Армысыздар! Көптен бері ештеңе жазбай, онда-санда кіріп кететін қонақтардың қатарын толтырып кеткендеймін. Ұят! Сол себепті бұл жағдайды, қара қыз, қолға алуы тиіс. Ендеше мен не істедім? деген сұрақтың түп-тамырын бір қозғап жіберейік!

2016 жылды отбасымен бірге қарсы алып, сыныптастарыммен кездестім. Сол күні алғаш рет үлкен төбелесті көрдік! Көпшіліктің жануардан еш айырмашылы жоқтығын да байқауға болады. "Ішкіштердің де"…

Жазда бостан-бос жатпау үшін «официантка» болып жұмыс істедім. Бұл да өмірдің бір сабағы сияқты. Кешегі қыдырыстан шаршап, түске дейін ұйықтап жатқаным сол еді, анам баяғы жерге жұмысқа шақырғаның айтты. Қуанып кеттім. Бәрібір қысқы демалыста диванда жатқаннан гөрі еңбектенгенім жөн емес пе?! Сөйтіп, 2016 жылдың 1 қаңтары осылай бастауын алды.

16.01.2016 ж. Қалаға қайтар күн жақындады. Пысықсынып, неше түрлі тәттілерді істедім. Бірақ сол күні тілсіз жаумен бетпе-бет кездестім. Пеште тұрған майым қызып кетіп, үлкен отқа айналды. Қайта, үйдің іші, жиһаздар аман қалды. Бір сөзбен айтқанда «керек кезде, керек уақытта» табылғаным жақсы болды. Әлі күнге дейін отты көрсем, бір түрлі сезім бойымды баурап алады. Қорқыныш.

Содан, содан сабақ басталды. Қаладағы күйбең тіршілікке бірақ сүңгідік. Иммунитет әлсіреп, 2 жұма күрс-күрс жөтеліп, 3 жұмада аяқтан шалды. Төсектен бас алмай жаттым. Міне, бүгін тәуір болғаным. Қазіргі тұмаудың өзі қорқынышты тамақтан бірақ алады. Шамамен бір айдай сарымсақпен дос болдық қой.:) Ауырмаңыздар! Ауырған адам ешкімге керексіз болып қалады екен. Жақындарым аман болсыншы! Осылай енді… «ойға дым келмей» сіздерге ұрыншақ қыздың бейнесінде өзімді таныстырдым.;)

Былтыр да, биыл да қыста тоңып шықтық. Былтыр қабаттанып киініп, қалың жамылып амалдасақ, биыл шыдамым таусылды. Өмір бойы әр қыс сайын осылай жүре бермейміз ғой енді, әр нәрсенің шегі бар.

Күзде есіктің тығыздауыштарын ауыстырдым. Білмейтіндерге: резина жолақтар — есік пен жақтаудың арасына салынады. Құрылыс дүкендерінде, базарларда сатылады. Нақты бағасы есімде жоқ, бірақ қымбат емес. Бұрын есік жақтан салқын ауа кәдімгідей сезіліп тұратын, онымен қоса подъезд алаңқайында көршілердің шеккен темекісінен жағымсыз иіс те сол желмен бірге кіретін. Қазір иіс те, салқын ауа да тыйылды. Аралық тығыздауыштардың әсері бар екен, қалай десек те.
Бірақ бұдан үй жылынып кетті деу қиын. Суық бәрібір бар. Содан интернеттен үйдегі жылуды сақтаудың амалдарын іздестірдім. Тәсілдер көп, бірақ оның бәріне менің ақшам да жетпейді, қолымнан да келмейді. Бір ғана амалды жасау оңай екен, ол — алюминий фольганың көмегімен бөлмедегі жылуды ұстау.

Алюминий фольга жылуды кері қайтаратын қасиетке ие, бұл жерде суық қабырғаға өтіп кететін жылу туралы айтып отырмын. Ол үшін фольганы жылу батареясының артына ұстау керек. Содан іске кірісіп кеттім. Фольганы табу қиын емес, құрылыс заттарын сататын базарларда болады. Өзім Алматыдағы «Саламат» базарынан таптым. Екі метрі 1 мың теңгеге шықты.

Бастапқыда фольганы ұстата салудың еш қиындығы жоқ сияқты көрінгенімен, біраз терлетеді екен. Үстіңгі және астыңғы жағын скотчпен жабыстырдым, ал ортаңғы бөлігі қомпайып кетпеу үшін екі жағы жабысатын қалың скотчпен қабырғаға ұстаттым. Бір үлкен кедергі бар — батареяны ұстап тұрған тіректер. Фольганың сол тіректерге келетін тұсын жақсылап өлшеп қиған абзал, қисық ілінсе эстетикалық әлпеті көңіліңді түсіріп жібереді (онсыз да фольганың өзі сүйкімсіз рең беріп тұрады).

