Адамды қой, айтшы, қалай барамын,
Нашар түрмен мен Құдайдың алдына? ©


Кеңес Одағындағы стилягалар естеріңізде ме?
Олар да бір дәуірдің еркелері, заманаға мәдени қарсылық танытқан толқын еді ғой. Бірақ сұрқай қоғамда жарқын көрінуге тырысқан бұл жастарда, негізінен, идеологиялық қайшылық айқын аңғарылған болса, біздің бүгінгі кейіпкерлеріміз әлеуметтік парадокс та тудырады.

Тарих... Бұл сөздің синонимін өтіп кеткен оқиға, естеліктер деп тани беруге бола ма? Әйтпесе, ол не енді? Сасыған сары тісінің арасынан жартылай қазақша, жартылай аидша, шала түсінікті естеліктерін там-тұмдап мылжалап отыратын шалдардікі де бір тарих қой. Көзілдірігін көтергіштеп, ескі университеттің не мұрағаттың жаңа ғимараттарында шетіне хатшы қыздың кофесі тиген сарғыш қағаздардан тарихтың ақтаңдақтарын іздеп, эспрессоның тамшысын Ахметтің қанына балап жүріп жазған диссерлары да тарих. Өй, қойшы соны…
Жә, тарихтағы біреулерді батыр, біреулерді ез қылған суреттеулерді айтам… Сонсоң, өздеріне өздері жаңалық ашып, жоқ нәрседен бар нәрсе тауып, бір байланыс, символизм көріп...

Бесік- көшпелі ата-бабамыздан қалған мұра.
Бесік қайдан пайда болды?

Аңызға сүйенсек, ең алғашқы бесік Жетісу мен Алтайдың бойын мекен еткен Айдархан бидің кезінде пайда болған. Айдархан бидің әкесі, төңірекке белгілі Мизам баба, қазақ даласына ағаш отырғызумен, орманды көбейтумен айналысса керек. Елге сыйлы Мизам баба 150 жыл өмір сүріпті. Өзі сүрген ғұмырында еккен көшет-талдардан үлкен бау-бақшалар өсіп шығыпты.
Мизам бабаның о дүниеге сапар шеккенінен хабардар қытайлар, бақилық бабаның еңбегін көреалмаушылықпен өртеп жіберіпті. Сол уақытта Мизам бабаның баласы, Айдархан би, алыс ауылға сапар шегіп кеткен екен. Би түсінде әкесін көреді, лезде бір сұмдықтың болғанын сезген ол, үйге қарай аттың басын бұрады. Ауылға асығыс жетіп, ну орманның орнында шөл далаға айналған ауылын көріп қатты қапаланады…
Бірақ жылдар өте береді… Айдархан би үйленіп, ең тұңғышы туылады. Бірақ туыла сап, сәби тоқтамай жылай береді. Оған шартарапқа аты шыққан емшілер де көмектесе алмайды. Бір күні бала жылауын тоқтатады. Әкесі қуанып кетіп, жүгіріп үйге кірсе, оны ақ шапан киген бір қария өрттен аман қалған сынық бұтақтарға жатқызып, сәбиді тербетіп отырады. Айдархан би жақын келгенде, ақсақал ғайып болады. Оның орнында қалған ағаш бұтағымен Айдархан, қазіргі «бесік» деп айтылып жүрген бұйымды жасайды.
Осылайша, «бесік» көшпелі қазақ халқының ажырамастай мұрасына айналады.

Бесіктің сәби денсаулығына пайдасы
Бесіктің құрылымы алып жүруге жеңіл, ықшам және берік. Ол баланың таза жатуына көмектеседі, өйткені арнайы қойылатын түбек пен шүмек баланың кіші дәретін жаймай, таза және ұзақ ұйықтауына септігін тигізеді. Бұл үй шаруашылығымен айналысып жүретін анаға қалай қолайлы болса, көшіп-қонып жүргенде, баланың өзінің де денінің сау болып өсуіне де тиімді.

Бесіктің жабдықтары – түбек, шүмек, құс төсек, жастық, жөргек, қолбау, тізебау, тізе жастық, екі тартпасы.

