Сүйіктісін асыға, сабырлы кейіппен күте жерге Қыс кіріп келеді. Жүзінде күлкі болады… Сүйіктісін көремін-ау деген үмітпен асықтығой, шіркін! Жайдары мінезін танытты… жерде аздап күн жылып тұрады. Уақыт өтті, күткен ғашығы әлі келмеді. Ашуға булықты, жүзінің суығы сондай аққан жасы, қар болып жерге түсті. Келіп қалар деген үмітпен ашулы жүзін аздап күлімсіретті. Келмеді… Қаһарлана ашу шақыра бастады, қатты күрсінді… күрсінісі жерге жел болып келді, ашу үстіндегі күрсінісі боранға ұласты. Еңк-еңк жылады, аққан жасы қар болып жерге домалады. Аздап тағы күлімсіреді, жердегі қар ери бастады… шыдамы таусылып, жүзін қайта мұң басты, жерде қатты аяз болды. Еріген жасы мұз болып қатты… жер тайғақ болды. Сүйіктісін сарыла күткен Қыс уақыт жақындаған сайын алып-ұшып, жүзіне күлкі үйіріле бастады… жерде күн шықты. Тағыда көре алмай қаламынба деген ой келді… түрі бұзылды, ашуын сілкіп-сілкіп жіберді… жерге қайта қар жауды...үһ! деп қатты күрсініп еді… жерде жел тұра бастады. Көктемді есіне алып күлімсіреді, өткен жылы көре алмай кеткен өкініші қайта оралып, жерді қайта аққан суық жасымен көмкеріп тастады. Осылайша сүйіктісін жолықтыра алмай Қыс жолымен кете барды…
Сүіктісін сағынған Көктем алып-ұшып жүгіріп келеді… жүзінде күлкісі бар еді… бірақ сүйіктісіне жете алмады… тек Қыс қалдырған суық жасын қолына алып, бауырына басып өксіп-өксіп жылап алды. Азда болса сүйіктісінен қалған қарды көктемнің көз жасы шайып жіберді. Сүйіктісінен қалған естелігін жоғалтып алғанына қатты өкінді...үсті басы быт-шыт болды… жер лайланды… күрсініп әбден жылады… жерде күн күркіреп, жауын жауды. Аздан соң есін жыйды...Қысты іздеп барамынғой… мүмкін жолығармыз… Сондықтанда өзімді күтейін деп әрлене бастады. Сұлуланды, тез-тез сүйіктісінің жүрген жолымен қуып жетпек болды. Асықты. Әлсін-әлсін жылап алады… жерде жауын жауады. Бойын қайта түзеп, қайта әрлене бастайды… көктемнің аққан жасынан жер көктеген үстіне көктейді… Осылай сұлуланып сүйіктісінің ізімен кете береді… жерде жылу пайда болады.
Жаз Көктемнің сүйіктісінің жолымен асығып бара жатқанын көреді. Қуанады, ақ жол тілеп шығарып салады… жерде күн шуағын шашып ыси бастайды. Үнемі күліп жүретін Жаз, Көктемнен қалған әдемі естеліктерді жылытып, одан сайын құлпырта түседі. Сүйікті Күзді сағынып, күтіп жүреді. Күз келеді деп айналаны әрлейді… жерде жемістер пісе бастайды, күн шуағын аямай төгеді. Төзімі таусылады, еңкілдеп жылап алады, Жаздың аққан жасы жерге ақ жауын болып тамшылайды. Әбден шаршайды, әлсін-әлсін күрсініп қояды… күрсінісі жерге самал жел боп келеді. Осылайша асыға күткен сүйіктісі Күздіңде келер уақыты таяп қалады. Қуанады, бірақ көре алмай қаламын-ау деген өкініші жерге аздап салқындық сыйлайды. Сонымен артына жәймендеп көз тастап кетер жолымен жылжи береді.
Күз асығып Жазды көремін деп жүгіріп келеді. Өкініштісі, тек кетіп бара жатқан Жаздың арқасынан қарап, қол бұлғаған күйі қалады. Қарап ұзақ тұрады. Тым болмағанда көрдімғой оны, деп сағынышты жүзіне күлкі үйіріледі. Жерде Жаздан қалған аздаған жылулық сақталып тұрады. Сүйіктісен қалған естелікті бұзғысы келмей сүйсініп ұзақ жүреді. Дегенменде шыдамы бітіп, кеудесін өкініш кернеп жылап қоя береді. Күзден аққан жас жерге сел болып ағады. Қатты күрсінеді… жердегі жылу бір пәсте таусылып, салқын түсе бастайды. Өксігін баса алмай Күз ұзақ жылайды, ашуға булығады… жерде қатты жауын жауып, сұрланып, жел тұрады. Буырқанып, бұрқан-талқан болған Күздің көзінен жас кетпейді.Осылайша өзінің сүйіктісінің жолымен кете барады… Осылайша ғашықтар көрісе алмай әлемді айналып жүре береді.
Әр мезгіл өзінің сағынышына қарай сыр шертетін сияқты көрінді мен үшін. Сондықтан тек өз ойыммен қысқа етіп жазып шықтым. Биылғы Қыс сүйіктісін қатты-қатты сағынған секілді болдыма? Қалай өзі? Ашуы әліде қайтар емес.

