Қазақстандық желі қолданушылары Марк Цукербергтің кінәсін мойындап, кешірім сұрауын талқылап жатыр.

БОЙЫМЫЗҒА СЕНІМДІЛІКТІ ҚАЙТАРАЙЫҚ!

Өзімізге деген сенімді жоғалту арқылы көп қиыншылыққа тап болуымыз мүмкін. Бұл қиыншылықтар сабақтан, жұмыстан, тіпті достармен бірге өткізген қызықты сәттерден ләззат алуға кедергі жасайды. Осындай жағдайға тап болмас үшін, өзіңізге сенімділікті қайтарудың жолдарын іздеңіз.

Жұмыс бойынша ақпарат құралдарына мониторинг жүргізуге тура келеді. Соңғы екі-үш жылда байқағаным, интернет-басылымдарда (тіпті, офлайн-баспасөзде де) халықаралық мағынасы бар белгілі бір сөздер үнемі қате жазылып келеді (әсіресе, терминдер, кірме сөздер, басқа да ұғымдар). Көзіме жиі түскен бес сөзді айтайын. (Мысалдар ақпарат құралы деген мәртебе-дәрежесі бар, неғұрлым салмақты ресурстардан алынды).

Жиі қате жазылатын сөздердің бестігі:

1. Мораторий (көбіне «мараторий» деп жазылып жүр, «мороторий» деп жазып қоятындар да бар)

«Алаш айнасы»



КТК



«Егемен Қазақстан»



«Азаттық»



«Ана тілі»



«Алматы ақшамы»



«Түркістан»



"Қазақ әдебиеті"



2. Интеллигенция (Журналистер «интелегенция», «интелегент» деп жаза береді)

«Алаш айнасы»



Qamshy.kz



Kaztengrinews.kz



«Егемен Қазақстан»



«Азаттық»



3. Провокация

«Алаш айнасы»



«Жас қазақ»



«Ана тілі»



4. Бойкот (Екі журналистің бірі «бАйкот» деп жазса, таңғалмаймыз)

Kaztengrinews.kz



BAQ.kz



Today.kz



Naryk.kz



«Азаттық»



«Жас Алаш»



«Алматы ақшамы»



5. Диктофон (Басылымдарда «диктАфон» деген сөз өте-өте жиі ұшырасады)

«Алаш айнасы»



«Ақ Жайық»



«Егемен Қазақстан»



Baribar.kz



«Азаттық»



«Ана тілі»



«Алматы ақшамы»

Даннинг-Крюгер эффекті — ақымақ адам қателеседі, бірақ өзінің топастығынан қателігін түсіне алмайды. Толығырақ айтқанда: Білімі, біліктілігі төмен адам қате шешім шығарады, сәтсіз әрекет істейді, алайда төменбіліктілігінің кесірінен өз қателігін түсіне алмайды.

Қателігін түсіне алмау өзінікі дұрыс екеніне сенімді ете бастайды, осылайша өзіне деген сенімділігі арта бастайды және өзін жоғары бағалай бастайды. Даннинг-Крюгер эффекті психологиялық парадокс, төменбіліктілер өздерін профессионал санайды, ал жоғарыбіліктілер өздеріне күманмен қарайды.

Яғни, ақымақтау адамның өз деңгейін шынайы бағамдауы үшін тәжірибесі және біліктілігі жетіспейді. Сондықтан да өзінің мықтылығына аса сенімді, тіпті негізінде олай болмаса да. Ал тәжірибелі адам бұрынғы қателерін, кемшіліктерін білгендіктен, сараптай алу қабілеті болғандықтан өзінің мүмкіндіктерін төмен бағалайды, тіпті өзінікі дұрыс болса да. Бәлкім осының салдарынан болар, төмен деңгейдегі немесе интеллекті төмендер жақсы жерде қызмет етеді де, ақылдылар оларға қызыға қарайды?

Қазіргі заманның нашар тұстарының бірі: өзіне сенімділердің ақымақ болуы, ал кішкене болса да ой-қиялы мен түсінігі барлардың күманға толы болуы және тәуекелге бара алмауы. © Бертран Рассел

Алаяқтық синдромы туралы бұрын жазған едік, мына жерден оқыңыз.

Крюгер мен Даннинг осы тақырыпта түрлі эксперименттер жасаған екен. Солардың нәтижесі бойынша адамдар қай салада болмасын мына басты 3 пункт төменбіліктілерде кездеседі:

• Өз мүмкіндіктерін асыра бағалайды;
• Басқалардың жоғары деңгейін адекват бағалай алмайды;
• Өз біліксіздіктерінің тереңдігін түсіне алмайды.

Бір эксперименттен кейін бір бірінің нәтижелерімен танысып шығуға беріпті. Жоғарыбіліктілер өздерінің деңгейлері жоғары екенін түсініп, өздерін төмен бағалауды қойып, өздеріне деген сенімділіктері арта бастаған.

Ал төменбіліктілер жоғарыбіліктілердің нәтижелерімен танысса да, бәрібір өз ойларынан айнымапты, өйткені басқалар өздерінен жоғары болады деп ойлай алмайды.

Жалпы таныс жағдай ма? Біздің қоғамда, саясатта, өнерде, ақпарат саласында, спортта, мемлекеттік қызметте, ғылымда көп кездеседі. Менмендік, тәкаппарлық, өзімбілемшілік, менсінбеушілік басым болады мұндай типтерде. Резюмесінде «ағылшынды сөздікпен білем, Ворд білем» деп жазатындар, кез келген тақырыпта сарапшы болып пікір айтатындар, болмашы нәрселерді ғылым деп лепіріп отыратындар, Шыңғысханды қазақ дейтіндер, интеллектсіздіктерін костюм-шалбармен жауып жүретіндер, өз саласын жақсы білмесе де басшылығымен бірге көтеріле беретіндер, талантсыз «шығармашылық» адамдары, токшоуларда су әңгіме айтып отыратын «тұлғалар», логикасыздықтарын дін, діл, тілмен бітейтіндер, нашар семинар-тренингшілер, тобыр юмористері — осы эффектке сай адамдар.

