Ғалымжан Молданазардың жаңа клипі шығыпты. Клип ұнады. Ән жоқ.

Клип — сол бұрынғы ретро түстер, ретро костюмдер, ретро жастар, ретро әрекеттер.

Ән — сол бұрынғы мелонхолия, сол әуен, сол темп.

Молданазарға жаңа серпіліс керек сияқты. Бір сарын жалықтырады, ұйықтатады.

Сіздің бағаңыз қалай?

P.S алдымен тек әуенін тыңдап көріңізші, клипін қарамай. Мүмкін сол кезде басқаша әсер болар?

Ертең біреулерге "ғашықтар" күні болса, біз секілді жанкүйерлері үшін футбол мерекесі. Көптен күттірген Чемпиондар лигасымен қауышамыз, түн ұйқымызды төрт бөліп сүйікті командамызға қолдау білдіреміз және тіккен бәсіміз сәтті шығуын тілеп отырамыз. Чемпиондар лигасының топтық кезеңі артта қалып енді іріктелген кіл мықтылардан тұратын плей офф кезеңі басталды, осы сәтті пайдалана отырып топтық кезеңге қатысты қызықты статистикаларды ұсынбақшымын, сіздерге ұнайды деген ниетте жоқ емес.

Қысқаша әрі барлық статистикаға ортақ мәлімет: 6 турда жалпы саны 280 гол соғылған, 275 гол+5 автогол. 175 ойыншы гол соққан екен.

1. Топтық кезеңде гол соққан жас және кәрі ойыншы
— Ең жас ойыншы Дортмундтық Боруссияның қорғаушысы, неміс Феликс Пасслак (29.05.1998 жыл)
Ол 2016 жылдың 22-ші қарашасында ЧЛ 5 турында Польшаның Легиясына қарсы ойында 81 минутта гол соққан болатын. Гол соққандағы жасы — 18 жас 182 күн

— Ең кәрі ойыншы Туриндік Ювентустың қорғаушысы, бразилиялық Дани Алвес (06.05.1983 жыл)
Ол 2016 жылдың 29-шы қыркүйегінде ЧЛ 2 турында Хорватияның Динамо Загребіне қарсы ойында 85 минутта гол соққан болатын. Гол соққандағы жасы — 33 жас 153 күн


2. Топтардың гол статистикасы
Барлығы 280 гол соғылғанын жазған едік, енді голдарды топтарға тарқататын болсақ:

• А тобы — 40 гол (14%)
• B тобы — 38 гол (14%)
• C тобы — 42 гол (15%)
• D тобы — 31 гол (11%)
• E тобы — 28 гол (10%)
• F тобы — 51 гол (18%)
• G тобы — 27 гол (10%)
• H тобы — 23 гол (8%)

3. Көп гол соққан ТОП 5 команда
ЧЛ топтық кезеңінде ең көп гол соққан команда — Дортмунд. Ерекше шабуылдау стилімен, жас ойыншыларымен, контршабуылдарымен танымал команда барлығы 6 матчта 21 гол соғыпты, статистикаға сенсек бұл топтық кезеңнің тарихи рекорды екен. Уәде еткен ТОП 5 төмендегідей:

1. Боруссия Дортмунд — 21 гол (3,5 гол/матч)
2. Барселона — 20 гол (3,3 гол/матч)
3. Арсенал — 18 гол (3 гол/матч)
4. Реал Мадрид — 16 гол (2,6 гол/матч)
5. Бавария — 14 гол (2,3 гол/матч)

4. Турлардың голдар статистикасы
Соғылған 280 голды 6 турға бөліп көрсетсек қалай болады екен?

• 1 тур — 50 гол (18%)
• 2 тур — 47 гол (17%)
• 3 тур — 46 гол (16%)
• 4 тур — 41 гол (15%)
• 5 тур — 48 гол (17%)
• 6 тур — 49 гол (17%)

5. Гол соққан ойыншылардың туған жылы, айы бойынша статистикасы

Статистиканың ең қызық әрі мақтанатын тұсына келген секілдіміз.
— айлар бойынша
Барлығы 174 ойыншы гол соққанын жазған едім, енді гол соққандардың туған айы бойынша сараптап көретін болсақ. Сіздің айда туғандар көп гол соққан, көшбасшылық қасиеті, бомбардирлік қасиеті бар деп мақтанып алсаңыз болады:)

1. қаңтар — 17 ойыншы
2. ақпан — 19 ойыншы
3. наурыз — 17 ойыншы
4. сәуір — 11 ойыншы
5. мамыр — 22 ойыншы
6. маусым — 13 ойыншы
7. шілде — 16 ойыншы
8. тамыз — 13 ойыншы
9. қыркүйек — 14 ойыншы
10. қазан — 8 ойыншы
11. қараша — 13 ойыншы
12. желтоқсан — 11 ойыншы

— жылдар бойынша
Келесі кезек гол соққан ойыншылардың жылдары бойынша статистикада, туған айыңызбен мақтана алмасаңыз жылыңызбен яғни құрдастарыңызбен мақтануға мүмкіндік туып тұр:)

• 1983 жыл — 4 гол
• 1984 жыл — 7 гол
• 1985 жыл — 6 гол
• 1986 жыл — 11 гол
• 1987 жыл — 47 гол
• 1988 жыл — 34 гол
• 1989 жыл — 23 гол
• 1990 жыл — 28 гол
• 1991 жыл — 29 гол
• 1992 жыл — 14 гол
• 1993 жыл — 20 гол
• 1994 жыл — 16 гол
• 1995 жыл — 17 гол
• 1996 жыл — 14 гол
• 1997 жыл — 3 гол
• 1998 жыл — 1 гол

Статистикада аз-маз қателіктер болуы мүмкін, сіздерге ұнады деген ойдамын. Сүйікті командаңызға сәттілік және Hala Madrid!

