Әрі-үнемдеп бері үнемдеген, алдыңғы жұмысымның соңғы айлығы да таусылды. Шүкірфонымды кепілдікке тастап, ақша алайын деп едім, әттең үш күн бұрын «Жомарт-Ломбардтқа» өткізіппін…
«Есектің көтін жу да мал тап» деген. Бірақ жақын маңда зообақ жоқ, ал қолымнан келетін жалғыз амал тап сол сәтте тек сауда қылу еді. Қалтамды сығып 300 теңге шығарып, жақын маңдағы дүңгіршекке беттеген сәтім еді.
Психоанализ мектебінің қысқы сабақтарында курсымыздың бірер сағаты топтасып кино талқылауға арналған болатын.
Мен көрген процесс маған барынша қарапайым көрінді:
1. Кино қараймыз.
2. Топ ішінде өзара әсерімізбен бөлісеміз.
3. Маман (психоаналитик) қорытады.
Міне, осыны психологтар синемалогия немесе кинотерапия деп атайды. Тек оны кинотанумен шатастырып алмаңыз. Кинотану кино өнерін, кинематографтың тарихын, түсіру барысы мен техникалық егжей-тегжейін зерттейді. Синемалогия термині Италиядан келген. Оған алғаш анықтама берген Антонио Менегетти — психолог, философ, суретші және тағы жеті кәсіптің иесі. Бұл амигоның кітабында синемалогия психотерапия тәсілі ретінде қарастырылады.
Стоп. Стоп.
Бәрі жақсы делік, ал психоанализ, психотерапияға қатысы жоқ адамға синемалогияның қандай пайдасы болуы мүмкін?
Эмоциялық тәуелділік кесірінен жастар әлімсақтан суицид жайлы жиі жазады. Соған қарағанда байланып қалу мәселесі бір мәңгі мәселе боп тұр.
Жауап іздеп, архивті ақтаруға мәжбүр болдым, себебі бұл мәселеге көзқарасым осыдан 4-5 жыл бұрын бекіген еді.
Содан бері ойым қатты өзгере қоймады.
Ондай ойымның түзілуіне әлдебір дарвинист психологтардың эксперименттері және өзімнің жеке тәжірибем, бірталай таныстарымның баяндаған хикаялары, интернеттегі жылап-сықтаған мойындаулар негіз болды. Эмоционалды тәуелділік — міндетті түрде махаббат емес, және басты ерекшелігі, ол бір адамның басқа адамның қасында болуынсыз, қолдауынсыз екінші адамның бұрыңғыдай бейқам өмір сүруге, қуануға, бақытты сезінуге қабілетсіздігінде. Ғашықтық жағдайында, мысалы, жастарда көбіне сюжет төмендегідей өрбиді:
Кім-кімнің де өмірінде бүкіл шаблондары морт сынып, әлемге басқаша қарайтын кездері болады. Оған себеп те әртүрлі. Біреуге кітап, біреуге фильм. Біреуге түсіне аян келеді. Төмендегі жазбаны 2008-жылы жариялағанмын, қағаз баспаға да менің рұқсатыммен шыққан болатын.
Мынау редакциядан өтпеген нұсқасы, қатты әсердің үстінде жазғаным білінеді. Мүлде басқа стиль, мүлде басқа Гаста. Қазір олай жазбаймын, жаза да алмайтын сияқтымын. Өйткені, тап сондай әсер беретін, тап солай таң қалдыратын дәнеңе кешіп жатқаным жоқ.
***
Құдалыққа күйеу жолдас болатынымды білмеген едім. Аяқ астына жиналдық та, кеттік.
Басымда: *Ой бір қыдырыстың түбін түсіреміз -ау!*, *Қыз-жолдас сұлу ма екен е? Бүгін кімнің басын айналдырады екем! Тәәк, ертең жұмыс, бүгін көп қыдырмайық!* — деген сияқты бір-бірімен алысқан пенделік ойлар…
Мейіржанның айтуынша, төмендегі постты мына музыканы қосып қойып оқу керек
Осыдан бірер жыл бұрын, Ақтауға қатынап, вахтамен жүрген кез. Қақаған қыстың ортасы.
