Көне Тараз

Тараз шаһары тарихи оқиғаларға бай. Бұл қала Аулие-атадан бастап, Талас, Наманган, Йени-Тараз, Жамбыл, Мирзоян болып аталды. Киелі топырақта б.э. 1 ғасырында көшпенді халықтар өмір сүрген. Әйгілі ғалым В. Бартольдтің зерттеуіне сүйенсек, Тараздың іргесі б.э.д. қаланған. Сырдария мен Талас өзендерінің маңында б.э.д. 1 ғасырда 600 000-нан астам қаңлы тайпасы қоныстанған. Олар Жетісулық үйсіндермен жауласып, нәтижесінде ғұндармен бірігіп одақ құрған. Бұл оқиғаға Л.Н. Гумилевтің «Б.э.д. 36 жылдағы Таластағы соғыс» дерегі дәлел. Чжи-Чжи Талас бойында қалып, ұлы кент құрады. Екі жыл бойы соғылған қала мықты бекініс болып шықты. Дуалы екі қабаттан тұрды – сыртқы қабаты ағаш, ішкі қабаты лайдан соғылған. Кейбір деректерде, Талас деп атанған шаһардың соғылуына Марк Крассаның бүлінген армиясынан қалған Римнің легионерлері де жұмыс істеген деп көрсетілген.

Тараз еліміздің тарихында зор маңызға ие болуы ХV ғасырдың орта тұсында Қазақ хандығының іргесі қалану кезеңіне тұспа-тұс келеді. Хижраның 870 жылы, 1465-1466 жылдар Қазақ хандығының құрылған кезі болып қабылданған. Мұхаммед Хайдар Дулат өңір Моғолстан хандығының батыс шеті болғандығын айтып, оны Иса Бұға ханның Жәнібек пен Керей сұлтандарға үлеске берілгендігін айтады. Жаңадан қаланған Қазақ хандығына бұл аймақ өте қолайлы мекен болды. Өзбек ұлысын билеуші Әбілқайыр хан қаза болып, оның құрамындағы қазақ тайпалары Жәнібек пен Керей басқарған хандыққа біржола өте бастайды. Алғашында жаңа хандық өзбек-қазақ елі деп аталады.

Темір жол қатынасы 1928 жылдың қоңыр күзінде іске қосылды. Бұл өз кезегінде халықтың әлеуметтік ахуалын жақсарта түсті. Түркісібтің салынуы ауданда ауылшаруашылығы мен өнеркәсіптің өріс жаюына маңызды ықпал етті. Аудан тіршілігіне қажет жанармай, ауылшаруашылық техникалары, басқа да тауарлар тасымалданды. Аудан үстінен өткен темір жол торабы 144 шақырымға, ал Қосқұдықтан Бетпақдалаға дейін созылған ішкі темір жолдың ұзындығы 130 шақырымға, аудан ішіндегі көлік жолы – 359 шақырымға жетті.

Орта ғасырда қала Тараз деген атауымен әйгілі болды. Ең бірінші қоныстанған этнос – Ферғана өзбектері. Тарихи атауы 1997 жылынан бастап қалаға қайтарылды. Тараз өзінің 2000 жылдық тарихи мерейтойын 2002 жылы атап өтті. Сондай-ақ, көне Тараз Ұлы Жібек Жолының бойында орналасқан қалаларының бірі болған. Әсіресе Қарахан билігінде дами бастаған. ХІХ ғасырда Әулие Ата Қоқан қамалы деп аталды. 60-шы жылдарда Ресей империясының құрамына енген. Кейінірек Кеңес Одағы кезінде Жамбыл облысының орталығы болып, Қазақстан тәуелсіздігін алған соң жайлаулы Жамбыл облысының әкімшілік орталығы, тарихы бай көне шаһар болып өркендеді.

