— Құдайдан, тозақтан қорықпайсың. Жамандық жасаудан не тежейді?
— Инстинкт. Ешкім қоғамнан шетте қалғысы келмейді. Ал кейбір нәрселер үшін, мысалы адам өлтірген үшін, ұрлық жасаған үшін адамдар қудалайды. Сыртқа тебеді. Адам жалпы қоғамдық жануар ғой. Сол жалғыздықтың қорқынышы бізді ұстайды. Адам өлтіруден, ұрылықтан, девиациядан қорғайды. Құдай емес.
— Сауап жинаймын деп әуре болмайсың, сонда да жақсылық жасайсың ба ?
— Альтруизм. Мысалы мен адаммын. Мен басқа адамдардың өмір сүруіне мүдделімін. Себебі эволюция солай жұмыс істейді. Сондықтан да менің ішімде сондай альтруистік, мынау менің бауырым деген инстинкт бар. Құдай үшін жасамаймын, адамзат өмір сүру үшін жасаймын.
-Сеніңше өлімнен кейін өмір жоқ па?
— Жоқ.
— Рух қайда кетеді?
— Рух жоқ. Рух дегеніміз мына адамның миындағы нейрондар. Адам өлеген кезде нейрондар да өледі. Рух жоғалып кетеді.
Дін өмірді жеңілдетпейді, ойланған адамға. Үнемі ананы, мынаны ойлай бересің. Ислам дінінде «Би ля қаиф» сұрақ қойма, деген нәрсе бар. Сұрақпен тергей бергенде «Би ля қаиф», сұрақ қойма, деп айтады. Сонда ғана сен нағыз мұсылман бола аласың, дейді. Мен сол жерін жек көремін. Себебі ешқандай да нәрседе сұрақ қойма, деп айтуға болмайды адамға.
— Осындай пікір қалыптастыруыңа қандай факторлар әсер етті?
— Оқыған кітаптарым, көрген киноларым, сөйлескен адамдарым. Осының бәрі.
— Ал нақты қайсы?
— Жоқ, енді мен айта алмаймын дәл осы кітаптың осы сөйлемін оқи қалдым да әрі қарай Құдайға сенбей қалдым деп. Белгілі-бір мезетте ойлана бастайсың неге?, деп. Мен бұл өмірде бар болғаны бір 70 жыл өмір сүремін. Соның ішінде түкке тұрмайтын күнәлар жасаймын. Неге мен сол үшін мәңгі бақи тозақта жануым керек? Немесе, егер менің тағдырымда мұның бәрі жазылып қойған болса, осындай күнәлар жасайтыным. Онда неге мен оған жауап беруім керек? Содан тереңдеп-тереңдеп әрі қарай белгілі бір мезетте шешімі жоқ сұрақтар тым көп болып кетеді. Содан кейін бәрін тастауға тура келеді.

— «Дінтану» мамандығында оқитындар арасында сауалнама жасалды. Сонда қазақ группасында оқитындардың бәрі Құдайға сенген, дінді берік ұстанған болып шықты. Ал орыс тобында оқитындардың дені атеистер. Сондағысы анау да, мынау да қазақ. Философияға тереңдегендер сенбейді. Сондықтан Исламда философиямен айналысуға болмайды. Тыйым салынған. Өйткені философияға тереңдеген адам Құдайға күмән келтіре бастайды.
— Әль-Фараби ше?
— Әль-Фарабиді бүкіл мұсылман қауымы сыртқа тепкен. «Сен шын мұсылман емессің», деп қудалаған. Ол «Құдай мен жаратылыс бір. Құдай жаратылысты жаратқан кезде өзін-өзі жаратты. Сонда белгілі бір мезетте Құдай басталды. Оған дейін Құдай болған жоқ», дегенді ұстанған. Бірақ Исламда Құдай мәңгі ғой. Оның басы жоқ, соңы жоқ. Негізі дінтанушылардың барлығы атеист болу керек. Өйткені діннің бәріне объективті түрде қарау керек.
— Үміт, жақсылыққа сенім қайдан келеді саған?
— Үміт жоспарлардан келеді. Жақсылыққа сенім жақсы адамдардан келеді.
— Өмірдің мәні неде?
— Мәні жоқ. Ғаламда секунд сайын болып жатқан кездейсоқтықтардың біреуінің нәтижесінде дүниеге келеміз. Басқа бір кездейсоқтықтан өлеміз. Сол екі аралықта, сол кездейсоқтықтардың сұлулығын түсіне білсе, өмір қызықты өтеді.

