ФК Шахтер: Еуропа Лигасының топтық кезеңіне алғашқы болып шыққан қазақстандық команда, соңғы жылдары ширақ ойын көрсетіп жүрген топ, қазақстан футболының сенсациясы, еліміздің 2 дүркін чемпионы. УЕФА рейтингі 246-шы орын.

ФК Ақтөбе: Еуропа ойындарына ұзақ қатысып келген, бірақ соңғы сәттерінде жолдары болмай қалып жүрген команда. Дегенмен жинаған жалпы ұпайы көп, соңғы 9 жыл бойы жергілікті премьер-лигада үздік үштіктен түспеген клуб, еліміздің 5 дүркін чемпионы. УЕФА рейтингі 196-шы орын.

9-шы наурызда Астана-Арена стадионында өтетін Суперкубок-2014 матчында қайсысы жеңеді деп ойлайсыз немесе жай ғана қайсысына болысасыз?

Футбол десе, қонаққа келген енесінің қорылдауын елемейтін жанкүйерлер, шабыс қалай? Қадым замандағы әдет бойынша мониторға шынжырсыз байланып отырсыңдар. Отырыңдар. Футбол жайлы әңгімені еркіне жіберейік. Бүгін Милан мен Атлетиконы сөз етейік. Қызық үшін. Әуелі Милан жайлы бірер ауыз жаза кетсем, команда екі жыл бұрынғымен салыстырғанда мүлде басқа. Бапкері — Аллегри деген азамат. Ардагерлер кетті, кейбірі басқа командаларға ауысты, буын алмасу, т.с.с. «А сериясында» дәл қазір 13 орында! Жақсы ойыншылар бар, әсіресе шабуыл шебінде. Марио, Робинио. Кака қайта оралды. Былай сүйкімді команда.
Атлетико. Қазір Ла Лигада доп айырмасы болмаса, Барсамен иық тірестіріп 1-2 орынды бөлісіп келеді. Бапкері — Диего Симеоне. Мінезді жігіт. Тәжірибелі жанкүйерлер бұл жігіттің футболшылық кезін де, бапкерлік кезін біледі. Команда осы маусымда жалпылай да, жекелеген кейіпкерлерімен де сөзсіз мықты. Қақпашысынан бастап, шабуылшылармен қоса алғанда.
Фаворит сырт көзге бірұрыпқұлатқандай айқын секілді, бірақ Фортуна жеңешеміз кімге күлімдейтіні белгісіз. Белгілі болса, қызық болмайтын еді. Көрер қызық көп болсын!