Бүгінгі Тараз

Тарихы мол қала бүгінде Жамбыл облысының орталығы болып табылады. Халық саны – 99 000 адамға жуық. Тараз қаласының халық санының 70% қазақтар. Қалада орыс, корей, өзбек, түрік, татар, неміс, күрд, қырғыз, дүнген, қырғыз, грек, ұйғыр ұлт өкілдері тұрады. Облыстың айтарлықтай аумағын Бетпақ-Дала және Мойынқұм алады. Оңтүстік-батыс пен оңтүстік-шығыс шеті таулармен шектелген. Сондай-ақ, мұнда Қарахан, Айша бибі, Бабаджа Хатун, Дәуітбек, Тектұрмас т.б. кесенелері, Мыңбұлақ сквері, Достық үйі, «Көне Тараз» тарихи-мәдени орталығы, Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған монумент, Бақылау мұнарасы, т.б. әлем және республикамызға танымал жәдігерлер мен орындар бар.

Айша бибі кесенесі – ХІ-XII ғасырлардағы сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші. Кесененің іргесі Жамбыл ауданы Айша бибі ауылында орналасқан. Сыртқы көрінісі керамикалық плиталармен қаланып, ойып жасалған өрнектің сән-салтанаты мен алуандығы жағынан еліміздегі басқа мемориалдық-дәстүрлік ескерткіштер ішінде теңдесі жоқ. Кірпіштердің түрлілігінің өзі кез-келген адамды аң-таң қалдырады. Ескерткіштің тұңғыш қалпы б.у.д. тек батыс қабырғасында сақталған. Безендіруінде бай және әртүрлі геометриялық фигураларымен апталған. Тізбектер терракотамен қапталған жіңішке суреттермен қазақ оюлармен безендірілген.





Бабаджа хатун ескерткіші – Х-ХІ ғасырлардан сақталған сәулет өнері ескерткіші. Тараздан 18 км қашықтықта Айша бибі кесенесінің жанында орналасқан. Текше тәрізді тік бұрышты, қызыл кірпіштен тұрғызылған ескерткіштің ауданы 6,8х6,8 м, биіктігі 5 м-ден астам; қабырғаларына қаланған кірпіштерінің көлемі 24х24х5 см. Қасбеті мен 2 қапталы бір-біріне ұқсас, мәнерлеп қаланған кірпіштен күн тәрізді өрнектер жасалған. Жоғары жағы аркалы, ішке кірер есік шығыс жақ қабырғасында. Қабырғалардан сегізқырлы барабанға ауысатын тромпбелдеу жасалған. Оның үстінен ішкі еңсенің 16 қырлы күмбезі басталады. Ал сыртқы күмбезі биіктігі 86 см қырлы призманың үстіне орнатылған. Детальдар үйлесімді пайдаланылған. Бабаджа хатун кесенесі сыртқы пішімінің жинақылығымен, құрылысының беріктігімен ерекшеленеді.

Қарахан кесенесі – ХІ ғасырдан сақталған сәулет өнері ескерткіші. Қазіргі Тараз қаласының батыс шетінде орналасқан. Кесене Қарахан әулетінен шыққан белгілі хан Махмұд Бұғра Қарахан қабірінің басына орнатылған. Күмбезі ғана құлаған кесененің төрт қабырғасы мен жылтыр кірпішпен өрнектелген қос мұнарасы 19 ғасырдың 90-жылдарына шейін сақталған. 1905 жылы оның құлаған бөлігі түгелдей бұзып алынып, орнына 1906 жылы жаңа кесене салынған. Кейінгі салынған кесене алғашқысына ұқсамайды. Артқы жағында екі мұнарасы бар. Қас беті оңтүстікке қараған, ал оның ішіндегі қабір оңтүстіктен солтүстікке қаратылған. Кірер есігі аркалы қуыспен безендірілген. Қабырғаларының ішкі жағы кесененің бұрынғы өз кірпіштерімен қаланып, сыртқы жағын қалауға жаңа кірпіш пайдаланылған.