Doing a Bradbury. Тек қана Австралияға тән осындай тұрақты сөз тіркесі бар. Мағынасы «еш күш салмай табысқа жету» дегенді білдіреді. Тіркестің пайда болуына спорт тарихындағы аса бір таңғажайып оқиға себеп болды.

Елді басқан түсі суық Заман кетпей-ақ қойды, Ақ Патша тағынан кетті, сонда да халық жай таппады. Үлкен індет елге тарады. Адамдарды адастырды. Ауылдар да жаяр малдары жоғалып, күнкөріс мал көзінен айырылған ел де аштыққа ұшырады.
Аштықты өткерген, жайлауға көшетіндей малы қалмаған қыстақтағы ауылда кемпір мен шал тұрыпты. Бала сүймепті.

31 арнаның» эфирінде «Метро» реалити-шоуының кезекті маусымы басталды. 2013 жылдың қыркүйегінен бастап бағдарламаның жүргізушісі болып келген Вадим Фишерді белгілі шоумен Данияр Батырбаев алмастырады. Ал Вадим, біздің естуімізше, Жаңа жыл қарсаңында Украинадан келген ару қызбен шаңырақ көтеріп, отбасылық өмірдің қызықтарымен әуре болып жүр екен. Көріп тұрғанымыздай, «Метро» бағдарламасы Вадимнің өміріне оң өзгерістер сыйлаған.
Естеріңізге салайық, реалити-шоу еліміздегі ең қымбат «түсірілім павильоны» саналатын Алматы метрополитенінде түсіріліп келеді. Қазақстандықтар үшін метро жай ғана қатынас құралы емес, сондай-ақ қаланың баға жетпес құндылығы, мақтанышы. Әлемдегі бірегей жобаның идеясын қазақстандық команда жасақтаған. Отандық көрермендер оған оң бағасын беріп үлгерген, қазірде бағдарлама жоғары рейтингке ие. Шоу «31 арнадағы» «Үздік телеойын» атанды. Реелити-шоудың бастамашылары – «31 арна» мен Алматы қаласы әкімдігінің қолдауына ие болған «Метрополитен» ҚМК.