P.S. Атеист десе қанішер қылмыскер, безбашенный образ жизнимен өмір сүретін, айналасына үнемі қиянат келтіретін адам елестейтін. Сөйтсем пәлсапалық, ғылыми кітаптарды көп оқып қойған адам атеист болып кетеді екен ғой. Кітап оқыған қауіпті ма, деп қалдым) «Құдайдан қорықпағаннан қорық», дейді ғой данышпандар. Бірақ олар құбыжық емес сияқты))

Мынандай парақша бар екен vk.com/ateizmiotvetislama

Беседа құрған Жалғас Ертай емес) Единомышленники екен, ә?))

Құрметті КерекИнфо сайтының қолданушылары!

Жақында ашылған bilim-all.kz сайтын көріп, ой пікірлеріңізді айтып көмектессеңіздер. Пікірлеріңізге қарай сайтқа жаңалықтар, өзгерістер енгіземіз. Сіздердің пікірлеріңіз біз үшін өте маңызды! Тәй-тәй басып келе жатқан қазақ тілді сайттың дамуына өз үлесіңізді қосыңыз!



www.bilim-all.kz сайтына өздеріңіздің немесе өздеріңізге ұнаған даналық сөз, ой-толғау, әзіл, анекдоттар, өлеңдер, сабақ-жоспар т.б енгізіп, сайттың оқырмандарымен бөлісе аласыздар.

Сайттың кейбір бөлімдері:

Ұлағатты сөздер
Салт-дәстүр
Информатика
Хайуанаттар әлемі
Суреттер сөйлейді
Өлеңдер
Анекдот, әзілдер
Ертегілер
Жұмбақтар Т.б

Көкжиекке мен келермін,
Сені іздеумен сенделермін,
Ажыраған күн естен шығады енді.

Сүйсінем де ойланам саған қарап,
Құм секілді сырғиды уысымда ой:
Боянбашы.
Жоқ себеп алаңдамақ,
Сен онсыз да бәрінен сұлусың ғой.

Ең қымбат опа-далап.
Сен кетірдің
сәніңді замананың кескіні деп.
Бояудың
тұнық көз бен келбетіңнің
сафтығының қасында еш құны жоқ!

Ойланшы.
Асықпашы, аялдашы!
Ажарыңды әлемге ашып өтші.
Мейлі!
Тіпті мен үшін боянбашы.
Мені өзіңе басқалай ғашық етші.

Боянбашы.
Көтергенде көп қылықты,
деймісің енді әріңнен үркем осы?
Шашыңды бүркегенің жеткілікті,
Құдай берген жүзіңді бүркемеші.

Сөйткен қыздан асатын жоқ қыз менше.
Және деме «Қалауды шектейді де»:
Айнаға қарап уақыт өткізгенше,
Көзіме ұзақ қарасаң жетпейді ме?

Білмеймін,
Сонша көркем үйлесе ме,
Маңызды деп өзгерту реңіңді.
Жалған ол.
Ноқат бояу тимесе де
Жақсы көріп келем ғой жүрегіңді.

p.s.
… Тәтті ұйқы.
Қасымдасың бүгін менің.
Мен жатайын зер салып.
Оянбашы.
Ал оянсаң – жетеді күлімдеуің,
Тек… боянбашы.

Әр жексенбіде 20:30-да шығатын бұл авторлық бағдарламаның екінші маусымында, телекөрермендердің сұрауы бойынша аздаған өзгерістер еңгіздік. Сан қилы тағдыр иелерінің оқиғаларын, актерлардың көмегімен, деректі фильм қылып түсіруді жөн көрдік. Түсірілім тобы әр тақырыпқа зерттеулер жүргізіп, жобаны жаңа эксперементтер мен қызықты жәйттарға толы етуге тырысты.