Ілінген фольга мен батарея арасында бос кеңістік болуы керек. Қабырғаға бағытталған жылы ауа фольгаға ұрылып, кері қайтуы үшін сол дұрыс. Бір-біріне тақалып тұрса фольганың ешқандай әсері болмайды, жай ғана қабырғаңның сәні кетіп тұрады (не деген урод материал еді өзі).

Енді нәтижесіне келейік. Бірден айтайын, мәйкі-шортыңды шығаруға асықпа. Үйді ысытып жіберетіндей әсерде емес, әрине. Бірақ аздап болса да температураның көтерілгені сезіледі. Әйтеуір бүріспей, бойымызды жазып жататын жағдайға жетіп қалдық. Ыхы-ыхы. Әйеліме жағып қалған секілді, асбөлмеге де істеп бер деген тапсырыс алдым. Жаңа ғана істеп болдым.

Интернеттегі мамандардың айтуынша, үйің жып-жылы болу үшін барлық жерін оқшаулау керек. Ондайда қолданылатын арнайы төсемдері бар, іздесе неше түрлісі кездеседі. Ал менде балконның есігінен бәрібір салқын ауа кіріп тұр. Алдағы жазда қамдайтын шаруаларымның бірі осы болмақ.

15 ақпанда Махамбет Өтемісұлы атындағы Оқушылар сарайында балалар мен жасөспірімдер арасындағы «Шаттық-2016» 10-шы ашық шығармашылық қалалық байқауы ашылуы өтеді. 10 жыл ішінде байқау көптеген жас өнерпаздарға танымалдылыққа жол ашып, білім саласының шығармашылық өмірінің өзіндік қолтаңбасына айналды. Бұл байқау қатысушылар дарынын ашып, орындаушылық шеберлігін дамытады.

Өз шығармашылығын таныту мақсатында байқауға қатысушылар саны жыл санап көбеюде. Биылғы жылы Астана қаласының 100 білім беру мекемесінен 5000 астам жас дарын әділ қазылар мен көрермендер алдында өз бағын сынап көрмек.

Елорданың дарынды жастары 2 жас ерекшелігі бойынша 15 номинацияда бәсекеге түседі: жеке аспапта орындаушы/ансамбльдік аспапта орындау; классика, халық аспаптары/хор әні, эстрадалық ән, вокалдық ансамбль, халық әні, халық биі, қазіргі заман биі, поэзия, театр өнері, фотосурет, бейнелеу өнері, ерекше жанр және киім үлгісі.

Бес күн бойы қаланың әр түрлі алаңдарында шығармашылық сайыстар өтеді. 29 ақпанда «Шаттық-2016» қалалық байқауының Гала-концерті және мерейтойлы алтын статуэткалармен марапаттау рәсімі өтеді.

Айта кетейік, «Шаттық» байқауы Рүстем және Мұхаммедәлі Жүгінісовтер, Александра Самарина, Әлібек Әлмадиев, Ділнұр Біржанова үшін «бастама алаңына» айнала білді.

astana.gov.kz/kk/modules/material/9945

ФБ-да жаға ұстап, klout-та рейтинг қарап шулап жатқанда көпшіліктің назарынан бір ұлы жаңалық шетте қалған сияқты. Гравитациялық толқындардың бар болуының дәлелденуі. 100 жыл алдын Энштейн жорамалдап кеткен бұл құбылыстың қазіргі кезде дәлел табуы ғылымдағы үлкен жетістік. LIGO детекторлары арқылы жаңалықты ашқан ғалымдарға Нобел силығының берілетіні сөзсіз түсінікті.

