«26 сарбаздан құралған тек жалғыз бір әскери жасақ қана ешқандай оқ атпай төңкеріс жасай алады. Соңғы 100 жылда әліпбилер арқылы әлемде біраз өзгеріс болды. Суахили және түрік тілі латынға өтті. Вьетнам мен Корея дәстүрлі қытай иерголифтерінен бас тартып, латын және Мангель әліпбиін қабылдады. Ал қазір Қазақстан бұл дәстүрді жалғастыруда. Олар Кеңестер Одағын еске түсіретін кирилл әліпбиінен латын әліпбиіне өтуде» деп жазады американ басылымы Brown Political Review.

Қазақстандағы бұл өзгерістер әлем назарында екені анық. Ал әлем қазір латын әліпбиінде. Демек болашақта латын арқылы әлеммен интеграциямыз оңай болатыны анық. Негізі, «латынға көшу емес, латынға оралу» десек дұрыс болатын болар? Мысалы, бұрынғы әдебиетімізді қарасақ:

Ақын-жазушыларымыздың латын тілінде жарық көрген шығармаларын енді кез келген мемлекетте жүріп, оқуға мүмкіндік бар. Ұлттық академиялық кітапхана қызметкерлері «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында 20-ғасырда жазылған туындыларды біртіндеп сандық форматқа көшіріп жатыр. Қазақстанның ірі кітапханаларында сақтаулы тұрған латын қарпіндегі әдебиеттердің әзірге 30 пайызға жуығы цифрландырылды. Астанадағы Ұлттық академиялық кітапхана қорында латын әліпбиімен жазылған 1300-ден астам кітап бар. Олардың дені негізінен 1929-1940 жылдар аралығында жарық көрген.

Ал қазіргі қоғамды жаңа әліпбиге үйрету шаралары қалай болмақ? Алдымен бұл жаңалықты басқаларға үйретушілерді үйрету керек. Бұл түрғыда Астанада қазақ әліпбиін латын қарпіне көшіру мәселелеріне арналған біліктілікті арттыру курстары басталыпты. Шара «Рухани жаңғыру» бағдарламасының аясында өтіп жатыр. 16-18 сәуір аралығында жоғары және орта кәсіби оқу орындарының мұғалімдері, елорда мектептерінің қазақ тілі пәнінің мұғалімдері латын қарпіне негізделген қазақ тілінде жазудың ережелері, шетел сөздерін жазу ержелері бойынша дәріс алады. Курстың қорытындысы бойынша елорданың жоғарғы оқу орындары мен колледждерінің, мектептерінің мұғалімдеріне біліктілікті арттыру курстарынан өткендігі жөніндегі сертификаттар табысталады.

«Біз мұндай дәрістермен қаланың барлық мұғалімдерін қамтитын боламыз. Оқыту 3 кезеңнен тұрады. Әрине, оңай болмасы анық. Уақыт өте келе латын қарпіндегі қазақ әліпбиінің жаңа нұсқасына қоғам үйреніп кетеді деп ойлаймын. Біздің басты мақсатымыз – қоғамды әліпбидің жаңа нұсқасымен таныстырып қана қоймай, дұрыс жазуды үйрету», — дейді Астана әкімнің орынбасары Ермек Аманшаев.

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев латынға машықтану бойынша лайфхак береді:
"Өзім күнде отырып алып Абайдың сөздерін, ойларымды сол әліпбимен жазамын. Меніңше, онша қиын емес".

Қолмен жазып машықтанудың қарапайым ғана мысалы бұл. Ал онлайн жазып үйренгісі келетіндер үшін онлайн-конвертерлер де көп. Соның біреуі біз ұсынатын транслитор. Бұл құрал арқылы кириллицадағы мәтінді бірден латынға аударып аласыз: qazaq.blog/translit.php

P.S Қазақстаннан кейін Украина да латынға өтуді ойластырып жатыр екен. Олар әзірше Қазақстанның латынға көшуін зерттеп, біздің шығындар мен өз шығындарын есептеуде.

