"Қауырсын қалам" үйірмесіне жазылған көкшөптердің, жоғә, шөпжелкелердің асханадан ішкен тамағына төлеген сегіз жүз теңгесінің орынын толтырмақ ниетпен аялдамада адам аңдып отырған. Такси қызметі ғой сол…
Артқы есігі сарт етіп ашылып, тарс етіп жабылды да, шашы жалбыраған бір қыздың елесі пайда бола кетті. Тәтті әтірге араласқан темекінің ашқылтым иісі машинаның ішін баурап алды.
-Привокзальный бес жүз! — деп қысқа қайырды елес қыз.
-Жап жас жүрегіңді түтінмен қарайтпасаңызшы, қарындасым,- деп жымиып, айнадан артқа көз тастаған, тілі байланып, дем жетпей қалды. Қорқыныш, таңданыс, қуаныш араласқан түсініксіз сезім ішін мұздай қарып, төбесінен ып-ыстық тер бұрқ ете түсті. Төбесінен тер бұрқ ете түскенін әп сәтте қайдан байқай қойдыңыз десеңіз, Итбайдың басы таз екенін тағы да қайталап айтып өтейін.
-Орынгүл? — деді таңдана.
Тарсыдатып шайнап отырған сағызына дамыл беріп, Орынгүл бұған да назар аударды. Кірпігі бір қарыс көзін аз-кем сығырайтып ойланып алды да:
-Ааа… Мұқағали? — деді езуін оң жаққа қарай қисайта тартып кекесінмен.
-Қарғам-ау, жаным-ау, сені көп іздедім ғой, — деді Итбай айнадай артқа елжірей қарап. Көзіне мөлдір мұң атты өрмекші тор құрып та үлгеріпті…
-Таба алмай аласұрдым,- деді сосын жүрегіне оқ тиген жаралы солдаттай қинала ауырсынып ішінде умаждалған бір-екі мың теңгесі ғана бар былғары әмияны салынған төс қалтасының тұсын сипалап.
Авторы әйелзаты екенімді пайдалана отырып, Орынгүл жайлы аз-кем өсегімді қыстыра кетейін. Бүгінде шаштараз болып, сән салондарының бірінде қызмет етіп жүрген Орынгүлдің жағдайы, табысы да жаман емес еді. Шаш күзеп ақшаны күреп тауып жүр десек қателесерміз. Қырық айласының әзріге жиырма бірін ғана іске қосып, бір-екі майлы шалдың маңдайынан сүйіп, доллар санап жүрген жайы бар. Өсек айтқаным емес енді…
-Ағаңмын сол қалқам, — деді Итбай тағы елжіреп.
Бір екі өлең оқып беруuе бекініп еді, алайда бір кездердегі сезімтал Орынгүлінің өзгергенін байқады да тіліп тістей қойды.
-Жағдайыңыз қалай?- деді сағызын тоңқ еткізіп үріп-жарып.
-Институттан қосымша сағат алып, үйірме ашып, ақындар дайындап жүрмін. Ағаң сол баяғы бұлақтың көзін ашумен айналысады.
-Ну, че там, бұлақтарыңыз көп пе екен?- деді Орынгүл қып-қызыл помада жағылған еріндерін шүртитіп, тағы да мысқылдады.
Итбай қалай сөйлеп,қалай ғана Орынгүлін қайтадан баурап, бауырына басатынын ойлап абыржып, амал таппай қынжыла бастады.
-Жұмыс таптың ба? Ақшаң жетіп жүр ме? Көмек керек болса ұялма сұра,- деп сынай қарады.
Көмек деген сөзді естіген Орынгүл күрт өзгеріп:
-Көмек болса артық етпес еді… деді жұмсақ жымиып, жүзіне жылу жүгіртіп. Итбай ақ жүрегі жарыла:
-Көмек керек болса… Қазір қалқам… Ана бір тамада жігіт өткенде қарызға үш мың теңгемді алған. Қазір звондап, сұрап, сол ақшамды алып саған бере қояйын,- деді де телефонын алып, әлдекімнің нөмерін тере бастады.
-Үш мың теңге? Аахахахахх… — деп шалқалай күлген Орынгүл құлағына дейін жайылған екі езуін орынына қайтарып алды да сағызын шырт етіп түкіре салды. Сыртқа да, еденге де емес, домбыраның киелі үні үріп жатқан машина магнитафонына барып жабысты да қалды сағызы.
Есіктің тұтқасын өршелене қайырды да, биік өкшелі туфлиін асфальтқа нығыздап қадап түрды да:
-Үш мың теңгеңізге пирожки пісіріңіз,-деді. Пирожкиді не мағынада айтқанын өзі де, мен де түсініп, талдап жатуға ерініп отырған жайымыз бар.
-Қалқам, тоқташы,- деп машинадан шыға бергені сол еді, жолаушы жақ қапталында тұрған қыздың дәл жанына лезде жетіп келгенін байқап та үлгермеді. Ортан терек саусағын шошайтып шығарды да, Итбайдың мұрынына тақады. Тырнағы мұнша ұзын болар ма еді. Қанға малынған найзадай қып-қызыл үшкір тырнақ жарқ етіп жүрегін осып өтті.
Арман үміті, сезімі, сағынышы әп сәтте күл болып машинасына сылқ етіп отыра кетті.
«Тырнағы мұнша ұзын болар ма еді?....»

