Елорда әлі ұйқыда болғанда, қала тұрғындары әлі төсекте жатқан уақытта бұл адамдар үшін жұмыстың нағыз қызған шағы. Олардың еңбек күні таңғы сағат бесте басталады. Дәл осы сағатта «Астана Тазарту» ЖШС-інің паркінен көліктер керуені шығып, елорда аумағы бойынша кетеді. Таңертең қоқыс контейнерлері бос, ал қала таза әрі жинақы болуға тиіс …

***

«Астана Тазарту» ЖШС — қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) жинау және тасымалдау бойынша елордадағы ірі кәсіпорын, ол 24 учаскенің 23-іне қызмет көрсетеді. Тәулік бойғы режимде 57 дана техника біздің аулалардағы қоқысты жинайды.

Далада 25 градус аяз. Бұл ашық ауада жұмыс істеу үшін қолайлы күн емес. Алайда «Астана Тазарту» жұмыскерлерінің айтуынша, ауа райынан гөрі оларға тәртіпсіз тұрғындар көп қиындықтар тудырады: кейбіреулер контейнерлердің маңына құрылыс қоқыстары салынған қаптарды үйіп қойса (бір күні біреу осындай 100 (!) қап қалдырып кеткен), енбі біреулері ескі жиһаздарын шығарып қояды. «Астана Тазарту» серіктестігінің міндетіне кірмесе де, осындай ескі-құсқы да шығарылады.

Айта кетейік, осындай заңсыз қоқыс шығарғаны үшін салынатын айыппұл көлемі өте аз…

Бірақ ең өзекті мәселе – қоқыс контейнерлеріне өту. Жолдың онсыз да тар екені аздай, жәшіктерге өтетін жолды тұрғындар автокөліктерімен бөгеп тастайды. Бұл «Астана Тазарту» жұмыскерлерін бір алаңға 2-3 реттен кіруге мәжбүрлейді. Сондықтан, ауладағы қоқыстың уақытында шығарылмауына қатысты қалалықтардың шағымдануларына таңданудың қажеті жоқ. Бұған көбінесе тұрғындардың өздері кінәлі…

«Астана Тазарту» ЖШС-індегі жұмыс денсаулыққа зиян еңбек түріне жатады. Қауіп төндіретін жалғыз еңбек ету жағдайлары ғана емес (қоқыспен жұмыс істеу, ыстықта да, суықта да еңбек ету), кәсіпорын қызметкерлеріне тұрғындар да шабуылдайтын оқиғалар болып жатады. Жүргізушілер көліктерін басқа жерге қоюдан бас тартады, дау шығарады, кейде кәсіпорын жұмыскерлеріне жұдырық ала жүгіреді. Ал қатты ашуланған бір әйел кірпіш лақтырып, «Астана Тазарту» көлігінің терезесін сындырған.

«Біз өзіміз қақтығысқа бармаймыз, контейнерлердің қасына көлік қоюға болмайтынын түсіндіруге тырысамыз. Біреулер түсінеді, басқалары — жоқ», — дейді кәсіпорын жұмыскерлері.

Қоқыс жинау жұмыстарына ерлер ғана тартылады. Жұмыстың спецификасы сондай, бұл жерде қара күш пен төзімділік қажет. Қоқыс тасушы көліктің жүргізушісіне артылған жауапкершілік зор – ол кедергілерді орағытып жүріп, тұрған көліктердің ортасынан ақырындап өтіп, кейде жұмыскерлерге контейнерлерді босатуға көмектеседі.

«Қоқыс тасушы машинаның жүргізушісі болып жұмыс істегеніме 12 жыл болды. Аулаларда түрлі қиындықтар кездесіп жатады. Бірақ жұмысқа жақсы көңіл-күймен шығуға тырысамын, ал ауысым аяқталып, жұмыс күні сәтті өтсе, екі есе қуанамын», — дейді «Астана Тазарту» ЖШС жұмыскері Айдар Телғазиев.

Астанада қоқыс шығару үшін адам басына орта есеппен 260 теңгеден төлейді. Тарифтің өзгермегеніне бес жыл болды. Кәсіпорын жұмыскерлерінің жалақысы орта есеппен 165 мың теңгені құрайды. Ұжымдық келісімге сәйкес, жұмыскерлер ауқымды әлеуметтік пакетпен қамтамасыз етілген. Сыйақылар, демалу, сауықтыру жәрдемақылары қарастырылған, қызметкерлердің балалары жазғы демалыстарын лагерьлерде өткізеді. Жұмыскерлер жуу құралдарымен, арнайы киіммен міндетті түрде қамтамасыз етіледі. Сондай-ақ, оларға сүт беріледі.

