АҚШ-та кеңінен тараған спорт түрлерінің бірі елімізде аса танымал болмағанымен, оған әуес жандардың күшімен дамытылып келеді. Astana Wolves әуесқойлар командасы өзінің алғашқы жаттығуларын екі жыл бұрын бастаған болатын. Бүгінгі таңда «қасқырлар» командасына 40-50 адам мүше. Олар аталған спорт түріне аса құмар. 18 маусымда Орталық Азия лигасы аясында футболшылар Бішкектің «Барыстар» командасымен күш сынасады.



Американдық футбол командасын Денис Казимиренко мен Ассет Айнабеков құрған. Оны жасақтау идеясын олар көптен бері ойлап жүріп, осы спорт түріне әуес жандармен бірге іске асыра алды.

– Бір жолы досымның үйінде спутниктік каналдан ойынды көріп, ұнатып қалдым, бұл серпінді, күшті, ердің мінезін ашатын ойын. Қазіргі кезде Астанада, содан кейін Қазақстанда федерация құрудың жолдарын іздестіріп жатырмыз. Әрине, бұл үшін түрлі өңірлерден бірнеше команда қажет. Әзірге, олардың саны өте аз. Басқа өңірлерде командаларды дамытуға белсенді түрде қатысамыз, жолдастық кездесулер өткіземіз, біз толыққанды лига құруға мүдделіміз,- дейді Денис.



Спортшылар Назарбаев университетінің алаңында дайындалады. Бірыңғай жаттығу жоспары әзірленді, балалар сол бойынша жұмыс істейді. Оларға тәжірибелі ойыншылар мен жарақат алып, жаттығуға қатыса алмайтындар да көмектеседі. Команда құрамына 16-дан 36 жасқа дейінгі футболшылар кіреді. Дене бітіміне қарамастан, кез келген адамға белгілі бір позиция беріледі, бұл спорт түріне бәрі де қатыса алады.



– Мен раннинбек позициясында ойнаймын – бұл доппен жүгіретін ойыншы, – американдық футболдағы басты позициялардың бірі. Ал ойынның өзіне жақында ғана қосылдым. Бір жыл деген көп емес, дегенмен осы уақыттың ішінде команда жинап, жақсы адамдармен, әрқашан да көмекке келуге дайын достарыммен таныстым. Американдық футбол – қауіпті, түйіспелі спорт түрі. Онда командалық рух бар, кейбір спорт түрлеріне сол жетіспей тұрады, – дейді Astana Wolves командасының ойыншысы Алексей Михасев.



Тәжірибелі ойыншылардың бірі Бақыт Жазықбековтың айтуынша, бір қарағанда ойында көп жарақат алуға болатын сияқты, бірақ бұл тәжірибесіздіктен орын алады. Бастысы, техникалық айла-тәсілдерді меңгеру, дұрыс құлай білу және соққы жасағанда өз-өзіңді ұстана білу керек, киімді де тура өлшем бойынша кию қажет.

– Бастапқы кезде жаттығуға қатысқанда бір түрлі көрінетін, адамдар бірін бірі итерісіп жүреді. Сыныптасым біраз уақыт шұғылданып, кейін мені де шақырды. Мен барғаныма өкінбеймін. Ойынға деген қызығушылығым артты. Мен жұмыс істеймін, ал мұнда командамен бірге уақытымды өткізу үшін келемін, жастарға үйретемін, демаламын, — дейді ол.



Футболшылар үлкен мақсатты көздеп отыр – алдағы уақытта маңызды ойын өтеді. Матч Қ. Мұңайтпасов атындағы стадионда ұйымдастырылады және бұл қайырымдылық шара болмақ. Жиналған қаржы мүгедектігі бар талантты адамдарды Болгарияға халықаралық конкурсқа жіберуге бағытталады. Кіру билетінің құны – 200 теңге.

Сонымен қатар, жақында елордада флаг-футболдан әйелдер құрамасы құрылды. Американдық футболға қарағанда бұл түйіспелі емес спорт түрі. Қыздар беліне жалаушалар байлап алып ойнайды, ал ойынды тоқтатпас үшін қарсыласыңның жалаушасын тартып алу керек.

Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.

26 маусымда Елорда күнін мерекелеуге орай Астанада дуатлоннан ашық қалалық турнир екінші рет өткізілетін болады. Биыл жарысқа қатысушылар 25 шақырым қашықтықты бағындырмақ. Жолдың жалпы ұзындығы кездейсоқ таңдалып отырған жоқ – ол Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 25 жылдық мерейтойына орайластырылған.

