Құдай ау қайда сол жылдар

махаббат қызық мол жылдар

Ақырын — ақырын шегініп,

алыстап кетті ау құрғырлар, — деп Абай атамыз жырлағандай сезім мен сырға толы жастықтың 24-ші көктемі өтіп жатыр. Бүгін мен өзімнің әріптесім Алина атты қыз туралы жазайын деп отырмын. Жұмысқа бірінші келгеннен, оң көзқарас қалыптастырған, осы бір сүйкімді әріптесімнен өзімді алыстау ұстайтынмын. Жеңіл әзіліне жылы ғана күліп, тереңдеп ойнап, әзілдесе бермейтінмін. Өзімді одан төменірек санайтынмын. Бірақ, уақыт өте келе, екеуміздің құрдастығымыз бар, әлде ол төмен түсті жоқ, мен аздап өзіме сеніңкіредім ба, ашық жарқын араласа бастадық. Жұмыс уақытында, жәй сәлемдестіктен, зілсіз де болса «жаным»,«алтыным», "құдай бере салғаным" деген сияқты сөздер қолдана бастадық. Екеуміз де ортақ айтатынбыз. Әзіліміз де жарасып кетті. Осылайша, «сананы жіпсіз байлаған, әріптестік махаббатымыз басталған болатын». Бос уақытымда қасында отырып қайтатынмын. Жұмыстың бітпейтін шаруалары шаршатқанымен, «Жаным сол» деген бір ауыз сөзі барлығын ұмыттырып жіберетін. Мен де қаламын ба «Алтыным», «Асылым» деп барлық жақсы сөзімді айтып қоямын. Ол кезде «жіпсіз байланған махаббаттың уытына мас болып жүріп», алдағы күндері не болатынын ойлап, қалай жалғасады дегенді ойлауға мұрша болмапты. «Бойдақта ес жоқ!» керемет айтылған. Ессіз осылай күн кешіп жүріп мен «осы махаббатымнан ажырап» қалатыным ойым түгілі түсіме де кіріп шықпапты.

Барлығына өзім кінәлімін. Әңгіменің басында бекер айтқан жоқ, «төменірек» деген сөзді. Соның айғағы ретінде айтсам да болады, жұмыс барысында, кеңейтілген жиналыстан шығып, шаршап отырғанда, мен оның көңіл-күй, жалпы оның сенімін жерге таптап, саналы деңгейден төмен іс-әрекет жасап, қатты ренжітіп алдым. Қатты ренжігені сондай, күніге «жаным» деп алдымнан шығатын періштем, амандасуға да көңіл білдірмеді. Сонда ғана сезіндім, мәңгілік ешнәрсе жоқ, қасықтап жинаған абыройымның сол бір есіме де алғым келмейтін ыңғайсыз оқиғадан, шелектеп төгілгенін. Ия, расында да мен ол қыздың деңгейінен әлдеқайда төмен екенмін. Соншалықты неге нәпсімді тежей алмай, тәкәппарланып қалғанымды өзім кешіре алмай келемін. Сол ренжітіп алғаннан кейін, араға аз уақыт салып 8-наурыз қыздардың мейрамы келді. Жұмыста орташа қылып әріптес қыздарымызға арнап дастарқан жайдық. Ия, ниетіміз қыздарды мерекелерімен құттықтау болатын. Ал, менің ішім алай-түлей. Қайтейін, жақсы көретін адамымнан көз алдымда айрылып тұрсам. Сөз кезегі маған келгенше, ешбір көңіл күйім болмады. Сөйлеген кезімде де арнайы кешірім сұраймын ғой көпшіліктің көзінше оқталғанмен, тәуекелім жетпеді.

Ал, қазіргі таңда, өмір бірсыдырғы ағып жатыр. Күні кеше жұмыста отырсам, әріптесім Мәншүк өзінің тойында түскен суретті әкеліп көрсетіп тұр. Осы жарияланып отырған сурет сол. «Махаббат қызық мол кезең еді, ау» деп ішімді бір тырнап өтті ол сурет. Суретті алған күйінде Алинаға жетіп барып, суретті ұстаттым да кете бардым. Қиын өмір. Қалай ақталамын, қара басыммен үлкен қателік жіберсем. Бямасыз, бар шындығым сол. Бұл тақырып кеше осылайша жұмыста отырып туындаған болатын.