Желі қолданушылары Қырғызстан президентінің жолаушылар ұшағына мінгенін талқылап жатыр.

2018 жылы 18 сәуірде сағат 10:00-де әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті журналистика факультеті № 230 Т. Қожакеев ат. залда ҚР БҰҰ Ақпарат Бюросы қолдауымен Бүкіләлемдік авиация және космонавтика күніне арналған «Тұрақты даму мақсаттарына аясында ғарыш технологиялары» халықаралық ғылыми семинардың ашылуы болады.
Өтетін орны:
Ғылыми пікірсайыс тақырыптары:
— Ғарыштағы биотехнология және тұрақты даму;
— Күн энергиясы және ғарыш технологиялары;
— Ғарыш өркениеті контексіндегі заманауи үндеулер.
Ақпарат:
12 сәуір – Адамзат ғарышқа аяқ басқан Халықаралық күн. 1961 жыл сәуір айының он екінші жұлдызы адамзат тарихын өте маңызды да белгілі оқиға орын алды. Бұл күн адам баласы алғаш рет Жер шарын ғарыштан көрді. Ғарышты алғаш әлемге танытқан Юрий Гагарин аңызға айналған «Восток» ғарыш кемесімен Жер шары орбитасын жүз сегіз минутта айналып ұшты. Ғарышқа аттаған бұл қадам тарихты мүлдем «бұрын» және «кейін» деген атаулармен жаңа арнаға бұрды. Юрий Гагариннің қадамы адамзат санасын ғарышқа жақындатты. Адамзат жыл сайын 12 сәуірде ғарыш кеңістігін игеру мақсатында атап өтеді. Ғарышты алғаш ашқандардан бастап, адамзат үшін ғарыш кеңістігін кеңейтуге ұмтылған әрбір тұлға Авиация және космонавтика күніне үлес қосады.
Ғылыми семинар жұмысына әл-Фараби ат. ҚазҰУ механика-математика, физика-техникалық, биология және биотехнология және журналистика факультеттері PhD докторанттары, магистрантары және студентері қатысады.
Ұйымдастыру комитетінің мекен-жайы:
Қазақстан Республикасы, Алматы қ., әль-Фараби даңғылы, 71
Әл-Фараби ат. Қазақ ұлттық университеті
Баспасөз және электронды БАҚ кафедрасының меңгерушісі, саяси ғылымдарыынң докторы, профессор
Гульмира Султанбаева
Телефон: +77272211492; +77011527488, +77073777049
Механика-математика факультеті
Механика кафедрасыынң меңгреушісі – ф.-м.ғ.к., доцент
Зауре Ракишева
Телефон: +77272213136; +77017134603

