«Ақша» тақырыбындағы тапсырманы естіген кезде елең ете қалғандардың бірімін. Елеңдейтіндей де жөнім бар. Мындағылардың көбінің көзі көрмеген ақшалы жерді бұрынырақта мен көріп кеткен едім. Өз басым ол орынды қаламыздағы мұражайлардан кейінгі көруге татитын орын деп есептеймін. Қарағанды-Алматы тас жолының бойында, өткен-кеткен жолаушыларға ақ жол айтып, амандығын тілеп тұратын «Аманжол» деген кафе бар. Былайғы жұрт «Зеленая крыша кафесі» деп те айта береді. Қаладан 20-25 шақырым жерде орналасқан. Жолаушылар мырзалықтан әлде ырзалықтан сол кафеге ақша тастап кетуге құмар. Ия, есептескен ақшаларынан бөлек, кафенің қабырғасына ақша жабыстырып кету рәсімі бар бұл кафеде. Баяғыда, жол бойындағы ағаштарға "Әулие ағаш" деп шүберек байлайтын еді ғой. Дәл сол секілді. Бірақ, "Әулие кафе" деп емес, естелік ретінде өз елінің ақшасын жабыстырып кететіндер көптеп кездеседі. Біреулер ұсақ-түйек ақшаларының түпнұсқасын жабыстырса, енді біреулері көшірмесін іліп кетеді. Әйтеуір, бұл жерде жер шарының біраз бөлігінің ақшасы бар.
Көп сөйлеп қайтеміз. Суреттерге кезек берейік.
Бір қарағанда «Аманжол» кафесінің алып бара жатқан ештеңесі жоқ.

Жол бойындағы кафелердің түскі және кешкі мезгілде бос болуы некен-саяқ. Біз де аз-маз күтіп барып бас жағындағы бір орынға жайғастық. Бос тұрған стол біз отырып кеткен стол)))


Қабырғаға түсқағаздың қажеті шамалы

Ас-ауқаттың есебін теңгемен қабылдаса да қабырғаға жабыстыратын ақша атауына шектеу жоқ. Біреулер ақшаға атын жазып, кім жабыстырып кеткені жайлы мәліметтер қалдырып кетеді екен.
Үнді шайын ішіп жүргенімізбен рупиясына зер салып қарап тұрғаным осы екен.

Литваға барсаңыз теңгеңізді осындай литтерге ауыстырып алуды ұмытпаңыз

Нигерияға сапар шегіп, алда-жалда бар қаражатыңыздан айрылып қалсаңыз қапа болмаңыз. Қос алақаныңызды жайып жіберіп «Найра-найра» десеңіз жұртшылық мына қағазды қыстырып кетуі ықтимал. Ол жақта ауқатты адамдар бар шығар өзі, ә?

Польшада мынандай ақша 1994 жылы жарамды болған екен. Қазір білмеймін.

Қырғыз ақшасындағы мына апай Күләш Бәйсейітоваға ұқсайды екен.

Украина ақшасынан "Ұлы Володимирді" көруге болады екен.

Бір гривень

Румындықтар айлықты мына қағаздармен санап алады.

Румындықтар «Лей» ұстаса, түріктер лираны бес жүз мыңдап жұмсайды

Кафенің кіре берісіне де, тіпті, аркасына да ақша жабыстырып кеткендер баршылық. Кейбір суреттерді «мостикқа» түсіп тұрып түсіруге тура келді.


Қағаз ақшасы жоқтар өздерінің «бес теңгесін қыстыра кетуді» жөн санаған секілді.

«Аяғы жоқ, қолы жоқ жылан қайтіп күн көрер?» дегендей не қағаз ақшасы жоқ, не тиыны жоқ бейбақтар өз суретін жапсырып кете береді.

Менің арзанқол фотоапаратыма іліккен басқа да құнды қағаздар













Ақшасын төлесең дәретхана да тегін

Жолаушы, көлігіңнің қарны ашып қалмасын. «Аманжолдан» алпыс қадам жерде ақшаға жанар-жағармай сатады екен.