Телешоудың ережелері қарапайым: 8 қатысушы жол бойында жүргізуші Данияр Батырбаевтың қойған сұрақтарына дұрыс жауап беріп отыруы керек (жолда 7 стансаны жүріп өтеді). Әрбір стансада дұрыс жауап бере алмаған бір ойыншы ойыннан шығып отырады. Ойлануға 30 секунд уақыт беріледі. Жауап беруге мүмкіндік алу үшін арнайы «жалаушаны» бірінші болып көтеру керек. Дұрыс жауап берген қатысушы ұпайы аз бір қарсыласынан құтылады. Ең соңында қалған ойыншы жеңімпаз деп танылып, 15 000 теңге көлемінде сыйлық алады. Ал суперойынға шыққан финалист екі есе көп ұтысқа ие болады.
Бағдарламаның режиссері Виктор Капицевтің айтуынша, шоу қазақстандық көрермендерге жақсы таныла бастаған, қазірдің өзінде қатысамын деушілер түсірілім алаңына ерікті түрде келіп жатыр екен.
— Біз бағдарламаны әлеуметтік белсенділігі жоғары, әлемде және елде болып жатқан оқиғалардан хабардар қазақстандықтарға бағыттадық, — дейді Виктор Капицев. – Өйткені бүгінде бұқаралық ақпарат құралдарының барлық түрі қолжетімді болды. Сөйтіп біз қазақстандықтардың жан-жақты, білімді, тапқыр, көңілді әрі артта қалмағанын дәлелдегіміз келді. Бағдарламаның басты мақсаты осы.
— Барлығын қызықтыратын сұрақ – бағдарламадағы тапсырмалар қаншалықты қиын?
— Сұрақтар түрліше, табиғат пен асханадан бастап саясат пен олимпиаданы да қамтиды. Негізінен, өмірдің барлық саласын қамтуға тырысамыз. Тәжірибе көрсеткендей, 35 жастан асқан адамдар басқаларға қарағанда білімдірек болып шықты. Дегенмен бағдарламаға белгілі бір ақпаратты білмейтін қазақстандық тап болса, біз оған әлемде болып жатқан жаңалықтардан хабардар болып жүруді үйреткіміз келеді.
— Виктор, жүргізушінің ауысқаны бағдарламаға қалай әсер етті?
— Әзірге айту қиын, бағдарлама эфирге шығып, рейтинг белгілі болған жағдайда ғана бұл туралы айтуға болады. Данияр Вадим сияқты емес. Оларды салыстыруға болмас. Даниярадың өзіндік ойынды жүргізу мәнері бар, ол шығармашылық адамы, тіпті дене бітімі мен терісінің түсі де өзгеше. Ол мүлде басқаша! Маған ол ұнап қалды.
— Жүргізушілерді де білім деңгейіне қарай таңдадаңыздар ма?
— Иә, осы рөлге үміткер болған он шақты жүргізушінің арасында кастинг жүргіздік, тапсырма ретінде оқиғаларды ойдан құрастырып, оларды шатастыруға тырыстық. Жүргізушілердің одан қалай сытылып шығатынын көргіміз келді. Өйткені біз түсірілім барысында бағдарламаға кедергі болмау үшін араласпаймыз. Себебі бұл реалити-шоу. Ал бізге керегі – ойыншының эмоциясы. Данияр осы сыннан өтті.

— Метро» бағдарламасы «31 арнаны» қалай сипаттайды?
— Біздің бағдарлама «31 арнадағы» «Үздік телеойын» атанғанын мақтанышпен айта аламын. Бағдарлама бұл арнаға барлық сипаты жағынан сәйкес келеді. Өйткені «31 арна» өзі көңілді, серпінді, танымдық арна ғой. Арна қандай болса, бағдарлама да сондай!
Айта кетейік, «Метро» бағдарламасының жалғасы наурыз айында түсіріле бастайды. Сондықтан көктемде Алматы метросының жанынан құр өтпеңіз.

Ал әзірге, ақпан айында «31 арнадан» бағдарламаны тамашалап, қатысушылармен бірге өз біліміңізді тексеріңіз!

Фугаға шалдыққан адам толық өзгереді, басқа біреуге айналып шыға келеді және бұрынғы сана-сезімімен ештеңе қалмайды.

Мені сюжет, сценарий қызықтырды және ол қызығушылық түсірілім біткенше «кетпей қойды». Егер фильм маған соншалықты ұнаса, жаман болмауы керек деп ойладым. Оның үстіне актриса ретінде әлі ешкім көрмеген жаңа амплуада ел алдына шығу, имиджді толық ауыстыру, мүлдем ерекше актерлік ойын көрсету де ықпал етпей қоймады.