Жалпыға сәлем!%)
Мен маңдайыма жазылған міндет бойынша, ана атанған ардақты нәзік жандылардың қатарынанмын.:* Бақыттымын! Айналамдағыларға бақыт сыйлай аламын. (Қасірет сыйлағаннан құдай сақтасын.)

Осыдан бірнеше жыл бұрын өмірдің қан майданына қарусыз түсіп, күйген кірпіштей шыңдалып алған жайым да бар.8-) Сол арпалыс басталғалы бері мен де бір арман пайда болды.*Angel* Кітап жазғым келеді.;) "Қандай?" дейсіздер ме?! «Бай іздеп жүрмін» деген)))
Енді міне сол арманымды іске асыру мақсатында білімімді, өмірден түйгенімді, ізденіп тапқан «алтын қазынамды» осында өздеріңізбен бөлісіп отыруды мақсат еттім.

Кім біледі менің арманым орындалар, орындалмас… Бірақ, тапқан бір дана «алтынымды» өзге жұрт та оқи жүрсін. «Бай» іздегендерге болмаса да «БАҚЫТ» іздегендерге керек болып қалар.

Нусрет Гөкче — интернет арқылы танымал болған феномендердің бірі. Түркиядан бөлек Абу Даби, Дубайдағы NusrET ет ресторандарының құрушысы.

Кедей отбасыдан шыққан Нусрет кішкентайынан қасапшылардың жанында жұмыс істеген. Аргентина және Латын Америкасының бірнеше елінде тәжірибе жинақтаған. Кейін өзі Түркияда алғашқы ресторанын ашқан.

Интернетте танымалдық оған етке өзіндік стильде тұз себу арқылы келген. Инстаграмында жұмыс барысындағы фото, видеоларын жариялап тұрады. Қазір оның 3.5 млн фоллоуері бар. Ресторанына бұрыннан танымал адамдар келеді екен. Интернет жұлдызына айналғалы келушілер саны бұрынғыдан да көп. Спорт, өнер, шоу-бизнес жұлдыздарымен түскен фотолары көп. Денсаулығына да жақсы қарайтын Нусрет фотоларына мафия стилінде түскенді де ұнатады екен. Ал етті турауы, кесуі, тұз себуі бөлек енді.








P.S футболшылар голдан кейін нусретше «тұз себе» бастапты ;)

Шығыс және Зороастр күнтізбесі бойынша 81-лердің сипаттамасы:

— Өте жарқын тұлғалар. Киім киісі, әзіл деңгейі, сөйлеу мәнерлері бөлек. Орта ішінде бірден байқалады.

— Пікірталасты ұнатады. Ойларын ашық айта алады. Біреуді ренжітіп аламын деп ойламайды.

— Басқаларды сынауды ұнатады. Бірақ өзіне айтылған сынды көтере алмай қалатын кездері болады.

— Өте белсенді адамдар. Достары және таныстары өте көп. Адамдармен тез тіл табысып, достасып кетеді.

— Мықты ұйымдастырушы. Алын ала бәрін жақсы жоспарлайды.

— Сенгіш емес. Кей нәрселерді ешкімге сенбей өзі жасайды.

— Ақкөңіл, адал, мейірімді. Сондай-ақ эгоист те.

— Шығармашылыққа жақын адамдар.

— Жауапкершілігі мол, өз ісіне мұқият. Қоғамдық жұмыстарға да бейім.

— Отбасын кеш құрады. Отбасылық өмірде де жалғыздықты, еркіндікті қалайды.

— Өздеріне сенімді адамдар. Басқарылуды да, басқаруды да ұнатпайды.

Таныс адамдар ма? ;)

"Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасын бүкілхалықтық талқылау туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 25 қаңтардағы № 141 өкімі
1995 жылы 30 тамызда республикалық референдумда қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясына мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1. 26-баптың 1 және 2-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:

Әркiм заңды түрде алған қандай да болсын мүлкiн жеке меншiгiнде ұстай алады.

Ағымдағы мазмұны:

Қазақстан Республикасының азаматтары заңды түрде алған қандай да болсын мүлкін жеке меншігінде ұстай алады.

Қазақтың бір ұлы шетелде абыройлы болса, бөркімізді аспанға атып "әлем бізді тағы да таныды" деп шаттанамыз. Қуанышты әрине. Меніңше, елімізде «көзі ашылмай жұрген» таланттар баршылық, тек білікті, сауатты продюсерлер азшылық. Димаш Құдайберген Қытайдың «I Am a Singer» телешоуына қатысқанда оның өнерін ұнатқан-ұнатпаған жандардың барлығы бірден жанкүйеріне айналып кетті. Осы жұлдызды сәтке жетуіне еңбек сіңірген жандардың бірі де бірегейі Ертай Нүсіпжанов жобаға жолдаманың қалай алғаны, жобаның ерекшелігі туралы айтып берді.