Кафенің қожайынымен көзбе-көз сөйлеспесек те көмекшісімен (администратор) тілдестім. Егесі бұндай шаруамен арнайы айналыспайды екен. Бұрынырақта бір кісі «шәйлық үшін» деп тастап кеткен ақшаны ырымға балап қабырғаға жабыстырып қойған екен. Содан басталған рәсім екен.
P.S. Қабырғаға ақша жабыстырмасақ та 1300 теңгеге екі лағман, екі-екі кеседен шәй, 3-4 тілім нан, 1 пирожный жеп кеттік.

Сіздерге осы жазбаны ұсынған адал жар, өнегелі әке Айсұлтан деген мен боламын)))

23 жыл бойы жабысып, ет пен қанға сіңіп кеткен жаман әдет өзінің теріс жағынан сыр бере бастады.

Блогиада барысында шабыт ашылып келе жатыр. Кеше бір коллекционер жігітпен сөйлесіп, сұхбат алуға өтініш айтқан едім. Бірақ келіспеді. Бір жағынан қалада болмау себебімен түсіндірсе, екінші жағынан сүретке түсе беруді ұната бермейтін, бір ірі ұлттық компанияда жұмыс істейтінін айтты. Өзінің ұзақ жылдар бойы сирек кездесетін тиындарды жинайтынын тағы бір айтты. Ондай «реклама»-ны қажет етпейтінін алға тартты.
Сонымын Александр атты кейіпкерімнің сүйікті ісі.
Мұнда шамамен 500-700 көне тиындар жиналыпты:



Төмендегі суретте Византия тиындары. 1,2,3 – 1028-34 жылғы фолистер, 4 тиын 582-602 жылғы
582-602 жылдары Византия императоры Флавий Маврикий Тиберий Август кезінде осы ақшаны пайлаланыпты.



336-323 Александр Македонский кезінде пайдаланылған драхм. Күмістен жасалған. аверсте- Гераклдің басы.
реверсте- тақта отырған Зевс,қолында бүркіт және скипетр; Alexandr деген монограмасы 16 мм; Салмағы 4,2 гр тартады екен. Жақсы сақталған. Өте сирек кездесетін тиын.




Келесі суретте 1805 жылғы Франция императоры Наполеон Бонапарт кезінде пайдаланылған 5 франк. Күмістен жасалған. Өте сирек кездесетін тиын.



Ал өзіме ұнағаны Испания королі Альфонсо XIII тиындары. Оны песет деп атайды екен. Суретте кішкене корольдің ер жетуін байқауға болады.Әр тиын 5 песетке екен.



Ал келесі нумизматика XVIII-XIX ғасырларда Ресейде пайдалынылған тиындар


Сібірлік 5 " копейка". Өте қызықты қылып жасалынған. Суретте бұлғынның суреті. (Соболя)




5424-5431 Төмендегі суреттер Ресей императоры кезінде пайдалынылған

Өмір жолында сүрініп сан ақтарылғам,
Сабақ алып ем сенделткен ағаттарымнан.
Қолымды жайып бет бұрып құбыла жаққа,
Бармақтай бақыт сұрағам Жаратқанымнан.
Сол сен шығарсың…

Сендермен өтсе тәп-тәтті шырын күндерім,
Бақыт дегеннің не екенін ұғындым дедім.
Омырауынан бұрқырап Жәннаттың иісі,
Бесік таянып емізер ұлымды менің.
Сол сен шығарсың…

Қылығыменен сейілтер уайымды тұнған,
Еріне адал болуға дәйім ұмтылған.
Келіндік жолда қадірі таудан биік боп,
Ақ алғыс алар ене мен қайынжұртынан.
Сол сен шығарсың…

Кеудеде тұнған, жаралған назыңнан әлгі,
Сағыныш дейтін тербетсе сазым ғаламды.
Таңдайымдағы тілекке Жаратқан берген,
Маңдайымдағы бақыт боп жазылған мәңгі.
Сол сен шығарсың…

Өзің жоқ болсаң жүрегі аласұрған-ды,
Әлемнен таппай дәл сендей жанашыр жанды.
Мойыныма келіп «Әке» деп асылатұғын,
Құлындарымның сүйетін Анасын мәңгі.
Сол мен шығармын!

