Қазақ тағамдарына бренд жасауға бола ма?
Көше де жүріп келе жатсам, бәрі бір жерге кезекке тұр екен.Неге десем?Өздеріңіз білетіндей қазір қай жерде жүрсеңіз де донер-кебаб, лагман секілді тамақ сататын орындар көбейіп кеткен.Банағы жұрт сол үшін кезеккем тұр екен.Содан біздің тамаша ұлттық тағамдарымыз тұрғанда, неге жейді деп көңілім қалды
"Қоянды қамыс, ерді намыс өлтіреді",-дейді халық мақалы.Ал менің айтарым: «Денсаулығымызды донектер, лагмандар құртып тынады».Әркім әр қилы ойлар, ал менің мақсатым тек айту…
Бренд дегеніміз не? «Бренд» деген сөздi қайсыбiр қарапайым адам түсiне қоймауы мүмкiн. Оның мағынасы әрбiр фирманы немесе кәсiпорынды танытатын, оның өнiмiн жарнамалап баршаға паш ететiн тауарлық белгiсi дегенге саяды. Ол ұлтқа да қатысты болады. Мәселен, ұлттық бренд десек, сол ұлттың айырықша ерекшелiгiн бiлдiрiп тұратын танымдық белгiсi, өзгелерден айырықша көзге ұрып тұратын артықшылығы болуы шарт. Ол – бәлкiм ұлттық тағамы, киiм үлгiсi, музыкалық аспабы, экзотикалық өнерi, тағы басқа нәрсе болуы мүмкiн. Бұл – ұлттық бренд ретiнде бiр ғана нәрсемен шектелiп қалу деген сөз емес. Егер мақтанарлық жағдайы болса, ол қанша болса сонша бола алады. Дегенмен солардың арасында барша жұрт қабылдаған ерекше болуы қажет. Әрi ол әлемде басқа ешбiр елде жоқ, қайталанбас нұсқа болуы керек.Бренд үшiн тұтынушы қандай да болмасын қаржы төлеуге әзiр. Ия, бүгінде әр елдің өз брендтары бар.Мысалға: Франция: Эйфель мұнарасы; француздық брендингтегі иіссу, парфюмерия мен косметика, француз асханасы. Ұлыбритания: Англияның ағылшын иттерінің арасындағы танымал түрі — бульдог; Биг-Бен; тағы да басқа.
БIЗДЕ БРЕНД БАР МА?Әрине,ұлтымызда брендке тұрарлық тағамдарымыз бен ұлттық құндылықтарымыздың саны шексіз. Біреулер ұлттық бренд домбыра, қобыз сияқты музыкалық аспаптар десе, екіншілері қымыз және шұбат сусындары деп санайды, ал үшіншілері киіз үйді жақтайды.Таңдау қиын, ұлттың сәні – кешке киетін сәнді киім емес.Бренд деп,ұлттық тағамымызды айтуға болады.Оған айғақ, шет елдіктер күні кеше Лондон олимпиадасын да өткен ауыр атлетикада Илия Илинның жеңісінің сыры қазы-қартада екенін білген.Оны естіген басқа елдер де қызығушылық танытуда.Дәмін татқан шетелдіктер де, қазақпен аралас-құралас өмір сүріп жатқан басқа халықтар да қазақтың ұлттық тағамдарын құрметтейтін болды. Тіпті, оның денсаулыққа пайдасын, адам ағзасын күшейтетін қасиетіне әбден көзі жеткен немістердің қымызды патенттеп алып, бие сүтінен дәрумендер жасайтыны, спортшыларын баптайтыны, бельгиялықтардың балмұздақ пен тәтті-дәмділер, Дания мен Францияда дәрілер дайындайтындықтары туралы деректерді қазір әркім-ақ біледі.Ата-бабаларымыздың бізге аманат еткен мирасын уақытында бағалағанымыз жөн.Аталарымыз бен әжелеріміздің ішкен-жегені нағыз дәрумендердің көзі болған.Кең жазира далада басып жайылған сиырдың сүті, түйенің шұбаты мен жылқының қымызы күш-қуаттың көзі осылар екен.Пайымдауымша,ұлттық тағамдарымыз бренд болуға тұрарлық.Бірақ, ол үшін инвестиция, басқа сөзбен қаржылай көмек, елді қызықтыру 1-ші жобада болғаны дұрыс.Сонымен қатар жаңа,қызықты ой-идеясы бар арнайы мамандар даярлаған жөн.Яғни, жұртты қызықтыратындай етіп жарнама жасау арқылы,ұлттық тағамдарымызды нарыққа шығара аламыз.Шығарған өнім сапалы жарнамасымен қатар пайдалы болса сұраныс молая түседі.Тіпті, біздер ішімдіктерді нарықтан шығарып,қымызды қоюмызға болады.Ұлттық бренд-Қазақстанның өзекті тақырыбы болып тұр.Бренд деп әр кім әр қалай айтады.Келешекте Қазақстанның атын не шығаратыны белгісіз.Таңдау қиын, дегенмен де ұлттық тағамдардың өнімділігін жетілдіретін фабрика ашқан жөн.
