Сахараны дүр сілкіндіріп тағы бір поезд өтті… Сол поездың ішінде кімдер кетіп барады екен?
(Оралхан БӨКЕЙ. "Өз отыңды өшірме")

Иә… Поезд көрген сайын Оралханның осы сөзі, кітабы есіме түседі… Бұл жолы, бұл поезда мен кетіп барамын… Бәлкім, Оспан да кетіп барады-ау…


* Өне бойымда қобалжу, қуану сезімдері мен «тезірек жетсем екен» деген шыдамсыздық бар… Мақсатым: Жаннаттың қақпасындай жап-жасыл шаһардың тарихы ұлан-ғайыр"- деп Әбіш Кекілбаев сипаттап кеткен 2000 жылдық тарихы бар көне қаланы өз көзіммен көріп қайту. Көз алдыма көне, ескі шаһар бейнесі елестейді… Тіпті, бойымды сол кезеңге барып қайтатындай сезім билейді…
Тараз қаласының тамыры тереңде екенін бәріміз білеміз. Сол қаншама жылдар мен тарихтың куәсі көне шаһарға түннің ортасы жетіп, 2 күн қонақ болып қайттық.



* ТАРАЗ БҰЛ — ...



Әр ауданының өзі тарихта тұнып тұр: Байзақ, Жамбыл, Қордай, Меркі ауданы, Жуалы, Тұрар Рысқұлов, Шу т.б.

* Қай жерге болмасын барғанда алдымен сол жердің «Музейімен»танысқан абзал. Мен Көрген Таразды Музеймен байланыстырып баяндауды жөн көрдім! Жамбыл облысының орталық Музейінде болдық. Түрлі көне заттармен танысып, музей қызметкерімен бірге тарихқа шолу жасадық. Музейдің іші бірнеше залдан құралған, екі қабатты екен.

Бұл — Көне Тараз тарихи-мәдени орталығы. Тараз қаласының орталық базары аумағында орналасқан. Бұл жерге қазба жұмыстары жүргізіліп нәтижемсінде Тараз өмірінің әртүрлі кезеңдерін сипаттайтын елеулі материалдар, қыш-құмыралар, әшекейлік бұйымдар, алтын-күмістер көптеп табылған.
Тараз жерінде балбал тастар жиі ұшырасады. Осы күнге дейін олардың бірнеше үлгісі табылған. Оны өз көзімізбен Орталық Музейден тамашаладық. Сонымен қоса, Бауыржан Момышұлының, Жамбыл Жабаевтың жеке тұтынған заттарын, қыш құмыралардың бірнеше түрін, зергерлік бұйымдарды, Алтын адамды тамашаладық.

Балбал тастардың ерекшеліктері:

* Қайтыс болған адамдардың басына ескерткіш ретінде орнатылған екен.
* Тасқа сол кезде белді, ортаға сыйлы тұлғалардың бейнесін кескіндеген деп жорамалдайды.
* Кейбір тастарда араб жазулары бейнеленген.

* Түркі дәуіріндегі балбал тастарда тек ер адамның бейнесі салынған. Олардың қолдарында құстың бейнесі бар. Бұл туралы екі пікір бар:
1) Бұл адамдар кезінде құсбегі болған десе;
2) Қайтыс болған адамның жаны құс сияқты ұшып кетсін, — деген мақсатта қолдарына құсты бейнелеп қойған.

Не үшін балбал тастарды орнатқан?
Зерттеуші ӘЛКЕЙ Марғұлан осы балбал тастардың астын қазған. Ол кезде адамның сүйегі емес, тек жануарлар мен ыдыстардың бөлшегі шыққан. Демек, бұл мәйіт немесе қабір емес. Бұл адамдарды еске алуға арналған тастар деп қорытындылайды.

• Барлық тастар граниттен жасалған. б.з.б 6 ғасырдан бері келе жатыр.
• Бұлардың беттері күн шыққан кезде жарқырап тұрсын деген ойменкүнге қаратылып қойылған.
• Б.з.б 8-13 ғасырда қыпшақ дәуірінде әйелдің бейнесі салына бастаған. Және олардың күліп тұрған, жылы жүздерін көреміз.
• Және Қол мен аяғы бейнелене бастаған. Ерлердің малдас құрып отырған бейнесін көреміз. Бұл осы кезеңдегі адамдардың шеберлігі артқанын көрсетеді.


Балбал тастар жайлы видео мәліметті мына сілтемеден көре аласыздар!
youtu.be/wuL7EEH-4j8
Өз басыма қатты ұнады! Ол кезде сондай ауы тастарды көтере алмайтын болғандықтан, қай жерде тас бар, сол жерге барып бейнелейді екен.

* Орталықтың қақ төріндегі менмұңдалаған биік мұнараға көзіңіз сонау жерден түседі. «Мұнара» дегенде есіме Әбіш Кекілбаевтың «Аңыздың ақыры» романы есіме түседі… Әрине, ондағы мұнарадай аспанмен таласқан биік болмаса да, өзінше әдемі "Қарауыл" мұнарасы! Қаланы тамашалаушыларға лифтпен жоғары шығуға жағдай жасалаған. Төбесінен айнала алақандағыдай көрінеді. Жан-жағына тағы да жаңадан нысаналар салынуда.