“Кейбіреулеріңіз бұл бағдарламаны көрген де боларсыздар. Біздің түсіру тобымыз осы бағдарламаны дайындау барысында талай қызықты әрі қилы жағдайларды басынан өткерді. Ұжымға талай қызметкерлер келді, екі күн өтпей жатып, жұмыстан бас тартып кетіп жатты. Кейде тіпті қоқыс жәшігін ақтарған кездеріміз де болды. Бірде режиссеріміз реквизитті байқамай қоқыс екен деп тастай салыпты. Екі сағаттан кейін есімізге түсіп, барып қоқыс жәшігін ақтарып жатқанымызда, жұрт таңқала қарады. Ондай қызықтар жиі болып тұрады. Себебі телеарнада уақыт, шығармашылық, тапқырлық пен табандылық сияқты қасиеттер сыналады. Таңмен таласа тұрып жұмысқа жанталасамыз, сұхбат алатын кейіпкерлермен хабарласып, әр мекемеге хат жолдап, түсірілім алаңын белгілеу, қажетті көрнекілдер дайындаудың өзі біздің жұмыстың негізгі бөлігі. Журналисттік зерттеу жасап, оны корытындылау да ұзақ уақыт талап етеді. Бағдарламаны ойнақы әрі түсінікті етіп жасау үшін біздің продюссерлер мен тілшілер біраз сынақтан өтті. Сан қилы тағдыр иелерімен жолықтық.



Бағдарламамыздың бір санында, «Ене мен келін» тақырыбына тоқталдық. Олардың арасындағы келіспеушілік, нендей қиындықтарға әкеп соқтыратынын, осындай түсініспеушіліктің құрбаны болған кейіпкерлеріміз арқылы көрсеттік.
Ежелден қазақ халқы келіндеріне қызындай қараған. Себебі, өз қызы күндердің бір күнінде теңін тауып кетеді, ал оның орнына басқа біреудің мәпелеп өсірген баласы келін болып түседі. Ол ұрпақ сабақтастығын жалғастырып, әулетінің ұл-қызын тәрбиелеп өсіреді. Сондықтан да бабаларымыз оларға ерекше құрметпен қарап келді. Келін – бүр жарған гүл әрі отбасының ұйытқысы. Алайда, бүгінгілердің бәрі осыны бір кісідей түсінсе ғой.
Оңтүсік Қазақстан облысындағы бұл сорақы жағдайдың болғанына көп уақыт өте қойған жоқ. Жас ана сәбиін дүниеге әкелген соң қайтыс болады. Күйеуінің отбасы дер кезінде жедел жәрдем шақыртпақ түгілі, оны бірден жұмысқа жегіп қояды.
Келесі оқиға. 2014 жылы қазақстандықтар Ақтаулық Бекнұр есімді балақайдың тағдырын естіп, жағаларын ұстаған болатын. Бесікке таңылған бала күннің ыстығында да, сол күйі далада жата берген. Дәрігерлер онан асқынған гипотрофия, яғни ұдайы дұрыс тамақтанбағанын және басындағы қан тамырларындағы ісікті байқады. Ең сорақысы нәрестенің жамбасы құрттап, шіри бастапты. Бұл оның жөргөгінің мүлде ауыстырылмағанының, қолға алынбағанының айғағы еді. Жадыра (Бекнұрдың анасы) жағдайдың бұлай ұшығуына әлі күнге дейін енесін кінәлайды. Және бұл оқиғаның қалай басталып, немен аяқталғанын айтып берді.