Өмір бір орнында тоқтап қалмайды. Осыны жаза отырып өзімді кішкене де болса жеңілдендіріп, алдағы күнімде ондай қателіктерге бой алдырмаудың жолдарын іздедім. Бүгін, барлық әріптестеріміз болып, қалалық сенбілікке шықтық. Арасында менің ғашық жаным да жүрді құлпырып. Бірақ, амал нешік, жай ғана амандық саулықтан ары бармаймыз. Алдағы уақытта бақытты болуын тілеймін. Өзіңнің жақсы көретін адамыңды қашанда биіктен көргің келеді. Менің де кіршіксіз ақ тілегім осы!

Тағы бір досымды жоғалтқым келмейді. Одан айырылып, жабырқаған сәттерде мұңымды бөлісетін адам табылмай қала ма деп қорқам. Мұндай жағдай бұған дейін болған… Мәселе мынада. менің ер бала жолдастарым көп. Қыздармен бөліскенше сол сырларымды ер баламен бөліскенім әлдеқайда жақсы. Өз ойым, олар ешқашан сенің арқаңа түкірмейді, әрдайым қысылған, қиналған сәтте жаныңнан табылады. Бірақ сол достарымның уақыт өте келе маған деген достық адал сезімдері махаббаттың сезіміне айналуына қапа болам. Сөйтіп олар менің досым емес, маған ғашық адамға айналады… Біртіндеп арамызды суытамын да жоғалып кетемін, себебі олардың сезіміне солай жауап бере алмаймын.
Айтайын дегенім, осы бойжеткен қыз бала мен жігіттің арасындағы достық сезімді қалайша сақтап қалуға болады? сіздердің пікірлеріңіз бен кеңестеріңізді күтем. Себебі тағы бір досымды жоғалтқым келмейді…

«Махаббатсыз дүние бос».
Сезім мен сырға толы 2013-тің көктемі де өзінің міндетін мінсіз атқарып, жазға эстафетаның шоқ жалынын ұсынды. Ал біздің ыстық сезім, ынтызар көңіл, сағыныш пен сырға толы таңға ұласар түндеріміз ой жүзінде қалып, реалды өмірде іске аспағанын ойласам, өзегім өрттей жанады.
Сол бір кездер-ай дейсің. Өзіңді саябақта өсіп тұрған жұпар иісті гүлге теңер едім. Сол саябаққа ерекше ынтызарлықпен аяқ басып, хош иісті гүлдің арасындағы «отырғышқа» жайғасып, жан дүниеммен, ыстық деміммен иіскеп, бауырыма алсам да тоймас сезімді айтсаңшы. Алаулаған өрт сезімнің мәңгілік емес екенін білсемші. «Қолда барда алтынның қадірі жоқ». Қадіріңді жете түсінбедім-ау.
Әрбір күнді бірге өткізгенмен не пайда? Көз алдымда күлімдеп тұрғанмен не пайда? «Жұмыстық қатынастан» не пайда? Сезім шоғына балқымаған соң…
Күлімдегеніңмен, жұмбақ жанарыңнан бір сырдың барын анық байқаймын. Қайтейін, менде қанша тырысамын. Сыртымды бүтін етіп көрсеткеніммен, сені көріп қалай «ауыратынымды» білсең.
Ер адам темірдей берік болуы тиісті. Бірақ, болат темірдің өзі іске аспаса, тот баспайды ма? Болатты да ерітетін неше есе артық «ыстық» емес па? Сол ыстықтың көз алдыңда ырық бермей жүргенін елестетіп көріңіз. Іргетасы мықты болды емес па, әйтпесе дес бермей келген, аптығы басылмаған, талай сұлулардан жүрексінбеген көңіл шіркін, бүгін тағы да «жұмыстық қатынастағы» аруды тақырып етіп алып, оған шырмалып, шыға алмай жатқаны.
Әріптес ағамның бірі (әрі білім берген ұстазым): «Оның ІQ (зияттылық коэффициенті) саған сәйкес келмейді» деп пікір білдірген еді. Бірақ, оған бір «жұмбақ дүние» дес берер емес. Ол шіркіннің дес беруі, өмірдегі ең қиын нәрсе.
Пысы: «Жұмыстық қатынас» сырттай да, жасанды да түрде жалғасын тауып жатыр. Жақын күндері еңбек демалысын алғалы отырмын. Еңбек демалысы үлкен өзгерістер кезеңіне ұласар деген үмітпен аяқтағым келіп отыр.
Пысының пысысы: «Жүректен шыққан сөз – жүрекке жетеді» Омар Хаям.

