20 қарашадан бастап № 4, 34, 46, 71, 81, 102 бағдарларының қозғалыс бағыты уақытша өзгеретін болады деп хабарлайды елорда әкімдігінің медиа орталығы.

Астана қаласы әкімдігінің жолаушылар көлігі басқармасында мәлімдегендей, қоғамдық көліктер бағыттарын Сарыөзен көшесінде жүргізілетін жөндеу-құрылыс жұмыстарына байланысты өзгертпек.

Нақтырақ айтқанда, № 4 бағдардың бағыты «№ 73 лицей» бастапқы нүктесінен Сарыөзен-Тілендиев көшелерінің қиылысына дейін өзгеріссіз қалса, бұл қиылыстан өткен соң автобус Тілендиев даңғылымен оңға Қайнар көшесіне, ары қарай бағдардың бұрынғы қозғалыс бағытына сәйкес жүретін болады.



№ 34 бағдардың бағыты Сарыөзен-Тілендиев көшелерінің қиылысына дейін өзгермейді. Осы қиылыстан өткен соң қоғамдық көлік Тілендиев даңғылымен оңға Қайнар көшесіне, бұдан кейін оңға Ақмола көшесіне, ары қарай солға Сарыөзен көшесіне солға Наурыз көшесіне өтіп, осы көшенің бойымен жүріп, солға Ұлытау көшесіне жеткеннен кейін соңғы «Қарасу» аялдама пунктіне дейін қозғалатын болады.



№ 46 бағдардың бағыты бойынша қозғалатын автобус «Комфорт Таун» ТК бастапқы нүктесінен Сарыөзен-Тілендиев көшелерінің қиылысына дейін өзгеріссіз жүріп өтеді. Бұдан кейін Тілендиев даңғылымен оңға Қайнар көшесіне, Қайнар көшесінен оңға Ақмола көшесіне жетіп, ары қарай осы көшенің бойымен бұрынғы қозғалыс бағыты бойынша соңғы аялдамаға жетпек.



№ 71 бағдардың бағыты бастапқы нүктесінен Сарыөзен-Тілендиев көшелерінің қиылысына дейін өзгеріссіз қалады. Бұл көшелердің қиылысынан өткен соң автобус Тілендиев даңғылымен оңға Қайнар көшесіне, Қайнар көшесінен солға Ақмол көшесіне өтіп, ары қарай бағдардың бұрынғы бағытына сәйкес қозғалатын болады.



№ 81 бағдардың бағыты «Шарын базарынан» басталатын нүктеден Сарыөзен-Тілендиев көшелерінің қиылысына дейін өзгеріссіз қалса, аталмыш қиылыстан соң, автобус Тілендиев даңғылымен қозғалып, оңға Баршын көшесіне бұрылып, ары қарай бағдардың бұрынғы қозғалыс бағыты бойынша жүреді.



«Нұра-Есіл» каналынан шығатын № 102 бағдарлы автобус бастапқы нүктесінен Сарыөзен-Тілендиев көшелерінің қиылысына дейін өзгеріссіз жүріп өтеді. Бұдан кейін ол Тілендиев даңғылымен қозғалып, оңға Қайнар көшесіне, Қайнар көшесінен солға Ақмола көшесіне бұрылып, осы көшенің бойымен бағдардың бұрынңы қозғалыс бағыты бойынша соңғы аялдамаға жетеді.

«Барлық бағдарлар кері бағытта да осы сызбаға сәйкес қозғалатын болады», деп жазылған хабарламада.

Елорда әкімдігінің медиа орталығы 20-26 қараша аралығындағы мәдени шаралардың бағдарламасын ұсынады.

20 қарашада бейбітшілік және келісім сарайында «Казахстан, дружественный к ребенку» конференциясы мен концерті өтеді.

21 қарашада М. Горький атындағы театр П. Морозовтың романтикалық «Ассоль» феериясын көрермен назарына ұсынбақ.

Дәл осы күні кешке бейбітшілік және келісім сарайында «Көңілді тапқырлар алаңы» атты әзіл концерті өтеді.

22 қарашада «Жастар» сарайында «Менің Тәуелсіздігім – менің теңдігім, менің Егемендігім – менің ынтымағым!» атты айтысты, ал Қуанышбаев атындағы театрда Р. Отарбаевтың «Әміре» драмасын тамашалауға болады.

23 қарашада «Астана» концерт залында өтетін «Қарағымай» атты Сүлеймен Ибрагимовтың шығармашылық кешіне немесе қазмедиа орталығындағы «Jaidarmanlive» әзіл кешіне баруға болады.

Дәл осы күні кешке М. Горький атындағы театрда А. Пушкиннің «Евгений Онегин» қойылымының тұсауы кесіледі деп күтілуде.

24 қарашада қазақ ұлттық өнер университетінің органдық залында Астана қаласы мемлекеттік академиялық филармониясының ішекті камералық оркестрінің «Жас таланттар» атты концерті ұйымдастырылады.