«Астана-дуатлон — 2016» жарысына 16 жастан асқандардың бәрі де қатыса алады. Бірақ 18-ге толмағандар тіркелу үшін ата-анасының жазбаша рұқсатын әкелуі керек. «Астана-дуатлон — 2016» жарысына қатысушылар өздерімен бірге жеке куәліктерін ала келуі қажет.

Қатысушыларды тіркеу шара өтетін күні «Бәйтерек» монументінің алдындағы алаңда таңғы сағат 7-ден басталып, турнирге 15 минут қалғанда аяқталады. Дуатлон таңғы сағат 10.00 басталады.

Турнир үш кезеңнен тұрады: алдымен қатысушылар 5 шақырым жүгіріп өтеді, содан кейін 15 шақырымды велосипедпен жүреді, ал соңғы кезеңде – тағы да 5 шақырым қашықтыққа жүгіреді.





Былтырғыдай әрбір қатысушының уақыты жеке белгіленеді, жарыс қорытындысы бойынша жеңімпаздарға бағалы сыйлықтар табысталады. Салтанатты марапаттау рәсімінен кейін «Бәйтерек» монументінің алдындағы алаңда дуатлонға қатысушылар мен шара қонақтарының назарына концерттік бағдарлама ұсынылады.

Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.

13-15 маусым аралығында елордада өнерлі жастар өмірінің басты оқиғасы — XII Дельфий ойындары өтеді. Биыл өнер додасы «Тәуелсіздікпен болашаққа!» ұранымен ұйымдастырылады.

Қалалық конкурсқа қатысушылар бірнеше номинацияда бағын сынайды: фортепиано, скрипка, домбыра, прима-қобыз сияқты халық аспаптары. Сонымен қатар, халық биі, эстрадалық және академиялық ән салу, қысқаметражды фильм және бейнеролик, фотосурет, бейнелеу өнері. Әртістер, киім дизайнерлері мен ди-джейлер де шеберлік байқасады. Биыл «ым-ишарат тілінде ән айту» номинациясы енгізілді. Оған 16-25 жастағы азаматтар қатысады.



Жалпы, Дельфий ойындарына қатысушылардың орташа жасы 10-нан 25 жас аралығында, конкурста оқушылар мен студенттер, басқа да жастар өз өнерлерін ортаға салады. Дельфий ойындары жас дарындарды анықтауға және одан әрі дамытуға, өскелең ұрпақты эстетикалық тәрбиелеуге, тұлғаның рухани қалыптасуына қолдау көрсетуге көмектеседі.

Шараның салтанатты ашылуы 13 маусымда сағат 11.00 Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университетінде өтеді.

Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.

Қазіргі кезде қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесі оны жинау, тасымалдау, сұрыптау, өңдеу және көмуден тұрады. Қалдықтарды басқару бағдарламасына сәйкес, алдағы бес жылда Астанада жаңа технологиялар енгізіледі, оның ішінде метан алу мен «жасыл» энергия өндіру. Сонымен қатар, қоқысты қайта өңдеу мен өртеуді ұлғайту мүмкіндіктері қаралуда.



– Біз алдағы бес жылда пайдаланатын технологияларды белгіледік. Атап айтқанда, полигондағы қоқыстан газ шығару және сағатына 5 МВт дейін «жасыл» энергия өндіру. Ал 2020 жылға дейін қол жеткізуді мақсат етіп отырған басты көрсеткіш — қайта өңдеу тереңдігін 50% дейін ұлғайту болмақ, – деді «Астана қаласында қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны талқылау» тақырыбында өткен дөңгелек үстел барысында қалалық Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының басшысы Әділбек Сәрсембаев.

2020 жылға дейін елордада қалдықтарды жинаудың қазіргі заманғы әдістерін қолдану үшін контейнерлерді жаңарту және қоқыс таситын машиналар паркін әлдеқайда үнемді және экологиялық тұрғыдан тиімді көліктермен алмастыру жоспарланып отыр.

«Қазақстандық МЖС орталығы» АҚ вице-президенті Айдос Көбетовтың атап өтуінше, әлемдік тәжірибеде қоқысты жартылай өңдеу және өртеу қолданылады, тек 10–15% ғана көміледі.

– Біз ұсынысымызды ҚР Энергетика министрлігіне жолдадық. Бұл жерде экология жағынан мәселелер бар, бірақ қазіргі кездегі технологиялар оның салдарын барынша азайтуға мүмкіндік береді, – дейді Айдос Көбетов.

