен тұр. Құлайтын түрі де жоқ. Біздің «Космос» колледжі сарбаздардан қалған осындай ғимарат қой.

---

---

№7 бөлік. «Даманский» ықшам ауданы

Континентаралық қос сатылы сұйықтық… іһқэх-һэх-іэх! Межконтинентальная двухступенчатая жидкостная ракета легкого класса 15А15 (SS-17) главного конструктора М.К. Янгеля. Оһ, міне, енді дәл келді. Даманский аралында орыстар мен қытайлар қақтығысқа қата қалса да, бұл Даманский шағын ауданы қазақ пен қазақтың талай төбелесіне куә болған жер. Сырттан келген қаратабан қазақтар осы ауданда көп. Сондықтан алқаш Жәкеңнің Бәке-Сәкелерге "әкең!" деп тәжікені таңға дейін созатынын жиі көретін боласыз. Әуезов атындағы №6 қазақ орта мектебінің артындағы ашық жер қоқыр-соқырға жиналған. Тіпті, мектептің айналасы қоқыс боп жатыр. Байқоңырдың бір бұрышы осындағы шеткі үйлермен бітеді. Ар жағы шекара. Байқоңыр мен Төретамды осы қоршау бөліп тұр.

---

---

Әдишінлей: Төретам

Білесіз бе, Қазақстан темір жолы арқылы Оңтүстіктен Батысқа қарай сапарға шықсаңыз, Байқоңырдың вокзалын таппай өтесіз. Жолсерік қатынға немесе қарынға теңгесін берсеңіз де, ол сізге тек Төретамның вокзалын көрсете алады. Мінген сасық пойызыңыз Төретамға жақындағанда қаланың картинасын көруіңіз сондай ғажап! Менің де айтпағым сол, Байқоңырға келу үшін жалғыз дүңгіршегі бар Төретамның вокзалынан 8 минут ішінде түсіп үлгеруіңіз керек. Ал мына сызба сіз үшін құпия карта болмақ.

1. 1000 теңге? Иә, вокзалдағы тайқарбай-майқарбай такси жүргізушілер сізді қалаға мың теңгеге жеткізіп салады. Бір жақсысы, сіз қаланың шетіне жаяу тартып, дуалдан секіріп жүрмейсіз. Кім біледі, бұтыңыз екіге ажырап кетер. Дегенмен, құжат көрсету арқылы өтетін шекарадағы (КПП) кезекші сарбаздарға сөзі өтпейтін шопырлар да болады. Міне, күніңіз соларға қараса, әуелі сізді қаланың шетіне жеткізіп тастайды. Дуалдан амалсыз секіруіңізге тура келеді. Сөйтіп, жалдаған таксиіңіз қаланың ішінен сізге жетіп, туысыңыздың үйіне аман жеткізеді. Біз болсақ «КП» (кыпы) дейміз.

2. Бөгет бөгет болмас. Мың теңгеңізді бейшара шопырға қимасаңыз, дуалдан«О, мақанзең!» деп омақаса құлағанда жыртыла жаздайтын бұтыңызды сол ақшаға тіктіріп аларсыз. Бірінші тұрған нысананың белгісі Сырдарияға жақын орналасқан. КП-дан алыстау. Сонымен қатар мешітке жақын дуалдан да аттап өтуге болады. Кейде Даманскийден келе жатқан жігіттер ерінгенде сол жерден секіріп өтеді. Бұл — суретте екінші нысана.

3. Пүлістің белгісі Төретам мен қаланың орта нүктесі. Осы жерден Ақайға да жол тартуға болады. Тіпті, осы орта жолда да қалаға өтуге болатын дуалдар бар. Алайда өтуін өткенмен, алдыңыздан еменнің бұтағы құлайтындай күйге түсесіз. Себебі қаланы жылумен қамтамасыз ететін ЖЭС және жұмысшыларды пойызбен алаңға жеткізетін орын орналасқан. Қысқасы, қорқынышты ортадан өтесіз. Алайда дефектолог Korkem секілді жоғалып кетуіңіз мүмкін. Ол Facebook-тан әрең табылған еді. Міне, сіз не қоршаудан шаршау білдірмей екі аттап өтесіз, не болмаса КП-да сиықсыз орыстан көтіңіз гүрілдемей аман өтесіз. Жалпы, бізде үш КП бар. Төретам мен қала арасы — негізгі жол. Бұл жолға Королев көкеңнің аты берілген. Ал орта жолда орналасқан КП арқылы сіз бірден қала бұрышындағы ықшам ауданға тартып кетесіз. Міне, сол жақта қала мен Ақайды ажыратып тұрған шекара — тағы бір КП бар.