Жұмыстың жақсы жақтары да жетерлік. Мысалы, кәсіпорынның бір жұмыскері контейнер алаңының қасынан ішінде қомақты көлемде ақшасы бар сөмке тауып алыпты.

«Сөмкені иесіне қайтарғанымызда, ол әйелдің қалай қуанғанын көрсеңіздер. Шексіз алғысын айтты», — дейді «Астана Тазарту» ЖШС-інің Алматы ауданы бойынша аға инспекторы.

Қала тұрғындарының олардың жұмысына көңілдері толса, «Астана Тазарту» қызметкерлері үшін зор қуаныш.

«Жақсы жинайды, менің осы ауданда тұрғаныма көп болды, күнде келіп, жинап кетеді, жас жігіттер, солардың арқасында ауламыз таза, жинақы», — дейді қала тұрғыны Галина Гребнева.

Елордадағы ПИК-тер де бригадалардың жұмысын назардан тыс қалдырмайды.

«Таңертең жұмысқа келсем, қоқыс алаңдары тап-таза, бәрі жиналған, қоқыс шығарылған. Қашан үлгеретіндерін, түсінбеймін! – дейді «Ақмола» ПИК-інің төрайымы Любовь Примачок – Әрине, өз тарапымыздан жігіттерге көмектесуге тырысамыз, автокөлік иелерімен сөйлесіп, машиналарын дұрыс қоюларын сұраймыз».

«Біздің кәсіпорын – Қазақстандағы бірегей кәсіпорын, біз қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша толық циклды орындап отырмыз. Қала аумағынан жиналатын қоқыс өңдеу кешеніне шығарылады. Жыл сайын зауытқа 200-ге жуық рейс жасалады. Бұл жерде тікелей сұрыптау, өңдеу, брикеттеу процесі өтіп, еуропалық технология бойынша полигонға көміледі», — дейді «Астана-Тазарту» ЖШС-інің бас директоры Иван Лавриненко.

Педагогтарға, дәрігерлерге, спортшыларға, құрылысшыларға, кәсіпкерлерге, студенттерге, көп балалы аналарға және еңбек ұжымдарына, жас республиканың дамуына елеулі үлес қосқан, Қазақстанды шетелге танытқан азаматтарға басымдық беріледі. Сонымен қатар, елорда тұрғындары мен қонақтары Тәуелсіздік күнін мерекелеуге арналған көрмелер мен концерттерді тамашалай алады.

Атап айтқанда, 13 желтоқсанда Оқушылар сарайында (Б. Момышұлы даңғ.) «Мәңгілік ел — Қуатты Қазақстан» мерекелік концерті өтеді; 22 желтоқсанда «Ақбұлақ» өзенінің жағалауында және «Жерұйық» саябағында «Мұз үстіндегі қала» мұз қалашықтары, мектептердің аумақтарында хоккей корттары ашылады; желтоқсанның 10-ынан 12-сіне дейін «Алматы» ауданының тұрғын алаптарында «Астана шаттық» автокеруені Қазақстан эстрадасы жұлдыздарының қатысуымен мерекелік концерт өтеді; 23 желтоқсанда «Қазақстан» спорт сарайында жетім балалар мен аз қамсыздандырылған отбасылардан шыққан балалар үшін тегін негізде мұзда коньки тебу шарасы ұйымдастырылады.

Атап өтерлігі, зейнеткерлер, көп балалы және тұрмысы төмен азаматтар 18, 19, 24, 25, 26 қараша күндері М. Горький атындағы Мемлекеттік академиялық орыс драма театрында және 29 қарашаға дейін Қ. Қуанышбаев атындағы мемлекеттік қазақ музыкалық драма театрында қойылымдарды тегін тамашалай алады.

Күннің күрт бұзылуына байланысты қаланың шұғыл әрекет ету қызметтері күшейтілген жұмыс режиміне көшті. Атап айтқанда, елорданың ТЖ департаменті, Астана қ. ІІД ӘПБ қызметкерлері және «Астана Тазалық» ЖШС мамандары қыс кезіінде халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған шаралар кешенін жүргізуде. Бұл туралы журналистерге бүгін жедел қызметтердің өкілдері қала әкімдігінде өткен арнайы баспасөз мәслихатында хабарлады.