Шара барысында 2019 жылға қарай елімізде құрамында сынап бар шамды, құралдарды, түсті және қара металлды, өңделген автомобиль майы мен сұйықтықтарды, батареяларды және т.б. полигондарда көмуге тыйым салынатыны белгілі болды. Бұл туралы ҚР Энергетика министрлігі Қалдықтарды басқару департаментінің директоры Жан Нұрбеков мәлім етті.

Айта кетейік, қазіргі кезде елордада қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару көлемі тәулігіне 1000 тоннаны құрайды. Елордалық қоқыс өңдеу зауыты тәулігіне 200 тоннаға жуық қоқыс қабылдайды, өткен жылы жалпы 73 мың тонна қоқыс жиналды. Оның 93% полигонда көміледі. 2015 жылы бұл көрсеткіш 360 мың тоннаға жуық болды.

Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.

Қазақстан Ұлттық арнасында кеше Еуро-2016 алғашқы матчымен қатар сараптамалық «Франциядағы футбол тойы» бағдарламасы басталды. Тележоба әр ойынның басында және кейін болады. Әр матчқа байланысты қызықты деректер, статистикалар, жаңалықтар айтылады. Бағдарлама қонағымен ойынды бірге талқылайды. #eurokaztrk хэштегімен түскен қызықты пікірлерді, посттарды эфирде оқитын болады. Қонақ ретінде танымал футбол жанкүйерлері, сарапшылары, саясаткерлер, өнер жұлдыздары шақырылады. Кеше түнде спорт блогері ретінде алғашқы қонақтары болып барып қайттым.


Жүргізушілер Нұржан Еркінұлы және Еркін Шәкірұлы


"Қақпашы" Нұржан дайындалуда.


Еркіннің интерактив экраны ұнады. Басып қалса — түрлі ақпараттар шыға келеді.


Алғашқы қонақпын, эхэхэй! ;)


Ойынға командалар дайын, ал студияда Павел Цыбулиннің командасы дайын.


Комментаторлар мына кішкентай бөлмеден жүргізеді.


Асхат Сағынаевпен матчты бірге талқылап қарап шықтық.


Матчтан кейін ұйқы қысса да түнгі 03:00-де ойынсоңы ойларымызды айтып, бағдарламаны аяқтадық.

Қай команда Еуро-2016 чемпионы атанады?

Алдымен тұтқынға түсіп, содан соң Францияның қарсыласу қозғалысына қосылған түркістандық әскерлер тақырыбы аз зерттелген. Бұл материалдар сақталған Ресей архивтері әлі күнге дейін құпия, ал батыстағыларына көп зерттеушілер қол жеткізе алмайды. Жанар Канафина деген әріптесім қазақтардың Батыс Европадағы Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысуы тақырыбын зерттеп жүрген аз ғалымның бірі — тарих ғылымдарының докторы, профессор Гүлнар Меңдіқұловамен кездесіп, архивтерден соңғы кездері не табылғанын сұрап-білген еді.



1999 жылы Гүлнар Меңдіқұлова “Исторические судьбы казахской диаспоры. Происхождение и развитие” деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады. Зерттеулер онымен аяқталмады. Қазіргі таңда ол "Қазақтардың Батыс Европа елдерінде Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысуы" атты жобаны басқарып отыр. 2015 жылғы қарашада Гүлнар Меңдіқұлова Франция архивтерінде жұмыс істеп, сол жақтан қазақтардың француз қарсыласу қозғалысына қатысқанын куәландыратын құжаттар табады. Ол құжаттар осы уақытқа дейін хабарсыз жоғалып кеткен деп есептеліп келген адамдардың есімін жаңғыртуға мүмкіндік береді.

— Іздеу жұмыстарын неден бастадыңыз?

— 2009 жылы Францияның Қарсыласу қозғалысы музейінде “Defense de la France” газетінде жарияланған бір фотосуретті тауып алдым. Онда жалаңаш, аштық пен концлагерь азабынан арып-ашқан азиялық ер адамдар бейнеленген. Суретке «Орыс тұтқындар» деп жазылған. Олар кім? Есімдері кім? Осылайша соғыста тұтқында болған қазақтар мен түркістандықтарды Франциядан іздеу алғаш басталды. Шамамен сол кезде Тілдер мен өркениеттер институтында (INALCO) Мұстафа Шоқайдың архивінде қазақ, өзбек, қырғыз, тәжік тұтқындардың тізімдері табылды. Бұлар — 1941 жылғы қазан айында неміс концлагерлерінде болған совет әскерлері мен офицерлері еді. Және, олар хабар-ошарсыз кеткендер тізімінде есепте тұрғаны және әлі де тұруы әбден мүмкін. Оларға деген лагердегі қатынас сұмдық болды: сырт келбеті мен сүндеттелгені үшін еврей деп қабылдап, ондап, жүздеп қырып отырған.


Мұстафа Шоқайдың архтивіндегі тізім. Тұтқындар арасында қазақтар, өзбектер, тәжіктер бар…

“Большевиктік індетті жабайы тасымалдаушылар"

— Мұстафа Шоқай концлагерлерге барғанында, советтік тұтқындардың жай-күйін көріп шошыған. 1941 жылғы қазанда эмиграциядағы досы Уәли Қайымханға былай деп хат жазады:
«Соғыста тұтқынға түскен отандастарымыздың жағдайы ауыр да азапты екені енді жалпыға белгілі болып отыр. Барлық жерде олар астың нашарлығы мен киімнің тапшылығын — көбі тіпті жартылай жалаңаш қаңғып жүр, баспана жоқтығын айтып шағымданады — қазан туды ғой, ал олардың көбі әлі күнге дейін тәулік бойы ашық аспан астында жүреді, түнде өздері қазып алған "қасқыр апанын" паналайды… Ең қорқынышты көріністі Дембица лагерінде көрдім. Онда тек кавказдықтар, түркістандықтар және волга-оралдықтар, яғни күнделікті «вохеншау» насихаты кинотеатрларда большевиктік індеттің «жабайы» тасымалдаушылары деп атайтындар тұрады. Оны есіме алғаным тегін емес… Біздікілермен алғаш сөйлескеннен-ақ ондағы лагерь тіршілігінің сұмдық суреттерін көрдім. Тоқтаусыз ату… Біздікілердің, сондай-ақ тұтқын татарлар мен кавказдықтардың айтуынша, осында келген 40 мың адамның 25 мыңы ғана тірі екен, қалғандары қаза тапқан...»


«Defense de la France» газетіндегі фото

— Жаңа не таба алдыңыз?

— Бұрынғы әскери тұтқын болған түркістандықтардың Франция Қарсыласу қозғалысына қатысқаны туралы жаңа құжаттар, карталар мен фотосуреттер табылды. Мысалы, 1944 жылғы айқын емес екі фотосуретте Тулузаның азат етілу құрметіне өткен парадтағы Бірінші совет партизан полкінің саппен өтіп бара жатқаны бейнеленген. Суретте полкта болған (бұл туралы суреттің сыртында жазылған) екі қазақтың және Гусейнов текті кавказдықтың бет-бейнесін ажыратып көруге болады. Сондай-ақ, Норвегия архивтерінде сақталған әскери тұтқындар тізімін де анықтау мүмкін болды. Алдыңғы жарияланымдардың арқасында Франция Қарсыласу қозғалысына қатысқан қазақтар туралы қызықты құжаттар мен материалдар табылды.

— Шетел архивтерінде жұмыс істеген қалай екен?

— Тулузаның муниципалдық архивінде қиындау болды, өйткені ондағы бумалар дұрыс сақталмайды екен. Олар өзіміз үйреніп қалған біздің архивтердегі сияқты жылдарына қарай жүйеленбеген. 1945 жылғы құжаттар 1950 жылдардың құжаттарынан кейін тұра береді. Норвегия архивтерінде істердің көбі цифрлік форматқа көшірілген, бұл зерттеушілердің жұмысын көп жеңілдетеді.

Франция аспаны астында
— Қазақтар Францияға қалай барып жүр?

— 1943 жылы немістер совет армиясының негізгі майдандардағы жеңістері салдарынан қиыншылық көре бастады. Оның үстіне, түркістандықтар мен өзге ұлт өкілдерінен құралған легиондар совет әскеріне қарсы соғысудан бас тартты. Сондықтан оларды оккупацияланған аумақтарда партизандарға қарсы немесе Польша мен Германиядағы лагерлерден Францияның оңтүстігі мен солтүстігіне көшіріп, шахталарда пайдалану ұйғарылды. Оларды сол жақтағы, Кармо мен Альби маңындағы лагерлерде ұстады. Алайда, мұнда да, совет әскері жақындап келе жатқанын естіген әскери тұтқында қол қусырып отырмады. Фрацуз қарсыласу қозғалысына қатысушылардың бірі, мамандығы бойынша жәрігер Ахмет Бектаев «Франция аспаны астында» атты кітабында Кармо маңындағы лагерде астыртын коммунистер ұйымы құрылғанын, оны өзі және украиналық Петр Дьячук басқарғанын айтады. Ұйым мүщелері француз партизандарымен (макизарлар) байланыс орнатып, 1944 жылғы 16 шілдеде лагерь қарауылдарын өлтіріп, түркістандықтар қашып шығады.