Әрі қарай
"Қоянды қамыс, ерді намыс өлтіреді",-дейді халық мақалы.Ал менің айтарым: «Денсаулығымызды донектер, лагмандар құртып тынады».Әркім әр қилы ойлар, ал менің мақсатым тек айту…
Бренд дегеніміз не? «Бренд» деген сөздi қайсыбiр қарапайым адам түсiне қоймауы мүмкiн. Оның мағынасы әрбiр фирманы немесе кәсiпорынды танытатын, оның өнiмiн жарнамалап баршаға паш ететiн тауарлық белгiсi дегенге саяды. Ол ұлтқа да қатысты болады. Мәселен, ұлттық бренд десек, сол ұлттың айырықша ерекшелiгiн бiлдiрiп тұратын танымдық белгiсi, өзгелерден айырықша көзге ұрып тұратын артықшылығы болуы шарт. Ол – бәлкiм ұлттық тағамы, киiм үлгiсi, музыкалық аспабы, экзотикалық өнерi, тағы басқа нәрсе болуы мүмкiн. Бұл – ұлттық бренд ретiнде бiр ғана нәрсемен шектелiп қалу деген сөз емес. Егер мақтанарлық жағдайы болса, ол қанша болса сонша бола алады. Дегенмен солардың арасында барша жұрт қабылдаған ерекше болуы қажет. Әрi ол әлемде басқа ешбiр елде жоқ, қайталанбас нұсқа болуы керек.Бренд үшiн тұтынушы қандай да болмасын қаржы төлеуге әзiр. Ия, бүгінде әр елдің өз брендтары бар.Мысалға: Франция: Эйфель мұнарасы; француздық брендингтегі иіссу, парфюмерия мен косметика, француз асханасы. Ұлыбритания: Англияның ағылшын иттерінің арасындағы танымал түрі — бульдог; Биг-Бен; тағы да басқа.
БIЗДЕ БРЕНД БАР МА?Әрине,ұлтымызда брендке тұрарлық тағамдарымыз бен ұлттық құндылықтарымыздың саны шексіз. Біреулер ұлттық бренд домбыра, қобыз сияқты музыкалық аспаптар десе, екіншілері қымыз және шұбат сусындары деп санайды, ал үшіншілері киіз үйді жақтайды.Таңдау қиын, ұлттың сәні – кешке киетін сәнді киім емес.Бренд деп,ұлттық тағамымызды айтуға болады.Оған айғақ, шет елдіктер күні кеше Лондон олимпиадасын да өткен ауыр атлетикада Илия Илинның жеңісінің сыры қазы-қартада екенін білген.Оны естіген басқа елдер де қызығушылық танытуда.Дәмін татқан шетелдіктер де, қазақпен аралас-құралас өмір сүріп жатқан басқа халықтар да қазақтың ұлттық тағамдарын құрметтейтін болды. Тіпті, оның денсаулыққа пайдасын, адам ағзасын күшейтетін қасиетіне әбден көзі жеткен немістердің қымызды патенттеп алып, бие сүтінен дәрумендер жасайтыны, спортшыларын баптайтыны, бельгиялықтардың балмұздақ пен тәтті-дәмділер, Дания мен Францияда дәрілер дайындайтындықтары туралы деректерді қазір әркім-ақ біледі.Ата-бабаларымыздың бізге аманат еткен мирасын уақытында бағалағанымыз жөн.Аталарымыз бен әжелеріміздің ішкен-жегені нағыз дәрумендердің көзі болған.Кең жазира далада басып жайылған сиырдың сүті, түйенің шұбаты мен жылқының қымызы күш-қуаттың көзі осылар екен.Пайымдауымша,ұлттық тағамдарымыз бренд болуға тұрарлық.Бірақ, ол үшін инвестиция, басқа сөзбен қаржылай көмек, елді қызықтыру 1-ші жобада болғаны дұрыс.Сонымен қатар жаңа,қызықты ой-идеясы бар арнайы мамандар даярлаған жөн.Яғни, жұртты қызықтыратындай етіп жарнама жасау арқылы,ұлттық тағамдарымызды нарыққа шығара аламыз.Шығарған өнім сапалы жарнамасымен қатар пайдалы болса сұраныс молая түседі.Тіпті, біздер ішімдіктерді нарықтан шығарып,қымызды қоюмызға болады.Ұлттық бренд-Қазақстанның өзекті тақырыбы болып тұр.Бренд деп әр кім әр қалай айтады.Келешекте Қазақстанның атын не шығаратыны белгісіз.Таңдау қиын, дегенмен де ұлттық тағамдардың өнімділігін жетілдіретін фабрика ашқан жөн.
«Аспаздық» қауымдастығын тағы бір жазбамен толықтырмақ ниеттемін. Көп адамдар керекинфодағы ас мәзірлерді оқып, пайдаланып тұрады екен. Қуанышты жағдай, әрине! 
Осыдан біраз уақыт бұрын да жекеде мәзір сұрағандар да болды. Қажеттілік барда неге жазбасқа?! Бірақ, байқауымша, көбісі күнделікті мәзірлердің құрамы, дайындалуы, кейбір артықшылықтары туралы сұрайды. Соған сәйкес, ендігіде жеңіл, тез әзірленетін және қолжетімді заттардан дайындалатын мәзірлерді назарларыңызға ұсынбақпын. Сонымен бастайық…