Футбол десе, қатынын төркініне жіберетін жанкүйерлер, атша шауып жүрмісіңдер?! Қалай, мониторға сәл еңкейіп, сол қолмен жақтарыңды таянып, ыңғайланып отырсыңдар ма? «Кім не жазды екен, ә?» миықтарыңнан мырсылдап. Футбол үшін көп сөздің қажеті жоқ, көпәріп деп ешкім оқымайды. Барынша қысқа етіп жазайын. Біршама уақыттан бері ештеңе жазбай кеттім. Жалпы, Керекинфоның «белсендісі» емеспін ғой. Менің Барсаға көкбауыр тұсымның бұратындығы жасырын емес-ті. Чемпиондар Лигасының 1/8 финалында Мансити футбол командасымен ойнайды. Жеребе осылай түсті. Бұл команданы зерттеуге тырысып көрдім. Мықты тұсы, әлсіз тұсы қайсы. Сұрақтарыма жауап іздедім. Біраздан бері Манситидің ойындарын әр жерін көріп жүргенмін, былай жақсы команда. Топтық кезеңде Мюнхен-Аренада Байернді ұтты. Кеше Мансити-Ливерпуль ойынын төреші «ойын басталды-ойын аяқталды» деген белгіні білдіретін ысқырық шалған кездерінен, яғни, басынан аяғына дейін көрдім. Команданы бір ойынына қарап, «пәлен екен, түген екен» деген таяз ойлылық пен футболдық мағынада дүмшелік болар. Манситидің бюджеті қомақты, футболшылары шебер. Бапкері — Пеллегрини деген азамат. Бұл азамат Испания футболымен етене таныс, талай жыл Ла Лиганың бірнеше командасында бапкер болған. Барсаны жақсы біледі. Командалары Каталония шеберлерімен сан мәрте кездескен. Манситидің ең мықты тұсы — қос қапталдағы жартылай қорғаушылар мен шабуылшылар. Испания футболымен таныс — испан Силва (Бұрынғы командасы «Валенсия»), Навас (Бұрынғы командасы «Севилла» — испан акцентімен), Негредо (бұл да «Севилладан»), ЯЯ («Барселона») және Серхио Агуэро. Коларов, Джеко, Фернандинио, Насри секілді футболшылар бар. Мықты әрі әлсіз тұсы — орталық қорғаушылар: Компани мен Лескотт. Қарсылас команданың шабуылшыларынан әр ойында кемі екі-үш рет «көз жазып» қалатын әдеттері бар. Қателіксіз адам болмайды. Есесіне, осы қорғаушылар қарсылас команданың айып алаңындағы стандарттар кезінде басып-жаншып, баспен гол соғып кетуге қауқарлы. «Зік» еткізеді, болды, доп қақпада! Барсаның шағын денелі шабуылшылары осы екі азаматты әбден терлететін түрі бар. Қақпашы Хартты Барса сынап көреді. Көбіне, қақпашылар жайлы көп айтылмайды. Ойын барысына қарай, дәлірек айтсақ, бабы мен бағына қарай жұмыс істейді. Ал, көрер қызық көбейсін! Әдемі футбол көру бұйырсын!

Бүгінгі Қазақ елі жаппай тойлап жүрген тәуелсіздік мейрамымен қатар осы жылғы ЧЛ-сының 1/8-ші финалының жеребе тарту рәсімі қатар келді. Биылғы ЧЛ-да айтарлықтай сенсация көп болды десек артық айтпаспыз, бір ғана Ювентус пен Бенфиканың топтан шыға алмауы неге тұрады, болмаса Порту мен Наполи секілді командалардың ойынын бұл турнирде болашақта көрмейміз, ал 6 ғана ұпай жинаған Петербургтің Зениті келесі турға өтуі сенсация емей немене?!

Бразилияда өтетін әлем чемпионатына баратын 32 құрама анықталды. Енді қызық болатыны, әрине, жеребе, Жеребе тарту рәсімі 6 желтоқсан күні Бразиляның Мата-ди-Сан-Жуан қаласында өтеді дейді ресми ақпарат көздері. Жолдама алған 32 құрама 8 топқа бөлінетін болады, жеребенің жолдас немесе жолдас болмауын анықтайтын ең қызықты сәт.

Көбімізде мынадай сұрақ бар: Қарғыс(проклятие) пен Мистиканы футболмен байланыстыруға бола ма жалпы? Футбол деген ойын емес пе? Ол жерде тек мықтылар мен күштілер жеңеді, бірақ қарғыс пен мистиканың спорттың бұл түріне не қатысы бар дерсіз? Алайда, футбол тарихынан бері белгілі болып келе жатқан жәйттер мен дәлелдер қарғыс пен мистиканың футболда орын алатынын(жалпы спортта да) көрсетіп отыр. Сонымен, футболды осынау қызықты да түсініксіз жағдаймен байланыстыруға не себеп болуы мүмкін?!

Ұқсастықтар табуды жалғастырамыз! Кеттік.

Гейнрих өзі айтқандай, "шоумен болуы керек!" (Бұл жәй әншейін..)

Қазақтар бұйрашаштыларын "қошақаным" деген ғой енді..

ҚПЛ-ды "БЕСКЕ" білетіндер түсініп отыр!

Узбәәгөөйтесс...:*)) Не деген көздер мынау?!