«Қаланың коммуналдық қызметтерінің қыс маусымына дайындығын тексеру шеңберінде қарашаның 16-сынан 18-іне дейінгі аралықта елордада «Қыс-2016» командалық-штабтық оқу-жаттығуы өтеді, оның барысында қыс уақытында халықты және аумақты төтенше жағдайлардан қорғауды ұйымдастыру тексеріледі. ТЖД ауа райының бұзылатындығы немесе басқа төтенше жағдайлар туралы ескерту үшін барлық әдістер мен жаңа технологияларды пайдаланады», — деп мәлім етті Астана қ. ТЖД басшысы Барат Дұзақбаев.

Б. Дұзақбаев қар жинау жұмыстарын өткізу кезінде Астананың Әкімшілік полиция басқармасының және Жергілікті полиция қызметінің қызметкерлері күшейтілген режимде жұмыс істеуге көшкенін атап көрсетті. Әкімшілік полиция қызметкерлерінің мәліметтеріне сәйкес, 1999 жылы елордада тіркелген автокөліктердің саны 40 мыңды құраған, 2010 жылы 209 мыңға жеткен, ал 2016 жылы — 343 мыңды еңсерген.

«Транзиттік көліктерді және еліміздің басқа өңірлерінен келген автокөліктерді есептемегенде, жыл сайын Астанада 25-30 мың көлік құралы тіркеледі. Осыған байланысты автокөлік құралдарының үлкен ағыны және автокөліктерді дұрыс қоймау қаланың коммуналдық қызметтерінің жұмысына кедергі келтіреді. Жол қозғалысының барлық қатысушыларын қар тазалау жұмыстарына кедергі келтірмеу мақсатында көлік құралдарын қараусыз қалдырмауға шақырамыз», — деп атап көрсетті Астана қ. ІІД ӘПБ айрықша тапсырмалар жөніндегі аға инспекторы Алтыбай Бақытжан.

Сонымен қатар, елорда әкімдігі қар жинау бойынша 16 бағытты бекітті, қалаға кіре берісте және қаладан шыға берісте көлік қозғалысын шектеуге бағытталған 6 блок-бекет жұмыс істейді. Жалпы, соңғы күндері Астанада көктайғаққа байланысты 100-ден аса жол-көлік оқиғасы тіркелген, қаза тапқандар мен зардап шеккендер жоқ.

Өз кезегінде, «Астана Тазалық» ЖШС мамандары соңғы үш тәулік ішінде елордада қардың бір айлық мөлшері түскенін хабарлады. Соңғы бір тәуліктің өзінде 120 мың текше метр қар шығарылды, 2285 жол жұмыскері және 1698 арнайы техника тартылды. Қала көшелері мен жаяу жүргінші жолдарын тиімді тазалау үшін үстіміздегі жылдың 11 қазанынан бастап «Айсмелт» жаңа реагенті қолдануға енгізілді.

2016 жылдың 17 қарашада таңғы сағат 9-да Астана қаласының ақпараттандыру жүйесін тексеру жүргізіледі, оның барысында теле және радиоарналарға («Хабар», «Қазақстан», Бірінші канал «Евразия», «Астана», КТК, НТК, «Астана» радиосы, «Шалқар» радиосы, Ретро ФМ, Авторадио, Қазақ радиосы) қосылу арқылы С-40 электр дабылдары беріледі.

Астана қаласының Төтенше жағдайлар депатаменті тұрғындардан тыныштық сақтап, әбігерге түспеулерін, және алып-қашпа сөздерге сенбеулерін сұрайды.

Қар жинау жұмыстарын оңтайландыру және тиімді жүргізу мақсатында қала билігі мемлекеттік органдардың және қаланы санитарлық тазарту үшін жауапты коммуналдық қызметтердің өкілдерінен құралған жұмыс тобын жасақтады. Жұмыс тобына Астана қаласы әкімінің орынбасары Қосман Айтмұхаметов жетекшілік етеді.

Қала аудандары бойынша абаттандыру және санитарлық тазалау мәселелерін жүргізетін аудан әкімдерінің орынбасарлары жауапты тұлғалар саналады. Жұмыс тобының құрамына «Астана Тазалық» ЖШС, «Астана Көгалдандыру» АҚ, коммуналдық шаруашылық, табиғи ресурстар, құрылыс, энергетика басқармалары, «051 қызметі» ММ, және Астана қ. ІІД ЖПҚ Экология департаментінің өкілдері енгізілді.

Топтың жұмысы жедел әрекет етуге, проблемалық учаскелерге түрлі қызметтердің техникасын жедел түрде тартуға дайын болуға, абаттандыру және санитарлық күтіп ұстау ережелердің сақталуын қамтамасыз етуге, заңсыз қар үйінділерінің пайда болуына жол бермеуге, және халықты кең көлемді ақпараттандыруға бағытталған. Қазіргі уақытта көшпелі топ жауапты тұлғаларды уақытылы ақпараттандыру үшін бағыттарды аралау арқылы қаланы санитарлық тазалау жұмыстарына мониторинг жүргізуде.