Халықаралық журналистерді даярлау мәселесі талқыланды

V халықаралық Фараби оқулары аясында “Тұрақты даму мақсатындағы халықаралық журналистиканы оқыту модельдері (MTIJ)” атты үшінші халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті.
Ғылыми конференция «Мамандыққа оқытудың жаңа алгоритмдері», «2018 жылдың медиа-трендтері», «ІІІ конференция (МTIJ): кеңес беру және диалог форматтары» бағыттарын қамтып, «Онлайн-білім беру үдерістері», «Әлемдік қауіп-қатерлер жүйесіндегі журналистика» «Тұрақты даму кластеріндегі медиасфера», «Медианы роботизациялау», «Постшындық кезеңі және контентті тексеру», «Crowdlearning: аудиторияны зерттеудің жаңа деңгейі», «Кибер соғыстар және жеке қауіпсіздік тәуекелдер» тақырыптарында өрбіді.
Конференцияны журналистика факультетінің деканы Сағатбек Медеубекұлы ашып, биыл үшінші мәрте өткізіліп отырған жиын жұмысына сәттілік тіледі. Журналистер даярлаудағы өзекті мәселені кең әрі ашық талқылау білім беру және медиа саласындағы сарапшылардың өзара тәжірибе алмасып, мәселені бірігіп шешуіне ықпал етері даусыз деген сенім білдірді.
Конференция модераторы ЮНЕСКО, халықаралық журналистика және қоғамдық медиа кафедрасының меңгерушісі Назгүл Шыңғысова ақпараттық контентті сауатты қалыптастырып, тілдік және құқықтық тұрғыдан біліктілік танытатын мамандар даярлаудағы өзекті мәселелерді ойталқыға салатын ғылыми жиынның маңыздылығын атап өтті. «Халықаралық журналистика» мамандығының өзекті мәселелерін тілге тиек етті. Қатысушыларды алдыңғы өткізілген екі конференцияның қорытындыларымен таныстырды.
Одан кейін сөз алған Алматы қ. ЮНЕСКО Кластерлік бюросының коммуникация және ақпарат бөлімінің маманы Сергей Карпов БАҚ дамуындағы жаһандық тенденцияларға байланысты баяндамасында БАҚ еркіндігі, плюрализм, журналистердің тәуелсіздігі және қауіпсіздігі саласындағы жаңа тенденцияларға сыни талдау жасады.
БҰҰ-ның Қазақстандағы қоғамдық ақпарат департаментінің директоры Властимил Самек БАҚ дамуындағы Қазақстанның елеулі әлеуетін атап өтті: «Біз, әрине, журналистиканы оқыту бойынша технологиялық, халықаралық стандартқа негізделген бағдарламалардың енгізілуі мен қолданылуындағы үдерістерді қолдаймыз. Әлемдік стандарт бойынша жұмыс атқаратын қазақстандық журналистер жаһандық ақпараттық кеңістікте шетелдік әріптестермен бәсекеге қабілетті болады».
Қазақстан журналистика Академиясының президенті Сағымбай Қозыбаев журналистер даярлаудағы білім беру үдерісінің сапасы мен деңгейін қатаң бақылау қажеттілігіне тоқталды.
Жиында баяндама жасап, өзекті ойларын ортаға салған профессор Ләйлә Ахметова, «Әділ сөз» сөз бостандығын қорғау халықаралық қорының сарапшысы Ғалия Әженова, «Internews» Орталық Азиядағы өкілдігінің басшысы Марат Бигалиев, осы ұйымның жаңа медиа-кеңесшісі Анна Сукачева, заңгері Ольга Диденко, «Түркітілдес журналистер қоры» ҚҚ президенті Нәзия Жоямергенқызы, «Мінбер» журналистерді қолдау орталығының президенті Есенгүл Кәпқызы, Factcheck.kz редакторы Думан Смақов т.б. журналистер даярлау ісін үнемі жетілдіріп, әлемдік стандартқа сай сапалы даярлау қажет деген ортақ пікірге тоқталды.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Студенттік баспасөз Орталығы