---

---

Бұл коллажда екі суретке рентгенге түскен алақанымның суретін жабыстырдым. Біріншісі мен айтқан қорқынышты ортадан қалаға өтетін жол. Байқасаңыз, дуалдың жартысы жоқ. Ал екіншісі Ақайға алақайлап тартатын жол. Айтар ақылым, бұл жақпен Ақайға барып жүрмеңіз. Себебі бұл орын сонау тоқсаныншы жылдардан қалған өнеркәсіп орындары, сысысырыңа көк тігілгір!

---

---

Атамның әңгімесі

Жалпы, қарашаның он төрті күні Төретамды толықтай бір айналып, суретке түсіріп шыққам. Сол үшін қолда бар алтынның қадірі болған Grand Duos-қа шектеулі алғысымды білдіремін. Сурет пен сөзге сүрінген болсаңыз, атамның әңгімесін тыңдап көріңіз:

---

---

Құрметті оқырман, сізді мына сілтемелерге әбден сілтеп-сілтеп жіберейін: Байқоңыр панорамасы, Нөстәлжі Байқоңыр, Байқоңыр әкімшілігі. Сонымен, не білетін едіңіз, енді не білдіңіз? Сіз білмейтін тағы не бар?

Әкежанның арманы
Әкежан 12 жаста. Арманшыл бала. Өскенде сәулетші боламын дейді. Біз палатаға келгенде жатырқамады. Кішкентай балаларды жинап алып, асыр-салып ойнап жүр. Бірін пират етті, енді біріне «полиция боласың» деп қару-жарағын тапсырды. Бір-бірін қуып мәз. Ойында қорқыныш та, үрей де жоқ. Енді 5 күннен соң оң қолы дәл білегіне дейін кесілетінін білмейді…

Анасы Бибігүл Семей қаласының Георгиевка ауылынан. Жасы 38-де. Ана мен бала ұлттық ғылыми орталығындағы балалардың онкологиялық ауруларын емдейтін бөлімшеде жатқанына 6 айдан асыпты. Әкежанның бұл аурумен ауыратынын мүлдем білмеген. Жазда Әкежан құлап қалып, қолын ауыртып алған. Еті ауырып қалған деп назар аудармапты. Бірде балалардың бірімен жұдырықтасқанда алақаны ісіп кетті. Дәрігерлерге қаратқанда, олар физиоемдеуге жолдаған екен. Сәулемен әсер еткен соң алақаны тіптен үлкейе түсті. Тек содан соң дәрігерлер бұл остеогенді саркома екенін анықтаған. Химиятерапияның 4 процедурасы да оң әсерін бермепті. Енді тез арада қолын кеспесе, денеге тарап кетуі мүмкін.
Қазір Әкежанды ота алдында психологиялық дайындау үшін Бибігүл психотерапевт шақыртты. Оның әр сеансы 7 мың. Әрине, бөлімшеде бір психолог бар. Бірақ ол бөлімшедегі отыз баланың қайсысына үлгерсін.

— Мұнда тек балаларға ғана емес, олардың аналарына да психолог керек, — дейді Бибігүл көмейіне келген өксігін басып. Анасы ұлына қолыңды кессе қайтер едің дегенде, оған баласы үзілді-кесілді қарсы болып, қолымды ешкімге кескізбеймін деген еді.
Әкежан психотерапевтке бар сырын ақтарады. Армандарын айтады. Суреттерін көрсетеді.