Жалпы кіші жүздің қызымын. Басқаларға қарағанда сонау 18 ғасырда өмір сүріп жатқандай сезінетінмін өзімді. Той-томалақ, кеңес, дау-дамай болса үлкен үй, көкенің үйі деп әкеме биге жүгінгендей үзіліссіз келіп отыратын. Қонаққа дастархан жайылса, өзіміздің қонақтарға деп бөлек бөлмеде дастархан жайылып,қыздарды күтетін. Ең дәмді, ең тәттінің бәрі қыздарымыздың аузында еді. Әкем мен анам ылғы „Ұл-үй иесі, қыз-төр иесі” деп, біздерді төрге шығаратын( әжем неге десек ертектеп айтып беретін)
Айтпағым не? Жасым 20 ға келгенге дейін тіпті тұрмыс құрғаныма дейін ер адамның денесін көрмеппін. Ағам марқұм арамыз 2 жас болса да менен қымсынып еті ашылып қалса орамалмен не жастықпен жауып отыратын. Үйде 3 қыз жалғыз ұл едік. Әкем мен анамның бөлмесіне жөнсіз кіріп көрмеппіз. Анам біздің киімдерді бөлек жуып, әкемнің киімдерін бізге үтіктетпейтін де. Екеуінің ұрыс-керісін көзбен көріп, құлақпен естімедік десек те болады.
Уақыт келіп алтын босағамды аттап мен де келін атанлым. Жаңа орта, жаңа үй бейімделу оңай емес. Қайын жұртым заманауиласып кеткендей бір. Әке үйімдегі дәстүрдің бірі де орындалмайды. (Ас қайырмайтындары таң қалдырды). Көкейімді тесіп жүрген сұрақтың бірі мынау, ата-енеме төсек салу дұрыс па әлде жоқ? Осы уақытқа дейін әкем мен анамның жатын төсегіне қолымды тигізіп көрмеппін, анам жолатпайтын еді. Құлағыма да төсегің таза болсын, өзіңнен басқа бөтен адамның қолы тимесін деп құйып тастаған. Енді өзімді тіпті зорлап та болса істете алар емеспін. Тым жеке басқа қатысты сияқты. Егер екеуінің бірі о дүниелік не жастары келген шал мен кемпір болса түсінер ем.Бірақ жастары жаңа қырыққа жетті. Бұл не? Келіннің көргенсіздігі ма, әлде ата-енемнің білместігі ме?

Klout әлеуметтік желілердегі бір адам, мекеме немесе брендтің қаншалықты танымал, кімдерге қандай сөздермен ықпал ете алатынын анықтайтын бір сайт. Klout алғашқыда twitter-дің қосымшасы болып шықты. Твиттердегі оқырман саны, оқырмандардың сіздің жазғандарыңызды бөлісуі және сізбен пікір таластыруына байланысты әрбір қолданушыға «klout ұпайы» беріледі.

Klout-тың аты шыға бастаған сайын ұпай есептеуде пайдаланылатын әлеуметтік желілердің де саны артты. Facebook, Youtube, Tumblr, Blogger, Linkedin, Foursquare секілді әлеуметтік желілердегі танымалдығыңыз да клоут ұпайыңызға әсер етеді.

«Klout» ұпайы деген не?

«Klout ұпайы» есептегенде 1 ең нашар, 100 ең жақсы ұпай. Klout негізі тек қана ұпайдан тұрмайды, кімдерге қандай сөздермен әсер ететініңіз, кімдерден әсер алғаныңыз, қандай сөздермен қай тақырыптарда ықпалды екеніңізді анықтайды.

«Klout» не іске жарайды?

Клоутта тек қана ұпайыңызды қарап шықсаңыз ештемеге де жарамайды. Сізбен әлеуметтік желілерде байланыста көбірек болған адамдарды және аккаунттарды анықтап, олармен байланыс құру үшін сізге бағыт-бағдар беретін сайт ретінде де қарасаңыз болады.

Бұдан бөлек бәсекелес адам немесе фирмалардың клоут ұпайларына қарап әлеуметтік желілердегі өзіңіздің табысыңызды олармен салыстыруға арналған пайдалы қызмет. Былайша айтқанда клоут келді де бәрін орнына қойып тастады.

Яғни SMM-шілердің жұмысын, бәсекелеспен салыстыру үшін жақсы сайт. Жарнама берушілер де әлеуметтік желілерде өте ықпалды адамдарға жарнама берсе болады. Яғни сіз ол кісіге жарнама берсеңіз оның ықпалдылығын пайдаланып 10 мыңдаған немесе одан да көп кісілік аудиторияға өз өніміңізді жарнамалай аласыз!

«Klout» қалай пайдаланылады?

Klout сайтына қалай тіркеледі? Ол туралы алдында пост жазғанмын. Соны қарап шықсаңыз болады. Клоут туралы 10 сұрақ постын қарап шықсаңыз да болады.

«Klout» ұпайын арттыру үшін не істеуге болады?

Клоут «twitter» үшін жасалған қосымша болғандықтан алдымен осы әлеуметтік желі үшін айтайық. Қазақстанда твиттер көп қолданылмағаны үшін бұл бөлімге онша көп тоқтамаймыз. Твиттерде ұпайыңызды арттыратын нәрсе — сізді белгілеу яғни mention. Клоут ұпайы жоғары адамдар твит жазғанда сізді белгілесе ұпайыңыз арта түседі. Яғни твиттерде адамдардың сізді белгілегеніне қарайды.