Жүректен сөзім төгіліп жақұт боп шашыл,
Кедергі емесі, бәрібір, уақыт тоқтасын.
Адалдықтары үлгі боп барша ғаламға,
Қолұстасып кеп ашатын Бақыт қақпасын.
Ол біз екеуміз!
29.12.2013 жыл

Осынау суретшінің ныспысымен ғана таныс мен бірде оның атышулы картинасы жайлы кездейсоқ естіп қалдым. Сөйтіп түз тіршілігінің біршама өмірсүру дағдысы бейнелеген Николай Гавриловичтің альбомын қолыма түсіріп, парақтай бастағанда бітіп қалмаса екен деп отырдым. Әлгі өзім ерекше сүйсініп жейтін шырынды бүлдіргенді алғаш көргендегідей, үзіп алып, дереу таңдайыма салып, дәмін жоғалтқым келмегендей күйімде тіпті асықпай тамашаладым.

Оның көп сурерттерінен сұрқай түстен аулақ, тек күннің нұры төгілген атырапты, тіршілікті көрдім. Мысалы, «Барымта» деген картинасында жарқ еткен найзағайдың астында жөңкіліп бара жатқан жылқының үйірі сол сәтке оралтып қана қоймай, қараңғы түннің ызғарын сезіндіртті. Дегенмен бүгін сіздерге айтқым келіп отырғаным басқа, яғни Н. Г. Хлудовтың назарынан сырт қалмаған қазақ әйелдерінің келбеті, нақтырақ жартылай жалаңаш қазақ әйелдері.

Бұл шығармалар бізден бұрын өмір сүргендердің де шымбайына батып, баспасөз бетіне өз пайымдарын жазғандай болды. Мәселенки, Ахмет Байтұрсынұлының «Суретші Хлудов неден қателесті?» деген көлдей жазбасы. Онда А.Байтұрсынұлы қазақ өміріне қатысты картиналардағы 18 қателікті атап көрсетеді. Алайда ол уәждер маған тым әлсіз көрінді, қызығушылар болса тағы бірде реттеп салармын. Ендеше көбәріп тергіштей бермей картиналарға зер салсақ.








Міне ең соңғы әлгі атышулы картина осыыыыыы

Мұндай ойын түрі «Тайлақтарту» байқауы соңғы рет Құнанбай әкесі — Өскенбайға, Ерден Сандыбайға ас бергенде өткен деседі. Тәртібі бойынша ең сұлу жеті қыз-келіншек лыпасыз күйінде тізгінделген ақ тайлақты тісімен шешіп алу міндет екен. Бұл картинаға жоғарыда аталып өткен А. Байтұрсынұлы «мұндайды өз басым көрген емеспін» дейді. «Мұндай думан қазақ тұрмысында өте ертеде әбден болуы мүмкін. Қариялардың айтуынша, мұндай бәйге ертедегі аса үлкен ас пен тойларда тағылық түрде көңіл көтеру кезінде тігілсе керек. Суретші Хлудов менімен әңгімесінде мұндайды өз көзімен көргенін айтқаны бар. Алайда сене қою қиын» деп екі-ұшты солғындау уәжін алға тартады.
Ал, осы ұлттық ойындарды зерттеуші А. Мұрғабаеваның пікірінше, «Бұл ойын рәміздік мағынаға толы: түйе — түркі халықтарында тотемдік жануар деп есептелінеді және тернарлық әлем құрылымы. Ойын Орталық Азияда пуритандық ислам талаптарымен біртіндеп ас рәсімдерінен ығыстырылып шығарылған. Бұл жерде исламның әдептік-мәдени функциясының маңыздылығын атап өткен жөн». Мен де осы пікірге қосылмастан бұрын, бір ой келді. Ол төсін ашқан, етегі қысқа қыздарды көргенде "қазақтың қарагөздеріне мүлдем жат қылық" деуге «XX ғасырдың басынан кейінгі» деген датаны міндетті түрде қосып айтуды ұсынамын  Себебі осы «түйе шешу» ойыны жиырмасыншы ғасыр басына дейін сақталып келген эротикалық ойын рәсімдерінің бір түрі.