Адамзат сезімі…

Жүрекке әмір жүрмейді

Сұраулы жүзбен қарайсың маған.
Жақындасам жалтардың.
Көңілім, неге болды екен алаң,
Жаныңа батты-ау,
шаңшар мұң…
Айтқызбай-ақ,
сездің бе, әлде,
іштегі сырын сезімнің.
Жүргенім де меңіреу халде,
Жетегінде төзімнің.
Мұз еді жүрек көргеннен сені,
Шуағың тиіп еріп еді…
Қайтейін бірақ,
Мен емес теңің.
Ойласам қайғы төгіледі.
Аңсаған күнім алыста тегі,
Білемін, қайта келмейді.
Түсінсең жаным кешірші мені,
Жүрекке әмір жүрмейді

(Жаңғырық Бестәңірі)

Келе берем

Бардым. Тостым.
Сен жоқсың,
сезіндің бе?
Сезіндің бе, шегі бар төзімнің де.
Білесің бе?
Мен сені шын сүйемін,
Келе бергім келеді кезігуге.
Тосып тұрмын,
Уақыт өтіп барады.
Бір көруге өзіңді кетіп тағат.
Ойыңа да келмеді-ау,
бәлкім сенің,
Мен келер деп кешігіп,
тосып қалады.
Айыға алмай түйіткіл жебелерден.
Қайтып барам,
Күдікті ой себелеумен.
Болма мейілі,
Болмағың мен келгенде,
Келе берем,
бәрі-бір келе берем.

(Жаңғырық Бестәңірі)