Ал фейсбукқа келетін болсақ достар саны, посттарыңызға жазылған пікірлер және лайктар клоут ұпайыңызды арттыруға көмектеседі. Өзімнен бір мысал келтіретін болсақ өткенде фейсбукқа «Сәттілік тілеңдер, ағайын» деп сурет салдым. Сол кезде 240-қа жуық лайк, 50-ге жуық адам пікір жазды. Сол кезде клоуттың Қазақстандағы тізімінде 24-інші орыннан 15-інші орынға бір-ақ секірдім. Яғни клоут ұпайын көтеру үшін фейсбукта лайк пен пікір жинайтын пост жазу керек! Бұл жақсы мысал болмады айтқым келгені фейсбукта қоғамдық пікір туғыза алатын адамдардың клоут ұпайы жоғары болады, яғни жазғандарыңызды жұрттар қызу талқылайтын болғаны жақсы!



Ал инстаграмда бөліскен суреттеріңіз, суретке жазылған пікірлер мен лайктар ұпайыңызға әсер етеді. Бұл жерде ең маңыздысы суретке жазылған пікірлер. Өздеріңізде білетіндей инстаграмда суретке лайк басып өтіп кету оңай, ал пікір жазуға тұратын сурет салу ол біраз қабілет қажет етеді.

Youtube үшін тоқталсақ сіздің каналдағы оқырман саны мен айлық көрсетілім санына қарайды.

Google+ үшін айтатын болсақ жазбаларыңызға жазылған пікірлер, бұл жазбаларды бөлісуші саны және алған +1-леріңіз сіздің клоут ұпайыңызды көбейтеді.

LinkedIn желісінде сізге жазылған ұсыныс хаттарының саны және ұзындығы.

Foursquare болса мекен туралы жазған пікіріңіз, ұсынысыңыз клоут ұпайына қатты әсер етеді. Достар саныңыз және check-in клоут ұпайыңызға әсер етсе де алғашқы екеуі секілді қатты әсер етпейді.

Клоут туралы әлі де жазамын! Клоутты күндерде жолыққанша!

Астанада «Белсенді азамат» акциясы аясында ашық есік күні өтті. Елордалық басқармаларға 1541 өтініш келіп түсті, соның ішінде 660-ы жазбаша түрде жолданған.

Жазбаша өтініштердің басым бөлігі Тұрғын үй басқармасына жолданды – 86, Жер қатынастары және жердің пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау басқармасына – 45, Жолаушылар көлігі басқармасы мен «Астана LRT» ЖШС – 43, сондай-ақ, Жергілікті полиция қызметіне – 35 өтініш келіп түсті.

Басқарма басшылары Астана тұрғындарының сұрақтарына мардымды жауаптар қайтарып, тұрғындар қалалық қызметтердің жұмысын жақсарту бойынша өз ұсыныстарымен бөлісті. Сонымен қатар, басқармалардың басшылары биылғы жылға арналған жоспарларға тоқталып, өткен жылы атқарылған жұмыстардың қорытындысын шығарды.

Айта кетейік, елорда тұрғындары өз сауалдарын кез келген уақытта Астана қаласы әкімдігінің ресми сайтындағы «Халықтық бақылау» және «Виртуалды қабылдау бөлмесі» айдарларына жолдай алады.

astana.gov.kz/kk/modules/material/9938

Оның есімі ғаламтор пайдаланушылары арасында жақсы таныс. Ол — виртуалды әлемнің қыр-сырын меңгеріп, қазақтілді контенттің дамуына қомақты үлес қосып жүрген азамат. Ол еліміздегі бірнеше интернет жобалардың авторы, IT саласының маманы, блогер, фанат, спорт шолушысы, медиа-дәріскер, фрилансер, бүгінде жеке кәсіпкер. Ол –“Жігер. Абырой.Сана” қоғамдық қорының jas.kz жаңалықтар сайтының бас редакторы Аршат Оразов.



Аршат, сізге телефон шалғанымызда, Алматыда тауда тренингке қатысып жүрмін дедіңіз. “Алатаудың басында” өтіп жатқан ол қандай тренинг? Бізге қызықты болып тұрғаны…
Жыл сайын ҚазҰУ-дың журналистика факультеті қыста және жазда студенттерге арналған медиа-тренингтер ұйымдастырып жүр. Негізгі тақырыптары: интернет журналистика, жаңа медиа, әлеуметтік желі, ақпараттық қауіпсіздік және жалпы журналистика саласы. Оған тек ҚазҰУ емес, еліміздің басқа өңірлерінен де студенттер қатысады. Осымен екінші рет медиа-дәріскер ретінде қатысып, ақпараттық қауіпсіздік тақырыбында сабақ бердім. Бір жағынан тренинг, бір жағынан демалыс. Жалпы осындай кабинеттен тыс, табиғат аясында өтетін тренингтер көп болса, жақсы болар еді деп ойлаймын.