«Кім білген» бағдарламысының бір санында тағы бір қозғаған тақырыбымыз, «Бала беру дәстүрі». Қазақ халқында сан ғасырлардан бері, ең құнды дүние болып есептеліп келе жатқан ол – отбасы. Оның берекелі болуы мен беріктігі. Ал әрбір шаңырақтың басты қазынасы – бұл әрине, сәбилер.
Бала сүйе алмай жүрген жанұяларға айналасындағылар қашанда аяушылықпен қарап, қамқорлық жасағылары кеп тұрады. Осындайдан ба екен, әйтеуір перзент сүйе алмағандарға көпбалалы отбасылардың баласын беріп, бауырына басқызу дәстүрі пайда болған. Күйеуі тарапынан 10-15 баласы бар жанұя әйтеуір іздесе, табылатын еді. Осыншама баланы асырап, бағудың оңай емес екені түсінікті. Сондықтан, баланы бар жағдайын жасай алатын адамдарға беру – дұрыс шешім деп саналып келді. Бүгінде мұндай көпбалалы жанұялар жоқтың қасы, оның үстіне балалар үйлері бар. Сонымен қатар репродуктив мәселелері де қарқынды дамып келеді. Осындай жағдайлардан кейін жұртшылық сәби сүйе алмай жүргендерге бала беру дәстүрін тозығы жеткен салт деп есептей бастады. Себебі мұндай жағдай баланың да, анасының да психикасына ауыр. Алайда, Қазақстанның кейбір аймақтарында бұл әлі күнге дейін сақталған.



Жуырда Оңтүстік Қазақстан облысында жаға ұстатарлық жағдай тіркелді. Бала көтере алмаған жас келіншек өз-өзіне қол салмақ болды. Бұл оқиғаның немен аяқталғанын «Кім білген» бағдарламысының, «Бала беру дәстүрі» деген санынан көре аласыздар.
Сан қилы тағдыр иелерінің осындай оқиғаларын, «Кім білгеннің» түсірілім тобы, актерлардың көмегімен деректі фильм ретінде түсіріп көрсетті.
Жүз рет естігеннен, бір рет көрген артық дейді ғой, олай болса аптаның әр жексенбісі күні кешкі сағат сегіз жарымда «7 арнаны» қосуды ұмытпаңыздар. Эфирге жол тартқан тележобамыздың екінші маусымы көңіліңізден шығады деген үміттеміз.

Aiko plast. Қазақстандағы тұңғыш пластикалық, силикондық форма шығаратын фирма. Бұған дейін елімізге тек Ресей мен Украинадан импортталған.


Осындай пластик, силикон формаларынан


түрлі пішінде сабын, шоколад, торт, мұз кәмпиттер


магниттер мен жәдігерліктер жасауға болады.


Кондитерлік өнімдерді, кәдесыйларды жасаумен айналысатын адамдар сырттан тапсырыс беріп, жол ақшасына шығындалатын. Шетелден келген формалармен ғана жұмыс істейтін. Енді қазақстандық өнім пайда болысымен инивидуалды тапсырыс бере алады. Оның үстіне сапасы жоғары, бағасы арзан.


аңның тұлыбын, жасанды тастан картиналарды да жасайды


«Аiko plast» фирмасының негізгі бағыты ұлттық нақыштағы өнімдерді көбейту.

Осы cияқты кәдесыйлар көршілес елдерден де келеді. Бірақ ондағы оюлар, басқа да элементтер қазақтың өзіндік мінезін жеткізе алмайды.


Асық пішінінде жасалған бұл өнімнің кәдімгі асықтан еш айырмашылығы жоқ. Арнайы қорапта толық нұсқасымен ұсынылады. Мектептер мен балабақшаларға, супермаркеттерге жаппай еңгізу ойларында бар екен. Сондай-ақ EХРО-2017 көрмесінде шетелдік меймандарға ұлттық ойынымыз жайлы түсінік беретін кәдесый болады. «Бүгінде әр баланың қолында гаджеттер, сырттан келетін мағынасыз ойыншықтар. Одан гөрі өзіміздің ұлттық ойнымызды жандандырсақ жақсы емес пе?», дейді фирманың директоры Айгерім Саматқызы.