25 қарашада елорда циркі астаналықтар үшін «Великий русский цирк» атты шоу бағдарламасын ұсынады.

Сондай-ақ, бұл күні «Астана» концерт залында композитор Е. Абдықалықованың «Көздеріңе ғашықпын» атты шығармашылық кеші өтеді.

26 қарашада «Астана Операның» камералық залында «И песни удаль, и романса грусть» атты концерт өтеді.

★ KAZAK GRAMMAR ALPABETİ ★

1. Aa: alac — алаш
2. Bb: buw — бу, biy — би
3. Cc: cac — шаш, cec — шеш
4. Dd: daw — дау, däw — дәу
5. Ee: ec — еш, es — ес
6. Gg: sogıw — соғу, sögiw — сөгу
7. Iı: ıyık — иық
8. Jj: jak — жақ, jek — жек, jıy — жи
9. Kk: kırgız — қырғыз, kirgiz — кіргіз, kıy — қи, kiy — ки
10. Ll: lak — лақ, lek — лек
11. Mm: mıy — ми
12. Nn: nuw — ну, nanıw — нану
13. Oo: okıw — оқу
14. Pp: pıcak — пышақ, pon — фон
15. Rr: ruw — ру
16. Ss: sulı — сұлы, sulıw — сұлу, suwlı — сулы
17. Tt: tuw — ту, tatıw — тату, tıyıw — тыю, tiyiw — тию
18. Uu: ulı — ұлы, ulıw — ұлу, uwlı — улы
19. Ww: awla — аула, alıwa — алуа, uw — у
20. Yy: ay — ай, aya — ая, ayıw — аю
21. Zz: zerttew — зерттеу
22. Ää: än — ән
23. İi: in — ін, iy — и
24. Öö: ön — өн
25. Üü: ün — үн
26. Ńń: oń — оң, öń — өң

✪ К мен Қ және Г мен Ғ әріптерінің жазылу мәселесі ✪

Kazak Grammar нұсқасы қазақ тілінің бірегей төл дыбыс жүйесіне негізделіп жасалған. Бұл дегеніміз, латын әріптеріне көшкенде, тек төл сөздермен шектеліп қалмай, сөздіктерімізге бейімделмей еніп тұрған кірме сөздердің де дұрыс берілуі қамтамасыз етіледі.
Kazak Grammar нұсқасында 9 дауысты және 19 дауыссыз дыбыс бар, бірақ әріп саны 28 емес, ал 26.
• 5 қатаң дауыссыз:
Kk (к, қ), Tt, Pp, Ss, Cc (ш)

• 5 ұяң дауыссыз:
Gg (г, ғ), Dd, Bb, Zz, Jj (ж)

• 7 үнді дауыссыз:
Mm, Nn, Ńń (ң), Ll, Rr, Yy (й), Ww (у)

• 4 жуан дауысты:
Aa, Iı (ы), Uu (ұ), Oo

• 5 жіңішке дауысты:
Ee, Ää (ә), İi (і), Üü (ү), Öö (ө)

Себебі Kazak Grammar нұсқасы үндестік заңына сүйенеді:
• төл сөздерде тек жіңішке дауыстылармен бірге жазылатын К дыбысы және тек жуан дауыстылармен бірге жазылатын Қ дыбысы үшін бір K әрпі алынды;
• төл сөздерде тек жіңішке дауыстылармен бірге жазылатын Г дыбысы және тек жуан дауыстылармен бірге жазылатын Ғ дыбысы үшін бір G әрпі алынды.

/q/ дыбысы — /k/ дыбысының алапоны, /ɣ/ дыбысы /g/ дыбысының алапоны. Алапон (аллафон) бұл — понемнің (фонема) жүзеге асуы, понемнің нақты дыбыстық қоршауына қарай дыбысталуы. Бір понем алапондары бір-бірінің орнында кездесе алмайды. Мәселен, қазақ тілінде
Қ дыбысының Ә, Е, І, Ү, Ө дыбыстарымен ҚӘ, ҚЕ, ҚІ, ҚҮ, ҚӨ деген үйлесімдер түзе алмайды, сондай-ақ К дыбысының А, Ы, Ұ, О дыбыстарымен КА, КЫ, КҰ, КО деген үйлесімдері кездеспейді.
Ғ дыбысының Ә, Е, І, Ү, Ө дыбыстарымен ҒӘ, ҒЕ, ҒІ, ҒҮ, ҒӨ деген үйлесімдер түзе алмайды, сондай-ақ Г дыбысының А, Ы, Ұ, О дыбыстарымен ГА, ГЫ, ГҰ, ГО деген үйлесімдері кездеспейді.