Жуырда Петропавлға Нәсіпжан жеңгеміз келді. Ол суырып салма айтысты қалыптастырушылардың бірі, солтүстіктің тумасы, марқұм Ерік Асқаровтың жұбайы. Мен үшін бұл үлкен қуаныш болды. Себебі Ерік Асқаровтың жеке сайтын ашу туралы идея туып, соны ісе асырып материял жинап жүрген едік. Көп мәлімет айтып, 1990 жыл болған айтыстың видеосын берді. Соны сіздердің назарларыңызға ұсынамын.


Ерік Асқаров туралы Нәсіпжан жеңгеміздің әсерлі әңгімесін сілтемемен өтіп көре аласыздар.

Сочи Олимпиадасына кетер алдында Александр Данилов деген досым «Сочиде маған сәлем жазшы» деп өтінді. Жұмыстағы бір ағай да «Нұр Отан» туын алып фотоға түсші" деді. Осылайша ел-жұртқа сәлемдемелер түсіре бастадым. Мұны Сәлемдеу немесе Saleming деп атағым келеді. Осыны блогерлер арасында жаңа үрдіс қылып қалыптастырайық.

Сәлемдеу немесе Saleming деген не?
Бір сапарға шыққан кезде біреуге сәлем жіберудің сурет арқылы жасалу түрі. Нақты бір формасы жоқ, адам өз фантазиясына қарай түрлендірсе болады. Сәлемді суретке түсіріп, әлеуметтік желі немесе блог арқылы жарияланады. Өзіне де басқаға да көңіл-күй сыйлайды. Жасырын жарнама мақсатында да қолдануға болады.

Менің Сочиде істеген saleming-терім:

Досым Саша үшін Сочидің Басты Медиаорталығына аккредитация жасау орталығындағы ойын нәтижелері жазылатын тақтаға жазып кеттім.


«Мұнай тамшылары» Жайдарман командасының ойыншысы Райымбек Фейсбукта өзіне сәлем жолдауымды өтінді.


Өзім жұмыс істейтін Munara.kz сайтының редакциясына мынандай сәлем жолдадым.


«Нұр Отанға» бір сәлем!

sura.kz/Rafaello

Sura.kz сайтына тіркелдім. Суреттен көргеніңіздей әзірше тек 5 жауабым бар. Өйткені тек сапалы сұрақтарға ғана жауап беремін немесе тек ұнаған сұрақтарға. Өзім бірнеше адамға сұрақ жібердім. Түрлі жауаптар алдым. 'Күткенімдей қызық жауаптар берілуде. Дегенмен шок жауаптар да бар. Әзіл деңгейі төмен адамдар қалай өмір сүреді екен деп таң қаламын жалпы…

Сұрақтарыма жауаптар: sura.kz/q/Rafaello/asked

Жазыламыз, лайк басамыз!

06-15 ақпан күндері Сочидегі Қысқы Олимпиада ойындарына барып келдім. Спорт және туризм агенттігі өткен жылдың желтоқсан айында «Сізді блогер ретінде шақырғымыз келеді. Жолыңыз, жататын жеріңіз тегін. Ойындарға тегін билеттер береміз» деген кезде қуаныштан жарылып кетсем де білдірмедім әрине  Агенттікке, ұйымдастырушыларға үлкен рахмет мұндай сыйлықтары үшін. Бүгін бір блогер барса, келесіде бұл сан өседі деген ойдамын. Өйткені ақпаратты тез және кең жаюшы күш блогерлер екенін қазір барлығы түсініп отыр.

Сонымен Сочи сапарым алдымен Алматыдан басталды. Турды ұйымдастырушы фирма инструктаж жасағаннан кейін, барлық жолаушыларға Қазақстан шарфы, баскиімі, күртешесі мен сөмкесін сыйлады. Сондай-ақ Сочи картасы, ойындар кестесі, Қазақстандық спортшылар туралы да барлық ақпарат бар екен сөмкелерімізде.