Бесіктің тал бесіктен басқа «аспалы бесік» деп аталатын түрі де болған. Жалпы ата-бабамыз бесікті қасиетті, құтты мүлік деп есептеген. Мұны бабамыз Төле бидің мына бір әңгімесінен байқауға болады: Жоңғарлар шапқыншылығынан тоз-тоз болған ел таулы жаққа қарай босып, көшіп келе жатқанда, екіқабат жас келіншек бос бесікті арқалап бара жатқан көрінеді. Сонда Төле бимен қатар келе жатқан кісі: «Мына бейшараның көрпе-жастығын тастап, бос бесікті арқалап келе жатқаны-ай», — дегенде, Төле би: «Баланың бесігі – кең дүниенің есігі ғой», — деген екен.

Бесікке бөлеу
Бесік туралы айтқанда, баланы бесікке салу ырымы жайлы айтып кетуіміз керек. Өйткені ата-бабамызда қалған қайсыбір дәстүрді алып қарасаң да, белгілі бір маңызы әрі пайдасы бар. Бесікке салу рәсіміне ауыл-үйдің әйелдері шақырылады, олар өздерінің шашуға деген заттарын ала келеді. Ал бесікке салу жолы ауылдағы ұлын ұяға, қызын қияға қондырған, өнегелі әжелерге, әйелдерге тапсырылады. Бір-екі келіншек бесікті жақсылап жабдықтаған соң, алдымен, бесікті отпен аластап алады, сосын «тыштырма» жасайды (бесіктің түбек салынатын тесігінен балаларға тәтті үлестіріп беру осылай аталады). Бұдан соң нәрестені айнала отырып, бесікке бөлеп, оның үстіне, баланы әруақтар қорғап жүрсін деп, ата-бабадан қалған сырт киім, ел тізгінін ұстар азамат болсын деп, аттың тізгінін, ел арасында айбынды болсын деп, қамшы қояды.

Жапырақ ем тағдырымнан үзілген,
Ұрламашы,
Ұрламашы күзімнен
Неге келіп мазалайсың түсіме,
Бірге бола алмаймыз ғой біз мүлдем.

Ақ шәлі едім,
Ақ бұлт жерге түсірген,
Аппақ қардай көз алдыңа тізілген.
Қарайтпашы, қарайтпашы жанымды
Қабағыңа қатқан мұздың жүзімен

Жаңбыр ма едім
Жолдарыңа жауатын,
Талып кетті,
Талып кетті қанатым…
Мен қонатын биік енді белгісіз,
Мен киетін киім де енді қара тым.

Құс тартатын ноталарын қайғы — әнім
Жүрегіңде болған едім…
Қайдамын?..
Жылатпашы,
Жылатпашы жанарды
Жанар отым сөнгеннен соң айтамын.

Самал ма едім бағыңда есіп тұратын,
Мен шығармын жауабы жоқ сұрағың
Ғайып болғам, өзім күзбен көшкенмін,
Өмір сүріп жүрген менің құр атым.

Жұлдыз БЕЙСЕКОВА.

1. </

Кеше «Нұр Отан» партиясы Төрағасының бірінші орынбасары Б.Байбектің, «Нұр Отан» партиясы жанындағы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша Республикалық Қоғамдық Кеңестің төрағасы Қ.Сүлейменовтың, Алматы қалалық партия филиалының төрағасы, Алматы қаласының әкімі А.Есімов және басқаларының қатысуымен, жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша өңірлік Кеңестердің жетекшілерімен «Нұр Отан» партиясының 2015-2025 жылдарға арналған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бағдарламасын іске асыру бойынша өңірлік Кеңестердің міндеттері туралы» республикалық семинар-кеңес өтті.



