Жұртың көбінің видеоларды ютубтан көретіні жасырын емес. қызықты видеоларны да осы видеохостинг арқылы бөліседі. Олары дұрыс та. Себебі, көпшілікке танымал. ана жолы Омарбрат бір жазбасында (қай жазба екені есімде жоқ, әлде пікірлерінің бірінде) Ютуб-ке 15 минуттан асатын виео жүктей алмайтынын айтқаны бартын. Мен де сол мәселеге бетпе-бет жолықтым.
Бұның оңай шешімі бар екен. Бар-жоғы http://kset.kz/ сайтына тіркеле салып, қалаған видоңызды жүктей беріңіз. Жүктелу жылдамдығы да тез. Бәлкім, үйдегі провайдер жылдамдығына да байланысты болар. Салмағы 1.25 гигтік видеоны 10 минут жобасында жүктедім. Сапасы да сонша нашар деуге келмес.

Екінші бөлім

Сұрақ: Әйгілі төрт халифа кімдер?
Жауап: Әбу Бәкір (р.а.), Омар (р.а.), Осман (р.а.), Әли (р.а.).
Сұрақ: Құран кәрім қай халифаның кезінде кітап болып жиналды?
Жауап: Әбу Бәкірдің (р.а.) кезінде.
Сұрақ: Құран қанша аяттан тұрады?
Жауап: 6216 аят.

Ибн Омардың айтуынша, бір күні Мәдинаға келген бір топ саудагер мешітке түнемекші болады. Сол түні Хазірет Омар мен Абдуррахман ибн Ауф келген қонақтарды ұрылардан қорғап, қарауылдау мақсатында мешітте қалады.

asaubota ағамыз 2013 жыл қазақ интернетінде «бум» болады деп айтып еді. Соның куәсі болып келеміз. Жақында ҚазНеттің қоржыны тағы бір сайтпен толықты. Спортқа арналған «Спорт-сарап» деп аталатын жаңа сайт оқырмандарға жол тартты.

Негізі бұл сайтты 2013-тің қатарына жатқызуға келмес. Өйткені пыртал былтырғы желтоқсан айында ашылыпты. Олжас Нұразхан баурымыз басшылық жасайтын сайттан қызықты ақпараттар, фото, видео, сұхбаттар оқи аласыз.


Әзірге сайттың бастамасы жақсы. Спорт туралы жазатын Аламан, АлашАрена, СпортСарап сынды сайттардың көп болғаны дұрыс қой. Бәсекелестік болады ғой. Кіріп оқып тұрайық.

www.sportsarap.com/

Біздің ата-бабаларымыздың басты күн көрісі мал шаруашылығы болғандығы белгілі. Бұл тіпті өмір сүру салттарына терең еніп, уақыт өлшемдерін, қашықтық өлшемдерін де сол арқылы көрсете білген. Мысалы, "Қозы көш жер", «Сүт пісірім уақыт». Біздердің «Тұман қалың екен ә» немесе «Боран күшейіп кетті» деген тіркестерімізді «Ат құлағы көрінбес» деп үш сөзбен жеткізе салған.
Жаз жайлауда, қыс қыстауда күн кешкен бабаларымыз ауа райын да өзінше болжап отырғын. Мысалы, күздің кезінде қотанға(қораға) кірген қой аузына шөп тістей кірсе қыс қаты болатынын болжаған. Ескіше жыл басы, яғни, наурыздың 14-і күні таңертеңгілің қар бетіне қойған қойдың құмалағы түс ауа қарға түсіп кетсе, көктемнің шығуына аз қалғанын, қыс аяғы созылмайтынын болжаған.
Енді, тақырып атауына тоқтала кетсек. Биылғы жылы Арқада қыс ерте орнады. Қараша айында түскен қар еріместен жатып қалды. Бабаларымыз "Қарашаның қары жатса бір тоқтылық қыс болар" деп айтып кеткен екен. «Бір тоқтылық» сөзіне тоқтала кетсек. Тоқты- алты айлық қой. «Перехадной возрост» кезеңіне жеткен қой малы. Бабаларымыздың болжамына сүйенсек биыл арқа өңірінде алты ай қыс болуы тиіс.