— Қытайда білім алғаныңызды, соңғы кездері өнер саласында түрлі жобалар жасап жүргеніңізді білеміз. Бір кездері facebook-тегі жеке парақшаңызда «шетелдік музыкалық жобаға қатысуға қазақтың қай әншісін лайық деп ойлайсыз?» деп көпшілік арасында сауалнама да жасаған едіңіз. Одан кейін де біршама жазбаларыңыздан үлкен бір жаңалықтың болатынын көпшілік сезіп жүрді. Бұл Қытайда өтіп жатқан «I Am a Singer» жобасы туралы ой қайдан, қалай пайда болған еді?
— Қытайда білім алып жүрген жылдары Қытайдың көптеген ірі компанияларында, журналистика саласындағы ССТV сияқты медиа орталықтары мен агенттіктерде тәжірибе жинадым. Сол жылдары-ақ қазақты танытудың түрлі тетіктерін қарастырып жүретінмін. Оқуымды аяқтап, «Қазақстан» ҰТА-да қызмет істеп жүрген кезім болатын. Ол 2014 жылдың қысы еді. «I Am a Singer» жобасының 2-маусымы жүріп жатқан кез. Телефонымдағы арнайы бағдарлама арқылы осы жобаны үзбей көріп жүрдім. Шебер ұйымдастырылған екен. Шарттарты да өте қызықты, соңына дейін үзбей көрдім. «Осында қазақтың бір әншісі шықса ғой» деген арман кеудемде «бұрқ» ете қалды. Ол туралы көптеген достарыма айтып жүрдім. Көп ұзатпай интернеттен ұйымдастырушыларын тауып, телеарнаға да, жекелеген адамдарға да ой-өтінішімді айтып хат жаздым. Бірақ Қытайдағы миллиард халықты айтпағанда, мен сияқты әлемнің әр бұрышынан қаншама өтініштер келеді? Жауап болар деген үмітпен ұзақ күттім, бірақ хабар келмеді. Мейлі ол қандай нәтиже бермесін, бастаған әрбір ісімді соңына дейін жеткізу менде бұрыннан қалыптасқан әдет. Бірінші талпынысым нәтижесіз болғанымен, әрі қарай жол іздеуімді тоқтатқан жоқпын. Сәл кейіндеу Қазақстандағы Қытай елшілігіндегі қытайлық қызметкерлермен де кездесіп, бұл идеяның екі ел халықтарының мәдениетін танытуда өте үлкен рөл атқаратынын жеткіздім. Олар ойымды қолдағанымен, жобаның коммерциялық сипаты болған соң, жекелеген компаниялардың ісіне араласа алмайтындықтарын айтты.

Мен жыл сайын Қытайда «Шанхай кинофестивалі» аясында өтетін «Фильм тілі, аударма, дубляж» тақырыбындағы халықаралық симпозиумның тұрақты мүшесімін. Оны ҚХР Мәдениет министрлігі ұйымдастырады. Оған әлемнің 60-қа жуық мемлекеттерінен кино өнеркәсібі саласынан әртүрлі мамандар қатысады. 2015 жылғы Шанхай қаласында өткен қорытынды отырысқа Қытайдың ақпарат және мәдениет вице-министрі Дин Вэй мырзаның өзі қатысты. Сонда мен төрт адамның бірі болып баяндама жасадым. Артынан ол кісінің өзі арнайы келіп, «жасаған баяндамаңыз сәтті болды деп» қолымды алып, құттықтады. Жекелеген кездесулер кезінде ҚХР Ақпарат министрлігі, халықаралық департаменттің бастығы Ма Ли ханыммен жолығып, қазақ-қытай мәдениетін дамытатын жобалар туралы, оның ішінде «I Am a Singer»- тележобасына қазақ әншісін қатыстыру арқылы үлкен нәтижеге қол жеткізе алатындығымызды айтып, өтініш білдірдім. Сол мезетте-ақ ол кісі мені өзінің орынбасары Жаң Миң деген кісіге табыстады. Кейін мен Қазақстанға келгеннен соң ол кісімен тұрақты байланыста болдым. Қытайдағы ең ауқымды, коммерциялық жоба болған соң бірден шешімін табу қиынға соқты. Ол кісі арқылы, тағы бірнеше адамдармен байланыс жасап жүрдім. Сөйтіп жүргенде тағы бір жыл аяқталды. Соңында ұйымдастырушы тараптан маған қоңырау келді. «Біздің жобаға қызығушылық тантытқаныңызға алғыс білдіреміз. Бірақ біздің талап жоғары. Халқымыздың талғамы биік» деп, телефондағы адам әңгімесін жылы-жұмсақтай бастады. «Жауапсыз қалды демесін» деген оймен ғана хабарласып «құтылғылары» келгенін бірден түсіндім. Мұндай мүмкіндіктің енді қайтып болмайтынын білген соң мен де ойымды бүкпесіз айтым: «Мен сіздердің шешімдеріңізді менің Отаным – Қазақстан деген бүкіл бір мемлекетті менсінбеушілік деп есептеймін. Бізге еш мүмкіндік берместен жобаға қатыстырғыларыңыз келмейді. Демек, жобаның басқа да идеологиясы бар. Сәлемдемемді басшыларыңызға жеткізерсіз деп үміттенемін» деп сөзімді аяқтадым. 2016 жылдың көктемі басталды. Ұйымдастырушыларға жақын жүрген адамдарға тағы да хат жаза бастадым. Менің табандылығыма риза болды ма, әлде ұялды ма екен, әйтеуір кастингке жолдама берді. Қуанышымда шек болмады. Қазақ мәдениетінде үлкен бір сенсациялық серпілістің болатынын сол кезде-ақ сезіндім. Кімді қатыстырамын деген сұраққа жауап іздеуге кірісіп кеттім. Көптеген достарыммен, музыканттармен ақылдастым. Мақпал Исабекова, Гауһар Қаспақова, Маржан Арапбаеваларға жоба туралы айтып, қызығушылықтарын байқадым. Айқын, Мәдина Садуақасова, Жанар Дұғалова сияқты бірқатар әншілерге бұдан әлдқайда бұрынырақ хабардар еттім. Бұл туралы ұсынысты Димашқа алғаш әкесі Қанат арқылы жасадым. Бірақ көпшілігі бұл конкурстың маңыздылығын аса түсінбеді, белгісіз себептермен біразы бас тартты. Бірақ Құдай тағала бұл жобаға қатысуды Димашқа бұйырып тұрыпты. Күзде кастингке апардым. Жобаның бас продюсері, әрі бас режиссері Хоң Тао мырза Димаштың өнеріне деген таңданысын жасырмады: «Сіздің екі жылдан бергі жасаған зор еңбегіңізге ризамыз, бізге осындай талантты таныстырғаныңызға қуаныштымыз» деп алғысын білдіріп, кастинг уақытының әлі аяқталмағанын, нақты шешімді кейіндеу хабарлайтынын айтып шығарып салды. Көп ұзамай қуанышты хабар алдық.