• Соқ [sok] және Сөк [sök]
Сөқ немесе Сок болмас, себебі сөз түбірінде К мен Қ бірінің орнында бірі тұра алмайды.
• Соғу [sogıw] және Сөгу [sögiw]
Согу немесе Сөғу болмас, себебі сөз түбірінде Г мен Ғ бірінің орнында бірі тұра алмайды.
• Шеке [ceke] және Шеге [cege]
Белгілі бір тұрымдарда (позицияларда) К мен Г бірінің орнында бірі тұра алады, сөз мәні өзгереді.
• Ақын [akın] — Ағын [agın]
Белгілі бір тұрымдарда Қ мен Ғ бірінің орнында бірі тұра алады, сөз мәні өзгереді.
Сондықтан да /k/ мен /g/ бұл бір дыбыс алапоны және /q/ мен /ɣ/ да бір дыбыс алапоны деген пікір бұрыс боп табылады.

К мен Қ үшін — K
Г мен Ғ үшін — G
Мұндай әдіс түркімен, қырғыз тілдерінде 80 жылдан бері сәтті қолданылып келеді әрі ол тілдерде Қ мен Ғ дыбыстары әлі күнге дейін жоғалған жоқ. Мысалға жиі алынып жүрген түрік әдеби тіліндегі Қ және Ғ дыбыстарының жоғалуы Ататүрік репорымдары кезінде ол екі дыбыс үшін жеке әріптер арналмаудың кесірі емес, өйткені Қ мен Ғ дыбыстары (сондай-ақ Ң) түріктердің басым бөлігінің тілінде Ататүрік репорымдарына дейін көп жыл бұрын жоғалып қойған-тын. /q/ және /ɣ/ дыбыстарының жоғалып кету мүмкіндігінен қорқу бұл айтарлықтай нәрсе емес. Қайсыбір дыбыстың жоғалуына не сақталуына еш жазу жүйесі кепіл бола алмайды, дыбыстардың тілде сақталуы не жоғалуы тек сол тілдің тілдік заңдылықтарының орындалуына байланысты, ал тіл заңдылықтары орындалып отырған тілде уақыт өте келе бір дыбыстың екінші дыбысқа ауысуы не қолданыстан шығып қалуы мұндай дыбыстың ол тіл үшін шешуші рөл атқармайтындығын көрсетеді. Тиісінше, сақталатын дыбыс кез келген жағдайда тілден өз орнын алады.

Үндестік заңына сүйене отырып, 4 дыбысқа 2 әріп арнау қазықты да қызықты қазыналы қазақ тіліміз үшін ұтымды, келешекке қараған, көреген шешім болушы еді. Қ дыбысы қазақ тілінде ең жиі кездесетін дыбыстардың бірі. Маңызды жайт: Қ дыбысына Qq әрпін арнасақ, Ғ дыбысы үшін Ğğ (g with breve) әрпін алуға — қосымша әріп енгізуге тура келеді. Мәтінде әртүрлі әріп саны неғұрлым аз болса, белгілі бір әріптер және қазақ тіліне тән әріп үйлесімдері неғұрлым жиі қайталанып отырса, мәтін оқымдылығы соғұрлым арта түседі. Q әрпінің жай әрпі — q астыға түскен, ал Ğğ әрпінің үстінде құйрықша бар. Айтқанымыздай, Қ мен Ғ тіліміздегі ең жиі дыбыстар. Мәтін жолы жиі біресе үстіге көтеріліп, біресе астыға түсіп отырса, мәтін оқымдылығы айтарлықтай нашарлайды, көз тез шаршайды және мәтін көріктілігі төмендейді.

✪ Ы және І әріптерінің жазылу мәселесі ✪

Kazak Grammar нұсқасында дауысты әріптер арқылы қазақ тіліндегі белгілі бір әсем семетір (симметрия) көрсетіледі. Жуан дауыстылар нүктесіз, жіңішке дауыстылар (Е-ден басқасы) нүктемен:
Aa (а), Ää (ә), Ee (е)
Iı (ы), İi (і)
Uu (ұ), Üü (ү)
Oo (о), Öö (ө)

Дауысты дыбыстар сөзге мән береді, сөздің жуан не жіңішке дыбысталуын анықтайды:
kal [қал] — kel [кел]
kıl [қыл] — kil [кіл]
kul [құл] — kül [күл]
kol [қол] — köl [көл]
kazak [қазақ] — kezek [кезек]
kırgız [қырғыз] — kirgiz [кіргіз]
karıs [қарыс] — käris [кәріс]
kundız [құндыз] — kündiz [күндіз]
korık [қорық] — körik [көрік]
kaca [қаша] — kece [кеше]
kuyıw [құю] — küyiw [күю]
kudık [құдық] — küdik [күдік]
tıgılıw [тығылу] — tigiliw [тігілу]
otırıkcı [отырықшы] — ötirikci [өтірікші]

Қазақ тілі үшін бүгінгі таңда кірілдің Ы әрпін латынның ыстандартты I әрпімен, ал оның кіші әрпін ыстандарт емес ı деп, кірілдің І әрпін латынның ыстандарт емес İ әрпімен, ал оның кіші әрпін ыстандартты i деп алудан басқа дұрыс амал жоқ. Кез-келген басқа шешім қазақ тілінің сымбатты қисындылығына нұқсан келтіреді: Ы үшін Y әрпін алсақ, онда Й үшін J әрпін алуға тура келеді, алайда онда Ж-мен не істейміз?