Қазақ хандығының 550 жылдығына орай жасалған шоколад. Бүлдіршіндердің тарихына деген қызығушылығын тудырары сөзсіз.
Фирма «ЕХРО-2017» логотипі бар шоколад, тас кәмпиттер, магниеттер, кәдесылар дайындап жатыр. Одан басқа ірі жоба жоспарларында бар екен. Бірақ «әзірге ол құпия болып қала тұрсын», дейді Айгерім Маратова.
Ашылғанына бір жыл толмаған жас фирманың алға қойған мақсаттары көп. Тек мемлекет тарапынан қолдау қажет.
— Өнімдеріңіз нарыққа шыға ма?

— Әзірге нарыққа шығу қиын боп тұр.

— Оған қандай кедергілер бар?

— Біріншіден, супермаркеттердің сөрелері сырттан келетін тауарлармен толтырылған. Бұрыннан бері келлісім жасап келе жатқан ірі шетелдік фирмалармен жұмыс істеп үйренген. Екіншіден, жас кәсіпкерлерге аренда төлеуде жеңілтіктер болса жұмысымыз алға жүрер еді.

Қызылорда темір жол вокзалынан түскенде, алдыңызда шағын сары үй тұрады. Бұл "ғимараттың" фундаменті 1905 жылы құйылған. Кезінде әскери казарма, темір жол милициясының кеңсесі болған деседі. Қазір «Ақмешіт» мұражайы.



Мұражай Қызылорда астана болып тұрған кездегі мәліметтерге басым көңіл бөлген. Ал, менің көзіме өзге экспонаттардан бөлме ортасында тұрған Ақмешіт бекінісінің макеті ерекше көзге түсті.

Бұл бекіністі қоқандықтар 1817 жылы салған. Бекіністің айналдыра 15 метр тереңдікте қазып, ішін суға толтырып, бетін қамыспен жауып тастаған. Әрине, жаудан қорғанудың керемет әдісі. Қамыс қорғаны болып, жерінде қамыстың мол өсуінен Қамысты қала атанған… Қамысты қала – қазіргі Қызылорданың алғашқы аты.
Бекініс салынған кезде 400 үй болған. Қырғыздардан бөлек, санақ бойынша, 400 қазақ тұрған деген бар. Бекініс қабырғасының қалыңдығы 11 метр. «Оқ тек қабырғаны жанап өтеді, жара алмаған» © Мұражайдағы гид апай.
1853 жылы қайқы мұрт, бұйра бас генерал губернатор Перовск шабуылдап, қамалды бағындырып, Перовск форты деп атайды… Перовс – Қызылорданың үшінші аты.

Ол өз гербін енгізіп, қаланың жеке елтаңбасын жасайды. Герб – қалқанға күміс қызыл көз бұқа, киіз үй, бидай, Александр лентасы бейнеленген қойытрақ. Ана қызыл көз өгіз"Қазақтың ортасын «каша-малаша» қыламын" деген сияқты болып тұр..

Мұражайдан басқа да қызықтар бар. Бір, бір жарым ғасыр бұрынғы қазақтың маңдайалды марғасқаларының қолжазбаларын кездестіруесіз. Олар туралы кейін.
P.S. Мұражайға кіру 200 теңге, гид апаймен жүрсеңіз 600 теңге.

Сәлем, достар! Мәшне алғыңыз келді делік, ал Қазақстанның Отандық көліктерге жеңілдетілген несиесі жалған болып шықты ма? Ештеңе етпейді. Есесіне Ресей қол жетімді, сол жақтан көліктің түр-түрін алуға болады. Бірақ мына жағдайларға өте мұқият болыңыз!



1. Алған көлігіңізді Ресейдің тіркеуінен шығару.

Бұл үлкен, әрі жауапты процесс. Кейде сіз алған көліктің иесі сізбен бірге ГАИ-ге барып, авто тіркеуден шыққаннан кейін ақшасын алады. Онда еш уайымдамайсыз. Ал көбіне көлікті тіркеуден өзіңіз шығарасыз(Ресейде ол мүмкін екен, бізде солай болса ғой). Ол үшін сатушымен арада екі жақты келісім-шарт жасайсыз. Сосын сатушы қолыңызға сіздің болашақ көлігіңіздің ПТС-ін(көліктің паспорты төменде 1-ші суреттегідей) және тех.паспортын береді(2-ші сурет). Осы үш құжатты(келісім-шарт, ПТС, техпаспорт) алғаннан кейін ақшасын төлеп, ГАИ-ге тартасыз.