Рэп дейміз, жалпылама хип-хоп дейміз, қалай аталса да оның ең сүйсінуге және тыңдауға тұрарлық өкілі — Тупак Амару Шакур. Тупактың биографиясы аса қызықты емес, сол баяғы оңтүстік пен солтүстік жағалаудың қырқысы, міндетті түрде бір рет оққа ұшырау, көтерілу бар, құлау бар. Бірақ екі нәрсе оны өзгелерден биік тұғырға көтерді. Ол — оның әлеуметтік тақырыптағы мәтіні мен музыкасы әдемі шыққан әндері мен 25 жасында өміден өтуі.
Мен тағы бір факторды қосар едім, ол — Тупактың Шакурдың адам етіндегі тазалығы. Атақты адамдарды тікелей танымасаң да, олардың ішінде жаны таза жақсыларын сезуге болады. Неден? Шынайы күлкісінен, ұялған сәттерінен, сөздерінен. Ол — Майк Тайсон, ол — Салман Кхан, ол — Майкл Джексон. Тупактың интервьюлерінде оның бала-адам екенін көреміз. Білем, оның бүкіл рэперлерге тән ұятсыз, жаман сөзге толы әндері бар. Бірақ мен одан жаман жолға жетелейтіндей әсер көрмеймін.
Керісінше оның Элтон Джонмен айтатын «Ghetto Gospel», «Changes», «Brenda got a baby» сынды әндері жүрекке жетеді, ойға жетелейді, көзге жас әкеледі.
Мен Тупакты жақсы көремін.

Төбелес фильмдерінің шедеврі атағын алып үлгерген Рейдтің жалғасы наурыз айында Алматы кинотетарларында жарыққа шыққаны белгілі. Аузым ашылып қарадым демейін, бірақ фильм бойы жүрегім дүрс-дүрс соғып, эстетикалық тамаша бір ләззат алғанымды жасырмаймын. Өте-мөте сирек сезілетін сезім.
Дәл сол уақытта Нұх пайғамбардың биографиясы дейін ба, аңыздың желісінде түсірілген Даррен Аронофскийдің «Ной» деген туындысын жұрттар ауызының суы құрып мақтап жатты. Оған да барып көрдім, бағым келгеннен емес, құрбымның көңілі үшін ғана.
Енді анализ. Аронофскийдің қазіргі мэйнстримнің интеллектуалды, өзінше тәуелсіз (независимые фильмы) фильмдерін түсіретін Кистофер Нолан сияқты жастардың must see режиссерлерінің тізімінің алдында орналасқан жан. Көпшілігі гений деп бас ұрады, сүйсінеді.
Ал шындығында, бәрі өмірдегідей. Аронофскийдің туындылары жалпақ жұрттың өзін ақылды сезінуіне мүмкіндік беретін «пэлсапашыл», «терең», «ооо операторлық шешімдерін айтсаңшы!!!!» дүние ғана. «Ной» фильмі тобырдың вкусына сай, миллиондап ақша жинайтындығына сенімділікпен түсірілген, режиссердің жаны мен жүрегі емес, бизнесмендік интуициясы мен фильм түсіру тәжірибесі ғана ат салысқан фильм.
Нұқтың өз отбасын құтқаруында залда ине шаншар орын болмаса, Рейдке келген адам саны онға әрең жетті. Басқа кинотетарларда да сондай көрініс орын алғанына күмәнім жоқ (Қазақстанды ғана айтып отырмын). Досымды бұл фильмді көруің керек деп апарып, оның көз жасына себеп болдым. Ия, ол фильмдегі қан мен қатыгездікке қарап, өзін психологиялық және физикалық түде нашар сезінді. Мені кінәлады.
Рейд 2 «Ной» сияқты адамзат проблемаларын қозғайды ма? Жоқ. Себебі ол, бір танысым айтпақшы «тупое мочилово ». Эхх…

Жалпы еркек заты жас кезінде қыздармен жүріп көреді. Барлығы емес әрине. Біреулер туғаннан тұйық, тормоз, біреулердің отбасысының діни көзқарастары бойынша, біреулер туғаннан қызтеке дегендей қызбен жүрмейтіндер де бар.