✪ Ш және Ж әріптерінің жазылу мәселесі ✪

Kazak Grammar нұсқасында бар жоғы алты диакритик әріп — ä, İ, ı, ü, ö, ń. Басқа нұсқаларда бұл алтауымен қоса кем дегенде Ş мен Ğ диакритик әріптері орын алған (басқа нұсқаларда тілімізде жоқ Ц және Ч дыбыстары үшін де жеке әріп арнау мәселесі қарастырылып жүр). Ол нұсқаларда тілімізде тағы бір жиі кездесетін Ш дыбысы үшін Ş, Š немесе Sh, S’ алынса — төртеуі де ұтымсыз шешім — Kazak Grammar нұсқасында латынның ыстандарт C әрпі алынған. Кеңес Одағы кезінде қабылданған алғаш латын жазуымызда — жаңәліпте де Ш дыбысы латынның C әрпімен таңбаланған болатын. Жиі кездесетін Ш дыбысымыз үшін бір таңба таңдағанда, жиі кездесетін Ж дыбысымыз үшін Zh қосар әрпін алу қаншалықты әбес екеніне тоқталмай-ақ қояйық. Біз Ж әрпін J деп жазуды алға тартамыз.

Ш — С
Ж — J
Ч мен Щ жоқ. Ч дыбысы қазақ тілінде Ш дыбысына ауысады (чин — шен). Щ әрпі кездесетін сөздер: ащы — ascı/actı/acı, тұщы — tuscı/tuctı/tucı. Щ әрпі бар қазақ сөзіне мысал ретінде жиі келтіріліп жүрген кеще деген аймақтық бір сөз ескі сөздіктерде кеше деп жазылған. Демек, ол сөзді жай kece деп ала беруімізге болады. Шатасу қаупы төмен: кеше — үстеу, кеше — зат есім/сын есім. Түрлі сөз таптарында тұрған омынымдардан (омоним) зиян жоқ. Ескере кетуіміз керек, біздің Ш дыбысымыз басқұрт тілінде С дыбысына, ал татар тілінде Ч дыбысына сәйкес келеді. Мысалы, тышқан деген сөзіміз басқұрт тілінде сысҡан және татар тілінде тычкан болады, ал тұщы деп жазылып жүрген сөзіміз басқұртша сөсө және татарша төче болады. Назар аударыңыз:
тыШқан — сыСҡан — тыЧкан
тұЩты — сөСө — төЧе
Осыған орай, бізде бұл сөз жай қана тұШы деп жазылу керек шығар деген ой туады.
Ц да жоқ. Ц дыбысы қазақ тілінде С дыбысына ауысады (цыган — сыған, Галдан Цэрэн — Қалдан Серен). Қазақ тіліне орыс тілінің емілесі бойынша еніп, -ция деп бітетін сөздерді біз оларға қазақы нақыш беріп, -cın/-cin деп жазуға ұсынамыз: эволюция — ewilicin.

✪ Ң әрпінің жазылу мәселесі ✪

кезен — kezen, кезең — kezeń
тану — tanıw, таңу — tańıw
қуан — kuwan, қуаң — kuwań
аян — ayan, аяң — ayań
алан — alan, алаң — alań
сан — san, саң — sań
шан — can, шаң — cań
пан — pan, паң — pań
дан — dan, даң — dań
ден — den, дең — deń
ен — en, ең — eń
кен — ken, кең — keń
сен — sen, сең — seń
мен — men, мең — meń
дін — din, дің — diń
шын — cın, шың — cıń
тын — tın, тың — tıń
тон — ton, тоң — toń
дон — don, доң — doń
жөн — jön, жөң — jöń
қон — kon, қоң — koń
көн — kön, көң — köń
күн — kün, күң — küń
түн — tün, түң — tüń
он — on, оң — oń
өн — ön, өң — öń

✪ У және И әріптерінің жазылу мәселесі ✪

У әрпі бар сөздер қалай жазылады:
• бас буында тұрса — UW
(У — UW, Уат — UWat, тУ — tUW)
• жуан сөзде бас буыннан басқа буында дауыссыз дыбыстан кейін тұрса — IW
(уатУ — uwatIW, туУ — tuwIW, жанУ — janIW, жанУар — janIWar)
• жіңішке сөзде бас буыннан басқа буында дауыссыз дыбыстан кейін тұрса — İW
(елУ — elİW, керУ — kerİW, керУен — kerİWen)
• кірме сөздің бас буынында тұрса — O/Ö немесе U/Ü
әлдеқашан бейімделіп қойған кірме сөздерден бірер мысал:
сУд — sOt, сУмка — sÖmke, сУмма — sOma, sUlṭān سُلْطَان‏ — sUltan, sUnnat سُنَّة — sÜndet, mUrād مراد — mUrat, ʾUmar عُمَر‏ — Omar, ʾUṯmān عُثْمَان‏ — Ospan, ʾUstāḏ أُسْتَاذ — Ustaz, кУпец — kÖpes, Урядник — Örendik, кУчер — kÖcir