Жігіт болғаннан кейін өміріңде бір рет болса да "қыз алып қашу" операциясына қатысып көрген дұрыс. Ауыл арасындағы «сыпсың» әңгімеден "қыз алып қашудың" неше-түрлі оқиғаларын естіп жатасың. Арасында сәттісі де болады, сәтсізі де болып тұрады. Тіпті кейбірінің ісі насырға шауып, беташарға деп «буып-түйіп» отырған қаржыға үстеме қаржы қосып, қыздан зорға құтылып жататыны да болады. Мына заманда қыз алып қашуға тәуекелді тек көңіл қимас кластастарың үшін баруың мүмкін. Бірақ, бұл тәуекелді де алдыңғы жылы дәл осылай үйленген сыныптас досымның әйелінің:«Сол Амангелді деген кластастарыңды жек көретінім сонша, көргім келмейді. Қолымнан қайырып, машина салып, қанша қарсыласқаныма қарамай зорлық көрсеткен қатыгез бейнесі көз алдымда қалып қойды. Қазір қанша кешірейін десем, сол бейне көз алдымнан кетпейді» деген әңгімесі тыйғандай болатын. Оқуымды міне бітірем, 4 жыл оқытқан ата-анамның еңбегін жұмысқа орналасып, өтеймін ау деген жоспарын күл-талқан қылып, телефонмен екі-үш мәрте ғана сөйлескен кластасым өмірін басқа арнаға бұрып жіберген болатын. Қазір құдайға шүкір жақсы отбасы болып, тұрып жатыр. Менің түсінігімде "қыз алып қашу" деген, қыздың пікірімен санаспай, жеке бас бостандығына қол сұғып, адамилықтың ең төменгі дәрежесіндегі жасалатын әлеуметтік құбылыс деп қарайтынмын. Бірақ, биыл кластасымның көңілі үшін, бәріне қолымды «сілтей» отырып, "қыз алып қашу №1 оперциясына" қатыстым.
Осы жылдың басында досым бір қызбен танысқан болатын. Қыз 95 жылғы. Екінші кездесуден кейін-ақ досым алып қашамын деп қамдана бастады. Әне-міне деп жүріп айтулы күнде келді. Жоспарымыз шала-шарпы. Бастысы көздеген қыз кездесуге келісімін берген. Біз мына жақтан машина сайлап, қаланың кептелісінен діттеген орынға жетемін дегенше, досым "қызын" аялдамаға әкеліп, бірнеше мәрте телепон соғып үлгерді. Қайтсін енді қыз қайтам дейді, бұл таксимен апарып тастамақшы. Ал «таксиі» біз отырған машина. Оған отырса қызға капец. Аялдамаға жетпей, жол бойында тұрған досымызды көріп, машинада отырғандар бір-бірімізге қарап «жымың» ете қалдық. Алдыға өтіп барып, біз екі бала болып түсіп қалдық. Енді ішінде адамы бар таксиге, оның үстіне қаланың қақ ортасында есі дұрыс қыз отырмайды. «Таксиіміз» жолды айналып келгенше, досым бір-екі такси тоқтаып, жолкіресіне келісе алмағансып, жіберіп жатыр. Сол аралықта, біздің «такси» де келіп жетіп, досым қызды салды. Ал біз не істейміз? Хабар келгенше, бізде қаланың екінші шетіндегі шығаберіс жолға барайық деп шештік. Бастапқы минуттар осылай тыныш басталып келеді. Бір уақытта досымнан «Алаш» базарына тез жетіңдер деген хабар жетті. Таксимен жеделдетіп бізде жеттік, оларда келді. Мен алдыңғы есік жағынан кірмекші болып есікті аша бергенде, артқы есікті ашып жолдың ортасына қыз шығып кетсе болама… "Ұста, ұста" деген досымның жан дауысымен екінші сыныптасым жалма-жан қыздың жанына жетіп барып, қолынан сүйреп әкеп, машинаға сүңгітіп жіберді. Дәл осы сәттерде өзінің алып қашу "құрбандығына" ұшырағанын білген қыз жанұшыра айқай салып, машинаның ішінде аласапыран басталды да кетті. Қаланың ортасы. Ойпырмай, "қыздың жаны қысылғанда бір жігітке әл бермейді деген" рас екен ау. Жұлқынып келіп есікті бір тепкенде, есік ашылып кетіп жатты. Шопыр жігіт жүрісінен жаңылмай келе жатыр әзірге. Қыз алып қашушы досым мен «сыбайлас» досым қыздың екі қолынан қапсыра ұстап алған. Қолын қоя беріп, ол қызда екі аяғымен күшене тепкенде шопырдың рөлі тайып, жолдан ауып кете жаздадық. «Аяқтан ұстасай» деген шопырдың дауысынан кейін барып, есімді жинап, менде әрекетке көше бастадым. Бірақ, қаладан ашыққа шығу үшін әлі 4-5 км қашықтық бар. Оның үстіне қаланың шыға берісінде әшейінде жалмаңдап тұратын «гаишниктерді» ойлағанда зәрем зәр түбіне кетіп жатыр. «Неге келістім екен еййй» деген ақкөңіл пейілімді осы жерде жеккөріп баражатырмын. Қырсыққанда, аэропортқа бұрылатын жолдың қиылысында кептеліс болып жатыр екен. Бір ғана қатармен қозғалыс болып жатыр екен. Біздің қатарымыздағы бір жеңіл көлікті тоқтатып, тексеріп