Бүгінгі адамтану жазбамды қызбен жүретін немесе жүргісі келіп жүргендерге арнаймын. Ғашықтық, ұнату, сүйіспеншілік әлбетте үйленгенге дейін болатын сезімдер. Және бұл қарымқатынастар сенің кішігірім әлемің, шағын автономиялық мемлекетің. Өкінішке орай өмірде барлығы жақсы бола бермейді. Осы әлеміңді бүлдіретін, ғашықтық аймағыңа зиян келтіретін лаңкестер, іштен жеп құртатын құрттар, сезім вандаллары әлбетте бұл өмірде бар. Бүгін сол залымдарға тоқтала кетейік.

1. Қыздың ең жақын құрбысы
Қыз бен жігіт қарымқатынасы тек 2 адам арасындағы қатынас деп қате тұжырым жасама. Шын мәнінде сен қыздың ең жақын құрбысымен де жүресің. Тек қызыма арнап әдемі сөздер, хабарламалар жазып жүрмін деп ойлама, әлбетте ол жазғандарыңды мұқият оқитын тағы біреу бар. Қыздан күткеніңдей жауап келмей жатса әлбетте мұндай бақытқа тосқауыл болатын да қыздың құрбысы. Көп жағдайда қыздың құрбысы қыздан әдемі емес. Сондықтан құрбысын негізінде көре алмайды, оның да өзіндей бақытсыз және үмітсіз болғанын қалайды. Сен туралы барлық мағлұматты жинайтын, бұрын кіммен жүргеніңді, қандай жаман әдеттерің барын, қанша бауырың бар екенін білетін де осы қыз құрбысы. Негізі саған жау ретінде қарамай, керісінше жақсы сөйлесуге тырысады. Жүріп жүрген қызың туралы не ойлайтыныңды ақырындап сұрап отыруы да мүмкін. Байқа!


— Ехехе, Whatsapp-та мықты жазғанымен жігітің негізі тормоз ше, Қаламқас...

2. Қыздың жақын жігіт досы
Иә, иә, білемін, білемін, қыз бен жігіт әлбетте дос бола алмайды. Бірақ қыздар солай ойлайтынын біл, көн, шыда. Бір күні бір жігітті досым деп таныстырса таң қалма. Бұлар жыныстасың ретінде сенің не ойлайтыныңды, қалай ойлайтыныңды әрине жақсы біледі. Қызыңа түрлі тактикалар беріп отыруы ғажап емес. Мұндай көтлектердің 2 түрі бар. 1-шісі осы қызды бұрын ұнатқандар, әлі ұмыта алмай айналшықтап жүргендер. 2-шісі білдірмей ұнатып жүргендер. 3-шісі де бар негізі, бірақ олардан тап саған пәлендей зиян келе қоймайды, олар қызыңның омырауына, етегіне көз салмайтын типтер, бұл жағынан қам жеме. Сонымен ана дос болып саналатын малды, иә, танымасам да сен үшін мен де теуіп тастағым келіп тұр. Бірақ шыда, қызыңның көзінше агрессияға барма. Қызыңа айтып қойып, араларыңды бұзуы мүмкін. Оңашада ұстап алып, қысып жібер.


— Щааа, Нұргүлдің бұрынғы жігіті саған келіп жүр ма, не?..