Кемеде
Қазақстандық делегация Сочи теңіз портында жиналған 10 шақты кеменің бірі Norwegian jade атты 5 жұлдызды лайнерде орналастырылды. Круиздерге арналған бұл кеме Сочиге арнайы шақырылған, қонақ үй қызметін атқаруы үшін. Кеме 14 палубалы (қабатты), 9 кафе-ресторан-бары бар. Таңғы ас тегін, түскі ас және кешкі ас 10-25 доллар шамасында. (сыралары 5,25 — 5,69 доллар  ) Кемеде дискотека, казино, сауна, спа салоны, джакузи, бассейн, интернет кафе бар. Кеме ішіндегі wifi-дың минуты 0,99 доллар. Сондықтан мен жергілікті Мегафон операторының тиімді тарифын алып алдым барған күні. Кеме персоналы түгелімен шетелдіктер, тек қана ағылшын тілінде сөйлеседі. Көбі Перу, Колумбия сияқты Латын америкасы елдерінен және Азияның Филиппин, Мьянма, Непал сияқты еңбек күші арзан елдерден. Еуропадан румындар көп және латвиялықтарды ғана байқадым.














Мынандай түскі ас небәрі 10 доллар.


Сыраға түрлі тіскебасарлар әкеледі, тегін.


Теңізге қарап отырып темекімен кофе ішуге болады

Қала
Сочи бұрыннан туристік аймақ болғандықтан өте үлкен қала. Бағалары жоғары, қымбат. Бұрын жазғы туризм орталығы болса, енді бұған қысқы туризм да қосылған. Олимпиада үшін Ресей бюджетінен 50 млрд доллар бөлінген. Қалада орыстар саны өте аз. Жергілікті тұрғындардың көбі армяндар. Ресторан-кафе бизнесі түгелдей солардың қолында деуге болады. Кешкі ас бір адамға шамамен 3000 теңге шамасында шығады, ал кавказ шашлығы 6000 теңге. 1 бөлмелі пәтер жалдау айына 1000 доллар. Олимпиада кезінде бір бөлме жалдау 2000 рубль (10 мың теңге).


Мына алматылық орыс атайды қалың нөпір турист ішінен бірден байқадым. Үстінде шапан, басында қалпақ, артында Қазақстан туы, мойнында 2 Қазақстан шарфы. «Осылай елімізді көрсетпесек не үшін келдік?» дейді ол.


Қостанайлық мемқызметкер Қайрат 40 жаста. Олимпиадаға келу үшін бір жыл бойы ақша жинапты, кетер алдында 300 мың кредит және алған. Нағыз спорт фанаты. Ұшаққа да өмірінде алғаш рет отырыпты. Бір армян әйелдің бір бөлмесін жалдап тұрды, билеттерді сатып алып жүр екен. Біздің делегацияға бөлінген артық билеттерден әкеліп беріп жүрдім. Бірнеше жарысты бірге қарадық.

Жол

Олимпиада жарыстары 2 жерде өтті. Біріншісі Красная поляна таулы аймағында шаңғы, фристайл, биатлон, тау шаңғысы, трамплин, сноуборд жарыстары өтті. Ең алыс аймақ. Сочи вокзалынан 1,5 сағат. Одан кейін тау басына дейін арқан жолмен шығасың, сосын 15-30 минут жаяу жүріс.

Олимпиада қалашығы вокзалдан 40 минут. Бұл жерде жабық ареналардағы жарыстар өтті. Шорт-трек, мәнерлеп сырғанау, хоккей, керлинг сияқты жарыстар осындағы спорт кешендерінде өтті.
Электр пойыздары тегін және әр делегацияның өз автобустары да болды. Жарыстарға тегін апарып, алып келеді.
Пойыздары ыңғайлы. Вагондарда бірнеше телефон қуаттау нүктелері де бар. Жүру жиілігі 5-10 минут.