«Надандықтан білім іздеу емес, өзіне сенімділік көбірек туады» © Дарвин

Әйнегі арзан қауырсын қара көзілдірік киген таксиші жігіт бит тістеген әйелдей сағызды алдыңғы тістерімен былай да солай уатып, иегін дір-дір етіп әлі шайнап келе жатыр. Тіпті түкірігін көпіршітіп шашып, сағызын үріп-жарып алды. Мен терезеден көз алмай сыртқа келе жатқаныммен оның жалтақ-жалтақ етіп бетіме бір, қысқа етегім жетпей қалған жалаңаш тіземе бір көз жүгіртіп отырғанын сезіп келемін.
Төбесіне тырбиған сұр жыңғылдар өскен құм төбелердің арасынан үйлердің мүк басқан сарғыш шатырлары да көріне бастады. Ауылдың бейнесі салақ әйелдің көйлегіндей солғын тартыпты.
Ана төбелердің бержағында орналасқан бейіт қоршауы ентелеп жол жиегіне жетіп қалыпты, мола көбейген ғой. Таксиді тоқтатып, далаға шықтым. Бұрын бейіт қоршауының ең шетіне қаланған бауырымның бейітін әрең таптым, ортасына қарай жылжыпты. Күн жеген құлпытастың жазуы өшуге айналған, бейіт тастары мүжіліп, үгітілілген. Менің де сағынышым сейіліп, күрсінуім азайыпты. Көзімнен жас шықпады, мұңайған да жоқпын.
Қаңылтыр көліктің қабырғасын сөгіп түсірердей даңғырлатып магнитафонның музыкасын бар дауысына шығарып қойған мына есалаң таксишімен ұрысайын дедім де ерініп қалдым.
-Болат ақаның қызысыз ба?
-Ммм…
-Болат ақа дүкеннің алдында мас болып жүр екен, басым ауырып тұр деген соң шамалы ақша беріп кетіп едім алдында…
— Ммм…
-Сізді бір жерде бастық дейді ғой…
-Ммм…
Әкемнің оған қарыз екенін ескерте отырып, мас болып жүргенін қоса атап өтіп өзінің пәсін көтеріп алғысы келгендей қауырсын көзілдірігін бір дұрыстап, иығын қомдап қойды. Базардан алынғалы үстінен шешіліп көрмеген кір-кір көйлегінің жағасын дұрыстап, көзілдірігінің үстінен маған қарады.
Кешке таман Болаттың қызы келіпті деп көршілер, туыстар жинала бастады. Амандық-саулықтан соң әрқайсысы бастан аяққа дейін сын көзбен мұқият қарап алып жатқандарын байқадым. Ертеңгі күнге талғажау қылар жаңа өсек керек шығар оларға.
Шай ортасында сыртқа шықпақ болып ауызүйге шықсам қазан жақта жүрген келіндердің бірі есік алдында сыңары тоңқайып жатқан туфлиімнің бірін аяғына өлшеп киіп қарап тұр екен. Ыңғайсыз жағдайдан аулақ қашып, әзілге көштім:
-Ініме дұрыс қарап жүрсең, туған күніңе беріп жіберемін осындай туфли. Бетіндегі қоңыр секпілдерді қанға тотыға қоюланып, ұялып қалды.
Көктемнің жылы күні болса да үстіне киіп алған қалың тоқыма көйлегінің етегі делеңдеп ана жақтан Моника жүгіріп келе жатыр. Елуге жақындап қалған жасына қарамастан ақыл есінің кемдігі мен тілінің мүкістігіне бола бала-шағаға дейін Моншақ деген әсем атын ұмытып, Моника дейтін. Еркелету ме, көзінің қыли, мұрынының пұшық екенін мазақтап, ұсқынсыз түрін сұлу Моника Беллучимен салыстырып атады ма, ол жағы маған әлі күнге белгісіз. Бас салып құшақтап, түсініксіз былдырлап асығыс сөйлеп жатыр. Мойыныма ып-ыстық жас тамып кетті.
-Қой, Моника, үлкен қыз жылай ма? Болды, қой, -деп арқасынан қағып жұбатсам да қояр емес. Бетімді сүйіп-сүйіп, сілекейден құрғақ жер қалдырмады. Айран ішті ме, әлде құрт жеді ме білмеймін, сүйген жерлерінен ашыған сүттің иісі шығып тұр.
Құлағындағы ауыр темірден соғылған сырғасы дір-дір етіп солқылдап тұрып жылайды. Бұрын тілін аздап түсінетін едім, қазір тіпті ұмытыппын.
