«Бешбармақ» деген қайдан шықты?

Шіркін, бүгін бешбармақ жейміз!.. Қазіргі күні бұл сөзді жиі естиміз. Үйреншікті жайтқа айналып бара жатқанымен, менің өзіме түрпідей тиеді. Атауының өзі қызық. «Бешбармақ»! Жастар қысқартып «Беш хочу» деп жататыны тағы бар.
Қазақ тіліне тәржімаласақ – Бесбармақ. Мағынасы түсінікті. Бірақ, 5 бармақты қайдан алғаны жұмбақ. Қос қолдап асасаң да екі-ақ бармақ бар емес пе адамда. Қалған 3-і қалай шықты? Менің кішкентай миым жетпейді оған.
Жарайды, мұны жайына қалдырайық. Енді аздап тарихқа үңіліп көрелік. Атам заманнан бері үйіне қонақ келгенде отағасы бәйбішесіне «ЕТ АС» дейтін болған. Немесе «Қазанға ЕТ сал» дегенін талай кітаптан оқығанмын. Қанша кітап оқысам да «Бешбармақ» және «Бесбармақ» сөздерін көрсем көзім шықсын (тура мағынада емес әрине, шықпай-ақ қойсын).
Қалай айтсақ та, түп төркіні қазақтың сөзі емес. Етене араласып кеткен өзбек акалардың не болмаса Татар тамырлардың тілінен кірмесе. Әйтеуір мен түсінбей жүрген сөз осы. Мұндай сөздер қаншама…
Бөлісу:
, ,

47 пікір

ken
үшбармақ
b-asan
Хрущев Казакстанга келгенде осы асты жеп корип атын сураган екен. Сонда касындагылар асылган етти аудара алмай(алде, атын билмей) бешбармак депти. Содан газетке, ары карай китапка осылай жазылып кетсе керек. Кезинде акын Фариза бирнеше рет асылган ет деп атауды усынды, натиже болмады
b-asan
Казир бешбармактын патенти француздарда, жане олар оны «аскан ет» деп атайды
Armanjan
Менің кішкентай миым жетпейді оған.
біраз күтіңіз, кейін бәрі де жақсы боп кетед.
Daniar-Alan
торғайдың миындай деген тіркес бар дейсің ғой..
Armanjan
енді өзінің де аты Торғай боп тұрған жоқ па?
torgai
Ойымды бірінші түсінген адам
saken
мүмкін басбармақ деген сөзден шыққан болар. Мынауский тамақ деп көрсеткен кезде ))
torgai
Қабанбай немесе Бөгенбайдың  деп тұрғанын елесте алмайды екенмін))))
saken
Қабанбай мен Бөгенбай болмаса да, тың игеру заманындағы қазақтар айтуы мүмкін ғой. Бешбармақ сөзі жиырмасыншы ғасырға тиесілі шығар деген ойдамын.
Onlasyn
Біз жақта да (Түркістан) бешбармақ деп айтпайды немесе мен естімегем. Қамыр ауқат деп айтады. Басында маған да біртүрлі естілетін, кейін үйреніп кеттім.
Жаңадан кірген сөз болса болуы мүмкін, бірақ онда тұрған не бар? Ата бабам қолданбаған деп бізде қолданбаймыз ба? Жаңа сөздің кіруі нормально нәрсе емес па?!
Ottegin
Ана суреттегі табақтың диаметрі қанша? 30 см бола ма?