Шымкенттегі Ж.Шанин атындағы Облыстық драма театрда жаңа қойылым сынақтан (сдача) өтті. Оңтүстік өңірінде орналасқан мәдени ошақтарды насихаттауға бағытталған хабардың редакторы ретінде мен де көрсетілімге қатыстым (комиссия мүшесі емес, әрине). Қойылымның режиссері Асқар Алтынбеков былайша айтқанда «саяси жанр» енгізіпті. Пьеса «Көшкін» деп аталады, түрік драматургы Түнджер Джүзеноғлы жазған. Белгілі бір уақытта болмаған шартты оқиға.

Шығарма желісі – тау ішінде орналасқан бүтін бір ауылдың жүрегін мазалаған жартығасырлық үреймен ұштасады. Артық дыбыстан, адуындап келетін қар көшкінінің кесірінен адамдар өзін-өзі өлтіруге де дәті бармайды. Ал, әйелдер бала көтерген күні сол шаңырақта жауыздық орнайды. Адамнан адам оңай шыға ма?! Бір бала дүниеге келем дегенше, бүтін ауыл өлім құшады. Лажсыздан босануына 3 айдай қалған әйелді дауысы шықпас үшін, тірідей табытқа салып тастап отырған. Осылай әр жүкті әйел ажалын табыттан күтіп жүреді. Ең өкініштісі, сол үрейдің жәй ғана сандырақ екеніне бақандай елу жылдан кейін ғана көз жеткізу. Қарапайым жұртты «жұмса, жұдырықта ұстағысы» келетіндердің пиғылы дер кезінде анық болмай, ұзақ уақыт бойы көшкін қаупімен халықты қорқытып келген. Бір отбасыдағы үнсіздікке тұншыққан еркек мылтықты көріп, өзін-өзі атуға бел буады. Және әлі уақыт бар деп жүрген келіні мерзімінен бұрын босанып қояды. Содан шаңырақта белгілі деңгейде шу орнайды. Ал, ақырзаманға уәде берген көшкіннен ешқандай хабар болмай шығады.

Шығарманың әр түрлі түйіні бар шығар. Менің түсінгенім бойынша нағыз «бізге» арналған екен. Ауыз әдебиеті ұқсап жарты ғасырға созылған үрейге – халықтың сенгіштігі, немқұрайлылығы себеп. Сол 50 жыл ішінде бірде-бір рет төтенше жағдай орнамаған (сабақ алуы үшін). Бірақ, келіп қалар деген қарғыс атқыр «үмітпен» адамдар тіпті сыбырлап сөйлесуге көшіп кеткен. Бүгінде тау арасында тұрмасақ та, біз алдын ала алмай жүрген «көшкіндер» көп. Ол, ақпараттың жалғандығы мен оның тез таралуы, тіпті, ұрпаққа жалғасып кетуі. Дені осындай мәселелер көп қой, жалпы. Не оқиға болса да, соның рас-жалғандығына көз жеткізу керек.
Қойылымдағы актерлар шеберлігі. Ауылдағы ең қатты дыбыс ұйқы болып кеткені, адамдардың қимылындағы үмітсіздік бәрі айқын көрініп тұрды. Фобиясын қалай жеңеді екен деп күтіп отырасың.
Айта кетейін, «Көшкін» пьесасы сәуір айынан бастап көрерменге жол тартады. Барайық, тамашалайық!

Аса қымбатты С.