Медиа дәріскер ретінде студенттерге сабақ беремін дедіңіз. Еліміздің ЖОО-ғы интернет журналистиканың оқытылуы қандай деңгейде? Кемшін тұстары бар ма? Семинар-тренингтер өз жемісін беруде ме? Ақтөбедегі интернет журналистиканың дамуына қандай баға берер едіңіз?
Шыны керек, интернет-журналистиканы толыққанды оқытып жатқан университеттер саны саусақпен санарлық. Жаңа медианы мойындап, жастарды соған қазірден дайындамаса болмайды. Интернет-журналистиканың бөлек кафедра болғанын қалар едім. Қазіргі танымал ақпараттық сайттарды қарап көріңізші. Не шығарып жатыр? Сары басылым жаңалықтары, өсек-аяң, масқара-сұмдық, инстаграмнан алынған шоу-бизнес жаңалықтары, тексерілмеген дезинформация. Жаңалық оқуға қорқатын болдық. Мультимедиа қолданатын редакциялар саны өте аз. Бірнеше жылдан кейін жағдай қандай болмақ? Қазірден бұл сала қолға алынбаса, нәтижесін болжау қорқынышты. Біз өткізетін семинар-тренингтер тек 1-2 күндік курс ғана. Бұл жетпейді. Тұрақты, жүйелі оқытылып, сонымен бірге практика да өткізіліп отырылуы тиіс. Интернет-журналистиканы оқытып жатқан және жеке инициативамен бөлек клуб құрып, айналысып жатқан ЖОО-лар бар. Мысалы, олар студенттерге арнап сайт ашып, үйреткен нәрселерін сол сайттарға жариялатуда. Басқаларға үлгі боларлық нәрсе — бұл. Ақтөбеде журналистика бұрыннан мықты. Бірақ интернет тұрғысында олай айта алмаймын. Өкінішке қарай, интернет-журналистика саласында Ақтөбе бойынша танымал автор жоқ.

Ақтөбеден Астанаға қызмет ауыстырып кеткеніңізге алты жыл болыпты. Ақтөбені сағынған жоқсыз ба?
Қолдан келгенше жылына бір рет келіп тұрамын. Барлық ағайын-туыс Ақтөбеде болса да, Астанада кішігірім “Ақтөбеміз” бар. Ақтөбеліктер болып жиі жиналып тұрамыз, “Ақтөбенің” Астана және жақын қалалардағы матчтарына да барамыз.

Мачт демекші, өзіңіз спорт шолушысы ретінде танымалсыз. Фанатсыз. Отандық футбол командаларының сайттары қаншалықты даму үстінде?
Тек қана “Ақтөбенің” фанатымын. Қазақстандық футбол командаларының сайттары өздерінің футболдағы деңгейлеріне пара-пар. Сайттардан гөрі желідегі топтарында ақпарат көбірек. Футболды дамыту күштерінің бірі – медиа. Сондықтан Еуропа деңгейіне жету үшін сайттарды да сол деңгейге көтеру керек. Мысалы, ойыншылар туралы толық мағлұмат болса: биографиясы, статистикасы, суреттері, видеолары. Болатын матчтарға алдын ала толық превью-шолулар жасалуы тиіс. Әлеуметтік желідегі аккаунтарының сүйемелдеуімен бірге клуб жаңалықтары жиі жарияланғаны дұрыс. Әр матчтан кейін сапалы фотолар мен видеолар салынып отыруы керек. Онлайн трансляцияның видеосымен қатар мәтіндік нұсқасы да керек. Жанкүйерлер үшін онлайн билет сатып алу және клуб атрибутикасы сатылатын онлайн фан-шоп та — маңызды нәрселердің бірі.