• кірме сөзде бас буыннан басқа буында тұрса — I немесе İ
әлдеқашан бейімделіп қойған кірме сөздерден бірер мысал:
durUst درست — durIs, āχŪnd آخوند — akIn, hindŪ هندو — ündİ, hārŪn هَارُون‏ — arIn, хомУт — kamIt, ṣabŪn صبون — sabIn, yunŪs يونوس — jünİs, yūsUf يُوسُف‏ — jüsİp, yaʿqŪb يَعْقُوب — jakIp, tammŪz تَمُّوز — tamIz
• кез-келген сөзде кез-келген буында дауысты дыбыстан кейін тұрса — W
(таУ — taW, таУар — taWar, тараУ — taraW)

И әрпі бар сөздер қалай жазылады:
• жуан сөзде — IY
(Иық — IYık, мИ — mIY, қИ — kIY)
• жіңішке сөзде — İY
(И — İY, Иек — İYek, бИ — bİY, кИ — kİY)
• кірме сөзде — Е, İ немесе I
әлдеқашан бейімделіп қойған кірме сөздерден бірер мысал:
IttIfāḳ إتّفاق — IntImak, čĪnĪ چينى — cInI, чИн — cEn, пИсарь — pEsir, батИст — bätEs, сатИн — sätEn, ḥIsāb حساب — Esep, dĪn دين — dİn, mInnat منّة — mİndet

Қазақ тілінде жазылған қандай да болмасын мәтінді басқа тілдермен салыстырғанда, қысқа, қолай және тартымды етуге тырысу керек, мұндай талапқа сай болуды қамтамасыз ете алмайтын алпабет нұсқасы қазақ тілінің жазуы атануға лайық емес, Kazak Grammar нұсқасы ол талаптарға толықтай жауап береді. Салыстыруға төрт нұсқада жазылған сөздерді береміз. Бірінші бағанда — Kazak Grammar нұсқасымен жазылған сөздер, екінші бағанда — 11.09.17 күні Парламент отырысында ұсынылған диграфты нұсқа, үшінші бағанда — 09.10.17 күні Ақордада елбасыға көрсетілген дәйекшелі нұсқа, төртінші бағанда — QazAqparat агенттігі қолданып жүрген нұсқа.

Ағаш: Agac — Aghash — Ag’as’ — Ağaş
Ағайын: Agayın — Aghajyn — Ag’ai’yn — Ağayın
Ағылшын: Agılcın — Aghylshyn — Ag’yls’yn — Ağılşın
Ағартушы: Agartıwcı — Aghartwshy — Ag’arty’s’y — Ağartuwşı
Қырғыз: Kırgız — Qyrghyz — Qyrg’yz — Qırğız
Шешуші: Ceciwci — Sheshwshi — S’es’y’s’i — Şeşüwşi
Жәңгір: Jäńgir — Zhaenggir — J’a’n’gir — Jäñgir
Жаңғыр: Jańgır — Zhangghyr — J’an’g’yr — Jañğır
Жоңғар: Jońgar — Zhongghar — Jon’g’ar — Joñğar
Шыңғыс: Cıńgıs — Shyngghys — S’yn’g’ys — Şıñğıs
Шағатай: Cagatay — Shaghataj — S’ag’atai’ — Şağatay
Шыңжаң: Cıńjań — Shyngzhang — S’yn’jan’ — Şıñjañ
Шаңғышы: Cańgıcı — Shangghyshy — S’an’g’ys’y — Şañğışı
Ыңғайсыз: Ińgaysız — Yngghajsyz — Yn’g’ai’syz — Iñğaysız
Құрғақшылық: Kurgakcılık — Qurghaqshylyq — Qurg’aqs’ylyq — Qurğaqşılıq
Шаруашылық: Carıwacılık — Sharwashylyq — S’ary’as’ylyq — Şarwaşılıq
Ушығу: Uwcıgıw — Wshyghw — Y’s’yg’y’ — Uwşığuw
Шығу: Cıgıw — Shyghw — S’yg’y’ — Şığuw
Қорғалжын: Korgaljın — Qorghalzhyn — Qorg’aljyn — Qorğaljın
Қашаған: Kacagan — Qashaghan — Qas’ag’an — Qaşağan
Қапшағай: Kapcagay — Qapshaghaj — Qaps’ag’ai’ — Qapşağay
Күршім: Kürcim — Kuershim — Ku’rs’im — Kürşim
Күйші: Küyci — Kuejshi — Ku’i’s’i — Küyşi
Шөміш: Cömic — Shoemish — S’o’mis’ — Şömiş
Cөйлесу: Söylesiw — Soejlesw — So’i’lesy’ — Söylesüw
Сирақ: Sıyrak — Siraq — Si’raq — Sıyraq
Сирек: Siyrek — Sirek — Si’rek — Siyrek
Ширек: Ciyrek — Shirek — S’i’rek — Şiyrek
Шие: Ciye — Shie — S’i’e — Şiye
И: İy — I — I’ — İy
Ию: İyiw — Ijw — I’i’y’ — İyüw
Итеру: İyteriw — Iterw — I’tery’ — İyterüw
Сүюі: Süyiwi — Suejw — Su’i’y’ — Süyüwi
Сууы: Suwıwı — Swwy — Sy’y’y — Suwuwı
Су: Suw — Sw — Sy’ — Suw
Шу: Cuw — Shw — S’y’ — Şuw
Шуақ: Cuwak — Shwaq — S’y’aq — Şuwaq
Туған: Tuwgan — Twghan — Ty’g’an — Tuwğan
Қуыршақ: Kuwırcak — Qwyrshaq — Qy’yrs’aq — Quwırşaq
Қуаныш: Kuwanıc — Qwanysh — Qy’anys’ — Quwanış
Қуыруы: Kuwırıwı — Qwyrwy — Qy’y’ry’y — Quwıruwı
Жууы: Juwıwı — Zhwwy — Jy’y’y — Juwuwı
Жасуша: Jasıwca — Zhaswsha — Jasy’s’a — Jasuwşa
Жаратушы: Jaratıwcı — Zharatwshy — Jaraty’s’y — Jaratuwşı
Ару: Arıw — Arw — Ary’ — Aruw
Аруақ: Arıwak — Arwaq — Ary’aq — Arwaq
Алу: Alıw — Alw — Aly’ — Aluw
Алуа: Alıwa — Alwa — Aly’a — Alwa
Дәруіш: Däriwic — Daerwish — Da’ry’is’ — Därwiş
У: Uw — W — Y’ — W
Уақыт: Uwakıt — Waqyt — Y’aqyt — Waqıt
Уағыз: Uwagız — Waghyz — Y’ag’yz — Wağız
Ошақ: Ocak — Oshaq — Os’aq — Oşaq
Пышақ: Pıcak — Pyshaq — Pys’aq — Pışaq
Қанағаттандырылмағандықтарыңыздан: Kanagattandırılmagandıktarıńızdan — Qanaghattandyrylmaghandyqtaryngyzdan — Qanag’attandyrylmag’andyq’taryn’yzdan — Qanağattandırılmağandıqtarıñızdan