Мыңбұлақ сквері – мәдени-тарихи орталық. Қазір сәулеті мен сәні жарасқан сквер көз тартарлықтай нұрланып тұр. Архитекторлар демалыс орнының жобасын Қытай тарихшысы Сюань Цзаньнің VІІ ғасырда келтірген деректеріне сай жасаған. Яғни, Меркі қаласының маңындағы «Мыңбұлақ» жайлауындағы таудан сылдырай аққан бұлақтар мен жердің бетін кілемдей жапқан көк шалғынның кескінін кескіндеген. Осындай ерекше композицияға көмкерілген нысанды қазір жоғарыдан тамашаласаң таңдай қақпай қоймайсың. Бұдан бөлек, демалыс орнының қақ ортасында қазақ даласының кеңдігі мен табиғатының сұлулығын сомдап тұрған субұрқақ атқылап тұр. «Мыңбұлақ» скверінің жобалық құны 98 млн. теңгені құраған. Сондай-ақ, кешен аумағындағы «Домбыра» мүсіндік кешен саябаққа көрік беріп қана қоймай, ұлттық рухымызды асқақтатып тұр. Дәл сондай «Қарауыл мұнарасы» да ежелгі Тараздың өмірінен сыр шертуде. Бұл нысанның биігінен көне Тараздың келбетті жерлерін толықтай тамашалауға болады.
Ежелгі Тараз қаласы – І-ХІХ ғғ. қазіргі Тараздың орталық базары аумағында орналасқан. Қалашық маңайын қала үйлері алып жатыр. ХХ ғ-дың бас кезінде ұзын қабырғалар төңірегінде отыздан астам төмпешіктер-қорғандар, қоныстар, некропольдер қалдығы болған. Қазіргі кезде олардың бәрі тегістеліп, үйлер салынған. Сүлейманов көшесінің батыс бөлігіндегі төрткүл және телеорталық ауданындағы қоныс, қаланың солтүстік шетіндегі ұзын дуалдардың жекелеген бөліктері сақталынып қалған. Сонымен қатар, мұнда «Қазақ хандығының 550 жылдығы» монументі де орналасқан. 30 метрлік ескерткіш қаланың батыс бөлігінде «Тараз-Арена» Спорт сарайына қарама-қарсы бетте тұр.

Босанғандай бұтақтарым бүр жарды

Қолын бұлғап тал шақырды құстарды

Тіршіліктің белгісі ғой

Оянды

Көктем — ана қолда деді ұшқанды

Сәукелесін киіп алды сарғалдақ

Қыр төсінде қызғалдақтар ән салмақ

Қиыршық құм жел қуалап күлгенде

Ауыл дедім көктен түсіп қалған бақ

Жер көрпесін имене ашты шөп керім

Көрді күннің қақ маңдайдан өпкенін

Күн құшады қара жерді жұмақ деп,

Жер елжіреп дем бердің дер көктегі үн.

Сай-салалар бозбаладай тебіскен

Жүгіргендей мал қайтқанда өрістен

Таудан аққан апам сынды сол өзен

Қолындағы бармен елмен бөліскен

Бұлт – тостақтан шашу шашты аспан да,

Домбыра үні шықты жерді басқанда

Үйіп едік, жылтырынан жинап ап

Көктеммін деп жазу жазды тастар да.

Балалықтың иісіндей таң лебі

Бұл ғұмырым, ғұмыр емес бал ма еді

Әр тал шашым раушан болып гүлдеп тұр

Көктем-ана, құшағыңа ал мені.

Жұлдыз БЕЙСЕК

Күлімдеу – адамзатқа келтіретін ешқандай зияны жоқ дүние. Күлімдеу аз ғана уақытты алады, бірақ кейде мәңгілікке есте қалады. Шаршағанның мауқымын басады, үмітсізге шаттық пен өмір сыйлайды. Оны сатып алу мүмкін емес, тіпті ол өтінішпен немесе сұраныспен келмейді. Күлкіні ешкім қарызға бермейді, ұрлап алу да мүмкін емес. Адам баласына дүние есігін ашқан сәттен бастап берілген баға жетпес сыйлықтардың бірі. «Күлкі — өмірді ұзартады» — деп жатады. Адам күлу арқылы өз өмірін ғана ұзартып қоймайды, өзгеге де қуаныш сыйлайды. Күлімдеу: үйде бақыт, жұмыс орнында жетістіктің көзі.