Кезінде Ресейдің “Мой мир”, “Одноклассники” сияқты әлеуметтік желілеріне ұқсатып, “Кездесу.кз” жобасын жүзеге асырғаныңызды білеміз.
Ол бұдан 8 жыл бұрын болған еді. Иә, ол кезде әлеуметтік желілер әлі дамымаған, саны да аз болатын. Сол кезде техникалық мүмкіндіктер аз болса да, қазақша әлеуметтік желі жасап көрдім. Кейін оны блог-платформаға айналдырдық. Осылайша бірнеше жыл тұрып қалған бұрынғы жобам “Керек Инфоны” қайтадан құрдық. Сіздің газетпен аттас болуын осы жерде айта кетейін. Газет ашылар кезде досым Жаңалық Ахаш жаңа газет үшін жабылып қалған бұрынғы сайтым “КерекИнфоның” атын сұрады. Сайт ол кезде жабық болғасын, қарсы болмадым. Бірақ бұрынғы қолданушылар сол жобаны жаңғыртуымды өтінген соң, жаңа концепциямен қайтадан аштым. Осылайша қазір Қазақстандағы ақпарат айдынында екі “КерекИнфо” бар.

Ол жобадан бөлек алғашында “Ақтөбе” газетінің сайтын, “БАҚ.кз” сияқты үлкен жобаны жасап шықтыңыз. Бүгінгі күнге дейін тағы қандай ірі жобалар іске асырдыңыз? Туризм мамандығын игерген студент қалай сайт жасаушысына айналды?
Иә, ол екеуінен басқа “Егемен Қазақстан” газетінің сайтын да жаңадан жасадым, оған түрлі қосымшалар қостық, латын және төте жазу нұсқалары да ашылды. Одан кейін “Нұр Медиа” холдингінің “Munara.kz”, “Kaharman.kz” жобаларын жасадым. Өзіме ұнайтын жобаларымның бірі — Қазақ хандығының 550 — жылдығына арналған “1465.kz” сайты. Жалпы мен жасаған сайттардың басым көпшілігі — ақпараттық сайттар. Мені интернетке қызықтырған журналист әрі нағашым — Қуат Ақмырзаұлы. Ол да Түркияда оқыған еді. Алғаш рет интернетпен таныстырып, қызықтырып жіберді. Кейін қолдануды үйреніп алғаннан кейін, мұның қазақшасын жасауға болмас па екен деп зерттеп, үйрене бастадым. 1998 жылдар болатын. Ол кезде әлі оқулықтар да аз. Форумдардан, түрікше, ағылшынша кітаптардан үйрендім. Басында қызығушылықпен басталған нәрсе кейін кәсібіме айналып кетті.

Алғашқы боп блог ашқандардың бірісіз. Қазақша блогосфераның кешесі мен бүгініне үңіліп, салыстырып көріңізші. Азаматтық журналистика деуге бола ма?
Қазақша блогосфера 2007-2008 жылдары жақсы дамыды. Сол кезде біраз блогтар ашылды. Кейін 2010 жылдары “КерекИнфо” сияқты қазақша блог-платформалар пайда бола бастады. Бірақ 2012-2013 жылдары “Facebook” танымал бола бастаған кезде блогосферадағы белсенділік азайып кетті. Қазір әлеуметтік желіден жалыққан жұрт қайтадан блогтарына орала бастады.Бұрынғыға қарағанда контент сапасы да анағұрлым өсті, әлбетте. Өйткені блогтарда қолданылатын мультимедиа құралдары көбейді. Жалаң мәтін емес, қазір түрлі мультимедиа элементтерін қолдану — тренд.

Блогерлердің жазбаларымен қоғам, мемлекет қаншалықты санасып отыр? Ақпараттық қауіпсіздік туралы да айтып өтсеңіз.
Қазір блогта айтылған нәрселерге көңіл бөлінеді. Түрлі қоғамдық мәселелер шешіліп те жатыр. Соған қарағанда, желі белсенділерінің ықпалы бар деп айтуға болады. Әлбетте тапсырыспен жазылатын посттар және жарнама сипатындағылар да бар. Жалпы халыққа дұрыс ақпарат жеткізіліп жатыр дей аламын. Ақпараттық қауіпсіздік тақырыбы да — блогерлер үшін маңызды тақырыптардың бірі. Ақпаратты дұрыс тексеру, негатив ақпаратпен күрес, желідегі лента тазалығы — негізгі ұстанымдарымыздың бірі.

Интернеттегі жаңа тренд деп айтуға болатын шығар. “Klout.com” туралы толығырақ айтып өтіңізші?
“Klout.com” — әлеуметтік желідегі ықпалдылықты 100 баллдық жүйемен есептейтін жүйе. Соңғы 90 күндегі қолданушының посттарына жиналған лайк, пікір, шейр саны және меншн (тегтеу) есепке алынады. Шетелде “Klout” ұпайына қарап түрлі компаниялар жеңілдіктер ұсынады, түрлі презентацияларға шақырту жібереді. Әлемде қазір бірінші орында 99 ұпаймен АҚШ президенті Барак Обаманың аккаунттары тұр. Ал, Қазақстанда көш басында 77 ұпаймен Есен Елеукен және Мұхамеджан Тазабек. Бұл рейтингке қарап жарнама берушілер желі белсенділерін түрлі акцияларға шақыра алады, жарнамалық посттарға тапсырыс береді.

