Грузия сапары. Боржоми
Грузия — әлемдегі әдемі елдердің бірі деп жазғым-ақ келеді. Бірақ олай айту үшін көргенім аз екенін мойындаймын. Сондықтан, Грузия — әдемі ел екен дей салайын. Ал сендердің маған сенуден басқа амалдарың да жоқ. Сенбесеңдер, өздерің барып көріңдер.
Грузия тарихы үш кезеңге бөлінетін шығар: ертедегі тарихы, ресей империясы мен совет үкіметі кезіндегі тарихы және қазіргі жаңа тарихы. Бір қызығы — тарихтың әр кезеңінің ескерткіштері орнында, ешкім бұзбаған, сыпырмаған, өзгертпеген — сол қалпы сақталған екен. Осы жері маған қызық көрінді. Қызық көрінгенде — жаппай ұраншылдыққа ұрынған постсовет елдерінің ешбіріне ұқсамайтын сияқты.
Табиғаты — ойлы қырлы, таулы қыратты. Күні — ыстық. Тбилисидің әуежайынан түсе салып, ыстық жел есіп тұрғанын бірден сезесің. Ал ауылды жерлері советтік қалдықтан әлі ажырап үлгермесе де қалалық орта жаңашылдыққа үйренісіп, бейімделіп кеткен екен. Айтпақшы, Грузияның тең жарты тұрғыны Тбилиси қаласында тұрады. Қалғанын өздерің википедиядан оқып алыңдар, миларыңды ашытып отырғым келмейді.
Қысқасы, не ұзыны — өздерің біліңдер, жоспар былай: Боржоми — Тбилиси — Кахетия.
Бірінші нүкте — Боржоми
1. Боржомидің орталығы
2. Орталық серуен бағындағы белгісіз біреудің ескерткіші. Кім екенін сұрағанымда, білмейміз деді
3. Қала көшелеріндегі шамдар осындай
4. Көше бойындағы дүңгіршектерден қайта-қайта зат сатып алғың келе береді
5. Боржоми тротуарлары серуендегенге арналған
6. Жоғарыдағыдан ескілеу, жоқ кәдімгідей ескі дүңгіршек. Әдемі, иә? Айтпақшы, грузиндер суретке түсуді жақтыра бермейді
7. Кәдімгі грузин ауласы
8. Кәдімгі грузин ауласы — 2. Грузияда балкон мен веранда культ деңгейінде. Әр балконда орындық бар, ал орындықта егделеу грузин отыруы керек
9. Кәдімгі грузин ауласы — 3
10. Жертөлесінде жеке бизнесі де бар
11. Кәдімгі грузин көшесі
12. Боржомиге темір жолмен де жетуге де болады. Асфальтпен де
13. Кура өзені. Боржомиден де өтіп, Грузияны қақ жарып, Тбилисиге дейін жететін өзен
14. Кураның үстінен асылған көпір. Екі жағын жағалай орналасқан Боржомиді біріктіріп тұр
15. Жобамен — былай
16. Боржоми — сайда орналасқан қала. Қалаға бір бағыттан ғана асфальтпен не теміржолмен келуге болады
17. Қала тұрғындарының тіршілігі. Табыстарының негізгі бөлігі туристердің есебінен ғой деймін
18. Кейбіреулері күнін былай да өткізеді. Жоқ, көбіне осылай өткізетін сияқты көрінді
19. Қаладағы қоғамдық көлік
20. Қоғамдық көлік тоқтайтын аялдама
21. Қала көшелеріндегі жол белгілері. Грузиядағы кез келген нәрсе грузинше және ағылшынша жазылған. Орысша жоқ, қазақша енді өз алдына жоқ :)
22. Қала көшелеріндегі жол белгілері — 2
23. Боржомидегі қоқыс жәшіктері. Грузияның барлық жерінде осындай жәшіктер екен. Байқасаңдар — ол жақта да ағаштың түбін әктеу әдеті әлі бар екен