Міне, нағыз қазақша ет

Біздің жақта қазақы ауылда бешбармақ деп айтпайды, «ет», «ет асу», «ет жеу», «ет пісіру» деген тіркестерді қолданады, ал сол етке қоса берілетін нанды, "құлақ нан" деп атайды, ал Баянауылда "қайыс нан" дейді, мына суретті осы жерден көргем, тура біздің жақтың асатын, жейтін етіне ұқсайт кен…
Abilakim
ол суреттегі табақты бір-ақ адам тауысатын шығар. 5-6 адамға беретін тамақ емес секілді
saken
Біздің жақта
Сіздің жаққа қонаққа барғым келіп кетті ғой)))
dark_nazgul
Ет аспағалы көп бопты…
dark_nazgul
Анау посттағы суретте табақтың шетінен бұрышы шығып тұрған немене? Қамыр емес… Құйрық па, жапырақтап туралған?
omarbirat
Башқұрттардан енген-міс, естуім бойынша. Олардың да ұлттық тағамы дейді. Қырғыздарда да ет — ұлттық тағам, қателеспесем.
Abilakim
Баяғыда бір хан болған деседі. Оның ең сенімді бір батыры болған екен. Бір күні хан батырымен бірге ет жеп отырады. Батыр тамаққа келгенде ашқарақтау екен, екі қолымен кезек асап отырса керек. Шыдай алмай кеткен хан, қылышын қолына алып батырдың сол қолын білезік тұсынан шауып тастапты. сол кезде батыр оң қолының бес саусағын батыра-батыра одан сайын жеуін үдетіпті дейді -міс. Хан басын шайқап «Бұдан былай бұл тамақты бесбармақ» деп атаймыз депті деседі…
Jacqabaies_Chirac
 ептібайымайд ханды айтам білә жынД десе, батыр да оңып тұрған жоқ нақ шабылған қолының қанын сорғалатып, екінші қолымен етті жеп отқан, ахххаххааа біләәә кетті түгел ағып барлық жерден
Abilakim
батырдың аты батыр, бинт пен йод іздеп отыра ма?
aikarakoz
Уау, қазы… Сүрленген қазы болса тіптен …
Өткенде дүкеннен қазы сатып алсақ, не дәм жоқ, не тұз жоқ, иісі біртүрлі.  Кәрі жылқының еті сияқты, шайнағанда тісіміз түсіп қала жаздады((
Abilakim
кәрі болмаса да есектердің еті де сондай болады деседі))
aikarakoz
Фууууу
Abilakim
мен де фуууу деп отырмын, қазіргі есектер мысалы дим дә, қатты еңбекке араласпайды, соқа тартпайды, жүк тиелмейді дегендей, еті сонда да көк шандыр болады ма екен?
aikarakoz
Енді ол сізге аян. Сөзіңізге қарасам, көк шандырды ұртыңызға салып жүретін сияқтысыз ғой
Abilakim
жоқ, кейде сондай сұрақтарға ойланамын. Неге еті арам бейшараның деп, семіртсе семірмей ме екен деп? Құранда не деп жазылған екен, харам делінбеген болар? Мұхаммед с.ғ.с. пайғамбардың айы-күні жетіп отырған, толғақ қысқан анасы мінген есектің жұмаққа баратыны жайлы естігенім бар еді, рас-өтірігін. содан шыққан ырым ба екен?
ken
Мына жерден оқы.
ken
яғни жей беруіңе болады, Әбіләкім.
Aigolek
Менин братшкем досы екеуи ахша керек боганда есектин етин сиырдын ети деп саткандарын айтып отыратын
aikarakoz
Магазиннен өліп қалсам да ет алмайтындай боп отырмын. Фаршты да есектің етінен жасауы мүмкін шығар. Тауықты онша ұнатпайм(((( Ощм вегетарианка болам((((
Aigolek
фаршты ен соракы еттерден жасайды
bazuka
мыщықтың мысалы десиш))))))
Abilakim 
Магазиннен өліп қалсам да ет алмайтындай боп отырмын

өліп қалсаң еттің не керегі бар? ет жемей кетсең де өлмей тұра тұр
aikarakoz
Гипербола, литота деген дүниелерді оқыған шығарсыз енді…
Abilakim
ия, темір таяғың тебен инедей болады дегендей немесе үстіңгі ернің жыбырлап, астыңғы ернің қыбырлап не жазып кеттім… опшым сондай әсерлеулер ғой
Marationok
О құдай, мен бүгін краковский шұжықтан ауыз тиген едім, ішінде харам делінген шошқа майы бар екен… сосын, кәріс сериалдағыдай, ұрттадым. Екі жүз тамшы. Сооонда джахильдік (мунафиктік?) әдіспен желінген ас, оң болмай ма?
torgai
Осылай сырттан кірме сөздер кіріп өз тілімізді жоғалтып алмаймыз ба деген қауіп қой. Әйтпесе айта берсін.
Aikona
қарным ашып кетті
sakenspb
башқұрттардың сөзі. жайған нанды төрт жерден тіліп қояды. бес бармақты алақан сияқты болып тұрады. аты да «бешбармак»
bazuka
ет асамыз, ет жейміз дейміз.
Abilakim
бізде де солай айтылады
Gastarbaiter
Лигай ата қазақтармен қазақша сөйлесетін жалғыз шал еді.
— Келе быздын фазендага, хуй соямысы, ит жимысы…
Aldeken
zholantai
суреттер күшті,
Marco
Қарақалпақ жағынан көшіп келген қазақтар «күртік» дейді
asaubota
қазақта таза біздікі деген ұлттық тағам жоқ шығар? біздің тағамдардың шамамен барлығы көшпенді түркі халықтарда бар тағамдар ғой. тек мына бешбармак деген сөздің еніп кетуі ұят болды. қазақ жәй ЕТ дейді ғо.