Тулузаның азат етілу құрметіне өткен парадтағы Бірінші совет партизан полкінің саппен өтіп бара жатқаны. 1944 жыл. Суретте полкта болған екі қазақтың және Гусейнов текті кавказдықтың бет-бейнесін ажыратып көруге болады.

Париждегі Ұлттық архивтен Бірінші совет партизан полкінің құрылуы туралы хаттар, естеліктер мен құжаттар табылды. Ол полкте қазақтар Екінші дүниежүзілік соғыстың сұрапыл жылдарында грузиндер, украиндықтар және басқа да ұлт өкілдерімен иық тіресе қатар шайқасқан. Қазақтардың француз қарсыласу қозғалысына қатысқаны туралы архивтен табылған Ахмет Бектаевтың 1968 жылы жазып кеткен хаты болмаса, отандастырымыздың осындай ерлік істері туралы білуіміз екіталай еді.

Француз маркизарларымен қатар шайқасқан Исмаилов, Қарамергенов, Мұхамеджанов, Абдуллаев сынды қазақтар мен түркістандықтардың есімдерін таптым.

Францияның оңтүстігін азат етушілердің фотосуреті сақталған екен. Онда Бірінші совет партизан полкі Тулуза азат етілгеннен кейінгі парадқа қатысуы бейнеленген. Ол парадқа генерал Де Голль да қатысқан. Ахмет Бектаевтың естеліктерінен белгілі болғандай, түркістандықтар бірнеше партизан тобының құрамында болған екен, оның ішінде «Сталинград» тобы да бар және біздің сарбаздарды көбінесе «моңғолдар» деп атайды екен. Альбидегі Тарн департаментінің архивтерінде француз маркизарлары партизан топтары, қазақтар шайқасқан «Сталинград» тобы бөлек белгіленіп, «Моңғолдар» тобы бөлек белгіленген карта тауып алдым.

Француз қарсыласу қозғалысының архивтерінен табылған карта

Альбидегі француз архивінен қазақтардың Қарсыласу қозғалысына қатысқанын растайтын ресми құжаттар таптым. Бұл — 1945 жылғы мамыр айында болған жағымсыз оқиғаға байланысты полиция департаментінің хаттары. Францияның оңтүстігін азат етуге қатысқан бірнеше түркістандық мамыр мейрамын атап өту үшін дәмханаға барғанында жергілікті тұрғындардың бірі оларға «моңғолдар» деп тіл тигізеді. Сол жерде төбелес басталып, араласқандардың бәрі полиция бөлімшесіне түседі. Батырлар тұратын лагердің коменданты Зунум Жаманқұлов болған оқиға туралы түсініктеме жазуына тура келеді. Ол хатында бұрынғы советтік түркістандық әскерлер және лагердегі 250 адамның бәрі Францияны азат етуге қатысқанын, алайда, олар әлі де тұтқын есебінде лагерде тұратынын, оларға деген қарым-қатынас нашар екенін айтады. Альби қаласы полиция префектінің жауабы да табылды. Істі егжей-тегжейлі қарағаннан кейін ол бұл «моңғолдар» Францияны азат ету жолында ерлік көрсеткенін, ал жергілікті тұрғындар олардың ерлігін ұмытып, тіл тигізгенін мойындайды. Полиция префектінің осы тұжырымының арқасында сол бір жағымсыз оқиғаға қатысушылар жазаланбады.

— Түркістаннан шыққандардың білім деңгейі қандай болған?


 — Мұстафа Шоқайдың архивіндегі тізімдерді ашып қарасақ, ол адамдардың барлығы дерлік орта, көбі жоғары білімді. Арасында мұғалімдер, инженерлер, техниктер, аспаздар, жұмысшылар, тракторшы, есепші, шаруа және т.б. болған. Өзбектер арасында диқандар көп, басқа мамандықтар да кездеседі.

-Түркістандықтар Франциядан басқа тағы қай жерде болған?

— Франциядан бөлек, Швециядан Норвегия аумағындағы лагерлерге көшірілген қазақстандықтардың тізімдерін таптық. Біздің болжамымыз бойынша, олар Швеция аумағына совет-фин соғысы кезінде тап болған. Не болмаса, солтүстік майдандарда шайқасып жүрген жерінен тұтқынға түсіп, Финляндия мен Швециядан Норвегиядағы әскери тұтқындарға арналған лагерлерге көшірілген.