тұрған патрульді мащинаны көріп, біткен жеріміз осы шығар деп ойладым. Әлі кеш батып, қараңғы түсе қоймаған уақыт. Тонировкада тым әлсіз сияқты ма? Іштегі "ұрлықтың" бәрі сыртқа айшықты сияқты. Кептелісте тұрмыз. Қыз бұл уақытта күшейіп, бар дауысымен "Құтқар" деп шыңғыруда. Бұл дауысты тек, барынша зор дауысымен ән шырқап тұрған мафон ғана бөлуде. Әупірімдеп жүріп шопыр жігіт бірінші қатарға өтті. Дәл патрульдің жанынан өтіп бара жатқанда қыздың «Полиция» деген бар дауысымен шыңғырған үні құлақтың түбінен біраз уақыт жаңғырып жүрген шығар. Қайран, қыздық дәурен десей. Жан бере салу оңай емес екен. Қалып қоюдың үлкен үмітін "Ұмыт оны, ұмыт" деген әннің ырғағы колонкамен зорайып шығып, қыз дауысын сыртқа шығармай тастауымен, үзіп тастады. Алдымызда кептеліссіз жол шыққанда «уф» деп орнына түскен көңілді «жаңа күдіктер» торуылдай бастады. Қыз енді қалып кетудің басқа амалдарына көше бастады. «Айдооооос мен саған тимеймін» деген жанайқайының ендігі жерде пайдасыз екенін түсінгендей. "Қолымды жібер, екеуміз жеке сөйлесейік" деп бастады келесі амалын. Бұл уақытта қаладан шығып үлгердік. «Кінәлі» досым тоқтатпа, ұра бер деп шопырға бұйыра айтты. Бұл жерде бізге қарағанда шопыр жігіт опытныйлау екен. Өйткені бұл оның №1 оперциясы емес. Менің ішім алай-түлей. Қазір апарып алдық дейік, ертең ол арыз жазса "құрыдық қой" деп қоям. Жұмыс орны, әні міні деп отырған жаңа «жылы» орынмен іштей қош айтыса бастағам. Бір жағы болары болды, енді аяғына шейін жүрем дейм. Ана сыбайлас досымда "үн" жоқ. Тілден кеткен мүлдем. Оның жағдайын көріп, күлкім келді ау :)))))). Осылай ой арпалысында келе жатқан, «Пышақты ұста, қолын ұста, жіберме» деген дауыстан артқа жалт қарасам, қыздың қолында жаппалы шаппа жүр. Шаппаның сабынан ұстап, өзіме тартып қалып ем, қыздың алақанының дап даласы шықты. Өзіміздің қайғымыз аздай, мынау енді төбемізді ойып жіберетін жағдай болды. Не істедік? Қызға дәсторамалымызды беріп, саулаған алақанын сыртынан түйіп әлекпіз. Солай жүріп, Бадамнан астық ау деген уақытта, қыздың қарқыны басылып, сабасына келе бастады. Осыны пайдаланып, шопырда әңгімесін бастады:«Айналайын қарындас, Айдос жаман жігіт емес, енді осы жерде араларыңды жақсылап шешіп алыңдар. Мен бұл жерде тек көлік жүргізуші ғанамын. Ертең маған зияның тиіп кетпесін» деп қызға сөз берді. Досым«жаным, күнімдеп» өліп барады. Қайтсін, ауылдың дайындалып, бәрі күтіп отыр. Қызда"қалаға апарып тастасаңыз, мен тіпті қолымның қанағанына шейін ешкімге айтпаймын. Бәрін түк болмағандай қабылдаймын" деді. Оған көнетін досым жоқ, оның үстіне қыздың дауысының бәсеңсігенін бізде байқап отырмыз. «Тарт ауылға» дедік үшеуміз бір ауыздан. Уже, батылданып алғанбыз))). Ары қарай үнсіз жүріп отырып, Арысқа жеттік. Арыстың шыға берісінде қыздың болашақ абысыны, досымның жеңешесі артымыздан жеткен машинадан ауысып, бізге отырды. Досымның жеңгесі не айтқанын білмим, біздің жаңадан бері жанымызды шүберекке түйген "қалыңдығымыз" сол сәттен-ақ күлімсіреп сала берді. Мұны көріп іштей «терең» демалғансың ғой. Соткаға келген қоңырауларға енді еркін отырып, жауап қата беруге болатын сияқты. Ауылға бара жолда, сырдарияға салынға көпірде ауылдағы бүкіл кластастарымыз күтіп отыр. Сонымен, түн ауасын қақ жарып, бипілдетіп ауылға кіріп бардық. Осылайша "қыз алып қашу" операциясының соңы ауылдың қарапайым гулянкасына ұласты. «Перешита» деген ән құлақтан кіріп, бойды алып бара жатты. ауылдағы гулянка немесе перешита жыла не жылама бұл алып қашу сәби
Жаңағы қорқыныштан титтей де белгі қалмай барады. «Енді қыз алып қашуға қатыспаспын» деп қоям бір жағы :))))
пысы: Өмірінде бір рет болсада қыз алып қашуға қатысу еркектің басынан өтуге тиісті нәрсе сияқты маған. Өзіңе сенімді болсаң әрине. Айтуға оңай ғой, бірақ, алып қашу құрбаны болған қыздың басындағы жағдайды әркімнің басына бермесін. Өз теңін тауып, Ата-ана разылығын алып тұрмыс құрғанға не жетсін! Қызды зорлықпен әкелудің бір көрінісі мына жерде. Қазір сол досым жап-жақсы отбасы болып кетті. Күзде тойына бардық.