Бұл Әкежанның салған арман үйі

Бір сөзінде егер саусақтары қозғалатын протез салса, қолымды кестіруге көнер едім депті. Бірақ ондай протезге қаражат қайдан болсын. Баласының бұл дертке шалдыққанын естігенде Бибігүл жұмысты тастап, Астанаға тартқан. Әкесімен ажырасып кеткен. Ол осында анда-санда келіп тұрады. Бірақ одан әріге қауқары жоқ. Бұл бөлімшеде жатқан балалардың көбісіне квота бөлінген. Бірақ квота тек баланың жатқан орнын, емін және тамағын өтейді. Ал баламен жатқан ата-анасы орнына да, тамағына да қаражатты өзі төлейді. Палатадағы бос төсекті нұсқап, «мұнда ауқатты отбасының 4 жасар баласы жатады. Астана тұрғындары. Баласына күтуші жалдап жатқызады. Күтушісіне дәмділеп ас-сауқат беріп жібереді екен. Ол болса, кейде бізбен бөліседі. Оны да құдайдың бізге жолдаған қамқоры деп түсінемін» дейді. Химиятерапиядан кейін балалардың тәбеті мүлдем нашарлайды екен. Алты ай бойы аурухананың нәрсіз тамағынан әбден шыққан балалар тамақты татып алмайды. Аңсары үйдің тамағына ауады да тұрады. Көршісінің иісі аңқыған, үйден жасалған тамағына қарағыштай беретіні де содан болар.
Алты ай бойы баласының жанын бағып, тілеуін тілеп отырған Бибігүл кез-келген көмекке риза.
Назымның өмірге назы бар
Осыдан бір жыл бұрын әлеуметтік желіде Гүлнұр Мәмежанованың онкологиялық ауруға шалдыққан балаларға көмек көрсету қажеттігі туралы постын оқығам. Шама-шарқымызша кітап жинап берген болдық. Гүлнұр болса, бос уақытын волтонтерлікке арнайды. Бірде балалардың бірінен арманы туралы сұрағанда, «Қайрат Нұртасты көруді армандайтынын» айтқан екен. Телеарнада істегендіктен Гүлнұр бұл арманын да орындады. Бұл ретте Қайрат Нұртасқа адами алғысымды білдіргім келеді. Ал, осы жолы Гүлнұр Назымға қыстық киім қажет екенін айтты. Сыйлығымызды алып Назымға келдік. Табиғатынан ұяң қыз, біз келгенде де ашылып сөйлемеді. Мұңды жүзін бұра берді. Анасы осы бөлімшедегі барлық кітаптарды түгел оқып шығып, енді тоқуды ермек етіп жүргенін айтты. Назым 16-ға толса да, ауру тек құр сүлдерін қалдырыпты. Мен білмесем, 12-13 жаста деп ойлар едім. Әкежан сияқты, Назымға да бұл ауру сүйектен келген, диагонзы: остеогенді саркома. Әкежан сияқты Назым да Семейден. Бұл орталықта жатқанына жеті айдан асты. Жазда ауруы асқынып, жүруден қалған еді. Химиятерапия оң әсерін берген сияқты. Қазір анасының көмегімен бір-екі қадам жасайды. Әйтсе де, Назым мойымайды. Өмір үшін күресін бір сәт те тоқтатпайды. Бос уақытында тоқумен айналысады. Ауылдағы сіңілісіне әдемі жейде тоқып қойыпты.
Тіпті бөлмесіндегі 1 жастан асқан Абайға да шұлық пен бас киім тоқып берген.


Ал Абай бір жастан енді асты. Біз келгенде пысылдап ұйықтап жатыр екен. Анасы Әйгерім сәбиінің ұйқысын күзетіп отыр. Оның көзінен мейірімді, жанкештілікті, үрей мен аянышты байқадым. Әйгерімнің, айтуынша алты айға дейін сәбиінің қатерлі ауруға шалдыққанынан бейхабар болған. Тек алты айында Абайдың бүйірінде түйін сезіле бастады. Біртіндеп өсе берді, өсе берді. Осылайша онкологиялы балаларды емдеу бөлімінен бір-ақ шықты. Ота жасалып, бір бүйрегі алып тасталды. Қазір химиялық терапияны қабылдауда. Әйгерім іштегі шер-мұңын өлең жазып шығарады. Бірақ түбі осы аурудың жеңетініне сенімі мол. Ішкі шерін де, үмітін де кейде ақ қағазға ақтарады:
Кішкентаймын, ауырып құлай бердім,
Мазалап анашымды жылай бердім
Әлсізденіп бойыма күш жия алмай,
Тұрамын ба? деп анамнан сұрай бердім

Құлыным деп аймалап анам сүйіп
Мен үшін суға түсіп, отқа күйіп
Пенде жоқ ауырмайтын балапаным,
Күресейік аурумен күшті жиып.
***
Жаным, қалқам, өмірдегі жанашырым,
Асылым, көзімдегі қарашығым.
Басыма бақыт болып қонғаныңды
Сезіндім махабатты бар асылым.
Сезіндім, сезе білдім махабатты,
Тіледім жүректерге шапағатты.
Қиналып, қапа болып, азап шегу
Өшірмесін жүректегі парасатты.