* Талайымыздың ауызымызды аштырып, сұлулығымен тәнті еткен «Тектұрмас» кесенесінің маңайы болды. Сылдырап аққан Талас өзенін, жап-жасыл айналаның сұлулығын айтып жеткізе алу мүмкін емес. Күмбезді мазар Сұлтан Махмұт ханның бейітіне екен. Күмбез тек 19 ғасырдың 80-жылдарындағы фото суреттер арқылы белгілі. Өзі түгелімен қираған… 2002 жылы қайта жаңартылып, салынған.


.

Айшабибі, Қарахан, Бабаджа қатун кесенелерінің де өз аңызы, мен тарихы бар! Айша бибі мен батыр Қарахан арасындағы шексіз махаббаты жайлы білмейтін адам кемде-кем. Аңыз бойынша Айша өзінің ғашығы Қараханға бара жатқан жолында жыланның шаққанынан қайтыс болған, — дейді. Күмбезді Айшаның жары Қарахан (Әулие ата) салдырған. Оның бір-біріне ұқсамайтын өрнектері көпшілікті таңқалдырады.


* Сонымен қоса Мен көрген Тараз ескерткіштерге бай қала екен. Қаланың орталықтарынынан қала қылды жарған Төле бидің, Даңқты батыр, қаһарман Бауыржан Момышұлының, жыршы, жырау — Жамбыл Жабаевтың, «Бәйдібек» бидің т.б тау тұлғаларға қойылған ескерткіштерді көрдік.



Музей ішінде Бауыржан Момышұлының жеке қолданған заттарын көргенде көзіме жас келді… Бір кездері батырдың ұстаған заттары, біздің көз алдымызда тұр… Ішкі толқуымды айтып түсіндіре алмаймын… Ол кісіні қатты бағалаймын!



Қорытынды:
-Мен ташалаған Тараз тазалығымен тәнті етті!
-Мен ташалаған Тараз жаңалығымен, салынып жатқан көз тоймас нысаналарымен таңқалдырды.
-Мен ташалаған Тараз Облыс бойынша 1064 тарихи-мәдени мұрасының барымен сүйсіндірді.
-Мен ташалаған Тараз 2000 жылдық тарихы бола тұра көркемдігімен көздің жауын алды!
-Мен ташалаған Тараз ауыздың суы құрып айтатындай тамаша қала екеніне кепілдік беремін!

Осы мүмкіндіктердің бұйырғаны үшін «Блокқұрылтай-2106» шарасына, ұйымдастырушыларға алғысым шексіз!!!



Тараз қаласына демалуға, тарихпен көзбе-көз танысуға келіңіз! Өкінбейсіз! Осымен біздің Тараз қаласындағы саяхатымыз аяқталды! Ежелгі қаланы тамашалап, ой үстінде қайта Қарағандыма аттандым…

Сахараны дүр сілкіндіріп тағы бір поезд өтті… Сол поездың ішінде тағы кімдер кетіп барады екен?
(Оралхан БӨКЕЙ)

(Ескерту: тек бірінші сурет интернеттен алынып өңделген, қалғаны авторлық)

Ертең 22 сәуірде Астанада жыл сайынғы ел аймақтарының ауылшаруашылық жәрмеңкелері басталады. Биылғы жәрмеңкенің алғашқы қатысушылары Қарағанды және Ақмола облысының жақын аудандарының тауар өндірушілері болмақ, деп хабарлайды Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz. Астанада аймақтардың ауылшаруашылық жәрмеңкелері осымен 6-жыл өткізіліп келеді.



Енді әр демалыс сайын елорда тұрғындары мен қонақтары азық-түлік өнімдерін төмендетілген бағамен сатып алу мүмкіндігіне ие болады. Жәрмеңке 22 сәуір мен 8 қараша аралығында апта сайын таңғы 9:00-ден кешкі 18:00-ге дейін «Думан» ОСО (автотұрақ) алдында өткізіледі.

Жәрмеңкеде әлеуметтік маңызды азық-түлік тауарларының 20 астам түрі ұсынылады. Атап айтқанда, картоп, пияз және көкөністердің басқа түрлері, сонымен қатар қышқыл сүт өнімдері, кондитерлік және макарон өнімдері сатылады.

23 сәуір күні М. Өтемісов атындағы Оқушылар сарайында KazRoboSport-2016 аймақтық чемпионаты басталады деп хабарлайды Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz. Биыл жарысқа қатысуға 30 жуық команда өтінім беріп, өз роботтарын таныстырмақшы. Чемпионат төрт санат бойынша өткізіледі. Конкурсқа қатысушылар өз қолымен жинаған автономды роботтар «кегельринг» және «сызық бойынша жарыста», сондай-ақ робо-сумода күш сынасады.