ТҰРАҚТЫ ДАМУ МАҚСАТЫНДА (ТДМ) ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
ЖУРНАЛИСТИКАНЫ ОҚЫТУ МОДЕЛЬДЕРІ
V халықаралық Фараби оқулары аясында “Тұрақты даму мақсатындағы халықаралық журналистиканы оқыту модельдері (MTIJ)” атты үшінші халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті.
Ғылыми конференция «Мамандыққа оқытудың жаңа алгоритмдері», «2018 жылдың медиа-трендтері», «ІІІ конференция (МTIJ): кеңес беру және диалог форматтары» бағыттарын қамтып, «Онлайн-білім беру үдерістері», «Әлемдік қауіп-қатерлер жүйесіндегі журналистика» «Тұрақты даму кластеріндегі медиасфера», «Медианы роботизациялау», «Постшындық кезеңі және контентті тексеру», «Crowdlearning: аудиторияны зерттеудің жаңа деңгейі», «Кибер соғыстар және жеке қауіпсіздік тәуекелдер» тақырыптарында өрбіді.
Конференцияны журналистика факультетінің деканы Сағатбек Медеубекұлы ашып, биыл үшінші мәрте өткізіліп отырған конференция жұмысына сәттілік тіледі.
Конференция модераторы ЮНЕСКО, халықаралық журналистика және қоғамдық медиа кафедрасының меңгерушісі, филол.ғ.д., профессор Назгүл Шыңғысова конференцияның маңыздылығына тоқталып, «Халықаралық журналистика» мамандығының өзекті мәселелерін тілге тиек етті. Қатысушыларды алдыңғы өткізілген екі конференцияның қорытындыларымен таныстырды.
Одан кейін сөз алған Алматы қ. ЮНЕСКО Кластерлік бюросының коммуникация және ақпарат бөлімінің басшысыСергей Карпов Властимил Самек, БҰҰ-ның Қазақстандағы қоғамдық ақпарат департаментінің директоры; Марек Бекерман Albany Associates халықаралық аймақтық жобасының жоба директоры; Юсуф Калианго, Огайо университетіндегі Халықаралық журналистика институтының директоры, профессор; Ғалия Ибраева, Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Бірінші проректорының кеңесшісі; Ләйла Ахметова, профессор, ҚазҰУ; Сағымбай Қозыбаев, Қазақстан журналистика Академиясының президенті; Ғалия Әженова, «Әділ сөз» сөз бостандығын қорғау халықаралық қорының сарапшысы; Марат Бигалиев, «Internews» Орталық Азиядағы өкілдігінің басшысы; Анна Сукачева, «Internews» жаңа медиа-кеңесшісі; Ольга Диденко, Интерньюс-Қазакстан заңгері; Әділ Жалилов, «MediaNet» Халықаралық журналистика Орталығының директоры; Мария Дубовицкая, ЕҚЫҰ саяси мәселелер және БАҚ Офис бағдарламасының Астанадағы ұлттық үйлестірушісі; Рафис Абазов, MDP бағдарламасының директоры, Колумбия университетінің адьюнк-профессоры; Нәзия Жоямергенқызы, «Түркітілдес журналистер қоры» ҚҚ президенті; ф.ғ.к., Есенгүл Кәпқызы, «Мінбер» журналистерді қолдау орталығының президенті; Жұлдыз Әбілдә, «Жас өркен» ЖШС директорының орынбасары; Ербол Азанбек, АҚ «KaspiBank» баспасөз-хатшысы; Думан Смақов, Factcheck.kz редакторы,
Конференция білім берудің жоғары стандарттарына қол жеткізу және әртүрлі елдердің ғылыми қоғамдастығының және тұрақты даму мақсатында халықаралық ұйымдардың диалогты және өзара әрекеттесуді ұйымдастыру үшін сапалы ғылыми алаң екендігін айту қажет.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Студенттік баспасөз Орталығы

Әсет Исекешев Facebook әлеуметтік желісі арқылы қала тұрғындарын елорданы абаттандыру науқанына қатысуға шақырды, деп хабарлайды Астана әкімдігінің ресми сайты.

«Қаламызда «Астана — таза және қауіпсіз қала» акциясы аясында тазалық айлығы басталды. Барлық қалалық қызметтер белсенді түрде көшелерді тазалап, өзіне қарасты төңіректі көгалдандыру жұмыстарын жүргізуде. Әр адам елордамыздың ажарын ашуға бағытталған акцияға қатыса отырып, қаламыздың әр тұрғыны өз үйінің ауласын, саяқбақтарды одан да көркейте алады. Жаппай сенбіліктер 21 сәуір және 12 мамыр аралығында өтетін болады.

Бұл игі шараға барлық қала тұрғындарын да қатысуға шақырамыз.

Тазалық жұмыстарына қатысты керек-жарақтар сол жерде беріледі.

Бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып, іске кірісейік!», — деп жазды өз парақшасында Әсет Исекешев.

