Иран қазақтарының тойынан көрініс.

Фото: Aboutaleb Nadri
munara.kz/2013/10/31/irandagy-qazaq-toyy/

әзип Скотт шығармалары сөйлеу мәнері жағынан батыстық үлгіде болып келеді. Батыс дегенде Ұлыбритания, Франция деп ойлап қалмаңдар, епті — кәдімгі Атырау, Ақтөбе, Орал, Ақтау өңірінің диалектісімен жазады да! Шамасы жас кезінде Дәруішөлгенге ішсапармен көп баруы әсер етсе керек. Сонымен кеше ғана жазылған бір шығармасын назарларыңа ұсынуды жүн санадым, әас.

---

Уәзип Скотт. «Шервуд жамағаты»

— Мен сені айтып қоям! — деді ересек баладан зәбір көрген бір қожалақ щегол.

— Мал әнаң, пақаның да, мақаның да жоқ, кімге айтасың ал? — деп ыржалақтады әлгі қояншық.

Щегол кімге айтатынын айтты. Бірақ ересек оны естімеді. Оңтүстік шығыстан соққан дауыл жел баланың сөзін ұшырып алып кетті. (Отамалының кезі болатын, бұл жерде менің кінәм жоқ — автордың ескертпесі). (Форс-мажоршылын, ептінің — менің ескертпем).

Бірақ ересегіне бәрібір еді:
— Айта бер, нақу. Кімге айтсаң да қорықпаймын, әас, — деді де жүгіріп келіп кішкентайды кеудесінен итеріп жіберді.

Қорлыққа шыдай алмаған щегол кент сыртындағы орманға қарай жүгірді: талай адамнан естіген — Шервудта әділетшіл жігіттердің жасағы бар, зәбір көргендер мен кедейлерге көмектеседі. "Қазір барып айтам да, вытчтыңды шығартқызамын. Көресің қазір", — деп іштей кіжініп қойды жүгіріп келе жатып. Қараңғы орманға кірісімен жүрісін баяулатып, оларды іздей бастады. Ұзақ іздегені сонша, олардың бар екеніне күмән келтіре бастағандай еді. Түн жақындап, енді қайтамын ба дегенде мұрнына түтіннің иісі келді. Иіспен жүре отырып, қалың бұтақтармен (тура мағынасында) жасырылған қосты да тапты. О Құдайым, бәрі жұрттың тапсанып әңгімелегеніндей екен: Сауыт-саймандар самсап ілулі тұр, маңайда аттар жайылып жүр, екі-үш жерде дәу қазан қайнап жатыр, әр шатырдың алдында «АК-47» автоматтары бастары түйістіріле сүйеліп жиналған. Бәрі жинақы, нағыз әділетшіл жігіттер дерсің. Тек баланы бір нәрсе күмілжітті: Жасыл киімді ағалар жиылып намаз оқып отыр еді…

©patick

Онша қызықты емес, әрі сүреңсіз өткен Эль класикодан соң Мадридтіктер өз алаңында Барселонамен Ноу кампта 90 минут тең ойнап, қосымша минуттарда ұтылған, бұрынғы жылдары еурокубоктардың тұрақты қатысушысы болған Севильяны қабылдаған еді. Реалға бұл жеңіс ауадай қажет болды, себебі каталондықтар мен матрасниктерді тым ұзатып алуға болмайды. Бұл ойында Мадридтіктер құмарынан шыққанша гол соғумен болды, голдан тау тұрғызды десек артық емес…

Неге?

Ку-ку! Жылт-жылт етіп, бір көрініп, бір көрінбей жүрмін бе?