– Робототехника математика, физика, информатика пәндерін біріктіреді. Оларды жеке оқыған қиын, ал бірге алғанда қызықты. Балалар мен жасөспірімдер өз шығармашылықтарын паш етсе, конструкторлар қолдан робот құрастырып, өз еңбектерінің жемісін көре алады. Жалпы айтқанда, робототехника – әлемдегі ең сұранысқа ие мамандықтардың бірі. Балалардың инженерлік ойлау қабілеттілігі қалыптасады, перспективада олар мұнымен кәсіптік деңгейде айналыса алады, – дейді Білім беру және спорттық робототехника федерациясының Астанадағы филиалы «Роботек» клубының директоры Михаил Малород.



Жарысқа өтінім берген 30 жуық команда екі адамнан тұрады. Қатысушылар негізінен, Назарбаев зияткерлік мектебінің, «Роботек» робототехника клубының, «Шестеренки» эксперименталды механика және робототехника клубынің балалар мен жасөспірімдер командалары, сондай-ақ, Ақмола облысынан, Қарағанды және Көкшетаудан келген командалар бақтарын сынамақ. Ережеге сәйкес, сайысқа 10- 25 жас аралығындағы жастар қатысады.

Шара тек конкурспен ғана шектелмейдң, бағдарлама бойынша «Білім беретін робототехника» тақырыбында шеберлік дәрісі өткізіледі, балаларға 3D-баспаның ерекшеліктері мен принциптері туралы айтылады. Жеңімпаздар қыркүйек айында өтетін KazRoboSport жарысының республикалық кезеңіне жолдамаға ие болады.

16 сәуір. Қарағанды — Жезқазған тас жолына шықтым. Негізгі бағытым Жезқазғанның бер жағындағы Жәйрем кенті. Жәйрем облыс орталығы Қарағанды қаласынан 360 шақырым жерде орналасқан. 3 сағат жүретін жерді бақандай 5 сағат жүріп бардым. Қарағанды — Жаңаарқа арасындағы тас жолы сын көтеретін жағдайда емес. Әрбір 1 км. сайын аюдың апанындай шұңқырлар)

1. Арнасына сыймай жатқан Нұра өзені.


2. Жол бойындағы намазхана


3. Жаңаарқа (Атасу кенті) Жәйремге дейін 150 км қалды


4. Жо-жоқ бұл — Сирия емес! Бұл — ЖӘЙРЕМ!


5. Жәйремде қараусыз қаңырап тұрған бос үйлер көп


6.…


Республикалық трасса болып саналатын Қарағанды — Жезқазған тас жолын жөндесе халық бір қуанып қалар еді.

P/s.
… Жоғымды тауып бер деп жатқан кім бар,
Жолымды жөндеп берсе болды емес па!.. М.Ақанов

Тараз қаласының тұрғындары жайлы тек жағымды естеліктер ғана қалыпты. Басы аздап шытырман оқиғаларға толы болды. Əйтеуір, шарықтау шегіне келгенде бəрі «happy end». Орталықтан бара жатқандықтан «байқа, алып қашпасын» деген сөздер аз айтылмады. "Құрбыларынан қалып қойма, апайдан бір елі алыстама!",- деп анам барғанымша бүкіл құлақ етімді жеп шыққан еді. Бір жағынан дұрыс айтқан екен. Себебі, күндіз қыздармен бірге дүкенге кірсек, артымыздан келе жатқан бір кісі: «Девчата, у меня есть машина. Если хотите могу вас подвезти», — дегенде көздеріміз шыға жаздаған. Енді, осыдан кейін қандай жағымды пікір болсын. Бір білерім, ол кісі тараздықтарға мүлдем ұқсамайды. Біріншіден, орыс еді, екіншіден киім үлгісіне қарағанда əскер қызметкеріне немесе аңшылықпен айналысатын адам. Аздап, саяхаттаушыға да келеді…

Сонда тараздықтар қандай жандар? Осы сұрақтың жауабын шешуге «Фотоаңшылық» байқауының септігі мол болды. Түстен аса қарнымыз ашып, бəріміз жұмылып кәуап жеуге кеттік. Тапсырыс беріп қойғанда, ватсаптан байқаудың алғашқы жұмбағы жарияланды десін. Керім екеуміз ойда жоқта бəрін тастап, Таразды шыр жүгіре жөнелдік.( Керім — бірге келген, Қарағандының қызы). Міне, осы сәтте нағыз тараздықтарды жолықтырдық.
Тараздың дана қариялары көп екен. Сақал-мұрттары ағарса да бірде-бір кідірместен қалада орналасқан мүсіндер мен олардың тарихын атап, жол сілтеп берді. Ал, жастар ше? Көп жерлерде жастардан бірдеңе сұрасақ, ат тонын бірақ ала қашатын əдеттері бар емес пе? Жасыратын жоқ, біздің жақта да «асығыс едім» деген сылтаумен зып етіп жоқ болып кетеді. Бүкіліне, топырақ шашпаймын әрине. Бірақ арасында осындай жайттар боп тұрад(ы). Тараздықтардың жастары белсенді əрі сөзге шешен. Шапшаңдылықтары қатты ұнады. Көздері оттай жанып тұрады ғой. Бұл көпшілігіне жетіспейтін қасиеттердің бірі деп білем. Тараздың жолдарын білмей, Керім екеуміз әжептәуір адастық. Сол кезде таксидің көмегіне жүгіндік. Ойымда қалыптасқаны:

Таксист -жақсы сырласушы. Әңгімеге кірсе, бүкілін ашық айтып тастайтын адам.