Елордада көше-жол желісін, жаяу жүргіншілер жүретін аймақтарды, аула және орамішілік аумақтарды тазалау бойынша жұмыстар іркіліссіз жүргізілуде. Көлік жолдарындағы қаржы кешенді түрде жинау және шығару жұмыстары, және көшелерге реагнт себу түнгі уақытта да жалғасады. Жол жұмыскерлері қарды сыру, көше қиылыстары мен кіру жолдарын тазалау жұмыстарын жүргізуде.

Халықты уақытылы ақпараттандыру, сондай-ақ тиімді кері байланыс орнату үшін Астанада тұрғындардан өтініштер қабылдайтын қауырт желі ашылды. Елорда тұрғындары 8(7172) 93-08-99 телефонына немесе ұялы телефоннан 109 (қоңырау тегін) қысқа номеріне хабарласа алады.

Ауа райының күрт бұзылуына орай қала тұрғындары мен қонақтары аулаішілік аумақты тазарту, көктайғақ және санитарлық тазарту мәселелеріне алаңдаушылық танытуда. Қоспалардың аула аумағына уақытылы себілмеуінің салдарынан көктайғақ болып, адамдардың құлап, жарақат алу жағдайлары көбейді. Бұл жағдайда барлық жауапкершілік ПИК-ке жүктеледі.

Қазіргі кезде Астанада 467 пәтер иелері кооперативі бар. Соның ішінде 144-і «Сарыарқа» ауданында, 231-і «Алматы» ауданында және 92-сі «Есіл» ауданында жұмыс істейді. ПИК міндетіне үйдің маңындағы аумақты жинау, соның ішінде қар шығару, жаяу жүргіншілер жолдарын тазарту, тротуарларға құм себу жұмыстары жатады.

Аумақты қар мен мұздан тазалау жұмыстаары жүргізілмесе, немесе сапасыз жүргізілсе ПИК ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 505-бабы «Абаттандыру ережелерін бұзу» бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартылады.

Елордалық Ішкі істер департаментінің қызметкерлері «Do you speak English?» викторинасында ағылшын тіл білімдерін тексерді, мұның алдында олар ЕХРО-2017 көрмесіне дайындық шеңберінде тіл үйрену курсынан өткен. Полиция қызметкерлерінің ауызша және жазбаша тіл дағдылары тексерілді. Викторинаның қорытындысы бойынша жеңімпаздар мақтау қағаздарымен марапатталды.

«ЕХРО-2017 қарсаңында елорда полициясының жеке құрамына қонақтардың қауіпсіздігін және нысандардың күзетілуін қамтамасыз ету, және қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың алдын алу саласында қойылған міндеттерді орындау тиімділігі үшін жауапкершілік артылған», — деп мәлім етті Астана қ. ІІД бастығы полиция генерал-майоры Амантай Әубәкіров.

Қазіргі кезде елорда полициясының 500-ден аса қызметкері ағылшын тілін меңгеріп шықты. Курстар аптасына үш рет лингафондық құрал-жабдықтары бар кабинетте өткізіледі және оған ағылшын тілінде сөйлеу ережелерінің бағдарламасы енгізілген. Тәртіп сақшыларын жоғары білікті педагогтар оқытады, олар полицияның тілдік спецификасына бағытталған оқыту әдістемелерін пайдаланады, бұл шетелдік азаматтардың өтініштеріне жедел түрде жауап қатуға мүмкіндік береді және полицияның имиджіне оң әсер етеді.

Астанада «Бәйтерек» монументі, «Хан Шатыр» сауда, ойын-сауық орталығы, «Сарыарқа», «М 2» көпірі ақшыл көк түске боялады.

Жыл сайын 17 қарашада бүкіл әлемде Халықаралық шала туған балалар күні атап өтіледі. Осы күні халықты мерзімінен бұрын босану туралы ақпараттандыру және мерзімінен бұрын туған сәбилердің қажеттіліктеріне назар аудару мақсатында сәулет құрылыстарын жарықтандыру акциялары өтеді.

Осы күні, сондай-ақ, Нью-Йорктегі Эмпайр-стейт-билдинг және Ыстамбұлдағы Босфор көпірі ақшыл көк түспен жарықтандырылады, ал көптеген танымал тұлғалар ақшыл көк түсті киім киіп шығады.