Сонымен, Kazak Grammar нұсқасын басқа нұсқалардан басым қып тұрған елеулі ерекшеліктер:
1. /k/ және /q/ дыбыстарын жеке K және Q әріптерімен белгілеудің орнына бір K әрпімен беру, ал /g/ және /ɣ/ дыбыстарын жеке G және Ğ (немесе Gh, G’) әріптерімен белгілеудің орнына бір G әрпімен беру — әріп санын қысқартумен қатар, қосымша таңбалар санын азайту;
2. /ʃ/ дыбысына Ş, Š немесе Sh, S’ арнаудың орнына алпабетте босқа тұрған ыстандарт C әрпін арнау;
3. қазақ тілінің кіріл (кирилл) жазуындағы У және И әріптері бар сөздердердің қазақша дұрыс берілуін қолға алу (төл сөздермен қатар, бейімделген кірме сөздерде де, бейімделмеген кірме сөздерде де).
4. Ńń әрпін таңдау арқылы /ŋ/ дыбысы мәселеcінің келісімді де оңтайлы шешімін табу.

#latyn #kazakgrammar

Соңғы уақытта Kaspi bank өз клиенттері үшін көптеген қызметтер ұсынып келеді. Солардың бірі өзім қолданып жүрген Каспи кошелек.
Иә бұл электронды әмиян. Қолыңыздағы смартфонның платформасынан Kaspi.kz қосымшасын жүктеп аласыз. Кейін туған күн, ай, жыл, телефон нөміріңізді тіркесеңіз болғаны Kaspi.kz сіздің уысыңызға түседі. Әмиянның артықшылығы сол үйде отырып Комуналды қызметтерді, ұялы телефонға бірлікті, оқу ақысын, банктегі депозитіңізді де төлей аласыз. Оп-оңай әәә. Сіз төлеген әр қызметтер үшін Kaspi.kz 1% бонустарында беретінін қоса кетейін. Ал Әмияныңызды Kaspi Терминал арқылы процентсіз толтырасыз.

Айтпақшы бүгін Happy Kaspi, ой Kaspi Жұма дегенім. Бұл Kaspi Жұманың артықшылығы сол кез келген тауарыңызды (30.000 тауар) пайызсыз, алдын ала төлемсіз 24 айға бөліп төлеу арқылы өз бағасына сатып аласыз. Ал тауарды Kaspi.kz арқылы үйден шықпай алсаңызда болады. Ол үшін Kaspi.kz-ке кіріп Магазин бөліміне өтсеңіз болғаны.
Kaspi.kz
Мархабат сіздер үшін.

Астанада келер жылдан бастап қолданысқа енгізілетін бірыңғай жәрдемақы, яғни жаңа үлгідегі атаулы әлеуметтік көмек туралы ақпараттық түсіндіру жұмыстары жүріп жатыр, деп хабарлайды елорда әкімдігінің медиа орталығы.