Хатыңызды оқып қуанғанымды жасыра алмаймын. Арнайы мен үшін анадай фотоны жазбаңызға тіркегеніңізге марқайып та қалдым.
Қарап отырсам Сізді көрмегеніме де 2 айға жуық уақыт өтіпті. Бірақ, соншалықты сағындым деп айта алмас едім. Жоқ, айтатын едім, бірақ ол өзімді де, Сізді де алдау болатын еді. Неге екенін білесіз бе?!
Қарап отырсам соңғы бес жылым телефонда өтіпті. Күн демей түн демей сипалай беріппін. Қайғырсам да, қуансам да жанымнан табыла кетеді. Бірақ, мына дүниенің жалғандығы секілді ондағы жазбалардың бәрі өтірік екенін кеш ұғыппын. Шын жүрегіңнен шыққан сөздерді жазғың ақ келеді ау, бірақ «желіге шығару» деген батырманы басайын деп тұрып, ойланып қаласың. Ойланып отырып, өшіріп тастайсың. Неге?! Өйткені, желідегі «маскаң» бар емес пе?! Біреудің ойынан, біреудің сөзінен қорқасың, жинаған «беделіңді» түсіруден қорқасың, толып жатқан қорқыныш әйтеуір. Бұрыштағы сыраханада отырып бір апта бұрын белгілі бір адамның қабылдауында болған кезіңдегі пафосты фотоларыңа фильтр таңдап отырасың. Ал сыраханадағы фотоларды вацаптағы достарыңа ғана жіберіп, желіге салуға қомсынасың. Блогерсің ғой :(
Бірді айтып бірге кеттім білем, сағынудан келіп шығады ғой… Сізді 2 ай көрмесем де дым сағынбаппын деп айттым ғой жоғарыда, бәрін өлтірген осы желі. Тіпті көршің білмейтін жаңалықты айшылық жердегі адам біліп отырады. Алыстағы ағайының қоңырау шалса, ішіңнен жақтырмай тұрасың, өйткені кеше ғана месенджерде сөйлестің емес пе?!
Қарап отырсам, әйеліммен де арқа-жарқа сөйлесіп отырып бір шәй ішпеппін. Сипалайтыным смартфон. Достармен жолыққанда да бір ойың телефонда отырады. Сондағысы, бір қызықты ой айтылса, дереу желіге салып жіберіп лайк жинап алу :(
Эхх, айта берсең көп қой, қарап отырсам осы әңгімені де бетпе-бет емес, интернетте бөлісіп отыр екенмін…
Шәй ішейікші осы ә?! Смартфонсыз.

Әлі есінде. Шешесі жылаған. Әкесі мұртын ширатып, қопаңдап қалды. «Менің балам, менің балам, өзіме тартқан».

16 жасында мектепті, 22-де магистратураны бітіріп, шетелге кетті. 27-ге толмай жатып бөлім, орда бұзбай тұрып бүтіндей бір департамент бастығы атанды. Әлгі шешесінің жылайтын кезі де осы.

Басқарма мүшесі. Топ-менеджер. Басында пәтер, астында көлік, алдында ауыр, қымбат ағаштан қиып жасалған үстел. Ағайынға беделді, құрылтайшылар алдында абыройлы. Бірақ…

Бірақ соңғы кезде көңілі орнында емес. Себебін білмейді. Білгісі де келмей ме, қалай өзі… Әйтеуір, әрең жүргенін түсінеді. Көрінген сөз шамына тиеді. Қит етсе қыртия қалады.

Оны қойшы. Бір үй орнындай аумағы бар кабинетінде қымбат вискиді сыздықтата жұтып, жуандығы бас бармақ сигараны жапырағын сытырлатып, бір басын қиып тастап, сорғылап, қою түтінін төбеге үрлеп отырып, неше түрлі роликтерді қарайтынды шығарды. Донбастағы жарылған үйлер, жол апаттарын түсіріп алған регистратор жазбалары, ондаған адамды жатқызып қойып, бауыздап немесе калаштың оғын себелеп өлтірген радикалдар, қойшы, әйтеуір, осыларды көріп, жүйкесі тынышталып, жаны жай табатын болыпты.

Тіпті бірте-бірте іздеп жүріп тауып, қарай бастады. Жиналыста, таксиде, ұйқыға кетер алдында, не керек, атқан таң мен өшкен шамның арасында осы типтес ең болмаса бір-екі роликті көріп алмаса, бірдеңе жетіспейтіндей болып тұрады.