1. Сату және сатып алы келісім-шарты(договор купля-продажи)

Ұнатқан көлікті алатын болсаңыз мейлі көліктің иесі болсын, мейлі автодиллер болсын келісім-шартты қолдан толтыра салмаңыздар. Ол үшін орыстың әдемі қыз-келіншектері отыратын арнайы офистер бар, сонда барыңыз.
Себебі 1: Сату-сатып алу келісім-шартының өзінің толтыру жолы бар. Әгәрәки, бір қате кетсе, келісім-шарт жарамсыз деп танылады. ГАИ тіркеуден шығармайды. Сізге көліктің иесін іздеп, қайта келісім-шарт жасауға тура келеді.

2. Тыйым салуға(арест) тексеру

Бұл екінші себеп. Кейбір «перекупщиктер» дайын келісім-шартпен жүріп, ешқайда бармай толтыра салуға үгіттейді. Бәрін білемін деп көндіруге тырысады. Бірақ оған көнбеңіз. Себебі мүлікке тыйым салынған(арестте тұрған) болуы мүмкін. Ондай болса көлікті тіркеуден шығара алмайсыз. Сондықтан келісім-шарт жасайтын офисте алдын ала осының барлығын тексеріп береді. Немесе Ресейдің Госавтоинспекциясының ресми сайтынан өзіңіз біле аласыз.

3. Шанақ(кузов) нөмірін тексеріп алыңыз

Алып жатқан көліктің шанағының нөмірі ПТС нмесе техпаспорттағымен сәйкес келетінін тексеріп алған жөн. Әйтпесе неше түрлі алаяқтар бар, көліктің орынына құр құжат сатып алып жүрмеңіз дегенім ғой)))

4. Сеніңіз, бірақ тексеріңіз

Офистегі отыратын қыздардың ішінде де «блондині» бар. Я сауатсыз, я жауапсыз. Сіз оған бәрі дұрыс болсын деп ақша бересіз, ал ол қате жібереді. Сондықтан ГАИ-ге сенімді бару үшін дұрыс толтырды ма, жоқ па тексеріп алыңыз. Ол үшін келісім-шарт қалай толтырылатынын біліп жүрген абзал. Екіншіден ПТС-те көліктің мәліметтерімен қатар неше иесі болды соған дейін көрсетіледі. Келісім-шарт ПТС-те көрсетілген соңғы иесімен жасалу керек. Сонымен қатар сол ПТС-ке жаңа иесі ретінде сіздің данныйларыңыз жазылып, оған сіздің және сатушының қолы қойылады. Бұлар дұрыс болмаса ГАИ-де жағдайыңыз қиын болады.

5. Қазақстанның кеденінде талонды алуға ұмытпаңыз

Аман-есен көлікті Ресейдің тіркеуінен шығарғаннан кейін, ұмытуға болмайтын тағы бір мәселе бар. Яғни Қазақстанның шекарасын өткен кезде кеденшілерден көлік әкеле жатырмын деп, талон алып алыңыз. Оны толтырғаннан кейін, печать басып береді. Бұл құжатты мекен-жайыңыз бойынша көлікті тіркеуге қояр кезде ГАИ-ге бересіз.

Негізі осы. Ал алда-жалда келісім-шарт дұрыс толтырылмай, я ПТС-ке атыңыз жазылмай қалып, инспектор құжаттарыңызды қайтарып берсе, байбалам салуға асықпаңыз. Мәселеңіздің құны 10 мың рубль. Бұндай жағдай біздің де бастан өтті, осы проблемаға ұрынған басқа қазақтарды да көрдім. Құжаттарымды қайтарып берген инспектор «мен бірінші, әрі соңғы емесімді» айтқан болатын. Сондықтан біле жүргендеріңіз дұрыс. Немесе Ресейге таныстарыңыз көлік алуға кетіп бара жатса, ескертіңіз.