Ұлт жоспарының 84-қадамын іске асыру үшін қолданыстағы үш жәрдемақыны біріктіру негізінде 2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап бірыңғай жәрдемақы – жаңа үлгідегі атаулы әлеуметтік көмекті (бұдан әрі – АӘК) енгізу қарастырылған.

«Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 31 желтоқсандағы № 922 Қаулысы бойынша тұрғын үй құрылысын қолдаудың жаңа механизмдерін біріктірген және бұрын қабылданған салалық және мемлекеттік: 2015-2019 жылдарға арналған «Нұрлы жол» инфрақұрылымдарды дамытудың мемлекеттік бағдарламасы, 2020 жылға дейінгі аймақтарды дамыту бағдарламасы бойынша әрекет еткен «Нұрлы жер» тұрғын үй құрылыс бағдарламасы (ары қарай – Бағдарлама) бекітілді», — делінген хабарламада.

Осыған орай, Астана қаласының бірқатар мекемелерінде арнайы ақпараттық-насихат іс-шараларын жүзеге асыру жоспарланған.

Сондайақпараттық жұмыстың бірі Ұлттық мұрағатында өтті. Мекеме ұжымына бағдарламаның ережелері және АӘК бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізілді.

Әлеуметтік жағынан аз қамтылған отбасыларға көмек көрсету мақсатында «Сарыарқа» ауданының әкімдігі «Рахмет – Спасибо» қайырымдылық дүкенімен бірлесіп қайырымдылық акциясын жүргізуде, деп хабарлайды елорда әкімдігінің медиа орталығы.

Акция аясында қаланың ОӘД, «Рахмет» СОО, «Астықжан» СО сияқты ірі сауда орталықтарында киімдерді қабылдайтын арнайы бокстар орнатылды.

Көмекке мұқтаж отбасыларға демеу болуды қалаған кез келген адам киімдерді, аяқ киімдерді, пайдалы да қызықты кітаптарды, түрлі аксесуарларды осы бокстарға сала алады. Жиналған киімдер мен заттар белгілі бір уақыт ішінде қаладағы тұрмысы төмен отбасыларға таратылатын болады.

«Қоғамның әлеуметтік проблемаларына бей-жай қарамайтын барлық тұрғындарды қайырымдылық акциясына қатысуға шақырамыз», — деп жазылған таратылған хабарламада.

Атап өту керек, жеке тұтыну заттарын, ыдыс-аяқ пен тұрмыстық техниканы, ойыншықтарды, азық-түлік тауарларын, дәрі-дәрмектерді бокстарға салу тыйым салынады.

Бүгіннен бастап 23 қарашаға дейін көптен күткен билеттерін алғаш сатып алу үшін Mastercard картасының иелері үшін Аптаның барлық іс-шараларына билеттерді арнайы алдын ала сатып алу ашылады, деп хабарлайды елорда әкімдігінің медиа орталығы.

24 қарашадан бастап www.allstarweek.com және www.kassir.com сайттарда барлық қалаушылар үшін билеттерді онлайн-сату, ал 1 желтоқсаннан бастап – «Барыс-Арена» кассаларында билеттерді сату басталады.

«Хоккей Жұлдыздары Аптасы аясындағы барлық оқиғалар туралы нақты ақпараттармен және билеттерді сатып алудың толық талаптармен іс-шаралар сайтында танысуға болады. Жуық арада ЖХЛ және КХЛ жұлдызды матчтарына қатысуға кандидаттарды таңдау бойынша жанкүйерлер дауыс беруінің басталуы туралы хабарланатын болады», делінген хабарламада.

Астанада «Атамекен» бағдарламасын жүзеге асыру үшін үкіметтік емес ұйымдар жұмылдырылады, деп хабарлайды елорда әкімдігінің медиа орталығы.

«Нұр Отан» партиясының қалалық филиалы мен Астана қаласының ішкі саясат басқармасымен бірлесе үкіметтік емес ұйымдарға арнап «Рухани жаңғыру» аясындағы «Атамекен» шағын бағдарламасының таныстырылымын өткізді.

«Атамекен» шағын бағдарламасын жүзеге асыру үшін үкіметтік емес ұйымдар, бұқаралық ақпарат құралдары мен азаматтық қоғамның басқа да институттарының әлеуетін тарту жоспарланып отыр. Шағын бағдарлама негізгі екі бағыт бойынша жұмыс істейтін болады. Біріншісі — әлеуметтік бастамалар картасы, ал екіншісі жомарт жүрек деп аталады», — делінген ұйымдастырушылар таратқан хабарламада.

Өткен аптада астаналықтардың 109 кезекші қызметіне түскен өтінімінен кейін қалада 82 жоспарлы және апаттық жұмыстар жүргізілді, деп хабарлайды елорда әкімдігінің медиа орталығы.