Бір күні бұл жұмысқа балға алып келді. Шығып бара жатып былғары сөмкесіне сала салған болатын. Неге өйткенін өзі де білмейді. Қызық көрді ме екен…

Кірген бетте «Саламатсыз ба, Дидар Келгенбекович» деп орнынан ұшып тұрған хатшы қыздың басынан бір салды. Шалқалай барып құлаған мүрдеге мән берген жоқ, жалт бұрылды да, қабылдау бөлмесінде отырған, бұған таңырқап қарап қалған бөлім бастығына балғаны жіберіп қалды. Шеге қағып үйреніп қалған сайман шыр айналып, ауыр басымен шықшытты күтірлете сындырып барып қадалды.

Ентігін басып, екі иығынан ауыр демалып, төбеге қарап, талтайып тұрып қалды. Жымиды.

* * *

Полицияға бірінші болып диспенсердегі суды ауыстыруға келген қара жұмысшылар қоңырау шалған болатын. Оқиға орнына ұшып жеткен күштік құрылым қызметкерлері күдіктіні кабинетінен тапты. Қарсыласпады. Алдында жартылай ішілген вискидің бөтелкесі. Қолына кісен салынып жатқанда қайта-қайта «бақыттымын, бақыттымын» дей берді.

Стэнфорд университетінің психология жəне құқық профессоры Дэвид Розенхан бір қызық эксперимент жүргізеді. Ол ақыл есі дұрыс үш психолог, психиатр, педиатр, суретші, үй шаруасындағы əйел жəне аспирантты іріктеп алады.

Бұл сегіздік психиатрия клиникаларына барып белгісіз шуды, дүрсілді еститінін айтып өздерінің психикалық жағдайына шағымданады (шындығында олардың барлығы сау). Дəрігерлер оларлы науқас деп тауып клиникаға жатқызады.
Жындыханаға түскен соң барлығы да өздерін тəуір сезінгенін, шуды, бөгде дыбыстарды естімейтінін айтады. Олардың барлығы 52 күн емдеуде жатады. Ал клинкадан шыққанда жетеуіне «шизофрения» диагнозы қойылады, ал біреуіне «маниакальды-депрессивті психоз» жазылады.
Клиникадан шыққан соң дəрігерлер олардың жағдайы жақсарғанын байқайды. Алайда бір де бір дəрігер олардың ақыл есі сап-сау адам екенін байқамайды.
Эксперимент нəтижесі жарияланғанда барлық клиникалар оның нəтижесіне күмəн келтіріп, мұндай өрескел қателіктің орын алуы мүмкін емес деп шулайды. Профессор экспериментті қайталап тағы да жалған пациенттерді жіберетінін айтады.
Осыдан соң клиникалар келесі 193 пациентті мұқият тексеріп, 41-іне «псевдонауқас» диагнозын қояды.
Ал профессор сөзінде тұрмаған еді. Ол клиникаларға ешбір адамды жібермеген болатын…

Балаңдықтарына қарамастан, ересектерге бергісіз күш-жігер танытып, өнер алаңында барын салып, бүкіл қазақ елін ауыздарына қаратқан өнерлі балалар екі айдан бері көрерменнің жіті бақылауында. Кезеңнен кезеңге сүрінбей жеткен өнерпаз бүлдіршіндерді ақтық мәре – финал күтіп тұр! Сәуірдің бірі күні үлкен өнер сахнасына жолдама алып, бас жүлде 3 миллион теңгені иемденетін қатысушының есімі белгілі болады!
Дүниежүзілік шоудың балаларға арналған нұсқасы елімізде алғаш рет өтіп отыр. Бірінші маусымда қатысушыларға үш баланың анасы Ева Бехер, бойжеткен қызы бар Жанна Орынбасарова және әзірге әке атанып үлгермесе де, балаларды өте жақсы көретін Әли Оқапов тәлімгерлік етті.
Жоба барысында әрбір тәлімгердің тобында 15 қатысушыдан болды. Кезеңдер барысында қатысушылар бір-бірімен тартысқа түсіп, финалға әрбір тәлімгерден екі өнерпаздан ғана шығады.
Қатысушылар әнді тек жанды дауыста ғана, жанды дауыстағы бэндтың сүйемелдеуімен орындайды. Ал финалда өнерпаздар Илья Башкатов жетекшілік ететін үлкен оркестрдің сүйемелдеуімен өнер көрсететін болады.
Кішкентай жүректерімен өнерді барынша сүйіп, елдің ыстық ықыласына бөленген өрендерге тікелей эфирде дауыс беріп, қолдау білдіріңіздер. Ғаламат шоудың финалын 1 сәуір, сенбі күні Еуразия бірінші арнасынан сағат 20:30-да тамашалаңыздар!