«Қазақстан» Ұлттық телеарнасы «Аяулы арман» атты жаңа отандық телехикаяны көрермен назарына ұсынбақ.
Туындыда балалар үйі тәрбиеленушілерінің өмірі мен үлкен өмірге жасаған алғашқы қадамдары туралы баяндалады. Кейіпкерлер қуаныш пен қайғыны, алғашқы махаббат сезімдерін, достық пен сатқындықты бастарынан кешіреді.
Бірақ, олар жалғыз емес. Бозбала мен бойжеткендерге үнемі ата-анасы мен туған-туысқандарының орнын басқан жолдастары, ұстаздары және тәрбиешілері қолдау көрсетіп отырады.
Телехикая 64 бөлімнен тұрады.
Теленовелланың ерекшелігі — туындыға кезінде балалар үйінде өскен актерлермен қатар, жасөспірімдер үйінің қазіргі тәрбиеленушілері де қатысады.
Рөлдерде Қуаныш Керімқұлов, Шәріп Серік, Ербол Семқұлов, Раушан Ермағамбетова, Әйгерім Айдар, Данияр Базарқұлов, Алдаберген Шалбаев, Ұлбосын Шалқарова, Нұржан Аташ, Жандарбек Садырбаев, Әдемі Сүлейменова сынды актерлер ойнайды.
Алғашқы бөлімі "Қазақстан" Ұлттық телеарнасында 24 наурыз, сағат 21:05-те ұсынылады.

Қазіргі таңда көрермен қауым тек қана фонограммамен ән таыңдаудан жалыға бастады. Ал қазақстандық шоу-бизнестің тек санаулы өкілдері ғана «Live» қойылымдарын ұсыну мүмкіндігіне ие. Осы ретте «Қазақстан» Ұлттық телеарнасы көрермендерге де әншілердің өздеріне де жанды дауыста ән тыңдап, ән шырқауға тамаша мүмкіндік жасап отыр.

Бұл жобаның ең басты ерекшелігі — ол тек телевизиялық жоба ғана емес, белгілі бір әншінің немесе топтың жеке концерті де. Концерттің өзі әдеттегідей студиялық павильондарда емес, көрермендері бар кәдімгідей концерт залында өтеді. Басқаша айтқанда, кез келген адам мықты ұйымдастырылған шоудың көрермені бола алады. Сонымен қатар, ол өзі ерекше сүйіп тыңдайтын әншінің концертін тамашалап қана қоймай, оның шығармашылығы туралы көптеген мәліметтерден қанығып, сүйікті әртісін жақынан тануға мүмкіндік алады.

Концертте кез-келген азаматтың өзі қадір тұтып, құрметтейтін әншіге сұрақ қоюына мүмкіндік жасалады. Ол үшін арнайы «Бос микрофон» айдары қарастырылған.

Осылардың барлығынан бөлек, кештің жүргізушілері көрермендермен ашық диалог жүргізеді.

Осылайша, аталған жобаның аясында көрермендер қазақстандық эстрада жұлдыздарының ән айту деңгейлерін анықтай алады. Концертте әншілерді ерекше музыкалық қойылымдарымен арнайы бэнд-ансамбль сүйемелдеп отырады. Әншінің репертуарынан таңдап алынған хит әндер жаңа үлгіде, жаңаша орындалады.

«Аталмыш жобаны біз әр апта сайын көрермендерімізге ерекше қызықты шоу көрсетіп отыру үшін арнайы ұйымдастырдық және ол әр бейсенбі сайын «Қазмедиа орталығында» өтеді. Концерттің ерекшелігі — оның интерактивті форматта өтетіндігінде. Осы жоба арқылы біз көрермендердің ықыласына ие боламыз деген ойдамыз. Өйткені, мұндай шоу елде бұрын-соңды болмаған және ол өзгелерге ұқсамайтын болады. Біз көрермендеріміздің өздерінің сүйікті әншілерінің әндерін тыңдау үшін әр бейсенбі сайын концертке жиналуын әдетке айналдыруды мақсат етіп отырмыз», дейді «Сәлем, Қазақстан!» жобасының продюсері Жан Мұқанов.

«Сәлем, Қазақстан!» концерттік шоуын баршаға танымал актер – Тәуекел Мүсілім мен белгілі фотомодель, интернет кеңістігінің жұлдызы Әсел Асқар жүргізеді. «Сәлем, Қазақстан!» жобасының креативті командасы әншілер үшін де көрермендер үшін де көптеген тосынсыйлар дайындап отыр. «Қазақстан» Ұлттық телеарнасының эфирінен жұлдыздардың жанды дауыстарын есту мүмкіндігіне сіз де ие бола аласыз.