— Такси! Таксиии!
— Қайда барасыңдар, қыздар?
— Ағай, бізді «Тараз-Арена» жаққа апара аласыз ба?
— «Тараз-Аренаға» дейсіздер ме? мммм… иә, болад(ы)
— Ооо, ағай тек тезірек жетуіміз керек. Асығыс едік.
— Уайымдамаңдар, ұшып барамыз. (езу тартып күлді)
Жол ұзақ. Тараздың орталық көшелері мен базар жақты аралап шыққансың ғой. Қарнымыз да ашты. Кеш батып барады. Шаршап әзер отырғанда:
— Қыздар, Аренада не бар?
— Ағай, біз байқауға қатысып жүрміз. Өлең жолдарымен жасырған, мүсінді тауып алуымыз керек.
— Басқа жақтан келдіңдер ме сонда?
— Иә
— Қай жақтан боласыздар?
— Қарағандыдан…
— Қыздар, ақылымды тыңдандар, жат жерге барғанда ешқашан басқа қаладан келгендерінді айтпаңдар. Таксистерге мүлдем тіс жармаңдар. Себебі ақшаны көбейтіп жібереді. (жымиды)
— Иә, оны енді түсініп жатырмыз.
— Шамамен орта жүз шығарсыздар?
— Аха, орта жүзденбіз.
— Тараздықтардың көбісі ұлы жүз. Орта жүзден келгендерді ұната қоймайды. Оны білуші ме едіңдер?
— Не? Не дейсіз? Жоқ білмеген едік.
— Қалжың, бірақ араларымызда шынымен бар ондай жандар. Себебі мен өзім орта жүзденмін. Неше жыл болды ғой тұрып келгеніме, көріп жүрміз…
Шамамен әңгімеміз осылай өрбіді. Таксист ағай, бізді сілкіп-сілкіп алып, ең соңында достасып, тіпті бағасын да түсіріп берді. %) Тараздықтар — аузын ашса болды, жүректері көрініп тұратын халық. Өмір қатігездік пен әділетсіздікке толы болғанымен де оны түзететін мына сіз бен біз. Адамнан жаман жағын көре берсең, жақсы жағын мүлдем көрмей кетесің. Көргін келгенмен де көре алмайсың. Тараздың тұрғындары біз сияқты қарапайым, ақкөңіл жандар. Олардың артынан айтатын гу-гу өсектердің көбісі жалған. «Фотоаңшылықтан» олжаға кенелмесек те, достарымыздың санын бір көбейтіп алдық.Тіпті, әлі күнге дейін, әлеуметтік желі арқылы қал-жағдайымызды сұрап жүреміз. Осындай хаттар да алып тұрамыз. :D

Тараз — тап-таза қала. Осы тазалығы тек сырттан ғана емес, тараздықтардың жүрегінде сақталынып қалған. Ехх… осындай жандар өмірде көп болғанда ғой. Рақмет, саған ТАРАЗ!.. Жол болса, міндетті түрде, көне қалаға барып тұрам.;)

Жадыра Сахиева – биші, продюсер, модельер. Оның сән үйінен елііздегі барлық жұлдзыдар киінеді десек артық айтпаймыз. Ол продюсер ретінде аз уақыт аралығында екі фильм түсірді. Жас өнерпаздарға продюсер болып, оларға концерт ұсымдастыру жұмыстарымен де айналысады. Ал, биші Жадо шәкірт те тәрбиелейді.