Жалпы қазақ интернетінің дамуы қандай деңгейде? Көршілерге ілестік пе? Артта қалушылық бар ма? Қазақтілді сайттардың алдында тұрған қандай мәселелер бар?
Желідегі белсенділер арасында қоғам қайраткерлері, блогерлер, журналистер бар. Жалпы өз ойларын, жаңалықтарын желіде жиі бөлісетін адамдар. Сондай-ақ өзекті тақырыптарды, жаңалықтарды көпшіліктің талқысына ұсынатын адамдар. Сондықтан да басқаларға қарағанда ұпайлары жоғары болуы заңды. Қазақ интернеті өзінің деңгейінде деп есептеймін. Тек интернет емес, басқа салалардың да дамуына халық санының көп болуы өте маңызды. Ал, біз ондай көрсеткішпен мақтана алмаймыз. Көп нәрсе шыны керек, тұтынушы санына байланысты. Яғни, сұраныс көбейген сайын, сапа да жақсарады.

Сізді соңғы кездері интернетке, әлеуметтік желіге байланып қалған жастар алаңдата ма? Бұл қаншалықты қауіпті? Қалай арылуға болады?
Иә, қоғамдағы дерттердің бірі — онлайн өмірге тәуелділік. Оффлайн тірліктен оқшау қалу психологиялық және денсаулық мәселелерін тудырады. Түрлі ағым, ұстанымдарға еріп кететіндер де осындай топтардан шығады. Алдын алу үшін, нақты шешім айту қиын. Әркім өзінен, өз отбасынан бастағаны дұрыс деп ойлаймын.

Интернетке қызығып, болашақта сайт ашқысы келетін адамдарға қандай кеңес берер едіңіз?
Сайт жасау қиын емес, оны жүргізіп алып кету қиын. Қазіргі уақытта идея өте маңызды. Жақсы идея болса, табыс табуға да болады. Сондықтан бар нәрсені қайталамай, ерекше идея, тың ойлар табуға тырысу керек.

Біраз жерлерде жұмыс істеп үлгердіңіз. Бүгінде немен айналысып жүрсіз? Отбасыңыз туралы айта отырыңызшы?
Еркін фрилансер, жеке кәсіпкермін. “Жігер.Абырой.Сана” қоғамдық қорының jas.kz жаңалықтар сайтының бас редакторымын. Сайттарға техникалық қолдау көрсету, кеңес беру, жоба жүргізу, жарнамалау, тренинг өткізумен айналысамын. Үш ұлым бар. Үлкен ұлым қазір жеті жаста. Ол дизайнер болғысы келеді. Болашақтағы көмекшілерім – ұлдарым.

Өзекті өртеген өкінішіңіз бар ма? Жақсыдан бөлек қандай жаман қасиеттеріңіз бар?
Еш нәрсеге өкінбеймін. Қателікті келесіде қайталамас үшін, әр нәрседен қорытынды шығаруға тырысамын. Болған оқиғаны, өтіп кеткен уақытты кері қайтара алмасаң, жалпы өкінгеннен не пайда? Сондықтан ондай бос ойлардан аулақ болуға тырысамын. Жаман қасиетім ұмытшақтығым және ұнамаған, интеллектісі төмен адаммен сөйлескім келмей қалатыны шығар?! Жалпы аз сөйлеймін, телефонмен ұзақ сөйлесе алмайтыным үшін де ұяламын кейде.

Уақыт бөліп, сұқбат бергеніңізге рақмет!

Гүлсаян Ыбырай
Ақтөбе қаласы
Керек.info газеті

Сәлем достар! Менің кейде жасаған затымнан пост жазуға мүлдем уақытым жетпей қалады, сол себепті кешірім сұраймын! Алдынғы постта жалған моншақтар киімді түрлендіруге, жаңа өн беруге болады деген едім. Міне менің бір жұмыстарымнан мысал келтірсем деймін. Бұл ою қазақша киімдерге арналған белдікке арнайы тігілген. Әрине жұмысы көп уақытты алады, шыдамдылықты қажет етеді. Қазір қазақша оюланған киімдер сұранысқа ие. Үйреніп алып неге өз қалауынмен жасамасқа. Бұл жұмыстарда мен Жапония және Чехияның су моншақтарын қолдандым.