Айтпақшы ұмытып бара жатырмын, Ресейде алған көлігіңізге страховканың қажеті жоқ. Заң бойынша келесі тіркеуге қойғанша 10 тәулік сақтандырылмай жүре аласыз.

Үшінші ойыннан кейін іле-шала үш бүтін оннан бесінші төртінші ойын өтті. Бұл 1/8-дік алғашқы айналымды тәмамдайды.
Иә, осы күні жюриде ескі де жаңа тұлғалар келесі межеге өткен командаларға тағы да үш команда қосып беру шешімін жасады.

Игі емес дәстүр бойынша, бұл ойынға да бір команда келе алған жоқ. Бұл жолы — «13 аймақ», болашағынан үміт күттіретін команда. Бірақ ұйымдасу (тіпті ойынға даярлық жөнінде де) жағынан немқұрайлы қарайтын топ. Айтып-айтпай не керек, екінші ойын қатарынан 4 командалық ойын. Обалы нешік, бұл жайт сапасына теріс әсер етті дей алмаймын.

Сәуір айының 16 мен 17-ші жұлдыздары Қ.Қуанышбаев атындағы мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық драма театрында режиссер Сайлау Камиевтің «Жекпе-жек» мелодрамасының премьерасы өтуде.

Аталмыш туынды қырғыз драматургы Мар Байжиевтің «Дуэль» шығармасының желісі бойынша сахналануда. Оны қазақ тіліне аударған қойлым режиссері, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері — Сайлау Камиев.

— Жалпы бұл драматургияның қазақ тілінде аудармасы бар. Мен оның 1-2 нұсқасын оқып көрдімдағы, сахналайтын болғандықтан өзімнің аударғаным дұрыс болатын шығар деп ойладым. Мар Байжиевтің өзінің тұпнұсқа тілі орысша екен. Содан мен түпнұсқаға жақын, автордың өзінің стилін, драматургияның өзінің жазылу тілін сақтай отырып аударайыншы деген ой болды. Аудармамды жасап көргеннен соң біраз адамдарға оқытып көрсем жаман емес деген пікірлер алдым. Содан өзімнің аудармамды қоямын деп шештім. Бұл материал біздің Қазақстанның сахналарында жүріп жатыр, бұрын да қойылған, алдағы уақытта да қойлатын шығар, — деді С.Камиев.

««Жекпе-жек» деп автор қандай жекпе-жекті суреттеп отыр?», «Пьесаның атауын неге «Жекпе-жек» деп қойды?» деген сұрақтарға шығарма желісінен қысқаша мәлімет берер болсақ…

«Жекпе-жек» мелодрамасы екі адамның махаббат жолындағы қақтығысын суреттейді. Бас кейіпкер Нәзи көңілдесі Ескендірмен теңіз жағасына демалысқа барғанында өмірінің күрт өзгеріске ұшырайтынын үш ұйқтаса да түсіне де кірмейді. Ескендір-Нәзи-Әзиз арасындағы орын алған махаббат хикаясы спектакльдің басты оқиға желісі болып табылады.

— Бұл пьесадан басты кейіпкер Нәзи деген қыздың тағдыры мені қатты қызықтырды. Сол бойжеткеннің тағдырына азамат ретінде, ер адам ретінде қарадым, көрдім және дәл сол тағдырды мен сахнаға алып шыққым келді. Қазір ол өзекті тақырып. Себебі қазіргі уақытта өзіне «дос», «демеуші» тапқысы келіп сондай өмірді аңсап жүрген қыздар да баршылық. Кейбіреулер «дос», «демеуші» тауып алғаннан кейін басқа тығырыққа тығылғанда неге ғана осылай істедім екен деп өкініп жүргендері де бар. Былай қарасаң бұл қазіргі жан-жағымызда болып жатқан дүниелер ғой. Азамат ретінде өзімнің көзқарасымды білдіргім келді. Және де ешуақытта өмірді қайта бастау, өмірде қателескен кезде, адасқан кезде психологиялық дағдарыстардан шығу, шыға білу, жеңе білу және сол көп жеңілістің артында үлкен бір жеңістің шығатынын, көкжиектің артында да көкжиек бар екенін халыққа көрсеткім келді. Бұл жерде Нәзи деген қыздың тағдыры баяндалады. Ол қыздың ұлты жоқ. Ол тек қыз бала. Ал қыз баланың тағдыры ұлтқа, ұлысқа қарамай ұқсас болып келеді, — деді режиссер.