— Қазақстанда да, алыс-жақын шетелде түрлі байқаулар, ток-шоулар аз емес. Осы конкурс туралы аз-кем айтып берсеңіз, ерекшелігі неде?
— Бұл конкурстың мақсаты таланттарды таныту емес, керісінше, халық алдында талай жылдан бері өнерін көрсетіп жүрген ең танымал жұлдыздар арасындағы бәсеке. Қатысушыларға ұйымдастырушы тарап өздері шақырту жібереді. Жоба шарттары жылда өзгеріп отырады. Оны әр айналым басталарда немесе аяқталғанда ғана ресми хабарлайды. Әр айналымның жеңімпазын залға жиналған 20-60 жас аралығындағы 500 көрермен анықтайды. Олар келесі айналымға қатыспайды. Әр көрерменнің үш әншіге дауыс беруге құқы бар. Әр айналымдағы ұпай саны ең аз қатысушы жобамен қоштасып, орнын жаңа бір әнші толықтырып отырады. Оған алдыңғы үштіктен көріну сияқты үлкен талаптар қойылады. Ол үдеден шықпаса, оның орнын тағы бір әнші толықтырады. Осы маусымның ендігі шарттары қандай болатынын ұйымдастырушы тарап құпия ұстайды. Басты талап – әнші көрерменнің жүрегін жаулауы, әр жолы әр қырынан, жаңа стильде, басқа жанрда көрінуі керек. Сол себепі басы-аяғы 14 айналымнан тұратын жоба соңында мүлдем басқа әншілермен жаңарып, жеңімпаз атануы әбден мүмкін.


— Білуімізше Димаш қытай тілін білмейді. Конкурс талаптарына сай келді ме? Қандай талаптар қойылды?
— Жобаға дейінгі барлық ұйымдастыру жұмыстары мен аударманы өзім жасадым. Димаштың қытайша сөйлеуі міндет емес, бірақ қытайша ән айтуы керек болады. Әрбір әншінің ұйымдастырушы «Хунан» телеарнасы тағайындаған жеке-жеке агенттері болады. Қытайда танылған әнші Арай екі тілде еркін сөйлегендіктен оны Димашқа агент ретінде шақыртты. Мұнда айта кететін бір жайт бар. Димаш конкурс басталғанға дейін қытайдың мықты музыканттарының бірі (1997 жылы Қазақстанда өткен «Азия дауысы» фестиваліне қатысқан) – Лан Тиен Янь мұғалімнен қытайша әндерді дұрыс орындау, эстрада жанрының талаптарын меңгеру бағыттарында арнайы сабақтар алды. Бұл конкурс дауыс мүмкіндігін көрсететін емес, әншінің жан-жақтылығын, тіпті түрлі сұхбаттар арқылы әншінің білімділігін сынайтын алаң екенін ол кісі өз тәжірибесі ретінде бөлісті. Әлбетте, бақ сынаушы Димаш болғандықтан, соңғы шешімді өзі қабылдап, қандай ән орындайтынын өзі біледі.

— Байқауға қатыстыру барысында ұйымдастырушылық жұмыстардың ішінде ең қиыны не болды?
— Конкурсқа жол іздеген екі жыл ішінде оңай жұмыс атқарылған жоқ. Талай табалдырықтар тоздырып, есіктерді қағып жүріп, бірқатар келіссөздер жүргізіп жүріп, Құдайдың қалауымен жеттім. Бейжің мен Шанхайға осы жұмыстар үшін қаншама рет бардым? Кездесу нәтижесіз болып талай рет бос қайтқан кездерім болды. Жоба барысында, Димаштың қатысатыны шешілгенге дейінгі қаржылай шығындардың барлығын өзім көтердім. Демеуші іздеп сабылғам жоқ. Өйткені, жобаның қаншалықты маңызды екенін Димаш эфирге шығып екі ел халқын дүр сілкінткенге дейін ешкім түсінген жоқ. Басқа емес, айналамдағы адамдардың өзі қатардағы бір конкурс деп қабылдады. Сондықтан да бұл расымен де Димаштың бағы деп ойлаймын. «Тәлейің бар екен» дегенді Димаштың өзі де көптеген қытайлық әріптестерінен, ұйымдастырушылардар естіді. Димаш арқылы өнерде де осал емес екенімізді Қытайға дәлелдедік. Себебі, өзін Қытай нарығында мойындатқысы келіп жүрген қаншама ел бар?! Бұл конкурсқа әлемдік деңгейде үлкен сұрыптаулар жүреді. Жеті қатысушының қатарына бір ғана шетелдік әншіні таңдалатын болса, ол мүмкіндік қазаққа бұйырды! Қытайда алған білімімді ұлттық мүдде жолында игілікті істермен ұштастыру бұрыннан келе жатқан азаматтық арманым еді. Тарихи жағдайдың себепкері болғаныма өте қуаныштымын. Сол арманға қол жеткізіп, қазақтың атын жарты әлемге таныту бақытына ие болдық.