Соғыстағы махаббат жыры…

— Махаббат хикаялары да болған екен, — дейді Гүлнар Меңдіқұлова. — Менің қолыма Семей обылысының Көкпекті ауданынан шыққан кеңес әскер маманы Ғалихан Сәрсеновтың автобиографиясы түсті. Оның әкесі, Биахмет Сәрсенов кезінде «Алаш» партиясының көрнекті қайраткері болған. Ғалихан Тамбовтағы авиамектерте оқиды. Ол туралы деректер соғыс басталған кезден үзіледі. Кейін Голландиядан бір-ақ табылады! 1945 жылы ол Голландияның бұрынғы королінің ортаншы қызы, принцесса Иока Мульдерсаға үйленеді. Ұлды болып, есімін Херат деп қояды. Алайда, Алматыға қайтуға тура келгенде, әйелі мен баласын алып кетуге рұқсат ала алмайды. Екі жасар Херат анасымен бірге Голландияда қалды. Иока Мульдерса ұлымен бірге 1959 жылы Бас секретарь Хуанкеге еріп КСРО-ға келеді. Алайда, Ғалихан Сәрсенов олармен жолықпады. Оның басқа әйелі бар еді, оның үстіне, 1948 жылы-ақ, Аягөзде МҚК қызметкерлері Голландияға кетуді ойласа, салдары қандай болатынын айтып ескертіп қойған.

Тағы бір — Манас Нұғманов пен француз қызы Алис Сегий арасындағы, Моник-Светлана есімді қыз баланың дүниеге келуі туралы махаббат хикаясын саясат ғылымдарының докторы Бақыт Садықова баяндап берген болатын. Бойжеткен Мониктің түп-тамырын іздеуі «Бір уыс топырақ үшін» атты француз деректі фильміне негіз болған. Ондағы басты кейіпкерлер — бұрынғы әскери тұтқындар, кейіннен Түркістан легионының мүшелері Манас Нұғманов, Қадым Жұманиязов және Ахмет Бектаев есімді достар. Францияға көшірілгеннен кейін олар француз партизандарына қосылып, елдің оңтүстігін фашистерден азат етеді. Соғыстан кейін еліне оралғанда, оларды лагерлер, ұзаққа созылған түсінбеу мен қабылдамау күтіп тұр еді. Манас Нұғманов он жылға лагерге кесіледі. Босап шыққан соң Қазақстанға қайтып оралмай, Ресейде, жазасын өтеген жерге таяу мекендеп қалады. Қадым Жұманиязов болса, Францияның партизан қозғалысына қатысқаннан кейін совет әскери тұқындарын жинап, отанына қайтару жөгніндегі комиссияда қызмет атқарады. 1948 жылы қайғылы оқиғада қаза табады. Ал Ахмет Бектаев қартайып қайтыс болды.

Отбасылық архивтерден табылған құнды заттар



— 2009 жылғы тапқандарым туралы жариялағаннан кейін, маған Францияны азат ету жолында шайқасқан бұрынғы әскери тұтқындардың туыстары мен жақындарынан деректер келе бастады, — профессор Гүлнар Меңдңқұлова бір фотосуретті көрсетті. — Бұл Францияның оңтүстігіндегі Қарсыласу қозғалысына қатысқан Ахмет Субаловтың суреті. Сурет Астрахан облысы, Камызяк ауданының Берюски ауылында табылды. Маған оны немере інісі, Айвар Субалов жіберді. Сыртында 1945 жылғы 9 шілде деп жазылған. Яғни, Тулузаны, Кармоны, Альбиді және Францияның оңтүстігіндегі басқа да елді мекендерді азат ету жолындағы шайқастардан кейін бір жыл өткен соң да, бұрынғы әскери тұтқындар сол жақта қала берген! Айвар Субаловтың айтуынша, ағасы 1946 жылы елге қайтып келіп, көп ұзамай қайтыс болады. Денесінің бәрі тыртық еді: лагерде тұтқындардың аяусыз азаптап, мылтықтың сүмбісімен сабайды екен, ол жаралар көпке дейін жазылмай жүреді. Оның үстіне, іш-құрылысы түгелдей езіліп кеткен. Бірақ, қиын кез еді, сөйтіп Ахмет Ерғалиұлы Астрахан теңіз портына жүк тасушы болып жұмысқа тұрады. 1946 жылы жұмыс орнында қайтыс болады. Қазір оның туыстары Ресейдің Астрахан облысында, Алматыда және Алматы облысында тұрады.