Уааай, мендегі өзгерісті білсеңіз.  Өзім өзіме тәнті боп жүрмін. Әзірге бұл туралы ештеңе айтпай-ақ қояйын, кейіііін айтармын

Жаңа таныстықтар көп өзгерістер алып келеді ғой. Батыл таныстықтан қашпау керек. Мысалы, көшеде кетіп бара жатқан қыз ұнап қалды ма, жүгіріп барып, батыл қадам жасау керек. Ол «сізбен танысуға бола ма» деген ескірген сөзбен емес, іспен жүзеге асу керек.
Бір топ қыздың арасында кетіп бара жатқан құрбымды бір жігіт жүгіріп кеп, көтеріп алған. Атын емес, жұлдызнама белгісін сұраған. Күшштііі! Қыздар жігіттің бойындағы батылдықты, бірбеткейлікті бағалайды. Вай, мен ақыл айтып кетіппін  Жап-жақсы әңгіме айтып келе жатам да, бір кезде ақыл айтып кетем  Халқым бақытты өмір сүрсін деймін де мен сол… Халқымның тілеуін тілеп жүрген ақкөңіл, дым арам ойы жоқ бейбақпын ғо

Біздің (мақтанышпен айтатын болыппын соңғы кездері) Тимуша, Тимур Бекмамбетовты айтамын, профи режиссер  «Горьконы» көріңіздер! Позитивтің көкесі, атасы сол фильмде  Вууух, сөзбен жеткізе алмайм ощм  

Ауа райы туралы қалай жазбай кетем?) Жаңа ғана таза ауада серуендеп келдім. Демек, күн керемет деген сөз  Күннің салқындығынан да ләззат алуға болады  Таңертең ояна сала, таза, салқын ауаны ашқарақтана жұтывалам

Соңғы кездері жүйкем жұқарып жүрген сияқты көрінеді өзіме  Кабинетте тым жұмысбасты адамдар бар, солар таңертеңнен кешке дейін телефонмен сөйлеседі. Барынша қатты дауыспен сөйлеседі, солай болуы қажет шығар. Мен оны есітпеу үшін таңертеңнен кешке дейін музыка тыңдаймын  Құлағым түсіп қалуға шақ қап жүр. Мұның позитивті тұсы — плэйлистімдегі әндерді жаттап алдым  Тезірек қызметте жоғарылап, бастық болып, жеке кабинетте отыруыма мотивация

Соңғы кездері «бензин қымбаттады!», «адам арзандады!», "қылмыс деңгейі сол қалпы жоғары" деген негативті реңкі бар мақалалар тым көбейіп кетті. Бірақ бір сәт ойланайықшы, жағдай сонша жаман ба? Тығырықтан шығатын жол шынымен жоқ па?

"Үй қымбаттады". Ол қашан арзан болып еді?

Көптен күткен Эль Класикода аяқталды. Әлемдегі ең қызықты матч саналатын Барса мен Реалдың текетіресі алғашқысының пайдасына шешілді. Негізі, ойынның әділетті шешімі тең нәтиже еді, алайда футболда әділдік жүрмейді. Бірден айта кетейін, Барса Реалдан мықты болған жоқ, тек жолдары болды, яғни футболдағы басты фактор сәттілік солардың жағында кетті. Дегенмен, оларды құттықтап қоялық.

Тыныштықбек Әбдікәкімовтың «Ақшам хаттары» атты тоқсан үшінші жылы шыққан мүкәммал кітабы қолыма жақында түсті. Ішінде бәрі бар. Махаббат та, ғадауат та, мұң да, қайғы да, қуаныш та… Кітапты ала сала алғашқы беттеріне көз жүгірткенімде осы «Жеке қоңыры» көңілімді ерекше толқытты. Көптен мұндай сезімге берілмеген едім. Өлеңдерінің барлығы сүт қатқан қызыл күрең қою шай ма дерсің?! Бірінен кейін бірі күшті кетеД. Ал, «жеп-ішіп» отырыңыздар  Айтпақшы, Тыныштықбек Әбдікәкімов — 1953 жылы 20 маусымда Семей облысының Абай ауданы, Қарауыл ауылында дүниеге келген. «Ақшам хаттары», «Рауан», "Қас Сақ Аңқымасы" атты, т.б, жыр жинақтарының авторы.