Словакиялық бапкер Владимир өлсе де, өз баласын ҚПЛ-ға әкелмейтін шығар. Себебі кіші Валодя Вайсс қазіргі таңда "Олимпиакостың" шешуші ойыншыларының бірі.

Қай жері ұқсайды дейсіз бе?! Ойын философиясы! Бұл екеуі де тек жоғары орынды көздейді. Алдына тек зор мақсаттар қояды. ВАН-ның кезінде қасқырларды ("Қайсарды") қалай өрге сүйрегені есімізде. Бұлар кез келген команданы чемпион қылады. Кәсіпқойлық! Сенбейсіз бе?! Ақтөбе - 1 орын! Факел (Воронеж) - 1 орын! енді сендіңіз..

Осымен тәмамдай тұрайын… Бұл ұқсастықтардың күрделене бастағанын ұққан боларсыздар. Бірге анықтайық, талдайық.
Жалғасы бар…
Пысыл: АҚТӨБЕ — ЧЕМПИОН!!!

Футбол қарайтындардың барлығын футбол фанаты дейді. Бірақ олардың өзі бірнеше түрге бөлінеді. Солардың негізгі 3 түрі туралы айта кеткім келеді: Кузьмич, Ультрас, Хулиган. Үшеуі де бір команданың жанкүйерлері, бірақ мақсаттары бөлектеу.

Кузьмич

Әлемдегі барлық стадиондарды толтырушы негізгі күш осы жігіттер. Олар команданың барлық ойындарын, футболшыларды, статистиканы т.б бәрін біледі. Бірақ трибунада қатты белсенділік танытпайды. Ойыналды және соңы 2-3 бокал сыра ішу, ойынды талқылау, мойынға шарф тағып, команда атын айқайлап жүру сияқты қасиеттер тән. Ойынды отырып қарайды. Қарсы жақ фанаттарынан агрессия байқалған кезде қашып кетулері де мүмкін. Стадионда ультрас жағы бастайтын ән, ұран, зарядтарды біледі, реті келсе қосылып отырады. Футбол олар үшін театрдың басқа түрі.

Ультрас

Әдетте қақпа артына жайғасатын белсенді топ. Трибуна шоу жасайды. Баннерлер, файерлер, команданы үнемі алға сүйреп отыратын ұрандар… Барлығын осы жігіттер жасайды. Өте белсенді, ұйымдасқыш топ. Команданың сырт алаңдағы ойындарына да баратын осылар. Мақсат — трибунада шоу жасау, команданың жеңісінде өз үлесі барын сезіну.

Хулиган

Футбол фанаттарының ең агрессив түрі. Футболдағы нәтиже маңызды емес. Футболға бармаулары да мүмкін. Мақсат қарсылас команда фанаттарын жеңу. Олармен төбелес я келісім бойынша, я «жабу» арқылы болады. Келісім бойынша 2 жақ шығатын адам санын келіседі де басқа ешкім араласпайды бұл төбелеске. Ал «жабу» қарсыластардың қай жерде екенін тауып алып, сол жерде үстеріне секіру. Бұл жерде адам саны маңызды емес. Тек ешқашан қолдан басқа құрал қолдануға болмайды.

Қазақстандағы жағдай

Қазақстанда «кузьмичтер» әлбетте барлық қалаларда бар. Хулиганизм әлі дами қоймаса да ультрас ішінде хулиган топтар бар немесе екеуін де бірге ұстанатын «Хультрас» деп аталатын топтар.
Қазақстанда алғаш рет 2006 жылы басталды ультрас қозғалыс. Ақтөбеден кейін Қостанай, Астана, Алматы қосыла бастады. Жаулар, достар анықталып, алғашқы төбелестер де, «жабулар» да болды. Жалпы қазіргі ультрас қозғалыстың аяқ алысы жаман емес. Тек бұрынғыдай еркіндіктен айрылды. Стадиондарда файер, түтін жағуға болмайды. Полиция да бұлармен қарым-қатынасты үйрене бастады. Бірнеше күнге отырып шыққан фанаттар да бар. ОМОН-мен де қақтығыстар болды.