Мектепте жүргенде, физикадан қашып жүріп, қос протон мен нейтрон амиголарды ренжітіп алған жай бар екен. Очм, пәннен гөрі, мына постты оқып алып, осы қару туралы базалық мыңқ етерлік бірдеңе оқып көрген бар, мектепте әңгімені мазмұндап беру деген дағды және бар, пікір ұзақтау болған соң постқа салжіверуден басқа вариант болмай қалды. Кіріспесініссс дегеннен басқа айтар жоқ.

Түймедейден түйедей энергия алу, адамзаттың ертеден бергі арманы. Қарапайым су электр станциясында энергия өндіру қалай іске асады? Су жоғарыдан құлап, энергия далаға кетеді. Осыны адамзат пайдасына жарату үшін, вентилятордың құлақшаларын су құлауына икемдеп, судың астына қояды. Нәтижесінде, ол вентилятор айналып, ортаснда орналасқан моторчикке энергия жүгіреді, генератор ол энергияны токка айналдырып, конденсатор оны жинайды. (кішкентай балалар микросхемада орналасқан конденсаторды «фляг» деп атайтын көрінеді).
Осы ток өндіру моделіне ұқсас басқа да тәсілдері бар. Бүгінде жер шары электромагниттік өрісі арқылы, жел, күн энергиясын пайдалану түрлері бар. Кибернетика сияқты ғылымдар даму үстінде. Қысқасы, энергия өндіру кезінде, адам шығындаған энергиясын толық немесе артығымен өндіріп алу жолын таба алмай келеді. Қарапайым мысал: адам құдықтан су тартып алады, тартып аоынған су тек бұлшық еттен жұмсалған энергияның нәтижесінде су алынды делік. Ал қалған асқазан, қан айналым, денеден шығып жатқан жылу далаға кеткен энергия. Адам өзі күрделі механизм. Сол сияқты, бір міндетті шешетін құрылғылар да кұрделі құрылымнан тұрады.

Уранды жер астынан тас күйінде қазып алады. Алтынға шақ бағалы металл. Кейін өңдеп, тазалап таза уран алады. Қазақ даласы уранға бай: Арқадан Жамбылға, Ақтаудан Арқаға дейін жер асты уранға бай.

Өздеріңіз білесіздер, кез келген зат атомнан құралады. Атом өз кезегінде протон, нейтрон, оны шыр көбелек айналып күзетіп жүретін электроннан тұрады.

Мысалы шаңды білесіз. Сол бір дана шаңның құрамында, бірнеше миллион (миллиардқа жуық) атом жүреді.

Атомдық энергетиканы пайдалану, өткен ғасырдың шамамен елуінші жылдарынан бастап кеңінен пайдаға аса бастады. Сол жылдары АҚШ, Германия, КСРО сияқты державалардың физик ғалымдар жарыса атомдық энергетиканы дамыту жолдарын қарастырған болатын. Әрине. Осы құбылысқа негізгі себеп, уран элементі болды. Нақтырақ, жер бетіндегі энергияның шамамен 98 пайызы, уран 238, оның 90 пайыын байыту арқылы уран 235 алады. Атомдық жарылыстарға у235 қолданады, оның қоры өте аз.

Іске асу барысы: реакция барысыда нейтрон басқа атомдарға соғылып кете береді, әр соғылған сайын орта есеппен жаңа 2,5 нейтрон пайда болады.

Осындай бір капсула уран өнімі үздіксіз бір бірімен байланысқан реакциядан үлкен жарылыс тудырып, қуаты шамамен 40 вагон көмірге тең энергия береді.

Энергия станцияларында, уранды реакцияға жіберіп, су қайнатады. Су шамамен бірнеше жүз градусқа қайнап, бу пайда болады. Оның көмегімен жоғарыдағы «вентиляторларды» айналдырып, генератор көмегімен энергияны токқа айналдырып, адамзат пайдасына жаратады.

Тек, пайдаланған капсула қабықтары, уран реакцияға түскен аумақ пен ондағы заттар т.гел кейін радиоактивті сәуллі объектке айналады. Ол тірі ағзалардың мутацияға ұшырауына себеп болады.

Радиоактивті сәулелер, атом жарылысы болмаса да адам өмірінде кездесе береді, қарапайым мысал: күн сәулесі радиоактивті сәуле болып саналады. Яғни, р. сәуле өз нормасы болады, нормадағы сәуле адам денсаулығына пайдалы. Осы сәулемен емдейтін курорттар да бар.

Тек, әр нәрсе шамадан асса, зиянын тигізеді екен. Осылайша, атомдың энергетика саласы алға сенсацияланып ашылған уақытта, адамдар көп үміт артты. Страгтегиялық жоспар жасап, әлемді жұмаққа айналдырғысы келген. Тек, оның зардабы белгілі болғанға дейін, қаншама сынақтар жасалып тастаған болатын. Бүгінде, бұл сала аса қауіпті әрі тыйым салынған сала.

Жылы төсекте ұйықтаған адам,
Жаурағанның мұңын қайдан білсін?
Қарыны тоқ, киімі көк адам,
Аш, жалаңашты мұңын қайдан білсін?

Қолда бар да алтынның,
Жоғалтпай тұрып қайдан білсін?
Жезөкшеге жүгірген жүгермек,
Өз әйелінің қадірін қайдан білсін?

Арғымақтың қадірін,
Лексус мінген қайдан білсін?
Жүз теңгенің қадірін,
Миллиард ұстаған қайдан білсін?

Сайлаушының қадірін,
Сайланып болған қайдан білсін?
Мына халықтың қадірін,
Депутат ағам қайдан білсін?

45 мың теңге айлықтың қадірін,
150 мың айлығы бар бастық қайдан білсін?
Мына өмірдің қадірін,
Өлгендер енді қайдан білсін?

Осылай жазып отырғанымды,
Үйдегі әйелім қайдан білсін?
Интернет жайлаған заманда,
Интернетсіз отырған қайдан білсін?

Не нәрсенің болса да қадірін ұғына білейік. Асып-төкпейік, шашып бітпейік… Былтырғы шашылып жиналмай қалған астықтың қадірін, биылғы қуаңшылықта білетін шығармыз, бұдан былай қамбаға астық симай қалды деп байбалам салуды қойып, астық жинайтын қамымызды жасайық…

Қап-қара жалын тозақтан қорқам тозақтан
Сұп-суық хабар кеп жете ме деп сол жақтан
Шыжылдап майлар, сатырлап сүйек жанғанда
Лағнет айтып айтып бес күндік сынақ жалғанға
Ібілісті қарғап, түзу бір жолдан тайдырған
Азапқа ылайық мазаққа ғана сай қылған
Мың шақты емес миллион жылға айдалып
Қор болар ме екем қып-қызыл шоққа айналып
Адамның ұлы ем дүниеге мынау таралған
Дәрежемді айтсам періштеден артық жаралған
Бүгінде бірақ періште қайда мен қайда
Кім созар қолын мүшкілдеу біздің жағдайға
Бауырларым да, бала-шағам, дос, жекжатым
Шайқаспай беріліп шайтанға әскер боп жатыр
Бәріде дана бәріде көсем шетінен
Дәуірлеп дәурен сүруге мықтап бекінген
Ақырет қамын жасамай жүріп әлекпен
Алланың ұлы мейірімінен дәметкен
Сол оттан қорқам, тозақтан қорқам тозақтан
Көрмейді соны қазақтар біздің көзі аққан
Ағылған солай парақорлардын парады
Маскүнемің әне қолтығына қысқан арағы
Жемқорын анау отырған әрең тыныстап
Зинақорың жүр шоколад, шампан, гүл ұстап
Сопылар кетті Аллаға пірін серік қып
Зіркілдеп зікір салғандарыңнан зеріктік
Дымыңды білмес дүмшелер кетті молда боп
Құдайым оңда, әруағым өзің қолда деп
Сәуегей, балгер, тәуіптер кетті дес бермей
Құранның қатал ескертпелерінен сескенбей
Әр төмпешікті әулие санап асыға
Мәр-мәрдан өріп, кесене салдық басына
Қарасаң қайда ағыл да тегіл ысырап
Ысталды кеуде тәңір кәріне ұшырап
Өнерде жүрген сезімнің сансыз құлдары
Сендерде болдың тақ пенен даңқтың құрбаны
Ақын мен әнші серіліктен ептеп татса дәм
Оралың барда ойна-күл деп қақсаған
Жазушы қайтпек бауыры бүтін басы аман
Кейіпкерлердін тағдырын ойдан жасаған
Сан ғасыр бұрын бақилық болған кісінің
Қиялға еріп саламыз сурет мүсінін
Айтылған ғайбат сөздерге сөзсіз жауап бар
Саулайды тілден тірнектеп жиған сауаптар
Қалады ертен қарқ та қарқ, күлкі қалжының
Тозақта шөлдеп, ішкенді ыстық қанды ірің
Жегенің сонда тікенек тектес ас болса
Ата-анаңмен де алмайсын онда достаса
Шайтанға тозақ, жәннәттән оған үміт жоқ
Солқылдақтарды әкетіп жатыр үгіттеп
Сондықтан түскен төрт кітап, сансыз пайғамбар
Сақтаныңдар деп сайтани сауық сайраннан
Жаратушы өзі жөн сілтеп сені қорғаса
Азғырушыға қашқын келеді алдаса
Ғибадат түгел, құлшылық бүтін болмаса
Ниетім түзу жүрек таза деу далбаса
Раббына құл боп өмір сүргісі келмеген
Түсінбей қойдым тәкәппарсыған елге мен
Көз жұмып барып ел ішкен уды менде ішкем
Әдісі артық нәпсіні сонда жеңбестен
Сәл ерте білсем, сан соғып калмай оңбастан
Сәждеге мандай тигізбеспе едім он жастан
Құрышты судай қайнатқан пештен көп ыстық
Азаптан қорықпай әз-әзілдермен өбістік
Қимастай қызық хараммен жиған мал-мүлік
Сорлатар ма екен төзгісіз отта жандырып
Өртеніп жатып өлейін десем өле алмай
Өкірер ме екем өмірге екі келе алмай
Біз қайбір достар пайғамбар сынды асыл ек
Асығып аққан судаймыз, құмы, тасы көп
Шын мұсылман боп өте алмау сұмдық қасірет
Жәрдем бер Алла, жәнәтті бізге нәсіп ет. Әмин!

авторы СЕРІК ҚАЛИЕВ

Әке!
Сені бүгін тағы көрдім түсімде
Тұр екенсің қол созымда, қасымда
Қарт емессің, екенсің дәл күшіңде
Әңгіме айтып егістіктің басында

Ал мен болсам масақ ұстап қолыма
Саған қарап отыр екем сүйсініп
Бергеннен соң шал-кемпірдің қолына
Әке болып қарамайсың исініп

Қарғып мініп жетектегі тайыма
Шауып кеттім қырат жақты бетке алып
Жаңағы бір сезім қалып жайына
Кеудемде бір қалғандайын кек қалып

Қазанның күзі, асығам саған,
Жасырам деп сары көрпеңе мұңды.
Қазанның күзі, сағындым сондай,
Ертегі айтатын ерке желіңді.

Өлеңсіз жанған өгей көңілді,
Биыл тағы да басам дегенсің.
Мүсіркемейтін мөлтек мұңымды
Қазанның күзі,
Қашан келесің?

пы.сы: Майлагенттің блогынан алынган оленсымақ