Қызылорда-Маңғыстау билет болмай қап, екі пойызға алғам. Біріншісі Қандыағашқа дейін, екіншісі Қандығаштан Маңғыстауға дейін.
Өзімді тап сол сәтте бұрыңғы қызым лақтырып кетіп, сіркем су көтермей лох сезініп тұр едім,
Бұрын Кеңес өкіметінің кезінде, әрбір мамандықтың қажеттілігін, әрбір колхоз бен совхоздың қажеттілігін үнемі халық санасына құйып, үгіттеп отырушы еді. Есесіне етікшіден, пеш жағушыға дейін әрбір «совет» азаматы өзін елдің дамуына үлес қосып жүрген, демек өмірінің мағынасы бар, қоғамның маңызды бір бөлігі сезінетін.
Қазіргі телевидение, ойын-сауық газет жорналдарының көбі адамның түбегейлі мақсаты шетелде тұру, немесе «жұлдыз» болу, бизнес корпорацияның топ менеджері болу, пластикалық хирург болу екендігіне екпін салып, дизайнер, қыртым-сыртым тағы басқа сыртқы жылтыраққа қатысты арман қиял тамырына су құйып отыр. Бәріне универсал жауап — заман талабы солай!
Жүзі жылы адам көбіне жақсы адам болады деген пікір бар.
Ал мен ондай диагноздармен келіспеймін. «Жүзі жылыдан түңілмеймін» деп қанша қыздар интеллигентті, бір қарағанда ақкөңіл көрінетін маньяктардың құрбаны болғаны бір Буддаға белгілі.
Психологтар адамның тобырлық инстинктісі мен стереотипке көнгіштігін Совет өкіметінің кезінде-ақ тексеріп, дәлелдеген. Қызықсаңдар интернетте видеосы да бар.
Сондағысы бір кісінің суретін екі бөлек топқа көрсетіп, мінезін баяндап, оны суретпен негіздесін деген.
Бірінші топқа, бұл "ұры-рецидивист" деп таныстырған. Екінші топқа, бұл ғылыми қайраткер деп таныстырған.
Нәтижесінде, бірінші топтың әңгімесі, былайша айтқанда, "Ө-ө-ө-ө сұмпайы, түрін қараш әкеңң, көзінен білініп тұр ғой жылт-жылт етіп шайтан ойнап тұр, бұның ұры екенін бізге айтпай-ақ білуге болар еді, біреудің ала жібін аттап, нәпақа тауып жүргені маңдайында жазылып тұр, мал атаңанә! Қабағынан қар жауып тұр, адам аямайтын аяр екендігін білдіріп тұрған жоқ па? Мұрны қандай ұсқынсыз албастының, ұрламақ түгіл адам өлтіруден шімірікпейтін хайуан неме!" — дегенге саяды.
Екінші топ керісінше, «Түрі сондай қарапайым, бастаған ісін аяғына дейін жеткізетін, азартты адам екені көзінің отынан байқалады, қабағы түйіліп, бір терең жасампаздық ойға батып тұрғандай әсер береді екен, қырлы мұрны айтқанынан қайтпайтын, шыншылдығын дәлелдеп тұрғандай, сәл жымқырылған аузы өмірде ұяңдау, суретке түсуге ыңғайсызданып тұрғандай әсер береді. Былай бір қарағаннан-ақ, көреген адам мына кісінің жүрегі жұмсақ екенін аңғара алады» депті.
Жалғасы басы мында Бұл жаза түрі жауыңа да тілемейтіндердің қатарынан болса керек. Себебі, асықпай бұтыңнан бастап аралап жатса рахаттана қоюың екіталай.
Аралау — ертеден келе жатқан жазалау түрі. Аралану бақытына ие болған адамды аяғын аспаннан келтіріп іліп қояды. Ауруды жақсы сезіну үшін екі қолы мен екі аяғы екі жаққа қатты керілуі керек. Әлбетте, ұзақ уақыт бойы басын төмен қаратып қойғандықтан миға қан құйыла бастайды.
Міне, осы сәтте жазаны асырудың нағыз кезеңі. Үлкен арамен(немесе араға ұқсас басқа зат) екі бұтының арасынан асықпай аралай бастайсың… Ғыр-ғыр, ғыр-ғыр…