Қазір, өнер жұлдыздарының басым көпшілігінің қосымша кәсібі бар. Сіз өзіңізді кәсіпкер деп есептейсіз бе?
Жалпы бізде мынадай ұғым бар. Өнерлі әрістер, немесе кәсіпкер немесе бизнесмен әртістер. Ал, мен 50 пайыз кәсіпкермін, 50 пайыз өнерлі адаммын. Бір жағынан ол –қиын. Өйткені өнер мен кәсіпті қатар алып жүру керексің. Сондықтан да, ең алғаш бастағанда екі саланы бірдей алып жүру оңай болмады. Тіпті, екі саладан да қалып қоя жаздадым. Бірақ, ұжымымның арқасында шаруам ойдағыдай жүріп келеді.
Қазір, продюсер деп жатамыз ғой, музыкалық продюсер, бас продюсер- олардың барлығы да қарапайым тілмен айтқанда кәсіпкер. Жақында біздің орталық кино түсірді. Оның бас продюсері өзім болдым. Сонда қаражат табу, жұмысшылар табу мәселесімен мен айналыстым.
Жалпы қазақ «көз қорқақ, қол батыр» дейді. Басында барлығы да оңай болмайды, әрине. Сондықтан да, үйренісіп, кәсібіңді жақсы көріп, тек өзіңнің қалтаңды емес, халқыңды ойлап жатсаң, кәсіпте де жолың болады.
Өнер адамына кәсіпкер болу қаншалықты оңай немесе қиын?
Мен өзім кәсіпкер боламын деп ойлаған жоқпын. Өзім 10 жасымнан билей бастаған кезде, кішкентай бүлдіршіндердің ата-анаары келіп, бір би қойып беруді ұсынды. Мен сол биді қойып, оларға көйлектерін тігіп бердім. Менің қойған биім шағын байқаудан бірінші орын алыпты. Содан кейін, биші бүлдіршіндердің ата-аналары маған қайтадан келіп, «Жадыра біз саған ақша төлейік, сен біздің балаларымызға би үйрет», деп ұсыныс айтты. Осылайша, мен өзімнің би ансамблімді құрдым. Сөйтіп, 13 жасымда тапқан қаражатыммен әке-шешеме үй алып бердім. Өйткені, 90-жылдары бәріміз де үйсіз жүрдік. Содан кейін, тағы бір пәтер алып бердім. Сөйтіп, 15 жасымда өз-өзіме есеп берген сәтте, мен кәдімгідей кәсіпкер болғанымды түсіндім. Мен сол кезде «Жеке кәсіпкер» ретінде тіркеліп, 700 баланы биге баулып жүрдім. Сонымен бірге, эстрада-цирк колледжінде оқитынмын, «Гүлдер» ансамблінің құрамында билейтінмін және де Ішкі Істер Ансамблінде бас балетмейстер болдым. Сондықтан, бала кезімнен бірнеше істі қатар алып жүргендіктен де мен мұның барлығына үлгеретінмін. Біреулер осылай бірнеше салада жүрсе мен оған таңқалмаймын.
Бір жағынан, алғашқы уақытта істеп жүрген жұмысымды кәсіп немесе бизнес деп қараған жоқпын, мен оны хоббиім деп ойладым. Өнер Академиясын бітірдім, Заң мамандығын да алдым, Ішкі Істер кіші лейтенантымын, ондай да қызмет атқардым. Бірақ сол хоббиім менің мамандығыма айналды.
Содан кейін мен ателье аштым. Шымкенттен, Қарағандыдан тігіншілер алдырып, солармен жұмыс жасадым, қол астымда оралмандар да көптеп істеді. Осылайша, тағы бірнеше саланы қатар алып жүре бастадым.

Тайм-менеджментті мықты меңгерген болып тұрсыз ғой?
Мен қандай саланы болсын мықты меңгергенмін деп айта алмаймын, бірақ, меңгеруге тырысамын. Өйткені әр жыл сайын түрлі өзгерістер болып жатады. Өнер саласында, басқа салада болсын, біз соның бәрін біліп отырамыз және соны уақытында бірге жаңарып отырсақ, сол маңызды. Оқы, оқы және оқы дейді ғой. Үйрену, оқу — ол бітпейтін процесс.
Тайм-менеджмент бойынша, «маңызды әрі тез арада жүзеге асуы тиіс», «маңызсыз бірақ жедел орындалуы тиіс», «аса маңызды алайда, шұғыл орындалмаса да болатын» және «маңызды да, шұғыл да емес» істер болады, соның қайсысына баса мән бересіз?
Мен үшін, кездейсоқ болсын, кезекті болсын істердің барлығы да маңызды. Өйткені, маңызды не маңызсыз деп қарасақ ол жұмыс болмайды. Мен соны түсіндім. Әрине, жас кезімізде мынау күте тұрсыншы, мынаны бітіріп алайық дегендей дүниелер болып жататын, сонда сол мән бермеген шаруа аса маңызды болып шығатын еді. Сосын, біздің қазақтар ертеңге сілтеуді жақсы көреді ғой. Бірақ, менің түсінгенім ештеңені ертеңге қалдырмау керек.
Мен де осы қалпыммен келе салған жоқпын. Ресми түрде 18 жасымнан, ал негізінен 15 жасымнан кәсіппен айналысып келемін. Осы жиырма жылдай уақыттың ішінде менде де қиындық болды, құлап, қайта тұрып кеткен кездеріміз болды. Бірақ, сол сәтсіздіктердің барлығы да «Ей, ертең», «қазір бұл маңызды емес» деген еренсіздіктен салдарынан еді. Сондықтан қазір маған уақыт та, шаруа да, адам да маңызды. Өйткені, жаныңдағы серіктерің сенімді болғанда ғана барлық шаруаны бірдей атқарып үлгеруге болады. Соны түсіндім!
Қазіргі уақытта ел экономикасындағы дағдарыс, кәсіпкерлер үшін біршама қиындық туғызып жатқаны белгілі. Сіз дағдарысқа қалай төтеп беріп жатырсыз?
Менің ойымша, дағдарыс әр адамның миында. Әрине, мүмкін бар шығар, бірақ мен білмеймін. Неге? Өйткені біз жұмыс істейміз. Әрине қаражат жағынан кейде киімдерімізді тегін де беріп жатамыз. Сыйлыққа да беріп жатамыз. Бірақ, Алладан қайтады деп жатамыз. Алайда, Алладан қайтады деп те отыра берудің қажеті жоқ. Жұмыс істеу керек. Сондықтан да менің айтып отырғаным 24 сағат жұмыс істесеңіз, менің ойымша дағдарыс деген болмайды. Теледидар көріп, рахаттанып жүретін адамдар да ғой дағдарыс. Ал бізде бес-алты сала болғандықтан да, оны ойлауға да, кешіріңіз, уақыт жоқ.
Қаражатты қалай жұмсайсыз? Ақша жинайсыз ба?
Бізде ақша бар ма, жоқ па, айта алмаймын (күледі). Өйткені бізде қаржы келеді, кетеді. Сатылым болып жатса, қайтадан жаңа коллекция жасай бастаймыз. Тағы бір ақша келіп жатса, кино түсірейік. Демеушілер тарапынан көмек келіп жатса, жетімдер үйіне көмектесейік. Мүмкіндік туып жатса, аймақтарға концерт қойып қайтайық деп, мүмкіндік туып жатса, әйелдер қауымының басын қосып, шоу-рум жасап жіберейік деп, үнемі қаражат айналымда. Тіпті, кейбір күндері ақша болмай да қалатын кездер болады. Бірақ, адамның күні адаммен деген, достармен барып шәй ішіп, әңгімелесіп, жаңа бір жобаларды туралы сөйлесіп жатамыз. Ал, енді қаражат бар, жоқ деп айта алмаймын.
Өзіңізді дәулетті адаммын деп айта аласыз ба?
Жоқ, менің байлығым — менің Қазақстаным, менің халқым, менің ұжымым, менің бала-шағам, әке-шешем, туысқандарым. Кейбіреулері ертеңгі күнді ойламайсың ба, қаражат жинамайсың ба, деп жатады. Бірақ мен дүние жинамайды екем, тіпті үйімде де дүние жоқ. Бір жерге барсам бір чемоданға заттарымды алып жүре беремін.
Өйткені мен бұл нәрсеге жеңіл қараймын. Басында мен де бәрін ойлайтынмын, сол нәрседен депрессия болып ауырдым да. Кейін, депрессияның өзі өзіміз тауып алған ауру екенін түсіндім. Сондықтан, соңғы 5-6 жылда мен дүниеге, ақшаға жеңіл қарайтын болдым. Бар ма ақша-бар, жоқ па – жоқ. Бірақ, мен адамдар арасындағы достықты қадірлеймін. Егер, мен өмірдегі ең жақын досымды жоғалтып алар болсам – міне соған мен ренжіп, көңілім түсер еді. Өйткені достық өте маңызды. Ал, қалғаны ол қолдың кірі, бүгін бар, ертең жоқ. Өйткені біздің аяқ-қолымыз сау, сондықтан біз жұмысты қолдан келгенше жасаймыз.
Америкалық және батыстық бизнес-тренерлер адам ақша табуы үшін, табысты болуы тұлға ретінде дамуы тиіс дегендей теорияны алға тартады. Сіз бұған не дер едіңіз?
Мен осы уақытқа дейін, қаражатсыз дүние жасадым, жасап та келе жатырмын. Бізде демеуші деген жоқ, өзіміз қолдан келген мүмкіндікті пайдаланудамыз. Еріншек, оңай жолмен жүретін адамдар ғана тұлғаның дамуы немесе тағы басқа сондай теорияларға бас қатыратын шығар. Маған, демеуші болыңызшы, продюсер болыңызшы деп көптеген жастар келіп жатады. Сонда сенде не бар деп сұраймын? «Каспий достық теңізі» немесе «Махамбетті» режиссер-хореограф ретінде қойдым, сол кезде мен презентациямен баратынмын. Видео-ролик па, газет-журнал ма, мен тегін жасайын немесе мен жасап көрейін деп, яғни бірінші жұмысыңды көрсетуің керек.
Мен қазір Жадо болып тұрсам да кейбір кездері мен тегін жұмыс істеймін. Әрқашанда өзіңді дәлелдеп, елге көрсету керек, ол – ақшасыз. Дәлелдеу кезінде сенен ешкім ақша сұрамайды және ақша бермейді. Өзіңді бағалағаннан кейін барып, сенің мүмкіндігінің құны анықталады.
Мен осындай Жадо болам, жұлдыз болам деп ойлаған жоқпын. Мен ең бастысы бекер өмір сүрмейін, елге пайдалы қызмет етейін деп ойладым.
Мен ең алғаш сән үйін ашқан кезде, жолдасымнан көмек сұраған болатынмын. Сол кезде ол маған – алдымен ақшасыз жасап көр, сосын көреміз деді. Кейін, мен ақшасыз бәрін жасап шықтым, сонда ол кейін: көрдің бе, ақшасыз да бәрін жасауға болады деді.
Кейде бізге жаңа коллекция жасау керек болады. Білесіз ғой, коллекция өте қымбат тұрады. Бірақ біз қаражатсыз бірдеңе ғып жасап шығарамыз.
Қаражат бизнеске, кәсіпке мүлдем бағынбайды. Мен білетін әйгілі адамдар, белгілі сәнгерлердің барлығы да 0 ден бастаған.