24. Жолдың бойында өз алдына тұрған қоқыс жәшіктері. Көлеңкем көрініп қалыпты :)
25. Грузиндер қазақтарға ұқсап, ой-қыр демей үй салып кете береді екен. Анау тұрған — қонақ үй
27. Қалада шөл қандыратын «бұлақтар» көп
28. Жергілікті тұрғынның үйі. Байқасаңдар — тротуар мен көліктің жолын айырып тұрған қадалар ол жақта бұрыннан бар екен. Грузияда тротуарға көлігін қою дегенді сирек кездестірдім. Боржоми сияқты провинциал қаланың өзінде де жоқтың қасы
29. Көшелерінің бірінен тауып алғанымды қараңдар
30. Грузияда не көп — ілінген ту көп. Грузияның туы әрқашан ЕуроОдақтың туымен қатар тұрады
31. Тағы да ту. Тбилисиден де туы бар біраз фото бар
32. Бонус. Терезенің жақтаулары мен формалары өз алдына бір топтамаға татиды
33. Бонус — 2. Есіктің түр-түрі өзінің тартымды ескілігімен екінші топтамаға татиды
34. Боржоми минерал суын шығаратын зауытқа кіре берісте
35. Боржоми минерал суын өзі атқылап жатқан ыстық қайнарлардан алады
36. Былай етейік. Бос шыны бөтелкені аламыз да…
37.… оған дәл келетін қақпақ таңдаймыз
38. Екеуін қосып, үф-сүф методы арқылы біріктіріп жіберсек
39. Вуаля, көзіңді ашып-жұмғанша, Боржоми дайын
40. Енді, кішкене желім құтыны алайық та…
41.… оларды екі мың тонналық қысыммен үріп жіберсек…
42.… вуаля, былай ісініп шыға келеді
43. Боржомидің орталық саябағына жылжысақ. Шығыс стиліндегі көкшіл ғимарат — Иран падишахының жазғы резиденциясы
44. Саябаққа кіре беріс
45. Эйфель мұнарасының авторы Эйфельдің Боржомиде салған екі көпірінің бірі
46. Боржоми минерал суының он тоғызыншы ғасырдағы алғашқы зауытының ғимараты
47. Саябақта серуендеген жұрт. Осы тротуармен үш шақырым таудың ішіне кіріп кетуге болады. Бірақ бәрібір қайтуға тура келеді
48. Эйфельдің екінші көпірі — осы
Боржомидегі күн осылай аяқталды. Ары қарай Тбилисиге жол тартамыз.
Грузия тарихы үш кезеңге бөлінетін шығар: ертедегі тарихы, ресей империясы мен совет үкіметі кезіндегі тарихы және қазіргі жаңа тарихы. Бір қызығы — тарихтың әр кезеңінің ескерткіштері орнында, ешкім бұзбаған, сыпырмаған, өзгертпеген — сол қалпы сақталған екен. Осы жері маған қызық көрінді. Қызық көрінгенде — жаппай ұраншылдыққа ұрынған постсовет елдерінің ешбіріне ұқсамайтын сияқты.
Табиғаты — ойлы қырлы, таулы қыратты. Күні — ыстық. Тбилисидің әуежайынан түсе салып, ыстық жел есіп тұрғанын бірден сезесің. Ал ауылды жерлері советтік қалдықтан әлі ажырап үлгермесе де қалалық орта жаңашылдыққа үйренісіп, бейімделіп кеткен екен. Айтпақшы, Грузияның тең жарты тұрғыны Тбилиси қаласында тұрады. Қалғанын өздерің википедиядан оқып алыңдар, миларыңды ашытып отырғым келмейді.
Қысқасы, не ұзыны — өздерің біліңдер, жоспар былай: Боржоми — Тбилиси — Кахетия.