Қайта-қайта маңырап, қоңыр қозым,
Суландыра бердің-ау көңіл көзінү
Қозысы едім мен де бір қоңырлықтың,
Танып, толғап тұрсың-ау тегіңді өзің…
Жалғыздық тұр түріңнен байқалып шын,
Сол шындықты қосыла айталықшы,
Жетім зарын ұқпайтын жандар да бар,
Желіні жоқ мал сені қайдан ұқсын!
Маңыраса, тоқ қозы маңырасын,
Маңыраудың білемін мағынасын.
Сен еместін емшек жоқ,
Құр бекерге
Қой алдынан жүгіріп не қыласың!
Келтіре алмай қойдым ғой шақырып та,
Келтіре алмай қойдым ғой бақырып та.
Неге оларға барасың…
Бүйіріңнен солқ еткізе салмай ма мақұлықтар!
Жетімдікті осылай мал да сынар,
Жырым – жалғыз, мен – жалғыз,
Сен бе сыңар?..
Жүр, іздейік,
Біздерді түсінетін,
Кім біледі біреулер бар да шығар?!

«Үндемеуге шыдайды қалай дәтім...»
Үндемеуге шыдайды қалай дәтім,
Қызыл сөзге жанулы талайда тіл.
Бір тірегім шешем ед, қартайған-ау,
Өлең емес, өлімді көп айтады.
Әкемізден бесеу ек малақайлы,
Соры бөлек қайтесің солақайдың.
Мен панасыз бұлт болсам,
Төрт ағайын
Төрт мезгілі секілді он екі айдың.
Кімдер, кімдер, еркек пе, ұрғашы ма,
Білдірген сол мендегі жырға шүбә?
Қарындасым айнаға табынады,
Айырбастап сырымды сырғасына.

Кімге күлкі болдым мен, кімге таба,
Жұлдызды ойды жұлдызсыз түнде табам.
Досым бар ед… байқаймын, менен гөрі
Әйелінің қабағы қымбат оған…

Қайғылыда қалмайды, сірә, қадір,
Қандай-қандай тағдырға сынақ әділ?
Жарасынан жанымның дірдек қағып,
Дірдек қағып қып-қызыл жыр ағады,

Айналамның бәрі де – құдай – тәңір,
Шекемізден сөйлейді дүлей тамыр!..
Өзгелерге мұңымды шаққан болып,
Осылайша өзімді тыңайтамын.
Ғұмырымды қайғымен майдаласам,
Сөз де – нашар мендегі, ой да – нашар,
Өкпемді айтып қайтемін өзгелерге,
Өлеңіме…
Өзіме майдан ашам!

Шуыл құрап қалың ши, ызың құрап,
Жолға шықтым іңірде қызылқұлақ.
Дауылдатқан дәл осы күн секілді
Өзімнің де келеді бұзылғым-ақ!

Қайран менің өз тауым, өз қыратым,
Сайтан бар ма сені де азғыратын?
Бұл қай дауыл?!...Құйрығы құмға айналып,
Қызғылттанып қылшығы көзге ұратын?

Жолға шықтым ал енді қаным тасып,
Қалың шығар, білмеймін, сорым да шын.
Қайдасың сен, бауырым – қоңыр тауым?!
Қайдасың сен, самал жел – қарындасым?!
Қайнамайды мендегі қалайша қан:
(Қаңтарда да көрмедім балауса қар!)
Көз алдымда барасың сен үзіліп,
Көде мұртты далам-ай, селеу сақал!
Түсіндіре алар ма мұны ғылым,
Түйсіктердің сайрағыш тілі қане?
Көрсетпеші, бұралқы итке айналып,
Ағысы жоқ арнаның ұлығанын!
Қақпақылдап соқыр сөз, олақ арман,
Қарқылдаушы ед секемім – ала қарғам…
Тоналумен, Далам-ай, күн кештің-ау,
Тоғайлардан томарлар ғана қалған!
Жұлдыздардың шырынын ұрттағыш таң
Ұйықтап жатыр.
Ұйқыға жұрт та құштар.
Қай кез еді соңғы рет Шыңғыстаудан
Тамырларын қопара бұлттар ұшқан?!..
Қара шашы дауылдың қамалаған
Қара жолдан көңілім оңала ма?
Мен жолаушы емеспін,
Көз жасыңмын,
Әжіміңді қуалай домалаған…