Суретте ортада тұрған — Ахмет Субалов, Альби, 1945 жылғы 9 шілде.
Павлодардан біздің кезімізге дейін ғайыптың күшімен сақталып жеткен ресми құжаттың суреті келді. Бірінші совет партизан полкінің Альби қаласындағы (Франция) совет гарнизонының сержанты Шашубай Бейсембинге берілген №18 куәлігін маған оның ұлы Мұрат Бейсембин көрсетті. Бұл ақпарат Бірінші совет партизан полкінің құрамында осы уақытқа дейін айтылып келгендей, армяндар ғана болмағаны, арасында қазақтар да болғаны туралы мәліметті толықтыра түсті.


Француз қарсыласу қозғалысы мүшесі Шашубай Бейсембиннің куәлігі

Соңғысөз орнына

— Көптеген қазақстандықтар соғыстың алғашқы күндері және кейін де хабарсыз жоғалып кеткен туыстарын әлі күнге дейін іздеп жүр, — дейді Гүлнар Меңдіқұлова. Осы мәліметтер солардың тағдыры туралы бір дерек берсе де — еңбектің еш болмағаны. Әріптестерім және мен тапқан құжаттардың бәрі алдағы уақытта жеке құжаттар жинағы болып жарияланады. Сондай-ақ, қолында сол сұрапыл соғысқа қатысқан жақындары мен туыстары туралы керек мәліметтер, құжаттар, фотосуреттер бар адамдардан сол материалды gmendikul@hotmail.com почтасына жіберуді немесе Facebook желісінде арнайы ашылған парақшада жариялауды өтінемін. Ал біздің жұмысымыз жалғаса береді. Бізге қажет құжаттар Франция, Бельгия, Норвегия, Голландия, Италия, Швеция мен Ұлыбританияның Ұлттық және Муниципалдық архивтерінде сақтаулы.

Астана қаласының әкімдігі, ҚР Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитеті және Uber компаниясы ынтымақтастық туралы үшжақты меморандумға қол қойды. Әлемнің 70-тен астам мемлекетінде қызмет көрсететін халықаралық компания қазақстандық нарыққа елордадан бастап кірмек.

Меморандумға сәйкес, Uber тек кәсіпкерлік қызмет субъектілері ретінде тіркелген Серіктестермен (заңды тұлғалармен және жеке кәсіпкерлермен) ғана жұмыс істейді. Автоматтандырылған есеп айырысу жүйесі мен заңды қызметінің арқасында Uber қазақстандық нарықта сервис серіктестері-жүргізушілердің кірісінің айқын болуына және салықтардың бюджетке толық төленуіне жағдай жасайды.



«Әрине, бұл біз үшін айтулы оқиға. Uber компаниясымен көптен бері келіссөздер жүргізіп келеміз, оның Қазақстан нарығына осы Астанадан бастап кіретініне қуаныштымыз. Жүйенің айқындылығының арқасында шағын және орта бизнесті дамытуға қосымша мүмкіндіктер ашылып, мемлекеттік бюджетке түсетін түсімдер ұлғаяды, ал ең маңыздысы, нарықта тағы да бір әлемдік бренд болады», — деді Астана қаласы әкімінің орынбасары Малика Бектұрова. Оның айтуынша, жолаушылар тасымалы нарығына жаңа компанияның енуі елордалық бизнестің дамуына үлкен серпін бермек.

Uber – пайдаланушылар мен жүргізуші-серіктестерді байланыстыратын технологиялық платформа. Мобильді қосымша арқылы тапсырыс беруші жүргізуші мен машинаға резерв қойып, оның белгіленген жерге дейінгі қозғалысын бақылай алады, төлем банктік картамен жасалады. Uber қолданыстағы қарапайымдылығымен, қауіпсіздік талаптарының жоғары болуымен, сондай-ақ, қолма-қол ақшалай төлемдердің жоқтығымен танымал. ҚР Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің төрағасы Дәулет Ерғожиннің атап өтуінше, нақ осы қолма-қол ақшасыз есеп айырысу салық түсімдерінің ұлғаюына ықпал етеді.

Uber B.V. ТМД мемлекеттері бойынша бас менеджері Алексей Стахтың атап өтуінше, компанияның жобаны Астанада дамыту перспективалары зор.

«Үлкен перспективалар бар. Стартап аса қарқынды дамып келеді, біз әлемнің 70 мемлекетінде 400 астам қалада жұмыс істейміз. Қазақстанға келіп, елордадан бастайтынымызға қуаныштымыз. Біз үшін бұл өте маңызды. Бүгінгі таңда биліктің қазіргі саланы жақсартуға мүмкіндік беретін инновацияларды қолдайтынын көріп жүрміз. Өз тарапымыздан қазақстандықтар күткен сервисті ұсынуға барлық шараларды қабылдайтын боламыз», — деді А. Стах.