Бұл бөлімше пациенттерінің көбі Семей өңірінен екен. Ең кішісі бір жасқа да толмаған.
1949-1989 жыл аралығында Семей полигонында 473 ядролық жарылыс, 175 химиялық жарылыс жасалған. Соңғы ядролық сынаққа 25 жыл өтсе де, дүниеге кемтар сәбилер келуде, сау болып туылған балалар айықпас дертке ұшырауда.
Дәлізде химия терапиясынан шашы түскен, аурудан құр сүлдері қалған балаларды көргенде осы полигонға, оны жасаған адамдарға қарғыс жаудырудан басқа амал таппадым.

Кезекші дәрігерлер қайта қайта мазасызданып, ескерту жасай бастаған соң, достарымызбен қоштаса бастадық. Менің ойымнан Әкежан кетпейді. Анасынан Әкежанды қалай қуантсам болады, өзі нені қалайды дегеп сұрадым.
Маматай, маған ролик әперші. Осы жерде тып-тыныш тебемін. Басқа ешнәрсе сұрамаймын, — деп қиылған екен өзі. Ал, Бибігүл болса:
Ролик кемінде 6 мың теңге тұрады. Оған ақша қайда. Әкежанның бүйрегі бұрыннан ауыратын еді. Қазір химиялық емдеуден кейін мүлдем нашарлады. Аяғы да содан бола терлей береді. Егер мүмкіндік болса, табаны шимен тоқылған үйде киетін сүйретпе болса, жақсы болар еді, — деді.
Кетіп бара жатып, өзіме кешікпей қайтып келемін деп уәде берумен болдым. Балалардың жәудіреген жанарлары, аналарының мұңға толған жүздері көз алдымнан кетпейді.

Сіздің ойыңызша қоғам деген не? Қоғам – бұл биік мінбердерден айтылатын жалынды ұрандар, сарабдал саясат, жыл сайын ел алдында берілетін есеп, аудиториясы белгісіз ауқымды бағдарлама ма? Меніңше, қоғам «адамның күні адаммен» принципі бойынша бір біріне мейіріммен қарайтын, бір-біріне жанашырлық жасауға қабілетті адамдардан құралған топ. Егер келіссеңіз, жаныңызда сіздің көмегіңізге зәру жандар бар. Соларға назар аударыңыз.

gbbbgh

Бұл блогиада бұрынғысынан басқаша. Стоп! Бұл алғашқы блогиада екен ғой. Иә, талай-талай материалдар жазылды. Аршаттан сұрағам, 300-ден асып жығылды. Ал, алда тағы да турлар бар ғой. Қазір төртеу қалдық. Осы күнге дейін қазыларlfy ең жоғары балл алған 33 жазбаның жиырма бесі финалистерді екен (менікі үшеу-ақ). Ендеше, бұл посттағы топ ондық осы финалистер шығармаларының ішіндегі үздіктерді анықтауға арналмақ.

Кофе мәдениеті елімізге енді-енді еніп жатқан секілді. Әлбетте кез-келген бұрышта сапалы кофені өзіңмен ала кететін дүңгіршек жоқ, дегенмен қаладағы арнайы кофеханалар саны көбейіп келе жатыр. Астанада 50-ден астам кофехана бар екен, ал Алматыда бұл сан 100-ге жетіп жығылады. Енді әзірге Алматымен сервис жағынан санаса алмаймыз, ну енД барымен базар.

---

Әңгіменің түйіні – Астанадағы кофеханаларға өзімнің субъективті шолуымды жасағалы отырмын. Кофегурман пікірін күтпей-ақ қойыңыздар, рейтингке қаланың оң және сол жағалау орталықтарындағы кофеханалар ілінді және бағалары бойынша орналастырылды. Бағалары шамалас орындар дизайны мен қызметіне байланысты приоритетке ие болды. Аргумент ретінде бұрынғы отырыстардан естеліктер мен осы аптадағы рейд нәтижелері қолданылады (рейдке кетіп бара жатқаным туралы инстаграмда орысша хабарлап жіберіппін, кешірім өтінем). Фактілерден құр алақан емеспін десем де келісу-келіспеуді өздеріңе қалдырдым.