Мен дәрігерге көрінуге бардым, дұрыс ден қойып қарамады.Өт жолым толған, кекіре берем, ас батуы
қиын.Толығырақ өт жолының тазалау тәсілдерін білгім келеді.Өтініш сіздерге, алдын ала
рахмет айтқым келеді.

12 наурыз күні футболдан Қазақстан Премьер Лигасының кезекті маусымы басталады. Формат бұрынғыдай: 12 команда, кейін алтылықтарға бөліну. Маусым алдында командалардың алатын орындарын шамалап көрейін. Нақты орындарын айту оңай емес, тек 2 лидер мен 2 аутсайдерді анық деуге болады, сондықтан 12 команданы 3 топқа бөлейін: Лидерлер, Ортанқолдар, Аутсайдерлер.


Астаналық жанкүйер Астана — Қайрат матчын тамашалауда. Сурет: fca.kz

Лидерлер: Астана — Қайрат — Тобыл — Ордабасы
Чемпиондыққа биыл да Астана мен Қайрат таласады. Екеуінің бюджеті де, ойыншылар құрамы да жақсы. Бұл екеуіне тең келер ешкім бола қоймас сірә. Қазақстандық Лестер әзірше шыға қоймайды. Бұл екеуіне биыл біраз жақсы трансфер істеген Тобыл мен былтыр 4-орын алып, Еуропа Лигасына жолдама алған Ордабасыны қостым. Егер командалық ойындары жақсы қалыптасса Тобыл қиналмай үштікте болады, ал, шымкенттіктерден биыл да жақсы старт күтемін.

Ортанқолдар: Атырау — Ертіс — Оқжетпес — Жетісу
Бұл төртеуінің бюджеттері де, құрамдары да шамалас. Алтылыққа кіру — басты мақсаттары болады деген ойдамын. Атырау сәл тырысса төрттікке де таласа алатын күште. Ал, жалпы бұл төрттіктегілер күштілерден жеңіліп, әлсіздерді жеңіп, өзара ұпай бөлісіп, ортада жүретін командалардан. Биыл үлкен бір секіріс күтпеймін.

Аутсайдерлер: Тараз — Шахтер — Ақтөбе — Ақжайық
Футболымызда өкінішке қарай барлық нәрсені ақша белгілейді. Соңғы төрттіктегілер бюджеті төмен клубтар. Маусымарасында үлкен трансферлері болды деп айта алмаймын. Тараз бен Шахтер биыл да үміттенбейтін сияқты алғашқы алтылықтан. Оралдықтар өз күштеріне сенуде, жастарға жақсы тәжірибе болмақ биылғы маусым. Ал, Ақтөбенің бюджеті бұрынғыдан азайса да жалпы қарағанда басқа командалармен шамалас бюджеті бар. Бірақ, командадағы жаңа басшылық сол бюджетті дұрыс қолдана алмауда. Командада бұрын ересектерді баптап көрмеген жаңа бапкер, Ресейдің 2-лигасы мен дубльдерінен әкелінген төменгі сортты жас футболшылар және қазақстандық ешкімге керек емес болып қалған ойыншылар. Мұндай жаңа құрам нәтиже әкеле ме? Сену қиын.

Жалпы, ойым осы. Ешқандай командадан тосынсый күтпеймін. Таза, реалистік ой ;)

Жыныстың түріне мейрам арнаудың абсурдтығын былай қойғанда, тап осы күні әйелдердің тарихта қалдырған бір түйір таңбасын таба алмайсыз. Адам ішіндегі бұл особь — мыңдаған жылдар бойы еркектер қол жеткізген игіліктерді пайдаланып келді, әрі солай бола беретін түрі бар.

1) Барыс
2) Сиыр
3) Тауық
4) Мешін
Сіз үшін бірінші кезекте не маңызды? Осы жануарларды өзіңізге ұнайтындай етіп орналастырыңыз. Орналастырдыңыз ба? Онда жауабын қараңыз!


1) Барыс: намыс
2) Сиыр: отбасы
3)Тауық: махаббат
4) Мешін: ақша
Ең маңызды не екенін білсеңіз, соны бағалаңыз!!! Егер оны құптамасаңыз, ойыңызды өзгертіңіз. Іске сәт!