— Биылғы жылғы байқау қатысушылары осал емес. Димаштың мүмкіндіктерін қалай бағалайсыз?
— Иә, қытай әншілері бізге беймәлім болғанымен, олар қытай халқының алдында өте беделді, миллиондаған жанкүйерлері бар әншілер. Мысалы, осы жолы жасы 60-тан асқан Гонконг тумасы, канадалық әнші Дулиша (Teresa Carpio) қатысып жатыр. Өте мықты әнші. Ли И Лянның жасы 51-де. Қытайлар көп үміт күтіп отырған әншінің бірі. Қазір Димаштың талантына тәнті болып жатқан халықтың қарасы өте көп. Димаш Құдайбергеннің аты «weibo» іздеу жүйесі бойынша бірінші орында келеді. Сайыстың алғашқы күні-ақ 400 мыңнан артық адам іздеу салған. Фоллоуер саны да әнді орындап біткенше 60 мыңнан 120 мыңға жекен. Алайда Қытайдың бірқатар эксперттері егер Димаш опералық ән айту стилін өзгертпесе, көп ұзаққа бармайды деген ойларын айтып жатты. Әрине, біреудің алдына біреу шығып көрген жоқ. Бәрін бақ пен бап шешеді, бір Құдайдың қалауы біледі. Ең бастысы – Димаштың өз-өзіне сенімі мықты. Осы бетіңнен тайма деп өзім де кеңес бердім. Қалай болғанда да, «қазақтың ұлы бәйгеге түсіп жатқанда, кез келген қазақ үйде тақымын қысып», тілеуін тілеп отырғаны анық! Алла жар болсын деймін!

Бұл байқауға Қазақстан атынан тағы кімнің қатысып, жүлде алу мүмкіндігі бар деп ойлайсыз?
— Кейбір дереккөздерге сүйенсек, бұл 5-маусым «I Am a Singer» жобасының соңғы маусымы. Димашты қатыстыру туралы бір шешімге келмес бұрын, көп ойландым. Бір рет берілетін мүмкіндікте қате таңдау жасап алмау керек болды. «I Am a Singer» жобасына жасы 30-40-тан асқандар қатысып жатқандықтан, маған Димаш бұл сахнаға тым жастау болып көрінді, бір кездері. Егер Гауһар Қаспақова көптеген талаптарды орындаса, осы жобада топ жарады деген де үміт болды. Өкінішке орай, басқа көп ешкімді елестете алмадым. Өйткені, біздің эстрада той-томалақ деңгейіне түсіп кеткенін мойындауымыз керек…

Сұхбат алған Бэлла Орынбетова

1. 1940 жылы Гавай аралдарындағы американ әскерлерінің көңілін көтеру үшін құрылған Standart Games компаниясы кейін Service Games болып өзгерді. Ал қазір біз бұл компанияны қандай атпен танимыз?

2. Urban dictionary еркін сөздігіндегі жаңа сөздердің бірі Orange face (қызғылт бет) деп аталады. 1170 лайк, 1199 дислайк дауыс жинаған бұл сөз кімнің лақап аты?

3. Әнші Сергей Шнуров былай дейді: ИКС — долылардың ортасы. Адамдар шексіз долылықтың арасында. Себебі маңызды емес, ол жерде маңыздысы — долылық. Маған сахнадағы долылық ұнайды. ИКСті табыңыз.

4. 2-ші Дүниежүзілік Соғыс кезінде немістерден қашқан париждік еврейлер БҰЛ жерге келіп, жаңа төлқұжат ала бастады. Мұндай “тіркеу” қызметімен де айналысатын БҰЛ жерге жануарлардан тек мысықтар кіре алады. БҰЛ қандай жер?

5. Хесус Леонардо атты Нью-Йорк қаласының тұрғыны бір кеңсенің қоқыстарын жинайды. Нью-йорк таймс газеті 2010 жылы бұл кісінің кеңсе қоқыстарынан жарты миллион доллар ақша тапқаны туралы жазады. Хесус қандай кеңсенің қоқыстарын шығарады?

6. Дубай әкімшілігі 2017 мындай смарт-пальмалар арқылы қаланы толығымен немен қамтамасыз етпекші?


7. Қай елдің астанасы Әулие Жақып деп аталады?

8. 4745. 1930 жылы Жапонияда осыншама не тіркелді?

9. Викингтер сериалындағы кейіпкер Бьорнның айтуынша БҰЛАРДЫҢ бұрынғысы болмайды. Ресейлік саясаткер Милонов “Бізде әр 12-адам осындай. Бұған үйреніп кеткенбіз” дейді. Әңгіме кімдер туралы?

10. Бұл кісінің пайымдауынша, Махаббат — ауыр психологиялық дерт. Танымал кітабында махаббаттың екі жақты дамуы туралы да айтады: жыныстық құмарлық және асексуалдық тұрғыдан. Бұл кім?