«Нұр Отан» партиясының XVI Съезінде Мемлекет басшысы, партия Төрағасы Н.Ә.Назарбаев елімізді әрі қарай модернизациялау үшін «Бес институтционалдық реформа» ұсынғаны мәлім. Оны іске асыру үшін «Ұлт жоспары – 100 нақты қадам» қабылданды, оны орындау Қазақстанның әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына қосылуына мүмкіндік туғызады. Сонымен қатар, аталған реформаларды іске асыру мемаппараттағы және әлеуметтік саладағы сыбайлас жемқорлықты ескертусіз мүмкін емес.
Осыған орай, қоғамда сыбайлас жемқорлыққа атымен төзбеушілікті және жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға ғана емес, сондай-ақ, азаматтық қоғам институттарының сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға қатысуын заңнамалық тұрғыда қамтамасыз етуді көздейтін «Нұр Отан» партиясының 2015-2025 жылдарға арналған бағдарламасы ерекше маңызға ие бола түседі.
Семинар-кеңеске қатысушылардың алдында сөз сөйлеген «Нұр Отан» партиясы Төрағасының бірінші орынбасары Бауыржан Байбек құрылған кезден бастап «Нұр Отан» партиясының сыбайлас жемқорлыққа қарсы мақсаты айқын тұрақты жұмыс жүргізіп келе жатқанын, ал, Мемлекет басшысының қатысуымен өткен партияның Саяси Кеңесінің кеңейтілген отырысында қабылданған 2015-2025 жылдарға арналған бағдарламаның Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мемлекеттік Стратегияның идеологиялық өзегіне айналғанын атап өтті.
«Бес реформаны іске асыру қазақстандық мемлекеттілікті нығайту, либералдық қоғамды дамыту, «Қазақстан-2050» Стратегиясын орындау, сондай-ақ, жемқорлыққа жол бермеу мен мемлекеттік аппараттың ашықтығын арттыру үшін шынайы жағдайлар туғызады. Сонымен бірге, қоғамның белсенді қатысуынсыз, тек мемлекеттің күшімен ғана сыбайлас жемқорлықпен күресу тиесілі нәтиже бермейді. Мемлекет пен қоғам жемқорлыққа қарсы бірыңғай майдан болып қарсы шығуы тиіс», — деп атап өтті сөйлеген сөзінде Б.Байбек.
Партия Төрағасының бірінші орынбасары сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі Қоғамдық кеңестің сыбайлас жемқорлық көріністерін жою, барлық мемлекеттік органдардың қызметін терең талдау және қоғамдық партиялық бақылауды жүзеге асыру бойынша түбейгейлі шараларға арналған партияның базалық алаңы екенін баса айтты.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі қоғамдық кеңестердің басшыларына БПҰ-ның сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінде тұрақты әдістемелік және тәжірибелік көмекті ұйымдастыру тапсырылды. Жастардың «Жас Отан» жастар қанатының жұмысына ерекше назар аудару қажет, өйткені жастар арасында оның белсенділігінен сыбайлас жемқорлыққа қатысты олардың көзқарасының қандай болатынына байланысты
Партияның Жарғысы мен Доктринасына сәйкес бүгінгі күні «Нұр Отан» партиясы мүшесінің Әдебі кодексінің жобасы әзірленді. Партия мүшесінің Әдеп кодексінің басты мақсаты партия мүшесі мінез-құлқының моральдік-адамгершілік эталондарын күшейту, қазақстандық патриотизмді, партиялық тәртіпті нығайту және қоғам тарапынан парияға деген сенімді жоғарылату болып табылады. Партия мүшесінің Әдеп кодексі бастауыш партия ұйымдарына талқылауға жіберілді.
Семинар-кеңес барысында «Нұр Отан» партиясы жанындағы РЖҚІҚК төрағасы Қайырбек Сүлейменов сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша қоғамдық кеңестердің партияның жемқорлыққа қарсы бағдарламасының, сондай-ақ партия Төрағасының «Нұрлы жол- болашаққа бастар жол» Қазақстан халқына Жолдауында баяндалған Ұлттық қордан бөлінетін қаржының жұмсалуын бақылауды қамтамасыз ету бойынша тапсырмасының іске асырылуына қатаң бақылау жүргізіп отырғанын атап өтті.
Бүгінгі күні сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша партияның жұмыс істейтін институттары пайда болды, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы Бағдарламаны іске асырудың қадамдық механизмдері ретінде Жол картасы мен іс-шаралар жоспары бекітілді.
Бағдарлама шеңберінде «Жемқорлықсыз ел – гүлденген ел» жобасы іске асырылуда, «Қоғамдық бақылау туралы», «Ақпаратқа қолжетімділік туралы» заң жобаларымен белсенді жұмыс жүріп жатыр, «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» жаңа Заңды дайындауға бастамашылық жасалды. Сонымен бірге, тұңғыш рет Қазақстанда жемқорлықты қабылдаудың жыл сайынғы Ұлттық Индексін қалыптастыру үшін әдістемелік арқау дайындалуда.