Мені босанар уақытында шешем перзентханада Моникамен бірге жатыпты. Құшағындағы балпанақтай сәбиін кеудесіне басып, қуыршақтай қызықтап жүрген кезінде туыстары бала бағуға оның қабілеті жоқ деп алаңдап, ұйықтап жатқан кезінде жөргекке оралған бөбегін баласы жоқ ерлі-зайыптылардың құшағына салып жіберген. «Бөпесінің жоқ екенін біліп Моника аңырап жылап, ешкімге жұбанбады. Сүт толған омырауы тасырайып, кейін жара болып, әбден қиналды сорлы» деп айтып отыратын мамам. Өксігін басып, жасқа шыланған дымқыл кірпіктерін үздіксіз қағып, көзін жыпылықтатып, мамамның қасына келіп жөргектегі маған ұзақ қарап отырады екен.
Желкілдеп көз алдында өстім Мониканың. Ағайындарының үйінде тұратын Моникадан су тасу, қой бағу, егіннің шөбін жұлу жұмыстары артылмайтын. Қолы босағанда бізбен бірге доп ойнайды. Ойнап жүріп елеусіздеп келіп мені құшақтап алу, балалармен керіскенде қарсыласымды мен үшін түйіп құлатып жіберу сияқты қылықтары үйреншікті болып кетті.
Міне, сол Мониканың жүрегі жарылардай егіліп жылап тұрысы мынау. Көз жасының білегімен сүрте салып, етегін түріп, қарынындағы бір қарыс тыртықты көрсетіп жатыр. «Қой, ұят болады» деп етегін жапқаныма қарамастан былдырлап айтқан арызынан жақында соқырішектен ота болғанын түсіндім.
Ауылда болған екі-үш күнімде Моника менің жанымнан шықпады. Таң атпай тістері түсіп қалған қызылиегін мыжырайтып күлімдеп келіп тұрады. Кеш батқанша менің жанымда.
Ойыма қай сайтан салғанын кім білсін:
-Бөпенің папасы кім?-дедім қолымда әлди жатқандай құшағыммен ауаны қармап көрсетіп. Шошынып қарады. Құбыжық көргендей тоқыма көйлегінің етегі далаңдап жүгіріп кетіп қалды. Және жолында жатқан құман-шылапшындарды аяғымен қағып, ауызүйді азан-қазан қылып кетті.
Кешке қарай ретсіз қиылған шашы жалбырап, есік жақтауынан сығалап тұрған Мониканы көрдім де сыртқа шықтым. Айналасына алақ-жұлақ қарап алақаныма бірдеме қыстырып жатыр. Әскер киімін киген үш жігіт түскен ескі фото. Шеті жиырылып, бояуы өше бастаған сарғыш фотоға үңіле қарап, екі орыс жігіттің жанында тұрған сұлу мұртты жігітті шырамытқан сияқтымын. Саржа әженің Алматыдағы үлкен ұлы болса керек. Ауылда өткен бір-екі тойға келген кезінде дене бітімі сұлу жігіт ағасын ауылдағылар тамсанып біраз әңгімелеп еді. «Әйелі театрда ойнайды екен», «Ұлдары шетелде оқиды екен», «Саржаны келесі жылы шетелге курортқа алып барамын депті», «Профессор екен өзі», «Тіпті ана жарымес Моникаға да сырға алып келіпті» деген әңгімені аңыз айтқандай өршітіп еді.
Саржа кемпір кенже сіңілісі Мониканың ақыл есі кем болса да мүгедектерге арналған үйге тапсырмай өз үйінде ұстады.
Суреттегі мұртты жігітті нұсқап «Бәбә» деді. «Папа» дегені шығар. Көзінің ағы молайып, жан-жағына ұрланып қарады да саусағын ерініне тақап «Түшшшшш» деп ымдады. Неге екенін өзім де білмедім, бұрыннан өзім білетін құпия сияқты, бұған аса таңырқай алмадым. Мүмкін тосын жағдайларға, ақылға сыймайтын кейбір келеңсіздіктерге, небір сорақылықтарға әбден етім үйреніп қалған шығар.
Таңертең күн шықпай қалаға кеттім. Ұйқысынан тұра сала арсалаңдап біздің үйге жетіп келген Моншақ менің кетіп қалғанымды естіп мұңайған шығар, мүмкін қорсылдап жылады…