Еске салсақ, бүгінгі күні елордала 466 төсек орынға есептелген үш перинатальды орталық және 45 төсек орынға есептелген University Medical Center корпоративтік қорының филиалы Ана мен бала Ұлттық ғылыми орталығы жұмыс істейді. Аталған мекемелерде елордалық және аймақтардан келген жүкті әйелдерге, босанғандарға және жаңа туған нәрестелерге білікті медициналық көмек көрсетіледі.

Босанатын әйелдерге дәрігерлік жәрдем беру шараларын күшейту шаралары белсенді түрде жүргізілуде, қала әкімдігі соңғы бес жылда 1300 құрал-жабдық пен санитарлық көліктер сатып алған.

Солтүстіктен және солтүстік-шығыстан (Обь өзенінің ауданы) жеткен ауқымды антициклонның екі көлемді орталығы бар, оның бірі Норильскіде, екіншісі Есіл өзенінің ауданында орналасқан.

Егер кеше түнде ең төменгі ауа температурасы -27ºС құраса, бүгін түнде екі тармаққа төмендеп, 29ºС аяз болады. Алдағы екі күнде ауа температурасы сол деңгейде сақталады, деп хабарлайды Қазгидромет. Антициклонмен байланысты ауа райы ашық, жауын-шашынсыз болады.

Синоптиктердің хабарлауынша, 19 қарашадан бастап тағы суық орнайды. Ауа температурасы тағы 3-4 градусқа төмендеп, минус 31-33 градусты, ал күндіз -23…-24ºС құрайды. 23 қараша күні ғана аяздың беті қайтады. Түнде термометр бағаны 23-26 градус аяз, күндіз -15-тен -18ºС дейін көрсетеді.

Елордада көшелерді жарықтандыру үшін жарық диодты шамдарды пайдалануда өсім қарқыны байқалуда. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, қазіргі заман мегаполистерінде ғимараттарды декоративті және сәулеттік жарықтандыру маңызды роль атқаратынын көрсетіп отыр. Мамандардың айтуынша, олар ұзаққа дейін қызмет етеді әрі үнемді, бұл электр энергиясын аз жұмсауға мүмкіндік береді.

Сондай-ақ, көшелерді жарықтандыруға ерекше мән беріледі, шамдарды ауыстыру, шырағдандарды жөндеу, көшені жарықтандырудың жаңа тіректерін орнату бойынша жұмыстар жүйелі негізде жүргізіледі.

Мысалы, «Алматы» ауданында жазда тұрғындардың өтініштері бойынша 73 шырағдан орнатылған. Тәуелсіздік даңғылында Қалдаяқов көшесінен Нәжімеденов көшесіне дейін қосымша 14 жарықтандыру тірегі, ал Байтұрсынов көшесінен Қошкарбаев даңғылына дейін 16 тірек орнатылды, Абылай хан даңғылында 45 темір-бетон тірек ауыстырылды. Тұрғын үйлердің кіре берістеріне 21 шырағдан орнатылды.

Сонымен қатар, «Есіл» ауданы әкімдігінің өндірістік-техникалық бөлімі мамандарының хабарлауынша, қазіргі уақытта оларға қарасты аумақта көшені жарықтандырудың 11 533 жарық нүктесі және автотұрақтарды жарықтандырудың 9 478 жарық нүктесі, және 136 АБО шкафы, 55 трансформаторлық қосалқы станциясы жұмыс істейді. Мамандар барлық жерде ескірген шамдарды энергия үнемдегіш шамдарға ауыстыру жұмыстарын жүргізуде.

Талдау көрсетіп отырғандай, осының алдындағы жылдармен салыстырғанда көшелерді және саябақтарды жарықтандыру шырағдандары мен шамдарының саны екі еседен артық өскен.

2015 жылы «Сарыарқа» ауданының орамішілік аумақтарында 474 дана көлемде жарық диодты шамдар орнату жұмыстары жүргізілді. Ал биылғы жылы «Серуен» жаяу жүргіншілер көпіріндегі шырағдандар жарық диодты шамдарға ауыстырылды.

2017 жылы келесі нысандар бойынша көшені жарықтандыруды одан ары қызмет көрсетуге қабылдау жоспарланған: Сығанақ көшесі, Ш. Бейсекова көшесі, Керей, Жәнібек хандар көшесі (Заречный т/а-нан Тельмана т/а-на дейін), Қорғалжын тас жолы және т.б.

«Сарыарқа» ауданы бойынша да осындай үрдіс байқалып отыр, онда да қала көшелерін және нысандарын жарықтандыру жүйесін жөндеу және жаңарту бойынша ағымдағы жұмыстар жүргізілуде.