Тағы бір ескертетін жай: ультрас арасында ұлтшылдық дамып барады. Бұрын бізге барлығы Ресей арқылы орысша келсе, енді қазақшалануда баннерлер де, әндер де. Барлық әлемде солай. Футбол фанаттары оңшыл ұстанымда. Яғни футболдан тыс ұлтшыл бағыттағы әрекеттерге де баруға дайын. Фанаттарды өз қаласының, елінің ең мықты патриоттары деуге болады ғой? Демек мұндай ұлтшыл ұстанымдары да заңды. Фанатизм дамыған сайын шынайы ұлтшылдық та дамиды деген сөз. Бұл біреуге жақсы, біреуге әлбетте жаман.

Бұлар кімдер?
2006-2010 жылдары өзім де осы топтың ішінде болдым. Алғашқы құрушыларынанмын десем де болады. Біздің арамызда мектеп мұғалімі де, дизайнер де, архитектор да, жеке кәсіпкер де, фирма менеджері де, банк қызметкері де, құрылысшы да, жүк түсіруші де, жұмыссыз да, бай баласы да болды. Түрлі тап, түрлі деңгейдегі адамдар. Бәрін біріктіретін футбол. Былай сыртқы өмірде оларды фанат деп ойламауың мүмкін, бірақ трибунаға келген кезде іштеріндегі жыртқыш аң сыртқа шығады, адам танымастай өзгереді. Ультрас трибунасына бір рет келген адам тағы келгісі келіп тұрады. Бір рет сырт алаңдағы ойынға барып көрген адам тағы да шыққысы келіп тұрады. Бір рет файер немесе түрлі-түсті түтіннің иісін сезген адам сол иісті аңсап тұрады. Бір рет ОМОН немесе қарсылас агрессиясын сезінген адам тағы да сол адреналинді қалап тұрады. Бұдан құтылу мүмкін емес. Иә, фанаттың да жасы өседі, ақырындап кете бастайды, орнына жастар келеді. Бірақ бәрібір ол бұдан қашып құтыла алмайды.

Егер бұл тақырып сізге қызық болса жақында шыққан ресейлік «Околофутбола» деген фильмді қарауға кеңес беремін. Фильмдегі барлық нәрсе шынайы және анық көрсетілген.


Бонустар
Бонус ретінде Қазақстандық топтардың төбелестерін қарап көріңіз:

Север (Павлодар) — 13-сектор (Ақтөбе)


Ақтөбенің Динамо Киев фанаттарын жабуы


Легион (Астана) — Ривер (Қостанай)




Легион (Астана) — Локомотив (Астана)




(әзірше осылар, кейін тағы қосамын)

Бүгінгі ақ тер-көк тер болған «Шахтер» және мүлде хайфаланбаған, ой, қапаланбаған «Маккаби» матчын тамашалап отырып, осы жазбаны орналастыру туралы ой сап ете қалғаны. Неге екені белгісіз. Жәй ғана ермек болсын деп ойладым. Сонымен...ұқсастықтар болса, санаңызға түртіп алуға болады.

Негізі, Тарасовтың да екі қасының ортасында қал бар. Мынау суретте оны "Фотошоппен" алып тастапты.

Сіздерді білмедім. Бірақ, маған литвалық легионер атақты "Интерны" жұлдызына ұқсайтындай болып көрінді.

Қаны грузиндік өзбек Темірінің құлағы белгілі фильмнің кейіпкері Йоданың құлағын көз алдыма елестетеді.

Ойларыңызды пікірлемеге жазыңыздар. Ұқсас ойыншыларды бірге табайық. Бұндағы мақсат — қазақ футболы үшін тер төгіп жүрген азаматтарды көзбен шалып (визуалды) жадымызда сақтау шығар. Әсіресе, отандық футбол жайын дұрыс білмейтіндер үшін…
Жалғасы бар…