Қауіпсіздік
Олимпиаданың басты шараларының бірі әлбетте қауіпсіздік. 40 мың полиция қызметкері жұмыс істеуде Сочиде. Жұртты шошытпас үшін олар униформа емес, күлгін түсті спорт киімдерін киген. Негізгі кіру нүктелерінде барлық туристер толық тексеруден өтеді. Қалтадағы барлық металл заттар шығарылады, сөмкелер арнайы рентгеннен өтеді. Мұндай процедураға ренжіп жатқан ешкімді байқамадым. Барлығы өз қауіпсіздігіміз үшін.

Ақ Олимпиада

Ашылу салтанатына билет болмағандықтан жігіттермен кафеден қарадық. Одан кейін биатлон, трамплиннен секіру, фристайл, хоккей, шорт-трек жарыстарына бардым. Билеттер қымбат. 1500 рубльден 6500 рубльге дейінгі бағаларда болды маған берілген билеттер. Жарыстарды өткізу, ұйымдастыру деңгейі өте жоғары деңгейде. Олимпиада Ресейде өтетін болғандықтан басында скептикалық ойларда болғаным рас. Бірақ барып, өз көзіммен көрген кезде басқаша ойда болдым. Спорт кешендері шынымен өте тамаша. Жанкүйерлердің ыңғайлылығы үшін барлық нәрсе жасалған. Әр ойынды дикторлар тамаша жүргізіп отырады. Ойын ережелерін түсіндіреді, спортшыларды жеке таныстырып отырады және көрерменмен диалогтары да керемет. Диджейлер әр елдің музыкасын қосып отырды трамплиннен секіру жарысында. Қызығы да қызғана да қарайсың ұйымдастыру істеріне. Мыңдаған волонтерлер кез келген жерде алдыңнан шығады, жөн сілтеуші, түсіндіруші солар. Арасында қазақстандықтар да бар. Келіп сәлем беріп кетеді. Жалпы Олимпиада барысында «Ооо, Қазақстан!» деп қасымызға келушілер көп болды. Көбісі бұрынғы отандастарымыз.


Трамплиннен Ұлттық Құрамамыздың массажист-дәрігері Алтынай апай трамплин туралы көп нәрсені түсіндіріп берді.

Қара Олимпиада
Әлбетте мұндай ірі іс-шара өтетін жерде, адам көп жиналған жерде қара бизнес те дамиды. Ресейдің түрлі аймақтарынан келген жезөкшелер де көп. Бір сағаттық қызметақылары 8-10 мың рубль.
Олимпиаданың ресми сувенирлері қымбат болғандықтан арзан варианттары да бар болар деп іздеп көрдім. Қаланың орталығы емес, ішкі көшелеріне кірсең бәрі табылады. Олимпиаданың ресми логотипі басылмаған сувенирлер көп және ресми логотипті қолданып сувенир жасағандар да бар. Мұндай «тауарлар» арзан бағамен ешкімге көрсетпей беріледі.

СпОртЧИ

Жалпы Сочиді Спортчи деп те атауға болады. Жанкүйерлерді спортпен де айналыстырады өйткені. жоғарыда айтқанымдай жаяу жүріс көп және таулы аймақ болғандықтан кейде бірнеше баспалдақпен көтерілуге де тура келеді. Мысалы Фристайл жарысынан кейін арқанды жолға жету үшін шамамен 20 қабат үйдің биіктігіндей жерге баспалдақпен шықтық. Бұл жолды қаламағандар таудан вокзалға дейін 15-20 минут автобуспен барады. Сондай-ақ Сочиде темекіні тек рұқсат етілген жердерде ғана тарту мүмкін. «Сочи — темекісіз қала» деген ұрандары бар.

Сочиден жасаған фоторепортаждарым:
Биатлон жарысынан көріністер
Сноуборд пен фристайлдан жарыстар өтуде
Сочидің басты медиаорталығы
Сочидегі Қазақ Үйі
Сочидегі хоккей матчтары
“Айсберг” спорт кешенінде шорт-трек жарыстары өтуде
Оңтүстік Кореялықтар Пхенчхан-2018 Олимпиадасына шақыруда
Жақсылық Үшкемпіровпен сұхбат
Сочидегі Олимпия Паркі

Фотолар: