Келер шақ. Африка құрлығы. Мыңдаған қазақ жанкүйерлерімен лық толы стадионда кезекті әлем чемпионатының ақтық ойыны. Алаңда Қазақстан және Германия ұлттық құрамалары. Санаулы секунттардан соң ойында өзінің мәресіне жетеді. Табло есепті көрсетіп тұр. Есеп 3:0, қазақтар пайдасына….
Әркімнің өзіндік ойлау және пікір білдіру құқықы бар. Бұл менің құқықым, қазақ футболының келешегін осылай елестетемін, солай боларына сенемінде. Қазақ футболы туралы сөз кетер екен бүгіні туралы айтарлықтай ештеңе айта алмаймын. Бүгінгі футбол ортанға жолы болса керек. Ешкімнен артық емесіміз анық, бірақ ешкімнен кемде емеспіз. Аты аңызға айналған, атақтары ауыз толтырарлық Германияда, Бразилияда, Италиямен Англияда осы денгейдегі футболды өз бастарынан өткерген, ал, Ауғанстан, Тәжікстан, Түркіменстан секілді көршілеріміз біздің деңгейімізді армандап жүр. Бұл күнгеде шүкір дейік, бұл денгейгеде тәубе дейік.
«Асық ойнаған азар, доп ойнаған тозар», деген екен ата-бабамыз. Неге айтты екен? Мұнысын анық білмедім, бірақ, бір анығы ата-бабамыз доп ойнағанды яғни футболды білген екен ғой.
Осы орайда нақтылап алсақ, қазақ қашаннан доп тебе бастады? Қазақ топырағында футбол мектебін ашқан кім? Біздің алғашқы ойыншыларымыз кім болған? Олар арасында жарыс ұйымдастырып, қаржылай қолдаған кімдер? Тізбейтек берсек сұрақ таусылмасы анық, ал, қайтарар жауабымыз жеткіліктіме? Жә, осынша сұрақты туандатқан екенбіз, азда болса жауап қайтарып көрелік. Осы сәтті пайдаланып қазақ футболының тарихына шолу жасайық…
… Қазақ футболы неше жаста? Ия, Мұқаң алаңда доп теуіп бастап берген футболымыз бір ғасырдан астам уақытты арқаға тастады. Бір ғасыр, тарих үшін ауқымды уақыт болсада, біздің футбол үшін қысқа ғана уақыт болды. Түп тамыры ағылшындарға барып тақалатын бұл ойынның добы Мұқаңның аяғына қалай тиіп жүр? Қызығы осы…

Жүз жыл алдын. Анығырағы, 1912 жылы Мәскеуден Семей өңіріне келген Куприянов деген кісі сол өңірге танымал көпес Плещеевтің дүкеніне орналасады. Ол орыста қазақ даласына құр қол келмесе керек, өзімен бірге қара домалақтарымызға доп, қақпа торы секілді дүниелерді ала келеді. Футбол туралы түсінігі бар кісі емеспе, қолайлы орын тауып алаң сызып, қос қақпа орнатып қазақ даласындағы алғашқы «стадионның» қазығын қағыпты. Алғашында аяқ соққысынан ауаға әуелей ұшқан допқа үрейлене қараған қара сирақтар күн өте ширалып, футбол өнерін әжептеуір бежереді. Осы қолбала алаңда доп теуіп жүрген балақайлардан даламызда 1913 жылы алғашқы «Жарыс» (татарша «Ярыш» деген атауда болған) футбол командасы құралады. Команда құрамының басым бөлігін сол кездері Семейде мекен еткен жергілікті татар ұлтының балаларымен қазақ балалары құрайды. Балалар бойындағы ойынға деген құштарлықты байқаған Юнустың әкесі, танымал көпес Сыдық Нигматуллин оларға демеушілік етіп көп уақыт қаржылай қолдап тұрған.