Қазір қандай салаларды және қанша саланы бірге алып жүрсіз?
Сән үйіміз бар, сұлулық орталығын аштық, киноиндустриямен айналысып жатырмыз, музыкалық концерттер жасаймыз, би саласында оқушыларымыз бар дайындап жатқан. Одан да өзге көптеген шаруалар жасалып жатыр, бірақ оларды жасап жатырмыз деп айғайлап айтпаймыз. Болған кезде бірінші білетін боласыздар.
Мен қазір кинопродюсер ретінде де жұмыс жасап жүрмін. Естуіңіз бар шығар жақында «Запрещенные танцы» деп аталатын кино түсірдік. Халықтың сұранысы бойынша прокатта қайталап көрсету ойымызда бар, қазір ол мәселе туралы келіссөздер жүргізілуде. Содан кейін, «Кәусар» аталатын әлеуметтік кино түсірдік. Бұл кино қазіргі таңда өте өзекті болып тұрған тастанды балалар, жалғызбасты аналар, жасанды түсік проблемасына арналған. Маңғыстау жерінде түсірілген киноға 50 ден аса актер қатысты. Бірақ, сол кино 3-4 жыл болды жарыққа шықпай тұр. Өйткені ол коммерциялық кино емес. Әлеуметтік кино болғандықтан біз оны шығаратын уақытты күтіп жүрдік. Енді биыл осы киноны көрсететін уақыт келген сияқты. Алдағы жазда, бұйыртса, біз оны Республика бойынша барлық кинотеатрларда прокатқа шығарамыз.
Сіздің коллекцияларыңыз негізінен кімге арналған және олардың мақсаты не?
Негізінен жұлдыздардың барлығы дерлік менің көйлектерімді киеді. Бірақ, біз қарапайым халық үшін тігеміз. Кішкентай бүлдіршіндерімізден бастап, аталарымыз бен апаларымыз үшін. Бірақ, Құдайға шүкір деп айтам, біз киноиндурстриясы үшін де киім тігеміз. «Жау жүрек 1000 бала» фильміне киім тіктік. «Каспий – достық теңізі» аталатын бес мемлекеттің қатысыуымен өткен үлкен халықаралық фестивалдің ашылу салтанатына және Азия Ойындарының ашылуы салтанатына 3000 киім тігіп бердік. Сондықтан да, әртарапта жұмыс істейміз. Әрбір адам киінсе, сол біз үшін мақтаныш.
Қазіргі таңда қазақстандық сәнқой қыздарға қандай киім үлгісін ұсына аласыз?
Біздің дизайнерлер батысқа еліктейді ғой, еліктеп те жүр, еліктей береді де… сол кезде менің қарным ашатын. Бірақ, менің де тәжірибемде түрлі киім үлгілері болды. Батыстық та, өзге ұлттардың ұлттық киімі де. Бірақ, түсінгенім, өз ұлтымыздың әдемі ою-өрнектермен көмкерілген киімдеріне, сонау көне заманнан келе жатқан тарихи мәні бар, ұлттық киім үлгілеріне ештеңе жетпейді екен. Оның – құны, уақыты кетпейді екен, ешқашан. Сондықтан, ою өрнектелген, күміс әшекейлермен, терілермен сәнделген киім үлгілерді насихаттауды бастағанбыз. Әлі де насихаттап келеміз. Қазір, ұлттық нақыштағы киім үлгілерін өзгелер тігіп жатқанын көргенде, жымиып күліп қоям. Өйткені, бұл қазір үлкен бизнеске айналды. Қазақи ою-өрнектермен тігілген киімдерге сұраныс көп екен ғой деп, соны қолға алғандар бар.
Ал, біз осындай киімдермен көпшіліктің киінгенін қалаймыз. Теріден, түрлі-түсті матадан тігілген, қазақы нақышта тігілген киімдерімізді көпшіліктің кигенін сол арқылы насихаттағанын қалаймыз. Көпшілігі ойлайды, киім деген шүберек деп. Шын мәнінде олай емес. Мысалы мен әрбір матаның құндылығын білем. Күнделікті тұтынатын зат болса да, мата мәңгілік. Осыдан 15 жыл бұрын тіккен киімдеріміз бар. Олар әлі де жақсы жағдайда, жақсы көріністе тұр. Біз ойлаймыз ғой, адам киімді таңдайды деп. Бірақ, кей кездері, киімнің өз иесін күтіп тұратын кездері болады. Біздің коллекциямызда да бір-екі жыл тұрып қалатын киімдер болады.
Мен шетелдерге коллекцияларды көруге барғанда, қазіргі заманауи үлгілерге қарамаймын, мен міндетті түрде цехтарға барып, тігілгеніне 10-15 жылдан асып кеткен үлгілерді іздеймін. Өйткені, олардың өз тарихы болады, олардың матасы, әдібіне, тігісіне, конструкциясына қарап, мен оның қалай дүниеге келгенін, ол дизайнердің қандай қиындықтардан өткенін біліп отырамын. Өйткені сол киімдер дизайнер үшін өте құнды.
“Jado” сән үйі қазір дағдарысқа қарсы шоу-рум жасап, коллекциямда тұрып қалған кейбір киімдерді арнайы ұсыныспен сатып жатыр. Дегенмен, ол киімдердің құндылығы жоғары, мен үшін, біздің ұжым үшін аса бағалы киімдер және құны да түспейді. Өйткені біздің киімдер де – уақыт өткен сайын бағасы да құны да арта беретін картиналар сияқты.
Шетелді бағындыру ойыңызда бар шығар?
Жалпы, «Өзге елде ұлтан болғанша, өзеліңде сұлтан бол» дейді ғой. Яғни, ең алдымен өзіңнің халқың қандай маман екеніңді бағалап отырса, содан кейін ғана шет мемлекетке неге шықпасқа. Содан кейін шығу керек, өнеріңді көрсету керек дегендей… менің ойымша әрбір маман, әрбір өнерлі адам болсын, ол бірінші өзінің кәсібін үлкен деңгейге жеткізу керек. Содан кейін бәрі қолында болады.
Сұхбаттасқан, Риза Исаева