3. Қыздың анасы
Сен қанша жерден тәрбиелі, білімді, жақсы жұмысты, өнерлі, өнегелі, ақылды, көрікті, сымбатты болсаң да үйлену тойына дейін сені оңбаған, алқаш, нашақор, қаңғыбас ретінде ғана көретін адам түрі бар. Ол — қыздың анасы. Бұл әйел егер Фейсбук, Инстаграмдағы жігіттермен футбол қарап, сыра ішіп отырған суретіңді көріп қалса бітті дей бер. Болды, сен соңғы ақшасын бәс тігуге құртатын, өзі сияқты маскүнемдермен күнде ішетін, саунадан сауна қоймай түрлі ұлт, ұлыс, жас категорияларымен жыныстық қатынасқа түсуді ұнататын нағыз оңбаған болып шыға келесің. Суреттеріңді өшір. Өйткені қызына бір күні "өткендегі жігіттің Мирында фотолар бар ма еді?" деп сұрап қалуы әбден мүмкін, әбден!


(Google дәл осыған дұрыс сурет тауып бере алмады, мына суретті ұнағасын ала салдым)

4. Қыздың ағасы
Махаббат әлбетте түрлі қиындықтар арқылы келеді. Сондай кедергілердің бірі — қыздың ағасы. Сені әрине бір көргеннен ұнатпайды, жек көреді, ұрғысы келеді, боқтайды, телефонмен айқайлайды. Ағасы тіпті Болашақ арқылы Германияда музыка бойынша білім алатын болса да, бір діни жамағатта имам дәрежесіне көтерілген болса да оның ішінде бәрібір 79-дағы Сағындық жатыр. Өйткені ол қыздың ағасы, ал сен нақұрыссың. Амал жоқ шыдайсың, көзіне көп көрінбейсің. Бірақ, бір жақсы жері тойдан кейін саған жақсы қарайтын болады. «Біздің қызды ренжітпе» деп арқаңнан бір қағады, содан кейін көтіңе кірмесе де былай жақсы қатынаста болады. Тойға дейін ол егер шығыс жекпе-жектерінің бірімен айналысатын спортшы болса онда не дейін, өз обалың өзіңе. Басқа қыз қарап көр, мысалы Алмагүл де жақсы қыз сияқты былай…


— Ептібайымайттың баласы, кет құры нақ!

P.S суреттер Google іздеу жүйесінен алынды

Маңғыстау облысы, Ақтау қалалық жастар саясаты орталығының ұйымдастыруымен жыл сайын «Студент көктемі» апталығы болып тұрады. Аталған шара биылғы жылы да кезекті алауын жаққан болатын. Биылғы апталық 21-25 сәуір аралығында өткізілді. «Студент көктемі — 2014» апталығына Ақтау қаласының жоғары, техникалық және кәсіптік оқу орындарының студенттері толығымен атсалысты. Апталық аясында спорттық ойындар, ақындар мүшәйрасы, театрландырылған сахналық қойылым, эстрадалық ән байқауы, үздік блоггерледі анықтау, сурет галериясы, жайдарман сынды т.б. көптеген сайыстар өткізілді.
Апталық аясынан естелік суреттер:

Қазір әр бір қадамымызды суретке түсіріп алып әлеуметтік желілерде бөлісіп отыру әдетімізге айналғанын бәріміз білеміз. Баяғының пленкалы фотоаппараттарыда көзден бұлбұл ұшып салонға барып сурет шығартуды ұмытқанымыз қашан. Мен қарап тұрсам белгілі бір құжатқа немесе оқудан сурет сұратқанда ғана фотосалонға барады екенмін. Ал, күнделікті немесе қыдырып жүргенде түскен суреттерді компьютерге одан кейін инстаграмға тыға беремін. Суреттерді жинайтын арнайы альбом сатып алмағанымада 4 жылдай болыпты. Үйдегі ескі альбомдардан әке-шешелеріміздің, ата — әжелеріміздің естелік суреттерін әр үйден көруге болады. Қалай ойлайсыздар бізден кейінгі ұрпақ әлеуметтік желілердегі ескі парақшаларымызды тауып алып бізді еске алып отыратын болар?..