Шетелге көшу жоспарыңызда бар ма? Бір рет болса да ой елегіңізден өткізіп көрдіңіз бе? Себептері қандай?

Сəлем қымбаттым. Сізді де желі жалықтырып, «достарыңыз» түңілдіре бастады ма? Иə, лайктың қадірі қашып, лентаңыздан қызық кетіп, комменттің де мағынасы қалмаған сияқты. Бастапқыда көзге шалынған ақымақтарды анфоллоу жасап жол таптым. Өзімше ақыл айтып сақтандырмақ та болдым. Бірақ «желіалаңдық вирусы» біраз аккаунтты шалыпты. Бұл вирус лайкпен, шейрмен тарайды екен. Тіпті вирусты бір емес бірнеше рет жұқтыруға болады. Жұққан сайын науқастың жағдайы нашарлап ем-домға келмейді деседі. Реал өмірді ұмытып есі тек желіге алаңдаулы. Өмірінің бар мұраты, функциясы тек желіге өтеді. Тек желі аясында жүзеге асады. Қазақы дəстүрлер, діни ритуалдар, мемлекеттік бағдарламалар, достық ишаралар, жұбайлық міндеттер де желіде жүзеге асырыла беретін болыпты. Өкініштісі біраз жақындарым да эпидемия құрбаны болған сияқты. Əлде тек симптомдары ма. Білмеймін қай кезде қалжың, қай кезде шын екенін. Смайлдар фактчекингі тренингіне бару керек еді… Кейде эпидемияның ошағынан сілтемелермен бөлісіп отырады. Содан соң лайк басуға қорқасың. Баспасаң бəлелер аңдып отырады. Оффлайнда да өмір бар дегендей. Кейде бар ғой, сізден де сезіктеніп қалам
Жартаста жалғыз отыру қызықсыз, бейадекваттармен қауіпті. Қайтпек керек?
Құрметпен Б.

Мың рет есіткеннен бір рет көрген артық. Мұнайлы өлкеге бірінші рет келіп тұрмын.

1) Атыраулықтар расымен дөрекі ме?


Темір жол вокзалынан Еркебұлан күтіп алды. Көлікке отырғанымыз сол еді жол кептелісіне тап болдық. Еркебұлан айғайлап көлігіңді ал деді кептелісте тұрғандар да сол айғай дауыс көтеру. Оңтүстікте мұндайды көре бермейсің, Ереке сабыр қой ашуланба десем, Ерақа жаймен сөйлесең ешкім тыңдамайды осылай сөйлеу керек дейді сабазың. Сөйтсем батыстың сөйлеу мәнері осылай екен.

Бұл Өркен Кенжебек! Хабар арнасының журналисті. Журналист қана емес Көк жәшіктің отымен кіріп күлімен шыққан, өз саласының МЕН деген мықтыларының бірі, һәм бірегейі.
Медиалектор әрі Блогер! Қазақ блогерлерінің ішіндегі көшбасшысы деуге болады. Қазақ блогын өргесүйреп жүрген жайы бар. Блогсыз Өркенді, Өркенсіз қазақ блогын елестету қиын. Екеуі егіз ұғым секілді.
Жиһанкез! Ер аралап жер көргенді жаны сүйеді. Әр саяхатынан алған әсерімен әлемжеліде бөлісіп тұрады. Бүгінгінің Шоқаны.
Кәсіби фотографтардан еш қалыспайтын әуесқой фотограф. Көргенін canonмен түсіріп, түйгенін Жақсы жобасында пісіріп жүреді.
Одан басқа қандай өнері бар дейсізбе?!
Көлік құмар. Бірақ көлік жүргізбек түгілі Жүргізуші куәлігіде жоқ. Көлік жайлы блогын оқысаңыз оны Автосалонның PR менеджеріме деп ойлап қаласыз?! Әр саладан хабары бар мықты маман. Қоғам талқысында жүретін мәселелерге тоқталып, өз ойын ашық айтып, екшелеп, тарихымен текшелеп Facebook атты жеңгесімен, Instagram атты сәнқой қарындасымен бөлісіп тұрады.
Егер қызықты әрі қажетті ақпаратты оқығыңыз келсе Өркен Кенжебекті әлеуметтік желіде оқи жүріңіз!