Астанада 22 сәуірде ауыл шаруашылық жәрмеңкелер маусымы ашылады. Биылғы жылғы алғашқы жәрмеңке «Думан» ойын-сауық орталығының алдындағы алаңда өтеді.

Бұл жәрмеңкелерді елоралықтар ұнатып үлгерді. Себебі қала тұрғындары бұл күндері нағыз табиғи, ауыл шаруашылығының өнімдерін 10-15 пайызға төмен бағамен сатып ала алады.

Жәрмеңкеде негізгі азық-түлік өнімдерінің түр-түрі, атап айтқанда Ақмола мен Қарағанды облыстарынан әкелінген көкөніс, жеміс, ет, сонымен қоса қышқыл сүт өнімдері, кондитерлік және макарон өнімдері сатылады.


Астана қаласының әкімдігі әлеуметтік маңызды азық-түлік өнімдері бағасының қымбаттауына жол бермеу және отандық тауар өндірушілерге қолдау көрсету мақсатында жыл сайын ауыл шаруашылық жәрмеңкелерін өткізеді. Ауыл шаруашылық жәрмеңкелері елордада күздің соңына дейін жалғасады. Толығырақ ақпаратты Астана қаласының astana.gov.kz ресми сайтынан ала аласыздар.

Әбішева Дана Төлеубекқызы — Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданының тумасы. 2010 жылы Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университетінің «Химия» факультетін тәмамдап, Абай қаласындағы Абай Құнанбаев атындағы №5 мектеп-гимназиясына химия пәнінің мұғалімі боп қызметке кіріседі. Болашақ чемпионмен осы қызметінде жүріп танысады…

КІРІСПЕ

Негізі біз ше, к*т ашығыш халықпыз. Біреу бірдеңе жасаса да жақпаймыз, біз жасаған нәрсені біреу сынаса да жақпайды. Нейтрал ұстаным жоқ. Не алқашпыз, не уақап фанатикпіз…

Бүгін Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің журналистика факультетінде Қазақстан Республикасының жоғарғы оқу орындары арасында «Журналистика» мамандығы бойынша «Ең дарынды болашақ журналист» тақырыбында пәндік олимпиада өтуде. «Мақсаты – журналистердің сапасын арттырып, өзекті мәселелерді қозғап, қолдағы билікті ұтымды пайдалана білу. Студенттердің өзіндік ой-пікірлерін қалыптастыру»,-деді журналистика факультетінің деканы Сағатбек Медеубек.


Аталмыш дода ІІ турдан тұрады. Оған жер-жерден 9 ЖОО студенттері қатысып, болашақ журналистерді «Ең үздік фото», «Ең үздік бейнесюжет», «Ең үздік онлайн жазба» номинациялары бойынша іріктеп алды.

І турнирде қатысушылар 100 сұрақтан тұратын тест тапсырды. Екі сағатқа созылған сайыста «Қазақ журналистикасының тарихы», «Журналистикаға кіріспе», «Шетел журналистикасы» мен «Тележурналистика» пәндері бойынша білім жарыстырды.

Сегізінші рет өтіп отырған олимпиаданың ІІ турнирі басталды. Бұл шараны сынға алып, дарындылардың ішінен ең белсенділерін әділ-қазылар телевидение маманы Сләмбек Мақсат, Т. Жүргенов атындағы ҚазҰӨА доценті, тележурналист Ерлан Акчалов, әйгілі фотогроф «Фотоөнер» қоғамдық бірлестігінен Асылхан Әбдірайымұлы және журналистика факультетінің деканы, ф.ғ.к. Сағатбек Медеубек бағалады.

Теория мен практиканы ұштастырған студенттер асқан жауапкершілік пен белсенділік танытты. «Мен Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік университетінің журналистика бөлімінің атынан келіп қатысып отырмын. Біздің университет төрт жыл қатарынан аталмыш жарыста топ жарып келеді. «Менің тағдырым – елімнің тағдыры» атты видеосюжет жасап алып келдім. Биыл да өз университетімнің үмітін ақтаймыз деп ойлаймын»,-дейдіАлмас Құдайберген.
Қазақстан журналистикасының болашақ сардарларын дайындап жатқан оқу орындары арасындағы бәйгеде үздіктер топ жарды.