М. Бектұрованың айтуынша, елорда әкімдігі қала тұрғындары мен қонақтарына жайлылық пен қызметінің заңдылығын қамтамасыз ететін, дамытылып жатқан басқа да жобалар бойынша ынтымақтастық орнатуға дайын.

Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.

Бүгіннен Астанада өтетін ЭКСПО-2017 көрмесіне билеттерді онлайн-сату басталды. Билет бағдарламасы бойынша әрбір қазақстандық көрмені көру мүмкіндігіне ие болады.

Астанада өтетін халықаралық көрменің билет бағдарламасы шараны өткізудің әлемдік тәжірибесінде бірегейі. Экспозицияны Ұлы Отан соғысына қатысқандар мен мүгедектері, мүмкіндігі шектеулі жандар, жетім және 6 жасқа дейінгі балалар тамашалай алады. Зейнеткерлер, көп балалы аналар, студенттер мен оқушыларға жеңілдіктер жасалады.

ЭКСПО көрмесіне 2 миллионнан астам қонақ, бес миллионға жуық рет келеді деп күтілуде. Қазіргі кезде 89 мемлекет пен 15 халықаралық ұйым ЭКСПО-2017 көрмесіне қатысатындарын растады.

Билеттер мен басқа да билет өнімдері сатылымға кезең-кеземен шығарылады. 10 маусым -10 шілде аралығында промокезең өткізіледі, бұл кезде билетті барынша төмен бағамен сатып алуға болады. Ал 10-20 маусымда 50%, 21-30 маусымда 30%, 1-10 шілдеде 20% жеңілдік жасалады.



Сонымен қатар, 10 шілде–10 тамыз аралығында туроператорлар мен реселерлер үшін промокезең өткізіледі. Үстіміздегі жылдың 1 қыркүйегінде барша Қазақстан бойынша офлайн-кассалар ашылады. Ұлттық мерекелерді өткізу аясында билеттерді көшпелі сатуды ұйымдастыру жоспарланған. Бұдан басқа, билет сатуға ЭКСПО-2017 серіктестері – «Казпочта» АҚ, «Қазақстан темiр жолы» ҰК» АҚ, «Air Astana» АҚ тартылады.

Жалпы алғанда, билеттерді алдын ала сату биылдан бастап 2017 жылдың 9 маусымына дейін жүргізіледі. Билетті www.tickets.expo2017astana.com сайтынан сатып алуға болады.

Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.

Елордада кейбір көшелерде көлік қозғалысы жартылай шектеледі

Елордада жол жөндеу және асфальтбетон жабынын профилактикалық қорғау бойынша жұмыстар жалғасын табады. Осыған байланысты кейбір көшелерде көлік қозғалысы жартылай шектеледі:

— 11-30 маусымда жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін Сейфуллин көшесі Уәлиханов көшесінен Сембинов көшесіне дейін жартылай жабылады;

— 11-15 маусымда Уәлиханов көшесінің Кравцов көшесінен Абай даңғылына дейінгі бөлігінде орташа жөндеу жұмыстары жүргізіледі;

— Кравцов – Уәлиханов көшелерінің қиылысы 10-12 маусымда жартылай жабылады.

Сонымен қатар, 9-12 маусымда Достық көшесінің Тұран даңғылынан Орынбор көшесіне дейінгі бөлігі жабылады.

Жол жөндеу жұмыстарына байланысты автобустардың қозғалыс сызбасы да уақытша өзгереді.

2016 жылғы 11 маусымнан бастап №102 экспресс маршруттың қозғалыс бағыты жартылай өзгереді: бастапқы пункт – Көктал-2 т/а — Орынбор мен № 31 көшелерінің қиылысына дейін өзгеріссіз, одан әрі – Орынбор к-сі – Орынбор к-сі мен Қабанбай батыр даңғылында бұрылады (Family Town т/к) – Орынбор к-сі (№ 31 көшеге кірмейді) – одан әрі бұрынғы сызба бойынша жүреді.



11 маусымнан бастап № 39 бағдардағы автобустың қозғалыс сызбасы: бастапқы пункт – «Астана инерт», одан әрі – Көктал к-сі – Оқжетпес к-сі – Бәйсейітова к-сі – Фахд бен Абдулл Әзиз к-сі – Ақан сері к-сі – Бөгенбай батыр даңғылы – Алаш тасжолы – соңғы пункт «Шарын» базары.



Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.