Ауа райының күрт өзгеруіне байланысты қала тұрғындары аула ішіндегі тазалық пен санитарлық ахуалға қатысты шағым көп түсті. Қарашаның 6 мен 13 аралығында 109 қызметіне 4871 өтінім түсті. Бұл туралы қалалық әкімдікте өткен аппарат жиналысында белгілі болды.

Азаматтардан түскен шағым негізінде елордалық ұйымдармен 82 жоспарлы және апатты жөндеу жұмыстары жүргізілді. «Астана Теплотранзит» АҚ –мен жылу трассасын жөндеу, бітеуіш орнату мен шарлы кранды алмастыру бойынша 4 жөндеу, «Астана су арнасы» тарапынан су құбырларын алмастыру бойынша 10 жөндеу жұмысы жүргізілді. «Астана РЭК» мекемесімен 59, «Астанателеком» қызметкерлерімен 7, «Астана қалалық жарық» — 1және «Астаналық дистанциялық электрмен қамтамасыз ету» мекемесімен 1 жөндеу жұмысы жүргізілді.

Айта кетейік, елордалық 109 қызметі «Астана Innovations» компаниясымен әзірленген «Смарт Астана» мобильді қосымшасы арқылы қолжетімді. Әрбір тұрғын аталған қосымшаны смартфонға жүктеп, кез келген сұрағын қоя алады. 6-12 қараша аралығында қосымшаға 20 өтінім түсті.

Бұған қоса 109 қызметінің «Фейсбук», «Твиттер» және «Инстаграм» әлеуметтік желілерінде ресми парақшасы және электронды адресі бар. Ресми мәліметке сәйкес өткен аптада әлеуметтік желілер арқылы 2 өтініш пен 5 мессенджер түсті. Сондай-ақ 164 өтінім бірыңғай электронды жүйеге(қала әкіміне жүгіну) түсті.

Осылайша өткен аптада 109 кезекші қызметіне азаматтардан 4871 өтінім түсті.

Ескертейік, тұрғындар 109 қызметіне әлеуметтік желілер арқылы жүгінгенде нақты мекен-жайы мен өтініш берушінің мәліметтері және байланыс телефонын міндетті түрде көрсету керек.

Қол қойылған құжат Астана қаласын және жақын аумақтарды дамытуға арналған, деп хабарлайды Астана қаласы әкімдігінің медиа орталығы.

Жобаны іске асырудың алғашқы кезеңінде қолданыстағы заңды жетілдіруге байланысты мәселелер шешіледі. Осыған байланысты Астана қаласы мен Ақмола облысы әкімдіктерінің арасында Астана агломерациясын дамыту жөніндегі бірлескен қызмет туралы меморандум бекітілді.

«Астана қаласы агломерациясына өзінің аумағынан басқа Ақмола облысына қарасты 123 ауылдық елді-мекен енген, олардың жалпы аумағы 21 770 км квадрат және осы жоба миллионнан астам адамның өмірінде өте маңызды тетік атқарады. Біз Астана тұрғындарын да және жақын маңдағы аудан тұрғындарын да алаңдатып отырған мәселелерді шешуде іс-әрекетті үйлестіруіміз керек. Бұл аумақтық жоспарлау, жер, көлік қатынасына байланысты т.б. сұрақтар. Сол себепті, қала және облыстың жауапты қызметтері жол картасын әзірлеуі керек, оған барлық сұрақтарды саралап, топтастырып, оған жауапты мекемелерді белгілеп, нақты мерзімін анықтап іске асыруға кірісуіміз керек», — деп атап өтті меморандумға қол қою барысында Астана әкімі Әсет Исекешев.

«Бүгінгі меморандумның Астана қаласы мен Ақмола облысының тұрғындарына қажет екенінде күмән жоқ. Ең бастысы біз екі аймақ арасында туындап отырған мәселелерді құқықтық база аясында шешуге және болашақта осы проблемалар қайта туындамау үшін әрекет етудеміз», — деді Ақмола облысының әкімі Мәлік Мырзалин.

Сондай-ақ, меморандум индустриалды аймақтарды дамытуды, жобалау бойынша ұсыныстар құруды және іске асыруға мүмкіндік береді. Ол өз кезегінде Ақмола облысының территориясына жататын бірақ Астана қаласына жақын орналасқан (Шортанды, Жайнақ, Аршалы) аудандардың дамуына серпін беруі тиіс және де осы аудандарда көптеп жұмыс орындарын, әлеуметтік-мәдени инфрақұрылымдар ашу. Аудандар бәсекеге қабілетті және тұрғындардың өмір сүру сапасы жоғары көпфункционалды аумақ құруға бағытталған, өмір сүру үшін тартымды және көші-қон ағындарын Астанадан өздеріне тартатын болады. Сөйтіп аудандар Астана маңайында ауылдардың ретсіз етек жаюына тосқауыл болуы тиіс. Сонымен қатар, екі жақ Астана маңындағы ауылдарды дамытуда инфраструктураны, қоғамдық көлік қатынасын және т.б. сұрақтарды шешуде нақты жоспар құруға келісті.