Жергілікті татар ұлты дедік. Ия, ол кездері өңірде өте бай, сауатты татарлар көп болған. Футболға деген қызығушылығы өте жоғары болған Юнус Нигматуллин осы команданың сардары болған, өз тобының кейінірек дамуына көп үлес қосады. Біреу білсе, біреу білмес, осы жылдары мұғалімдер семинарында оқып жүрген жас Мұхтар Әуезов «Жарыс» («Ярыш») тың сапында доп тебеді. Допты құр теппейді, жартылай қорғаушы болсада қарсыластар қақпасын нысанаға алып отырады.
1914 жылы «Жарыс» («Ярыш») өзінің алғашқы ойынын Семейде құрылған гимназияшыларға қарсы өткереді. Осы тарихи ойында қарсыластар қақпасына гол соққан, қазақтың біртуар азаматы, ұлы әдебиетші Мұхтар Әуезов екен. Команданың алғашқы ойынында Мұқаңмен бірге алаңда Ахметсәлім Каримов, Қасымхан Мұхаммедов, Салах Хисматуллин, Зиятдин Рыспаев, Мұхаммед Сайдашев, Юнис Нигматуллин, Әміржан Сыздықов, Габдулхан Габбасов, Мухамедулла Курманов, Гусман Ямбушев және Сабыржан Ахмедшиндер доп тебеді.

Соңында өлмес туындылары қалған Мұқаңның бұл дәрежеге жетуіне балалығында бірге ойнаған достарының ортасы ерекше болғандығы тәсір еткен болуы мүмкін. Сол уақыттары команданың ойыншылары ақылдаса келе, біркелкі жиде тіктіреді және топтың өзіндік эмблемасын (белгі) ойлап табады. Бүгінгідей теледидары бар заманда емес, футбол әлемінен алыс ауылда доп тепкен бұл балақайлар ойыншылар киімінің бірдей болуы немесе өзіндік белгілері болуын қайда білді екен, ә? «Болар бала басынан» демекші, ұлы тұлға болып қалыптасқан Мұқаң бала кезінен ақ зерек, көреген болған екен ғой. Сол төсбелгі негізінде 24 дана болған, бүгінгі күні жалғыз данасы сақталып қалған. Қазақ футболының бұл құнды жәдігері Юнус Нигматуллиннің Германияда тұратын немересі тәрепінен қазақ футболының 100 жылдығы қарсаңында Семейдегі татарлар мұражайына тапсырылған.

Бертін келе, 1913 – 1916 жылдар аралығында Семей қаласында тағыда «Нептун», «Семинаршылар», «Ласточка», «Орлята» секілді командалар құрылады. 1915 – 1916 жылдары көрші Павлодар қаласында «Ястреб» және «Звездочка» деген атпен қос команда бой түзейді. Ары қарай футбол ойыны Орал, Ақтөбе, Петропавл өңірлеріне тарайды. Осы топтардың көршілес ауыл – аймақпен күш сынасулары нәтижесінде ойын Орта Азия және Сібір бойлап ен жаяды.
Іргетасын өз қолымен қалаған Мұқан бүгінгі қазақ футболына шүкір, дейтін шығар. Азияның емес, Еуропаның алпауытына айналуға әрекет етіп жатқанымызды құптары анық. Қазақ әдебиетіне ғана емес, қазақ футболындада өзіндік қолтаңба қалдырған Мұхтар Әуезовтың ізбасарлары ешкімнен кем болмау керек, кем болмайдыда.
Осы блогымды келер шақта Африка стадиондарында өтіп жатқан әлем чемпионатында бір қаракөзіміз тағы бір рет оқыр. Армандар ақиқатқа айналған күні. Бұл енді менің арманым, әрбіріміздің жеке пікіріміз болғанындай, менің жеке арманым. Әрбір кісінің армандауға құқықы бар…
P.S; #НаурызДода

Футбол десе, қонаққа келген енесінің қорылдауын елемейтін жанкүйерлер, шабыс қалай? Қадым замандағы әдет бойынша мониторға шынжырсыз байланып отырсыңдар. Отырыңдар. Футбол жайлы әңгімені еркіне жіберейік. Бүгін Милан мен Атлетиконы сөз етейік. Қызық үшін. Әуелі Милан жайлы бірер ауыз жаза кетсем, команда екі жыл бұрынғымен салыстырғанда мүлде басқа. Бапкері — Аллегри деген азамат. Ардагерлер кетті, кейбірі басқа командаларға ауысты, буын алмасу, т.с.с. «А сериясында» дәл қазір 13 орында! Жақсы ойыншылар бар, әсіресе шабуыл шебінде. Марио, Робинио. Кака қайта оралды. Былай сүйкімді команда.
Атлетико. Қазір Ла Лигада доп айырмасы болмаса, Барсамен иық тірестіріп 1-2 орынды бөлісіп келеді. Бапкері — Диего Симеоне. Мінезді жігіт. Тәжірибелі жанкүйерлер бұл жігіттің футболшылық кезін де, бапкерлік кезін біледі. Команда осы маусымда жалпылай да, жекелеген кейіпкерлерімен де сөзсіз мықты. Қақпашысынан бастап, шабуылшылармен қоса алғанда.
Фаворит сырт көзге бірұрыпқұлатқандай айқын секілді, бірақ Фортуна жеңешеміз кімге күлімдейтіні белгісіз. Белгілі болса, қызық болмайтын еді. Көрер қызық көп болсын!

Футбол тақырыбындағы satibaldi браттың 3,14дараздар жайлы жазғаны қатты ұнап қалып еді. Не үшін, десеңіздер менің футболға деген қызығушылығымды оятқан Ұлы ЗИНЕДИН ЗИДАН жайлы(Матераццидың атын атағым кеп отырған жоқ) жазғаны.

Білем, Қазақстан Республикасында футбол бар деп айту қиын, бірақ одан біздің премьер-лигамыз қызық болмай қалған жоқ. Бүкіл қызық енді басталайын деп жатыр, өйткені тізімде көш бастап тұрған командалар өте тығыз орналасқан және одан қалды ФК «Ақтөбе» Еуропа Лигасын соңғы болып аяқтағанына байланысты, өзінің қарсыластарымен салыстырғанда екі кездесуге кем ойнаған екен. Бүгін, яғни 2012-нші жылдың 15-нші қыркүйегінде футболдан Қазақстан премьер-лигасының 22-нші туры өтеді. Жергілікті клубымыз Көкшетаудың «Оқжетпес»-ін қабылдайд. Осы кездесу Астана уақытымен сағат 20:00-де (яғни бізше жетіде) басталады. Енді «Ақтөбе» футбол клубындағы негізгі қақпашыға келсек, өздеріңіз байқап жүрген шығарсыз, Қазақстан құрамасында да Сидельниковтың соңғы уақыттарда жолы болмай жүр. Мүмкін ол Мокинге қарағанда допты өз қақпасына әдемі жіберетін шығар, бірақ қайткенмен де сол баяғы сценарий. Білеміз, Андрей біздің командамызды бұрындары да талай құтқарып келді, мысалға: біздің көршіміз «Тобыл» командасымен болған «Алтын матч»-та пенальти сериясында өзін жақсы жағынан көрсетті. Алайда ол өткен шақ. Бізге қазіргі таңда жақсы қақпашы керек, өйткені "қақпашы — бұл жарты команда" демей ме?! Андрей Сидельниковтың футболдан ел біріншілігі аясында соңғы болған кездесуіндегі, яғни Қазақстан-Ирландия мен Швеция-Қазақстан ойындарына дейінгі қателіктерін мына бейнежазбадан тамашалай аламыз, өйткені осындағы мистейктерді ол Қазақстан құрамасының соңғы екі матчында да қайталад:
(видео «Ақтөбе» футбол клубының fc-aktobe.kz/ ресми сайтынан алынды)

Барселона клуб аралық әлем чемипионатының финалында Бразилиялық Сантос клубын ірі есеппен жеңді. Нәтиже:
Барселона — Сантос — 4:0
Голдар:
Месси — 2 гол,
Фабрегас — 1 гол,
Хави — 1 гол

(((((

Бүгін Қазақстанның футболдан 27-чемпионаты басталады. 12 команда қатысады. 3 айналымнан тұратын турнир 11 қарашада аяқталады. Биыл да нашар алаңдар, ұпай шегерулер, бапкер қуулар сиқты келеңсіз оқиғаларға куә болатын бұл чемпионаттың нәтижесі қалай болмақ? Соны сараптап көрейік.



Фавориттер
Фавориттер анық. 1-орын Астана, 2-орын Қайрат. Яғни негізгі талас осы екі команда арасында өтеді. Қаржы жағынан да, құрылым жағынан да, ойыншылар бойынша да бұл екеуіне тең келер ешкім жоқ әлі. Астанада Стоилов кеткенімен, негізгі формасы сақталды. Бірнеше жыл қасында болған Бабаян ойын өрнегін бұза қоймас. Ал Қайратта «рухани жаңғыру» маусымы. Жастарға кезек береміз деген клуб Аршавин атаның жанына Глебті де шақырып жатыр екен. Екі жақ та басты шабуылшыларынан айрылды. Кабананга мен Гоудың орны әзірше толтырылмады. Трансфер терезесі әлі ашық, жақсы шабуылшы алынады деп ойлаймын. Қайраттың старты нашар дейміз, биыл жақсы бастап кетсе — маусым бойы еркін жүретін болады. Дегенмен Астана биыл алматылық жастарға чемпиондықты бере қоймас.

Еуроаймаққа талас
Қалған 10 команданың негізгі мақсаттары 3-4 орындарға іліну болады. Одан арғысына ұмытлу қиын. Бірақ бұл жерде негізгі талас Ордабасы, Ертіс, Тобыл арасында болады деп ойлаймын. Иә, дәл сол былтырғы үздік бестікке кіргендер. Бұларға биыл күшейген Қайсар қосылуы мүмкін. Биатлондағыдай жарыс болғалы тұр: төрт команда бірінен бірі қалмай көпке дейін бірге барады. Бұларға басқалары жете алмайды. Соңғы айналымда бір бірлеп арақашықтықтары ашыла бастайды, біртіндеп үзіле бастайды. Финишке қарай белгілі болады үздік екеу. Біреуіне қола медаль, біреуіне Еуропа Лигасына жолдама. Қолаға фаворитім — Ордабасы. Биылғы құрамдары мықты. Тек ішкі мәселелері ушығып, бапкерлерін кетіріп тынбаса.

Аутсайдерлер
Қауіпті аймаққа қаржысы аз командалар кіретіні анық. Әзірше олар: Қызылжар, Жетісу, Ақжайық, Шахтер. Чемпионат басында Ақтөбе бұл аймақтың тұрақтысы болады. Былтырғыдай кесте соңында да интрига болайын деп тұр. Нақты «фавориттер» анықталғаннан кейін қашу процесі басталады. Старт нашар болса да, Ақтөбе екінші айналымда Атыраудың қасына барып, ортаңқолдар тобына қосылады. «Украиналық» Ақжайық маусым ортасында украиналықтары бапкерімен бірге кетіп қалмаса, бұл топтан шығып, Батыстың 3 командасы турнир кестесінің ортасын ұстап тұрады. Қызылжар соңғы жағынан «чемпиондықты» ерте бастан гарантиялап қояды деген ойдамын. 1-лигаға қалған 2 жолдамаға талас қырғын болмақ. Бұл жерде футболи емес факторлар үлкен роль ойнамақ. Басшылықтың ақша кесулері, ұпай шегерімдері, бапкерлердің ойыншыларымен бірге орта жолдан кетулері сияқты.

Жеке болжамым бойынша турнир кестесі:

1. Астана
2. Қайрат
3. Ордабасы
4. Ертіс
5. Тобыл
6. Қайсар
7. Ақтөбе
8. Атырау
9. Ақжайық
10. Шахтер
11. Жетісу
12. Қызылжар

Ойын сапасы артып, жылдан жылға қызық болып келе жатқан чемпионатымызда сүйікті командаларыңызға сәттілік тілеймін!