Бірінші нүкте — Боржоми
1. Боржомидің орталығы
2. Орталық серуен бағындағы белгісіз біреудің ескерткіші. Кім екенін сұрағанымда, білмейміз деді
3. Қала көшелеріндегі шамдар осындай
4. Көше бойындағы дүңгіршектерден қайта-қайта зат сатып алғың келе береді
5. Боржоми тротуарлары серуендегенге арналған
6. Жоғарыдағыдан ескілеу, жоқ кәдімгідей ескі дүңгіршек. Әдемі, иә? Айтпақшы, грузиндер суретке түсуді жақтыра бермейді
7. Кәдімгі грузин ауласы
8. Кәдімгі грузин ауласы — 2. Грузияда балкон мен веранда культ деңгейінде. Әр балконда орындық бар, ал орындықта егделеу грузин отыруы керек
9. Кәдімгі грузин ауласы — 3
10. Жертөлесінде жеке бизнесі де бар
11. Кәдімгі грузин көшесі
12. Боржомиге темір жолмен де жетуге де болады. Асфальтпен де
13. Кура өзені. Боржомиден де өтіп, Грузияны қақ жарып, Тбилисиге дейін жететін өзен
14. Кураның үстінен асылған көпір. Екі жағын жағалай орналасқан Боржомиді біріктіріп тұр
15. Жобамен — былай
16. Боржоми — сайда орналасқан қала. Қалаға бір бағыттан ғана асфальтпен не теміржолмен келуге болады
17. Қала тұрғындарының тіршілігі. Табыстарының негізгі бөлігі туристердің есебінен ғой деймін
18. Кейбіреулері күнін былай да өткізеді. Жоқ, көбіне осылай өткізетін сияқты көрінді
19. Қаладағы қоғамдық көлік
20. Қоғамдық көлік тоқтайтын аялдама
21. Қала көшелеріндегі жол белгілері. Грузиядағы кез келген нәрсе грузинше және ағылшынша жазылған. Орысша жоқ, қазақша енді өз алдына жоқ :)
22. Қала көшелеріндегі жол белгілері — 2
23. Боржомидегі қоқыс жәшіктері. Грузияның барлық жерінде осындай жәшіктер екен. Байқасаңдар — ол жақта да ағаштың түбін әктеу әдеті әлі бар екен
24. Жолдың бойында өз алдына тұрған қоқыс жәшіктері. Көлеңкем көрініп қалыпты :)
25. Грузиндер қазақтарға ұқсап, ой-қыр демей үй салып кете береді екен. Анау тұрған — қонақ үй
27. Қалада шөл қандыратын «бұлақтар» көп
28. Жергілікті тұрғынның үйі. Байқасаңдар — тротуар мен көліктің жолын айырып тұрған қадалар ол жақта бұрыннан бар екен. Грузияда тротуарға көлігін қою дегенді сирек кездестірдім. Боржоми сияқты провинциал қаланың өзінде де жоқтың қасы
29. Көшелерінің бірінен тауып алғанымды қараңдар
30. Грузияда не көп — ілінген ту көп. Грузияның туы әрқашан ЕуроОдақтың туымен қатар тұрады
31. Тағы да ту. Тбилисиден де туы бар біраз фото бар
32. Бонус. Терезенің жақтаулары мен формалары өз алдына бір топтамаға татиды
33. Бонус — 2. Есіктің түр-түрі өзінің тартымды ескілігімен екінші топтамаға татиды
34. Боржоми минерал суын шығаратын зауытқа кіре берісте
35. Боржоми минерал суын өзі атқылап жатқан ыстық қайнарлардан алады
36. Былай етейік. Бос шыны бөтелкені аламыз да…
37.… оған дәл келетін қақпақ таңдаймыз
38. Екеуін қосып, үф-сүф методы арқылы біріктіріп жіберсек
39. Вуаля, көзіңді ашып-жұмғанша, Боржоми дайын
40. Енді, кішкене желім құтыны алайық та…
41.… оларды екі мың тонналық қысыммен үріп жіберсек…
42.… вуаля, былай ісініп шыға келеді
43. Боржомидің орталық саябағына жылжысақ. Шығыс стиліндегі көкшіл ғимарат — Иран падишахының жазғы резиденциясы
44. Саябаққа кіре беріс
45. Эйфель мұнарасының авторы Эйфельдің Боржомиде салған екі көпірінің бірі
46. Боржоми минерал суының он тоғызыншы ғасырдағы алғашқы зауытының ғимараты
47. Саябақта серуендеген жұрт. Осы тротуармен үш шақырым таудың ішіне кіріп кетуге болады. Бірақ бәрібір қайтуға тура келеді
48. Эйфельдің екінші көпірі — осы
Боржомидегі күн осылай аяқталды. Ары қарай Тбилисиге жол тартамыз.
17-сүгірет: валюта бағамы жайлы бірауыз сөз қосса болар еді: құнды секілді ғо өзі;
— Эйфель де тапсырыс алып, іссапармен болған боп тұр ғо