Коринф каналы — Грециядағы Эгей Сароникалық шығанағы мен Коринфтік Ион теңізі шығанағын байланыстырады. Пелопоне түбегін материкпен байланыстыратын Коринфтегі Isthmus арқылы қазылған. Бұл канал атауы қаланың құрметіне берілген. Аралдың батыс жағында орналасқан Коринфт каналының ұзындығы 6,4 шақырым, ені 21,3 метрді құрайды. Каналдың екі жағында орналасқан жердегі жартастар максималды биіктігі 63 метрге жетеді. Коринф каналы қазіргі заманғы кемелерге қызмет ете алмайды. Негізінен арна қабырғалары табиғи әк тастан құралған. Арна арқылы бір рельстік және үш жол көпірін өтеді. Сонымен қатар, арнаның екі жағында суасты көпірлер де жұмыс істейді. Коринф шығанағының б.з.д 602 жылдары басталған ежелгі Коринфтік шығанағын Сароникпен байланыстыру жұмысы 2500 жыл өткеннен кейін шындыққа айналды.



Коринф каналы құрылысы алдында Эгей теңізінен Адриатикаға дейінгі теңіз жолдары 400 километрді құрады, өйткені ол Пелопоннес айналасында бүгілуі керек. Сондықтан, мұндай құрылымды құру қажеттілігі көне замандарда грек халқының алдында үлкен мақсат болды. Алдымен 7 ғасырдың аяғында Коринфтің Периантері басқарған арнаны салу әрекеті басталды. Дегенмен ол заманның техникалық мүмкіндіктері мұндай ірі жобаны іске асыру жеткіліксіз болды. Жоба Ұлы Александр сияқты, Рим императорлары Юлий Цезарь және Калигула мен Нерон сияқты танымал адамдармен тығыз байланыста болды. Б.з. 67 жылында Император Нероның жобасы іске қосылды және жоба Қордың Қорғаныс шығанағының жағынан алғашқы 3000 метрді құруға көмектесті., бірақ жоба тоқтатылды. ақыр соңында, Нерон 69 ғасырда Римге оралғаннан кейін көп ұзамай көз жұмды. 1882 жылы құрылысы заманауи Коринф каналы басталды. Жобаның авторы атақты француздық сәулетші Фердинанд де Ледиспс — Суэц болды. 1893 жылы 28 қазанда құрлысты француздық француздар жасаған болатын. Алайда, саяхат жолдары сол күнге дейін жалғасып келе жатқан таңғажайып кезеңді құрды. Канал жылына 15 мың кемелерді өткізеді. Арнаның таралуына, навигациялық мәселелерге және жиі көшкіндерге байланысты, мұнда ешқашан кеме қозғалысы анықталмады. Қазіргі уақытта канал негізінен туристік ретінде қолданылады. Әсіресе ескі жол көпірінен арнаның әсем көрінісі көрінеді. Ал кешке арнаның қабырғаларын жарықтандырғанда, таңғажайып ұмытылмас көріністерді көруге болады.





















Сурет уикипедия арқылы алынған.

Ақпараттың түпнұсқа сілтемесі www.ritebook.in/2014/02/Narrow-Shipping-Channel-Corinth-Canal.html

ТИІМДІ ОҚУДЫҢ 10 ЕРЕЖЕСІ

Кітап оқу үрдісін қалайша тиімді етуге болады? Белгілі бір кітаптың назарыңызға лайықты екенін қайтіп түсінуге болады? Оқыған нәрсені қалай ұзақ уақыт есте сақтауға болады?

1. Кітаптар тізімі
Адамдардың көбісінде кітапқа деген қызғаныш пен енжарлық араласқан біртүрлі сезім бар. Біз кітап сатып алуды, оларды сөрелерде жинағанды ұнатамыз, бірақ сирек оқимыз. Оқылмаған нәрсе жиналған сайын оқу құштарлығы да төмендей береді.
Алдын ала кітап сатып алмаңыз. Бір немесе екі кітап сізге жеткілікті. Қалғандары оқу тізімінде тұрып, өз уақытында оқылады. Сүреттермен безендерілген, қымбат басылымдарды аз сатып алуға тырысыңыз. Бұл жақсы сыйлық, бірақ өзіңізге емес.

2. 50 бет ережесі
Өмір тым қысқа, уақытты тек қызықты кітаптарға құртқан жөн.
Қызықсыз және пайдасызды тезірек ысырып тастауға тырысыңыз. Ол үшін кітаптың алғашқы 50 бетін оқыған жеткілікті. Алғашқы 50 бетте тартып әкетсе, соңына дейін солай болады, әкетпесе — ондай боп тұрады өмірде.
Жаман кітаптарға екінші шанс бермеуге тырысыңыз. Жыл сайын айналаңызда жүздеген, мыңдаған жаңа әрі қызықты кітаптар басылып шығады.

3. Кім жазды және не жайлы
Оқу алдында кітаппен танысыңыз: аутыр және кітап туралы оқыңыз, мазмұнын зерттеңіз. Осылай сіз оқуыңызға дұрыс бағыт бересіз.
Оған қоса, оқудан бұрын өзіңізден сұраңыз: Кітаптан не білгіңіз келеді, ол қандай пұрабілеміңізді шешуге көмектесе алады? Бұл оқу барысында сізге керекті мәліметтерді алуға көмектеседі.

4. Әлтернатив форматтар (қағаз кітаптың сан түрлі баламалары)
Кітап оқу тəсілдеріне келгенде əлем аянып қалмаған. Заман талабына сəйкес кітаптың алуан түрлі форматтары бар: мақалалар, аудиокітаптар, подкастар, инфографиктер, лонгридтер және дайджестер.

5. Қарындашпен оқыңыз
Қолыңызға қарындаш ұстап қана кітап оқуға кірісіңіз. Кітап оқып жатып маңызды жолдарды не дәйексөздерді белгілеп отырмасаңыз — оқығаныңыздың бәрі босқа.

Кітаптан мағына іздеп, сабақ алып отырмасаңыз, ол жай қана сөздер жинағы боп қала береді. Ал құмда шашылған аз алтынды ажыратып ала алмасаңыз, онда оқудың керегі не?