Блогкемп-2015 жазғы мектеп барысында көңіл көтеріп қана қоймай, азды-көпті дүниелерді біліп қайттық. Таза ауада өткен тренингтерден түсінген, түйгеніммен бөлісейін. Жалғас Ертай «Журналистке интернетте мақаланы қалай жазбау керек?», деп тренингінің атын қойып, «Қазақстанда журналистика жоқ, тек пропагандистер», деді. Ескі әдетімше Жалғасты цитировать етіп жалғастырайыншы)))



«Журналист заң аясында сөйлеп үйрену керек. Шариғат емес.»
«Журналист ешкімнің санасына әсер етпейді. Ол халық үшін, ұлт үшін жұмыс істемейді. Журналисттің міндеті тек ақпарат тарату»
«Қандай да бір жасалып жатқан жұмыстың жақсы екендігін айтып, мақтау –пропагандизм, журналист оның кемшілігін көрсету керек»
«Ақпарат беруде ешқашан метафора, сөз тіркестерін қолдануға болмайды»
«Қазақ тілді мектептерді бітіретін адамдарда қарапайым эрудиция, база жоқ»
«Бізде ақпараттық кеңестік бос жатыр. Сондықтан адамның белінен төмен әңгімелерді талқылайтын ток-шоулар көп. Егер телеарналарда күнде тікелей эфирден ашық талқылауға шықсақ, адамдардың көзқарсатары білдірілсе бірден танымал болады. Мен бұған 100 пайыз кепілдік беремін.»
«Журналистика факультеті керек емес. Журналистика деген біліктілікті үйрететін 3 айлық курс. Журналистикаға түскендерің өкіне берулеріңе болады»
«Журналист пен медиктертерді салыстырғым келеді. Соғыс алаңында дәрігерлер кімді кездестірсе де көмек көрсетеді. Себебі оның Гиппократқа берген анты бар. Журналисттің де принципі осындай. Ол тек екі тараптың фактілерін салыстырып, ұсыну керек.»
«Журналист ешқашан біреудің рахметіне жұмыс істемейді, әсіресе биліктің рахметіне»



Жалпы тренинг қызықты өтті. Қатысушылар тарапынан сұрақтар қойылып, талқылаулар жүргізілді.



«Бәріміз қазақпыз, дұс па?», дейтін момент күлкілі болды.
Бұл тренинг маған кішкентай балаға, «аяз ата жоқ», дегендей әсер етті. Себебі болашақ журналист ретінде мамандығыма байланысты ащы ақиқатты мойындауға тура келді.



Ұлықбек Әлиақбар ағамыздың «Youtubeте ақша табу» атты тренингісінен түсінгенім, каналыңда қызықты видеолар болу үшін кәсіби камераң болу шарт емес. Қолыңдағы соткаңды пайдаланып кез-келген оқиғаны түсіріп, сұхбат алуға болады. Және бұл керсінше көрерменге сенімді көрінеді. Видео түсіріп жатқанда, арасында өзіңді де түсіру керек. Себебі көрермендер иесін көргісі келеді, фейк еместігіне көз жеткізеді. Видеолардың көрілімдерінің көрсеткішін бақылау нәтижесінде, ағай «Дін мен пөрні жоғары жүреді», деді.





Дінмұхамед Зияддин «SMM: Күтпеген проблемалар және оларды шешу жолдары» тақырыбында тренинг өткізді.
Бұған дейін CММшы қызметінің анық-қанығы туралы мүлдем білмейтінмін. Пікір білдірушімен пікір-таласқа түспеу, барынша ресми және сыпайы жауап беру керек. Кері байланыс маңыздылығы, яғни бәріне жауап жазылуы қажет. Негативті пікір білдіріліп, оны өшіріп тастасаңыз керсінше жағдай ушығып кетеді, мәселені шешуге тырысқан жөн. Тапсырыс берушіге яғни басшыға бірден оң нәтиже күтпеу керектігін ескерткен дұрыс, деп айтылды.