---

Эспрессо-бар



Адам басына орташа шығын: 1000-2000 теңге
Асханасы өте дәмді. Әлгі бір сэндвичтері, мм… Интерьер – супер! Қызмет көрсету – жоғары деңгейде. Құр отырыстан ләззат ала-алмайтындар үшін – интернет, түрлі үстел ойындары қарастырылған. Артықшылық па, кемшілік пе, өздеріңіз саралаңыздар – мәзірде спирттік ішімдік мүлде жоқ. Әттеген-айы – Әуезов көшесінің қараңғы түкпірінде. Бірінші рет баратындар үшін түсіндіру қиындау, кейде өзім де қателесіп таппай қала берем (бұл енді өзімнің жеке проблемам, иә, иә, GPS-ім өте нашар). Сосын өте кішкентай болғандықтан орын аз, ал жоғарыдағы артықшылықтары үшін кісі көп баратындықтан, алдын-ала брон жасамай жай соғып тамақтанып кете салам деу – далбаса болып қалады. Бірақ телефон шалып уақыт белгілеп қойсаңыз, орныңызды ешкімге бермей күзетіп отыратындарына кепілдік беремін.

---

Coffee-corner

Адам басына орташа шығын: 1000-2000 теңге
«Momento» мейрамханасының бір бөлігі болып саналатын бұл кофехананың ең басты артықшылығы – арзандығы дер едім. Мейрамхана екеуінің асханасы бір болғандықтан менюі де бай. Әлгі бір «қысқы шай» тамаша, Аятай екеуміз қанбастан ішкенбіз. Шәйнегі кішкентай екен бірақ. Ол кезде мына саксафоншы болмады, ә? Иә, иә, кофехана үшін бұл артықтау секілді ме? Жоқ, бұл мейрамхана ғой бірақ. Ой, шатасып кеттім. Уобшым, интерьер жұтаңдау (мейрамхана емес, демек). Жө, стилі өзі сондай болу керек, минимализмге құрылған. Бірақ үйде отырғандай жайлылықты сезіне алмадым. Эспрессодан бір саты төмендігі содан болса керек.

---

Costa-coffee


Адам басына орташа шығын: 2000-3000 теңге
Бұл енді бренд болып саналатын кофеханалар желісі. Орналасуы қолайлы – Республиканың бойында мен мұндалап тұр. Оның үстіне сол жағалауда Керуенде кішігірім филиалы бар. Өзіңе-өзің қызмет көрсетесің, әхәхә. Интерьеріне әңгіме жоқ, жиҺаз бен ыдыс-аяғы Англиядан келеді екен.Тіпті кей десертті қатырған күйі Англиядан әкелеміз дейді. Иә, чиз-кейктері өте дәмді! Бірақ қарын тойдыратын «существенный» нәрсе жегіңіз келсе Сosta Coffe-ге бармай-ақ қойыңыз, себебі онда салат пен клаб-сендвичтен басқа дым жоқ. Олары да онша арзан емес. Бірақ мына бір есіктен өтсеңіз КFC-ге топ ете қаласыз, ал онда әлгі тауықтар бар, хехе. Сол жақтан бірдеңе жеп алған соң, Сosta-дан тәттілеуге болады. Мен өткенде сүйттім өзім (тьфу, обжорка деп ойлап қалатын болдыңыздар).

---

Шоколадница

Адам басына орташа шығын: 2000-3000 теңге
Шоколадницаның артықшылығы – тек қана орналасуында дер ем. Сол жағалаудың көрнекі жерінде, тура Керуеннің қасында. Айтпақшы, Момышұлының бойында тағы бір филиалы бар, ол бір плюс. Мәзір алуандығы мен интерьері жағынан қатардағы ортанқол кофеханалардан қалыспайды. Бәрі тамаша, тек порциялары аздау секілді. «Сен қызға не жоқ, өлдің бе тамақтан» демеңіздер енД, шамалы неғылсын да…
Мына фотоны Эфон түсірген, есінде шығар (сіңлім, қашан кофе ішеміз?)