Бұл тест мінез ерекшеліктері мен қасиеттерді дәл анықтайтындығымен танымал. Мұнда жарияламас бұрын өзім өттім. Достарыма, ата-анама, бауырларыма жібердім. Барлығы дәл келеді дейді. Бұрын жасап көрмесеңіз, байқап көріңіз. Сұраққа жауап берерде анау-мынау демей, ішкі дауысыңызға жүгініңіз.
Сіз қайсы көкөністі көбірек жақсы көресіз?
А) қияр немесе қызанақ
Ә) қауын немесе қарбыз


Қияр және қауын
Мұндай таңдау әйелдерге қарағанда ер адамдарға тән. Бұл типтегі жігіттер – ер мінезді әрі салмақты. Ішімдікке салынып кетпейді. Олардың арасында спортшылар мен саяхатшылар көп. Дәл осындай жанның қасында кез келген әйел өзін қауіпсіз сезінеді. Отбасындағы жауапкершілікті өз мойнына алады. Мақсатшыл әрі ойға алған ісін оңай бағындырады. Кемшіліксіз жан жоқ. Бұл азаматтарға қиялдау жетіспейді. Жұбайының: «Маған қашан гүл сыйлайды?»,-деп күтуі нәтижесіз. Дұрысы – қандай гүл қалайтынын тұспалдап айту. «Қияр-қауын» типіндегі әйелдер көбіне басшы болады. Бірақ үй шаруасына олақ. Олар асты дәмсіз әзірлейді, ақшаны ұқсатып жұмсауды білмейді, ыдыс жууды, киім тазалауды ұнатпайды. Ер адамдармен адал, жанын ұғатын дос.

Қызанақ жəне қарбыз
Олар – көңілді, белсенді жандар. Асқан тілтабысқыштығымен ерекшеленеді. Бірақ тілдесу кезінде үнемі тепе-теңдікті сақтамайды. Құйындай мінезі жанжалға жиі алып келеді. Мұндай типтегі – жігіттер асқа талғампаз. Еріншек және жолсөмкесіне шәркейі мен үй халатын салып алып, ұйықтайтын қапшығын құшақап жүре береді. «Қызанақ-қарбыз» әйелдер әсершіл, жануарларды және отбасын сүйеді. Олардың жанында өзін жайлы сезінеді. Әзәзілдік қолынан келмейді, бірақ кейде әдепсіздік танытуы мүмкін. Себебі, «қарбыз-қызанақ» типіндегі жандар шынайылық пен ашықтықты алғашқы орынға қояды.


Қияр және қарбыз
Мұндай жандар үнемі психологиялық тұрғыдан абдырап қалады. Сыртқы келбетіндегі байсалдылық пен ұстамдылық ішкі дүниесіне сәйкес емес. «Үндемегеннен үйдей бәле шығады» деген мәтел осындай ер адамдарға сай. «Қияр-қарбыздар» жанартау сияқты. Дәл қазір қандай сөз айтып, ертең не істейтінін ешқашан ешкім білмейді. Ал әйелдер болмашы нәрсеге ұрыс шығармайды. Барлығын ішіне сақтап, бір күні «жарылады». Ыдыс-аяқтар қирап, күйеуінің басына әңгір таяқ ойнатып жатса таңғалмаңыз. «Қияр-қарбыз» типіндегі жандар – нағыз шығармашылықтың адамы. Олар ойланып-толғануға бейім. Араларынан ғалымдар, өнертапқыштар жиі шығады.


Қызанақ және қауын
Дәл осы нәтижеге сәйкес келгендер – байсалды, әдепті, сабырлы. Сезімталдығы мен түйсігі дамыған. Әдемі заттарды жақсы көреді және жоғары талғам иесі. «Қызанақ-қауын» ер адамдары нәзік болады. Олардан суретші, музыкант, жалпы шығармашылық адамдары жиі шығады. Әйелдер – ғашықтыққа бейім, көңілшек, махаббатына жан-тәнімен беріледі және оған тұрақты. Жанқияр, нәзік әрі қамқор жұбай. Ал «қызанақ-қауын» типіндегі ерлер өзімшілдер қатарында.


P.S. Шаңырағы биік болатын жұптар:
«қияр-қауын» ер мен «қияр-қарбыз» әйел;
«қызанақ-қауын» ер мен «қияр-қауын» әйел;
«қияр-қарбыз» ер мен «қызанақ-қарбыз» әйел;
«қызанақ-қарбыз» ер мен «қызанақ-қауын» әйел.