Кітап бетін оқыған кезде керекті сөздерін белгілеп, астын сызып, өз ойларыңызды еркін жазып отырыңыз. Кітапты тігілген қағаздар жинағынан биігірек зат етіңіз. Осындай саналы оқылған кітап қана шынымен сіздің кітебіңіз бола алады.

6. Күніне кемінде 30 бет
Әр адамның оқу ырғағы өзінше. «Марафоншылар» айлап оқиды, басылымның әр түйірін үзіп. «Спринтерлер» кітапты бірнеше күнде жүгіріп шығады. Алайда оқудың оңай да әмбебап формуласы бар. Ол сізді оқуға ынталандырып, қызығушылығыңыз бен күшіңіз аяқталмай тұрып оқып бітіруге көмектеседі.
Күніне бір сағаттан аз емес және тәулігіне 30 беттен кем емес оқуға тырысыңыз. Осылайша аптасына бір кітаптан оқисыз. Бұл жылына 60 кітап — өте жақсы көрсеткіш!

7. Жанырларды араластырамыз
Әркімнің сүйікті жаныры бар. Алайда детектив романдар не бизнес-әдебиетке тым үңіліп кетсек, шамадан артық кетіп қаламыз. Тіпті күшті кітаптар шаттандырмай кетеді.
Ондайда жанырды ауыстыру пайдалы. Кітаптарды көктейіл құрамдастарындай араластырыңыз. Нон-фикшіннен кейін қазақ классикасының бір томын, одан соң фантастиканы, ал сосын келіссөздер жайлы оқыңыз.
Әдеби жанырларды кезектестіре білу — тоныста болудың және оқырмандық ой-өрісті дамытудың өте жақсы әдісі.

8. Оқығаныңыз туралы жазыңыз
Егер тиімді оқысаңыз, сізде оқығаныңызға қатысты сетаттар, үзінділер мен ойлар жинақталады. Бұл бағалы мәлімет, нағыз кітап өзегі.
Өз кітап блогыңызды ашыңыз. Оқығаныңызға пікір жазыңыз, сетаттармен бөлісіңіз. Оқу тізімін жариялаңыз, жаман басылымдарды балағаттаңыз, жақсыларды мақтаңыз. Бұл үшін Facebook та жарайды. Ешқандай арнайы жазушылық әбілеттер қажет емес.

Осылайша сізде сетаттар мен үзінділерді сақтайтын жер пайда болады, ал достарыңызда – сізді жақсы көруге қосымша себеп.

9. Белгілемелерді қайта оқу
Кітап белгілемелерін қайта оқып отыруды дағдыға айналдырыңыз. Кітаптың бірнеше бетін қайырып қойсаңыз, онда сізге кітап қорыңызды іріктеп шығу үшін жарты сағат та жеткілікті болады.
Қайталау — білім атасы. Осылайша негізгі едейлерді тәжірбиеде қолдану оңай болады.

10. Оқығаныңыз туралы пірезентешін жасау
Кітапта оқығанды ұмытып қалмау үшін ол туралы достарыңызға айтып беріңіз. Өз достарыңыз арасында не отбасында тіпті «семенарлар» өткізуге болады.

Сонымен, жоғарыдағы кеңестерге кішігірім қортынды жасаса, мынадай болмақ:
— Кітап жия бермеңіз, күніне кем дегенде 30 беттен оқып отырыңыз.
— Кітап туралы алғаш 50 беті бойынша ой түйіңіз.
— Түрлі жаныр және балама форматта оқып көруге ұялмаңыз.
— Міндетті түрде сетат көшіріп, жазба жасап отырыңыз.
— Олармен блогта бөлісіп, таныстарыңызға пірезентешін жасап отырыңыз.

Желі қолданушылары өзбек президентінің Абайды насихаттау туралы қаулысы мен көрісу күнін талқылап жатыр.

Желі қолданушылары Сарыағаштағы зорланды делінген 7 жастағы баланың дауын талқылап жатыр.

Бұл видео 2016 жылғы Жас мамандар арасындағы жайдарман сайысына арнап жасалған. Әуесқой ойын видеосы мына жерде бар.

Каналға жазылып қойыңыздар!