---

Coffeertini


Адам басына орташа шығын: 2000-3000 теңге
Өзім тұратын ауданға жақын жерден бір кофехана қарастырмасам болмас. Қош, Мирзоян көшесінің бойындағы Сoffertini туралы не айта аламын? Интерьері қызық бір, жылтырақ па...(дизайнер болған түрім құрсын) Жақын да болса, сирек барады екем оған. Тіпті неше рет барғанымды біледі екем – 2-ақ рет. Соңғы барғанда лазаньяны ұзақ күтіп қалғаным әсер етсе керек.

---

Caramel

Адам басына орташа шығын: 2000-4000 теңге

Иманов көшесінің бойында көзге көрініп тұрған кофехана – осы Caramel. Мәзірге бай екен, бірақ бағалары алдыңғылардан қымбаттау. Интерьері әдемі, әсіресе перделеріне сындым. Сосын айнасы ұнады. Қызмет көрсету деңгейі жоғары. Эспрессодағыдай ойын тақталары мұнда да бар екен. Және түрлі газет-журналдар. Аноу тізілген сертификаттар мен мараппаттауларды көрдіңіздер ме?

Мадлен

Адам басына орташа шығын: 2000-4000 теңге
Шымкенттегімен салыстыруға да келмейді, иә. Бірақ сол жағалаудағы Мадлен кофеханасы астаналықтар үшін танымалдығын жойған емес, өте сүйкімді жер. Әлгі бір тауық бәліші дәмді, Алматыдағы Моржық-Мадлен «отырғызып» қойған оған мені.

---

Marrone Rossa

Адам басына орташа шығын: 2000-4000 теңге
Бұл кофехана сол жағалауда, Керуеннің ішінде орналасқан. Киноның түнгі сеансында ұйықтап қалмау үшін кіріп шығуға болады. Мұндағының интерьері қарапайым, Алматыдағысы әдемі болатын. Жол жүріп бара жатқанда Айкомен кездескенбіз ол жерде таңғы сегізде. Мәзірі стандарт, кофе түрлері және пісірмелер. Мадленмен бағалары бірдей болса да, екеуінің арасында таңдау болса, мәзір ауқымдылығы үшін Мадленді таңдар едім.

---

Rafe


Адам басына орташа шығын: 3000-5000 теңге
Rafe-нің қалада үш нүктесі бар (сол жағалаудағы Нұрсаяда, Есілдің бойы және Керуенге қарама-қарсы). Бұл оның басты артықшылығы. Сонымен қатар іші кең, орын кез-келген уақытта болады. Кең болса да даладай аңырап тұрған жоқ, бәрі өз орнында, өте сүйкімді жер. Мәзір бай, десерт пен тағамның сан-алуандығынан көз тұнады. Уобшым, жарнамаға зәру еместігін администратор фотоға түсіргенімді онша жақтырмағандығымен жеткізді. Жө, былай қызмет көрсету деңгейі жоғары, даяшылары сызылып-ақ тұр. «Алтын шанышқы» иегері екен тағы.
«Фью-фью, джігіттер, қыздарды Есілдің бойындағы Рафеге шақырыңыздар, шыққан соң теплоходпен жүзіңдер» десең, ә. Қыс түсіп кеткенін ұмытып кетіппін.

Pronto

Адам басына орташа шығын: 3000-6000 теңге
Өй, орналасқан жері бар болсын, бағасын былай қойғанда. Орталық болса да, Ғабдуллин көшесінің бір қуысына тығылып қалған. Әлгі «Блогерлер» бағдарламасының футбол финалына қатысты түсірілімінде іздейміз деп, қатып қалғанымыз есімнен кетпес. Асаубек, ол үшін әлі жауап бересің! Ал пиццасы мен шайы «тақырып». Жұлдыздар жиі барады дей ме… Сол үшін шығар.

---

Тамақтану орындарынан ең бір жақсы көретін орындарым – кофеханалар. Себебі олардың интерьері ортанқол кафелерден әлдеқайда жағымды әрі ерекше, және әлгі бір мейрамханалардағыдай пафостан ада. Көбіне бағалары көңілге қонымды болып келеді, тағамдар тез дайындалады — бұл асыққандар үшін қолайлы.
«Кофе – тек қана сылтау» демекші, әрине біз кофеханаға тек кофе үшін бармаймыз.
Тыныш та жайлы кофехана — құрбылармен сырласуға немесе махаббатыңмен кездесуге таптырмайтын жер.