Жұмыста отырмын. Жұмыс өнбейді. Жүйке əбден жұқарған. Телефонның шырылдаған дауысы мұндай сүйкімсіз болар ма еді. Бəріне бірдеңе қажет. Лезде қажет. Сөйтіп отырғанда папа қоңырау шалды соткама. Атүсті сөйлесе алмайсың, көңіл күйің нашар болып та сөйлесуге болмайды. Қоңырауын шегеріп, кейін хабарласайын десем, қайта-қайта звондап болмайды. Тіпті не үшін хабарласқанын сұрағам да жоқ «папа! Сосын хабарласамын өзім! Звондай бермеші енді!» деп бар ашу ызамды осы бір-екі сөзге төге салдым. Жалғыз эмоциясыз «мақұл» деген сөзінен қалай ренжіткенімді, көңілін қалдырып, жүрегін ауыртқанымды түсіндім. Трубканы қойған бетте өкіндім. Бірақ қайта хабарласқам жоқ. Ренжітіп алғанымды білем. Звондауға да бет жоқ. Папа да біраз хабарласпады. Кеше ғана қоңырау шалды. Түк болмағандай, əңгімелерін айтып жатыр)) Мен қуанып та тұрмын. Ұялып та. Осындай ақымақ адамды қалай жақсы көруге болады деген жауапты Евгений Гришковецтің "+1" спектаклінен таптым.
"… Жақында мен өзім жақсы көретін адамдар туралы бір ақиқатты ұқтым.  Ұқтым да, бекерге ұққанымды түсіндім. Қалжың əрине, түсінгенімді айтам. Бұл сондай қарапайым дүние. Тіпті мұны бұрыннан қалай түсінбей жүргенімді түсінбеймін. Өте қарапайым. Ап-анық. Бірақ бұл қарапайым жайды түсініп, өмірімді қиындаттым. Мұны əрине енді ұмытпаспын, мұнымен өмір сүрем, ғафу етіңіздер, қазір өзімнің түсінгенімді сіздерге де айтам.
Менің ұққаным мынау — мені шынымен жақсы көретіндер, өтірік, жасандылықпен емес, шынымен, мені бар болмысыммен сүйетіндер, мен керемет адам болңандықтан емес, өздері ғажайып жан болғандықтан жақсы көреді. Олардың өздерінің бір себептері бар. Мен оны түсінбесім анық. Дəл солай. Олар мен осындай болғандығым үшін емес, өздері сондай болғаны үшін жақсы көреді. Кейде ақымақ болатындығым соншалық, айнаға қарауға өз өзімнен ұялып, бетім шыдамайды… Ренжиді əрине олар, сөйлескісі де келмейді кейде, ұрсып та алады, шалған қоңырауыма жауап қатпай қояды. Бірақ жақсы көреді… Кешіреді де жақсы көре береді. Себебі жақсы көруінің себебі менде емес, өздерінде. Ал мені жақсы көрмейтіндер, ұнатпайтындар немесе жек көретіндер міне олардың сезімдеріне себеп беретін өзім. Ал жақсы көру себебі адамдардың өзінде. Адам біреуді жақсы көргенде ол бұл пендені оны басқа ешкім көре алмайтындай көреді, ғашық адамды ешкім түсіне алмас.
… осыны неге түсіндім десеңізші? Бəрі одан сайын қиындап кетті. Жақсы көру сондай қиын. Шынымен, бар жан-тəніңмен жақсы көру қиынның қиыны.
Ал жақсы көрмеу оңай. Оп-оңай. «Жақсы көрмеймін! Жек көремін!» — болды. Сондықтан да біз жеккөрінішті соншалық көп өндіреміз. Себебі оп-оңай. Дүзге барып келуден де оңай".  

Қазақстандық желі қолданушылары теңге бағамы мен Дубайда өтетін ЭКСПО көрмесінде салынуы мүмкін Қазақстан павильонын талқылады.

Қазақстандық желі қолданушылары Марк Цукербергтің кінәсін мойындап, кешірім сұрауын талқылап жатыр.

Қазақстандық желі қолданушылары «Рухани жаңғыру» бағдарламасы мен ғарышкерлер күнін қызу талқылады.