Аршат ағаның «Ақпаратық соғыс» атты тренингісінен түсінгенім, жалған ақпарат пайда болғанда, біздің еліміздегі кемшілік бірден жоққа шығармайды. Ол халықтың наразылығын не үрейін күшейте түседі. Бұл жағдайда беделді адам пікір айтып, ақылға, сабырға шақыру керек. Нақты ақпарат жоқ кезде өсек пайда болады. Сондықтан ақиқатты жасырмай, ашық болу керек.





Тапчанда ӘКУ апайымыздың тренигі өтті.



Бір шумақтан өлең оқып, «Audacityды» қолдануды үйрендік. Бұл бағдарлама арқылы диктофондағы жазбалардағы артық шуылдарды жойып, өңдеп, фондық әуенмен әрлей аламыз.
«Интернет журналистикасынан» емтихан тапсырғанда «төңкерілген пирамида» принципі, деген сұрақ келді. Ол жайлы Талдықорғанда өткен кемпте тренинг барысында айтылған, соны есіме түсірдім. Осы жолғы тренингтер де, мен үшін танымды болды және бұл асырып айтпағаным.

Біркөлікте өткен жазғы мектептен кейін ел есін енді жиып жатыр ғой, деймін. Кемпке қатысқандар фотоларды түгендеп, аватаркаларын ауыстырып болды, мүмкін әлі болмаған да шығар))) Осы жолғы кемптің аруы мен сұлтанын да анықтап тастады.



Ал, өзім алған әсерлерден толық арылған жоқпын. Жалпы не болды?
Әуелі Шымкентке алғаш аяқ басып және оған қатысты пікірімді өзгерткенімді айтқым келеді. Қай өңір болмасын, барлық жерде шымкенттіктер жүретіні өтірік емес. «Неге өз қалаларынан қашады?, соған қарағанда, тұруға қолайсыз, ұсқынсыз қала шығар», деген ойда болатынмын. Қателесіппін. Шырайлы қала ұнады, араламағаныма өкініп жүрмін.



«Машат» шатқалының табиғаты тау көрмей өскен, мені әсерге бөлемей қоймады.


Жайқалып тұрған раушан гүлдерін құшырлана иіскеп-иіскеп алдым. Шіркін, бір шоғын жұлып берген жігіт болмады. Әзіл ғой))

Тренингтер далада өтті. Шолақ шалбар киіп алған спикерлерді дивандарға жайғасып алып тыңдадық. Ол өз алдына тақырып. Сондықтан келесі жазбамда бөлісейін)))










Блогерлердің баурап алатын қасиеті бар. Осы ортаға деген құштарлық, блогер болуға ынтызар етеді. Олармен қауышқаныма шын жүректеен қуанышты болдым.


«Бог фотошопа» Исабекті, «Бұл-блогиада», дегеніне сүйсінген Жәнібекті өмірде көргім келді және көрдім. Желкелерінде тұрмай, орталарына отырып алып түсуім керек еді)))





Бейресми түрде өткен блогкемп бассейнімен, одан бұрын блогерлерді шомылу киімінде көрумен де ерекшеленді.



Эх… бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай… Еске алып, көріп отыратын бейнебаянның барына шүкір.
Бұйыртса, «тамыз айында Бурабайда блогкемп ұйымдастырылса ғой», деген тілек білдірді, Аршат аға. Жүзеге асырлса, жақсы болар еді, әрине. Бізге жақын жерге басқа аймақтағылар ат терлетіп келсінші)))
Алдағы кемптен не күтемін? Ерлан ағаның тренингіне қатысқым келеді. Назгүл апай, Асқар ағай келсе екен.
Кешкісін аға буын мен жастар жиналып от жағып, ортақ әңгіме айтып отырса деймін. Мадина Реброва гитарасымен әндер айтып, (алдын ала сөзін шығарып, бірге шырқасақ) «Блогиадашылар әнін» айтсақ қоой ))) Блогкемп блогкемке ұласа берсін!)))