11. 1963 жылы шыққан отандық фильмнің екінші режиссері қай кейіпкер туралы былай дейді:
“ИКС роліндегі Кәкеновті моншадан таптым. Сыриған арық балаң жігіт дөрекі мінезімен, шарт-шұрт қимылымен көзіме ерекше көрінген еді. Оны сынайын деп «арқамды езіп берші, балам» деп өтіндім. «Арқаңды езетін мен саған моншашымын ба?» деп өзіме дүрсе қоя бергені. Айтарын айтып, көз алдымнан ғайып болды.”

12. Суреттегі стилист Трамптың ертеңгі инаугурациясына қай жерде дайындалуда?


13. Австриялық ғалым Конрад Лоренцтің жазуынша, Австралия құрлығына аяқ басқан алғашқы еуропалықтар көрген қалталы сүтқоректілер тобына жатпайтындар: динго иті, жарқанаттар және?..

14. Андрей Галварчик және Анна Зиемкевич атты польшалық ғалымдардың жаңа кітабы ИКСті Еркек деп аталады. Кітаптағы мәлімет бойынша, гетересексуал еркектер денесінде ИКС бар еркектерді әйелдер көбірек ұнатады деп ойлайды. Ал әйелдерге шындығында бәрібір. ИКСті табыңыз.

15. БҰҰ-ның Нью-Йорктағы штаб пәтерінің алдында мүше елдердің тулары әліппелік реттілік бойынша тізіліп, ілінген. Дәл ортасындағы тудың түстерін атаңыз.

Атбегілік өнер қазақтың бабадан келе жатқан ата кәсібі. Сәйкесінше, сәйгүліктің тізгінін ұстайтын шабандоздық та қазаққа тән қасиет. Сондықтан, шабандоздың шеберлігі, сәйгүліктің шыдамдылығы — кез келген бәйгенің басты өлшемі болып табылады. Бүгін күні кеше Тәуелсіздігіміздің 25 жылдығы қарсаңында ұйымдастырылған «Алтын тұлпар» және «Астана жұлдызында» бас бәйгені қанжығаларына байлаған Алматы облысының шабандоздары Асхат және Диаспен кездескен едік.

51 шақырымды бағындырған «Алтын тұлпар» аламан бәйгесінің бас жүлдегері «Жаннұр» есімді сүйгіліктің тізгіншісі Асхат Әлімжан 13 жаста. Алматы облысы Есік қаласының тұрғыны. Өзінің айтуынша, ең алғаш рет 5 жасар кезінде әкесімен жайлауға шыққанда атқа мініп, содан кейін одан түспеген екен. Атқа деген құрмарлығы оны бәйгеге алып келген. Содан 9 жасынан бастап қазіргі күнге дейін шабандоздық өнерін шындап келеді.
______________________________________________________________________
«Астана жұлдызы» республикалық турнирінің бас бәйгесін өзінің «Қыран» есімді сәйгүлігімен қанжылаған шабандоз Диас Жеңіс. Диас 2003 жылы Жамбыл облысы Рысқұлов ауданының Ақыртөбе кентінде дүниеге келген. Оның кішкентайынан атқа құмарлығын байқаған ағалары шабандоздыққы баулыған.
_______________________________________________________________________

Асхат пен Диас Алматы облысының Ұзынағаш ауылындағы ата кәсіпті нәсіп етіп отырған Омаровтар әулетінің ақсақалы Ыбырайахын атаға шабандоз болып келгенде табысқан. Бұл күнде құлын-тайдай тебіскен екі жеткіншек өнерлерін шындап, атбегілікке үйренуде. Ыбырайахын ата «Бәйгеге қатысқан баланың рухы қашанда биік болады және ол еңбеқор болуға машықтанады» демекші, облысымызда қайсар жүректі екі шабандоз өсіп келеді. Шабандоздардың бір күні қалай өтетіндігі туралы фоторепортажымызды назарларыңызға ұсынамыз.


Біз күнделікті таңғы сағат 6-да оянамыз. Сөйтіп, түске дейін сабағымызға барып келеміз.

Сабақтан келгеннен соң сүйгүліктерімізді баптауға кірісеміз.


Оларға суларын береміз.


Тарап, тазалаймыз.


Аттың тұрағын тазалыққа келтіреміз.



Жылқыларымызбен сөйлесіп, көңілін аулаймыз. Өйткені, жылқы өте сезімтал келеді. Ренжігеніңді немесе мақтағаныңды бірден сезеді. Сондықтан да, бір-бірімізді түсініп қана қоймай, бірден сезу үшін, жеңіске бірге жету үшін сәйгүлік пен шабандоздың арасында сенім пайда болуы керек.



Одан кейін аттарымызды жүргізіп қайтамыз.




Арнайы жаттықтыруларын жасаймыз. Қазіргі уақытта біздің Әділет Ноқатай есімді ағамыз жаттықтырып, бәйгеге дайындап жүр. Сол кісінің дайындығының арқасында үлкен жетістіктерге жетіп жатырмыз.

Ыбырайахын ата күнделікті өзі келіп хал-жағдайымызды сұрастырып, ақыл-кеңесін айтып кетеді. Үлкен кісінің жылы сөзін есту бізді одан әрі қанаттандыра түседі.