5 қазан күні Румынияның Плоешти қаласында алаң иелерімен ойнайтын Ұлттық Құрамамыз «Илие Онае» стадионында бүгін баспасөз мәслихатын өткізді.



Ұлттық Құрама бас бапкері Александр Бородюк:
— Екі команданың да өздерінше дәлелдейтін нәрселері бар. Румынияда жаңа бапкер, алғашқы ойыны. Әлбетте маңызды матч жеке ол үшін де. Қызық ойын болады деп ойлаймын.

КСРО кезінде Румынияға қарсы ойнадым. Әдемі естеліктерім қалды. Ол кезде мықты құрама болатын. Қазір де жаңа ұрпақ өсіп келеді оларда. Сондықтан екі жақ та өздерін барынша көрсеткісі келеді.

Біздің бірнеше ойыншымыз жарақаттарына байланысты ойнай алмайды. Бірақ футболда ауыстырылмайтын ойыншылар болмайды. Бұл бір жағынан басқаларға шанс. Сол шансты қолдана алулары керек. Өздерін көрсетіп, негізгі ойыншыларға айналуға тырысулары керек. Және жалпы тек өздері емес, өз елдері үшін ойнаулары керек.

Чемпионаттағы турдан кейін Ұлттық Құрамада дайындыққа, ойын философиясын сіңіруге 5-6 күн керек. Сол жағынан кемшілігіміз бар. Бірақ барынша дайындалдық.
Румын құрамасында жаңа бапкер, оның не дайындайтынын біле алмаймыз. Оларда да өзгерістер болатыны анық. Қауіпті ойыншылары көп, әр позицияда мықты ойыншылары бар.

Ертең өзгеше тактикамен ойнаймыз. Тактикалық схемамыз әзір, тосынсый жасауға дайынбыз.

Қазақстан футбол федерациясы Қазақстан мен Дания құрамалары арасындағы ойынға кіретін билеттің бағасын бекітті. Баға 1000 теңгеден басталады.

Футболдан 2018 жылғы Әлем Чемпионатының іріктеу турниріндегі Қазақстан мен Дания құрамалар арасындағы матч 2017 жылдың 10 маусымында Алматы қаласындағы Орталық стадионында өтеді.

Бұл матч Қазақстан Ұлттық құрамасы үшін Әлем Чемпионатының іріктеу турнирінде өз алаңында өткізетін үшінші кездесу болмақ. Алғашқы екі ойында біздің футболшылар Польша және Румыния құрамаларымен тең түскен еді.

Алматы қаласының Орталық стадионына 24 мыңдай жанкүйер сыяды. Қазақстан мен Дания матчындағы ең төменгі баға 1000 теңгені құрайды. Ең қымбат билет батыс трибунадағы VIP-орындарға тиесілі. Олардың бағасы — 15 мың теңге.

Билеттерді www.ticketon.kz, www.zakazbiletov.kz, www.kff.kz сайттарында онлайн сатып алуға болады. Сонымен қатар, Алматы қаласының Орталық стадионының кассаларында сатылады.

Бір матч күнделігі | Bir Maç Günlüğü | A Soccer Game Journal — Дениз Өзден (Deniz Özden) атты жас түрік режиссер түсірген қысқа фильм. 4 минуттық фильмде Түркиядағы бір кафеде футбол қарап отырған еркектердің реакциясы көрсетіледі. Футбол, бәс тігу, фанатизм, жалаң патриотизм… Ал, сол кезде сыртта митинг, жарылыс, қашқан адамдар… Футбол фанатизмінің қоғамға, оқиғаларға, әйелге немқұрайдылығы туралы баяндалады. Жалпы тек Түркиядағы фанатизм туралы емес бұл фильм…

Фильм Түркия, Еуропа, АҚШ-тағы 12 түрлі фестивальде жүлде алған.