«Жекпе-жек» қойылымының 16 сәуірде болған премьерасында бас кейіпкерлерді Нартай Сауданбекұлы, Алтынгүл Серкебаева, Олжас Жақыпбек ойнады.

Нәзиді сомдаған Алтынгүл Серкебаева өте жас актриса, әрі осыған дейін үлкен рөлдерде ойнамағандығын айтқан Сайлау Камиев:
— Алтынгүл театрға өткен жылы ғана келген. Онымен осы қойылым барысында көп сөйлестік, көп пікірлестік. Барымша сол қыздың пікірін тыңдап, табиғатынан шығуға тырыстым. Көбінесе оның бойындағы бар адами қасиетін, актерлік патенциалына көбірек қарадым. Бұл жерде режиссер екенмін деп диктатор болмауға тырыстым. Өйткені мен режиссер ретінде өзімнің мақсатымды білдім. Музыканың өзін таңдаған кезде Алтынгүлдің талғамымен ақылдаса отырып, арасындағы драматургиядан бөлек детальдарды сахналамас бұрын әңгімелесіп көріп шығарып жаттық. Ол қыздың жастығы, таланттылығы, дарындылығы әрине ол өз алдына бір төбе. Маған дәл сол қыздың тап келгеніне өте қуаныштымын, — деді.

Мелодраманың 17 сәуірдегі қойылымында бас кейіпкерлерді Қаллеки театрының әртістері Мейрам Қайсанов, Ержан Нұрымбет, Нартай Сауданбекұлы ойнайды.

— Мен осыған дейін Қ.Қуанышбаев театрының сахнасында «Қыз Жібек» драмалық трагедиясын қойған болатынмын, одан кейін «Бейбітшілік пен келісім» сарайында «Қозы Көрпеш пен Баян Сұлу» мюзиклн қойдым. Менің негізгі мамандығым музыкалық театр режиссері. Ал бұндай драмалық дүниеге бірінші рет келіп отырмын. Бұл дүниеме өнер ортасында жүрген достарым ашық пікірлерін білдіріп жатыр, ал әлеуметтік желідегі пікірлер әзірге жаман емес. Мен бірақ та сол күні көрермендер арасында театр сыншылары да болғандығын байқадым. Журналистер көргенін жазып, ақпарат тарата бастайды ғой. Ал театр сыншыларынан қорқу керек. Олар мүмкін бүгін екінші құрамды көруге тағы келетін шығар. Кейбір театр сыншылары қойылымды 5-6 рет көргеннен кейін барып сын жаза бастайды. Сондықтанда менде қазіргі уақытта сондай бір кереметтей пікірлерге мен күшті етіп жасадым деген көңіл-күй ешқашан болмайды. Мен қашанда шығармашылық ашпын. Әсіресе мен енді бастап жатқаннан соң жоспарларым өте көп, — деп режиссер Сайлау Камиев ағынан жарылды.

Айта кетейін, Мар Байжиевтің «Жекпе-жек» туындысы – бірнеше тілге аударылып, Қазақстан, Болгария, Венгрия, Германия, Польша, Швеция, Аустрия, Румыния сынды бірнеше елдерде сахналанған танымал туындының бірі. Шығармада әр заманның өкілдерінің шынайы бейнесі суреттелген. Бүгінгі ұрпақ рухани құндылықтан ажырап, азып-тозып бара жатқан жоқ па… Мар Байжиевтің «Жекпе-жек» пьесасы әр заман ұрпағының, ішкі көзқарас тартысы арқылы адами құндылықты іздеуге шақырады…