«Тақтар ойыны» сериалының маусым финалының алдында еліміздің бірнеше қаласында бейбіт көрерменге спойлер шабуылы жасалды. Алдын ала көріп алған арандатушы топ сериал фанаттарына алдын ала ақпарат беріп, іріткі салуда. Қазір бұл спойлершілер жан-жақты іздестірілуде. Арандатушылармен тиісті органдар айналысып сазайын беретін болады.

Оқиғалар тізбегі:

АЛМАТЫ. Бетперде таққан белгісіз біреулер Жароков-Водозаборный көшесінде орналасқан блогерлер штаб-пәтеріне кіріп келіп, соңғы бөлім спойлерлерін айқайлап кеткен. Психологиялық травмаға ұшыраған Д.З және Е.Б атты блогерлерге қазір психологтар көмектесуде.

АҚТӨБЕ. Жайдарман аймақтық лига ойынында сахнаған шыққан бір ойыншы шыдай алмай «Ең соңында Джон Сноу бар ғо, Джон Сноу...» деп айқайлап жатқан жерінен бір командаласы тарапынан соққыға жығылды.

ШЫМКЕНТ. Сериалдың бұрынғы бөлімдерін талқылау және сезон финалына болжау жасау мақсатында саунада жиналған сериал фанаттарына жезөкше кейпінде кірген спойлерші қыз маңызды 3 спойлер айтып, артынша ізін суытып үлгерген.

АТЫРАУ. «Тамаша» сауда орталығында белгісіз біреулер «Сайлаубек ән айтады» деп халықты жинап, дыбыс күшейткіштер арқылы спойлер таратып, белгісіз бағытқа қашып үлгерген.

АСТАНА. Тікелей эфир кезінде Еуразия арнасының жаңалықтарына телефон арқылы хабарласқан көрермен 8 секунд ішінде маңызды спойлер айтып үлгерген.

ҚАРАҒАНДЫ. Қалалық парк алдында оқушы қыз киімін киген белгісіз топ қала тұрғындарына қос тілде жазылған спойлер қағаздарын таратқан.

ҚЫЗЫЛОРДА. Ешқандай оқиға тіркелмеді.

АЛМАТЫ. Футбол матчында тиін киімін киген белгісіз бір арандатушы спойлерлер жазылған қағаздарын трибуналарға шашып болғасын, қашу сәтінде қақпа маңында тәртіп сақшылары тарапынан ұсталды.

АҚТАУ. Суық және ыстық су көрсеткіштерін тексеруші кейпінде тұрғын үйлерді арлап жүрген спойлерші соңғы 3 бөлімін әлі көрмеген қала тұрғындарына психологиялық соққы жасап үлгерді.

Құрметті бауырлар, достар! Айлардың қасиеттісі ‪‎Рамазан‬ да келіп жетті. Бұл айда «шайтан азғырып кетті» деген сияқты сылтаулар өтпейді. ‪Себебі барлығы кісенделіп, тозақтың есігі жабылып, жұмақтың есігі айқара ашылады. ‎Ораза‬ ұстау деген тек қана тамақ, су ішпеу емес қой. Шамамыз келгенше жаман әдеттен, өсектен, ғайбат сөзден тыйылайық. Рамазан айын көзімізді, аузымызды, құлағымызды, қолымызды, аяғымызды тыюмен өткерейік. Мейлінше көп сауап жинап қалуға тырысайық. Қыздар қауымы болсын, ұлдар болсын әлеуметтік желілерге тек жақсы сөз жазып, тек салиқалы сурет салайық.
Көшеге «Рамазан айы құтты болсын» деген баннер тұрмақ, еліміз оразаның кестсесін де ұмытып қалған кездер болған. Бір ауылда тұрып «айт» әр көшеде әр қалай басталып жататын. Намаз оқитындарын ашық айта алмайтын да кезең болды. Ал қазір, Қарағандының көшелерінен осындай әлеуметтік жарнамаларды көргенде ішің жылып, қуанады екенсің. Еріксіз Аллаға шүкір дейсің. Ең бастысы Еліміз, Елбасымыз, туған-туыс, ата-анамыз аман болсын! Рамазан айында жинаған сауаптың жемісін көруге жазсын. Ораза ұстамағандарға нәсіп етсін, ұстағандарға жеңілдік берсін.
Барша мұсылман қауымына жайлы ораза тіледім! Қабыл болсын!