Бұл бізді «Астана тұлпары» аламан бәйгесінен жеңіске жеткізген Жаннұр. Жаннұр, өзіміздің қазақи байтал. 5 жаста. Былтыр екеуіміз «Алтын тұлпарға» қатысып үшінші орын алған едік. Биыл тынымсыз еңбектің арқасында бас бәйгені алдық. Мұндай деңгейдегі бәйгеде бұрын-соңды жеңіске жетпеген едім. 51 шақырымға жүгіріп келгеніммен, шаршаудың барлығы кубокты жоғары көтергенде ұмытылып кетті.
Әрине, бәйге басталғанда алғашында қобалжу болды. Өйткені, Жаннұрдың күшіне сенімді болдым. Алайда бәйге басталысымен өзге аттарды озып кетуге талпынбау керектігін жақсы түсінетіндіктен, оны тежеп отырдым. Содан соңғы 2 айналып қалғанша сәйгүлігімнің күшін сақтап, соңғы айналымда Жаннұрды жібердім. Таласып-таласып алдыға суырылып шықтым, екінші атты 150 – 200 шақырымға артқа тастадым.


Ал бұл биыл алғаш рет ұйымдастырылған «Астана жұлдызы» республикалық турнирінің жұлдызы Қыран. Асыл тұқымды Қыран біздің елімізге 2 жасар кезінде Польшадан алып келінген екен. «Астана жұлдызы» турнирі ең естен кетпес бәйгелердің бірі ретінде есімде қалады. Сағат 11-лерде бәйге басталды, еліміздің әр жерінен келген бұрың соңды көрмеген 30 аттай болды. Барлығын байыппен қадағалап, сәйгүлігімді тежеп отырдым. Содан бас бәйгені алу үшін соңғы айналымда алдыма 4 ат салдым. Мәреге жақындағанда 3 ат қатарласып келе жаттық. Бірақ Қыран өзінің мықтылығымен барлығын басып озды.



Жаттығуларымыз аяқталғаннан кейін тұлпарлардың жем-шөбін, суын ретке келтіріп, дәрумендерін береміз. Сонымен жұмыс күніміз аяқталады. Әрі қаратай сабағымызды оқып, демаламыз.



Арманымыз Әділет ағамыз сынды тұлпарды тұрысынан танитын атбегі болу.

Жанына еліміздің жылқы жаққан,
Жылқыға жетпеген көз жәутең қаққан.
Мінсең – ат, ішсең – қымыз, жесең – қазы,
Қашаннан қазақ халқы жылқы баққан.

Халықпыз артық көрген атты тақтан.
Қызық-ау біздің бәйге қырда шапқан,
Шыдар ма қазақ қаны ұшып кетпей
Аттарға шаң шығарып келе жатқан?!

Ілияс Жансүгіров



_______________________________________________________________________________________________________
Жүйрік атты жарату, бәйгеге қосу, тұлпар туар құлынды тап басып тану қазақ атбегілерінің байырғы өнері. Сол өнерді ұрпағына үйретіп, ата-бабасының дара жолын жалғап отырған адамдардың бірі Омаровтар әулетінің ақсақалы Ыбырайахын ата. Өткен аптада Алматы облысының Ұзынағаш ауылына жолымыз түсіп, Ыбырайахын Омарұлымен топ жарған сәйгүлік ¬жарату және жеңісті көздеген шабандоздарды тәрбиелеу туралы әңгімесін тыңдап қайтқан едік.
_______________________________________________________________________________________________________

«Ата кәсіп — берекелі нәсіп»

Мен 40 жыл шопыр болған адаммын. Ал жылқы өсіріп, бәйгеге қосу ата-бабамнан келе жатқан дәстүр. Кішкентайымда атамыз Қожахметтің «Аттан алыс өскен баланың бойында қазақылық болмайды» деп жүретіні есімде. Ол кісі өмір бойы аттың жалында жүріп оны баптаудың қайталанбас мәдениеті мен осы өнердің ғажайып үлгілерінің қыр-сырын жетік білген кісі болған. Оның жолын ұлы, менің әкем Омар жалғады. Ол мына партия заманында да ат жүгіртіп, ата дәстүрін сақтаумен келді. Әкемнің көзі тірісінде мен ауыл арасында шопыр болып нәпақамды тауып жүрдім, әкем жылқыларын баптап, немерелерін атқа отырғызып құмарлықтарын ашты. Содан ол кісі дүниеден қайтқаннан кейін бүкіл дүние маған қалды. Мен де өз немерелерімді қалалық мәдениетке бой ұрып, далалық салтты ұмытып кетпесін деп арнайы атқора салғыздым. Өйткені, атқа мінген бала бауырмал, ержүрек, әрі еңбекққор болып өседі. Бұл күнде арнайы бәйгеге қатыстыратын 15 шақты сәйгүлігіміз бар. Барлығы да үлкен бәйгелерден жеңіспен оралып жүр.

«Қазақы жылқы ғана «Алтын тұлпарды» ала алады»

2000 жылдардан бастап жылқыларымды асылдандыруды қолға алдым. Алайда бұл деген қорада тұрған жылқылардың барлығы шетелден алып келінген деген сөз емес. Біз шетелден тек айғырларды алып келеміз. Сөйтеміз де оны өзіміздің биелермен будандастырып тұқым аламыз. Мысалы, күні кеше 51 километрді бағындырып, «Алтын тұлпардан» бас жүлдені жеңіп алған Жаннұр есімді 5 жасар байталды біз жараттық. Қазақи өзіміздің бие мен шетелдік айғырдың құлыны. Ал шетелдің жылқылары қанша мықты болса да 51 километрге шыдамайды. Әрі кетсе 10-15 километр жүгіреді олар. Шетелден айғыр алып келуіміздің басты себебі қан жаңарту. Қазақи жылқылардың қаны алмасқанда барып осындай жүйріктер шығады.

«Еңбек етсең ерінбей»

Жүйрік жылқы өсірудің сыры біреу ғана. Тек еңбек ету керек. Себебі атыңды асқақтар тұлпарды жарату бір бөлек те, оны баптау бір бөлек. Ұзақ ізденіс, үлкен еңбектің арқасында қол жеткізетін дүние бұл. Бұрын әкеміз атты терлетіп келіп, тілімен жалап көреді екен. Сонда тұзы шығып тұрса «Әй, мынаның тері дұрыс алынбапты» деп қайтадан балаларына мінгізіп жіберетін. Содан аттан тұздың дәмі кеткенше терлетіп барып қана, «Бұдан енді тұз шықпайды, бұл келеді» деп оның бәйгеге дайындығын бағалайтын. Ал қазіргі жарату бұрыңғыдай емес, қазір басқаша жаратады. Күніне атты 30 километр жүргізіп жүреді. Содан бәйге жақындаған сайын жиірек жүгіртіп, 10-15 күннің ішінде дайын қылады.

«Жылқыларға балаға қарағандай күтім керек»

Жылқыны жаратқаннан кейін оған жақсылап көңіл бөлу керек. Өзімнің қазіргі уақытта мал шаруашылығымен айналысамын. Балаларым қызметте. Мұнда негізінен немерелерім жүреді. Уақытымен өлшеп тұрып жем-шөбін береді, тазалап, жуындырып, тарап тұрады. Бәрі уақытымен. Бұларға да балабақшадағы балаларға қарағандай қараймыз. Қазір солай бағатын болды ғой. Баяғы заманда атамыз олай істемейтін. Біздің кішкентай кезімізде. Терін алып болғаннан соң жүгенін алып айдап жбереді де, 2-3 сағаттан кейін ұстап алып, бәйгеге қояса береді.

«Бәйгеге қатысқан баланың рухы болады»

Осы атқораны салғалы сәйгүліктерімізді баптап, шабандоздарымызды Әділет Ноқатай есімді азамат жаттықтырып келеді. Қазіргі уақытта Асхат және Диас есімді екі кішкентай шабандозымыз бар. Екеуін арнайы дайындықтан өткізіп, сәйгүліктерге отырғыздық. Асхат биыл Жаннұр есімді тұлпарымызбен «Алтын тұлпардан», Диас Қыранмен «Астана жұлдызының» бас жүлдесін еншіледі. Атты асылдандырып, жарату бір бөлек те оны жаттықтыру бір бөлек. Жаттықтырушының еңбегінің арқасында осындай үлкен жетістіктерге жетіп жатырмыз. Бұл ретте шабандоздардң да еңбегі ерекше. Шындығында да кез-келген бала үлкен аттың үстіне отырып шауып кете алмайды. Қазіргі технология дамыған заманда қызықты компьютер мен қолындағы ұялы телефонан табатын балаларды атқа отырғызып бәйгеден бірінші орын алу деген мүмкін емес дүние. Нағыз шабандоздар өздері бала кезден-ақ белгілі болады. Ат көрсе қызығып, келіп сипалап, мініп көргісі келіп тұрады. Тиіспе десеңде атты айналып, құрамланып, атқа мініп, ол ат тіпті асауланып теуіп жатса да қорықпай, жанынан кетпейді. Ата отырайыншы, көрейінші, осыны істейінші деп тұрады. Атқұмар балалар дүниеге келгенде өздеріне сондай қасиет беріледі деп санаймын. Ол олардың басына Алла тағаланың берген бағы. Бәйгеге қатысқан баланың рухы қашанда биік болады және ол еңбеқор болуға машықтанады. Себебі, ол мініп келген атын өзі баптап күтеді.

«Қазір жүгіртіп жатқандарымыздың барлығы өзіміздің Дегерес тұқымдары»

Жылқының шамамен 30 жасқа дейін өмір сүреді. Аяғынан қалып, бір жері кемтар болып қалмаса бәйгеге қатысып, жүгіре береді. Мына жайылып жүргендер Қазақстандағы ертеден тарихы мен дәстүрі бар атақты «Дегерес» жылқы зауытының тұқымдары. Шетелден алып келген айғырларды осыларға қосып, құлындарын алып, өсіріп, бәйгеге қосып жүгіртеміз. Қазір жүгіртіп жатқандарымыздың барлығы өзіміздің «Дегерес» тұқымдары. Мына биелердің ішінде 21-22-ге келгендері бар. Шөп-жемі жақсы болса аса қартаймайды, құлын бере береді. Өзіме мына қарагер бие ең ыстық. Осы іске кіріскелі ең алғаш жүргіткен бием болатын. Талдықорғанда өткен бәйгеден «Нива» көлігін ұтып алған.

«Сәйгүліктерімізді саудаға салмаймыз»

Жылқыларымызды саудаға салмаймыз. Шетелден айғыр алып келіп, олардан құлын алып, бәйгеге қосуымның басты себебі балаларым атқұмар. Солар үшін, ата кәсібіміз үзілмесін деп жылқыны қолға алғанмын. Жалпы өзіміз бір атадан 150 үй бармыз. Соның 30 шақтысында шаруақожалығы бар, малмен айналысады. Өзім бар, солардың балалары бар барлығымыз осы қораны көтеріп, әулетіміздің атағы үшін осы кәсіпті нәсіп етіп келеміз.