kariimге ашық сабақтар. #3. Қаззақ оқырманы (ертайы)
(Ертайы. Тасы — өткен жазбада)
Уа, шәкіртім тақуамулла, келесі сабақта мен сені — аспаннан алақанын жайып салбырап түспей, зайырлы қоғамда аз-мұз өмір сүрді деген болжамнан шығамын. Яки саған қаншалықты қолайсыз болса да, жалғандағы (мирское) өміріңнен аз-мұз эпизодтар еске түсіруге тура келеді. Бұл ертең сенің жазбаңды оқып отыратын монитордың ар жағындағы қаззақ оқырманның хайуан бейнесін аша түседі, ал жауды білу — жартылай жеңіс.
Ендеше, сақалсыз өміріңе оралсақ. Мынау даңғаза қу пәнидегі кезіңде мынадай сөздерді естіп көрген шығарсың: «күп-күшті!», «доп-домалақ», "қып-қызыл". Бұлар — қаззақта сөздің құнының ертеден-ақ жойылғанын көрсетеді. Себебі «күп-күшті» емес — «керемет»; «доп-домалақ» емес — жәй ,«домалақ»; "қып-қызыл" емес — «алқызыл» болады. Әсірелеу, кейде одағай арқылы әсірелеу («дәәәәәәәәәәәу!», «алыыыыыыыыыста!») — қаззақтарға өз кезегінде большевиктерден жұққан. Жазба мәдениетіне алдымен империялық, кейін советтік бюрократиялық жүйе әсер етіп, сөзден құн мен парық кеткен.
Мысалы, «Весьма срочно!» деген құжат директивасының өзі қанша нәрсе айтады! Яки бұрын жәй «срочный» шаруалар болған, кейін оларды игере алмай жатқасын «тіпті срочный» деп жазатын болған. Херине, жұмыс одан ешқашан тезірек бітпеген. Осы күні «срочноның» үйреншікті боп кеткені сондай, хуйлық кез-келген шаруа туралы солай айта береді. Әңгіменің ашетері — табысты жазба жазу үшін аз-мұз қосып айтуыңа тура келеді, құдайыңның өзі кешірсін. Бір мысал:
«Машина жолдан ұшып кетті» — қаззақ оқырманға бұл сөзден ешқандай трагедиялық әсер берілмейді. Қаззақ үшін бұл оқиға мультфильм ғұрлы жоқ. Ендеше әсірелеп — «Машина аңқып келді де, он айналып түсті білә!» деп жазсаң, қаззаққа сөзімді жеткіздім дей бер. Және бұл — сен қорқып, Аспан Әміршілерінен алдын-ала кешірім сұрап отырғандай — тіпті де өтірік болып есептелмейді. Сен бұл сөзбен тек машинаның жолдан ұшып кеткенін ғана жеткізе алдың. Себебі, дәл, баяндамалық сипаттағы мәліметке қаззақтың еті әлдеқашан өліп кеткен. Он дегеннің орнына жиырма, отыз, қырық айналып жазсаң да, қаззақ оқырманының санасы кадрмен есептеп отырмайды.
Экспрессия мен гротескті аяма очм жазғанда. "Қолымды кесіп кетті" деме, "қолымды ойып түсті нақ!" де. Леп белгісі — қаззақ оқырманының жүрегіне немесе басқа да органдарына болған жағдайды жеткізуге жалғыз жол. Құлаш-құлаш мылжың кітаптармен, құсық газеттермен қалыптасқан санасына тек осылай тесік сала аласың. Тесік дегенде — тесіп алып, санасын басжіверіп жүрме нақ! Нәпсіңді тый!
Келесі сабақтарда да мал оқырманның көңіл түкпіріндегі тіндерінде ойнауды жалғастырамыз. Ертең оқып, түсінігіңді айтып кел.
(Ертайы бар)
Уа, шәкіртім тақуамулла, келесі сабақта мен сені — аспаннан алақанын жайып салбырап түспей, зайырлы қоғамда аз-мұз өмір сүрді деген болжамнан шығамын. Яки саған қаншалықты қолайсыз болса да, жалғандағы (мирское) өміріңнен аз-мұз эпизодтар еске түсіруге тура келеді. Бұл ертең сенің жазбаңды оқып отыратын монитордың ар жағындағы қаззақ оқырманның хайуан бейнесін аша түседі, ал жауды білу — жартылай жеңіс.
Ендеше, сақалсыз өміріңе оралсақ. Мынау даңғаза қу пәнидегі кезіңде мынадай сөздерді естіп көрген шығарсың: «күп-күшті!», «доп-домалақ», "қып-қызыл". Бұлар — қаззақта сөздің құнының ертеден-ақ жойылғанын көрсетеді. Себебі «күп-күшті» емес — «керемет»; «доп-домалақ» емес — жәй ,«домалақ»; "қып-қызыл" емес — «алқызыл» болады. Әсірелеу, кейде одағай арқылы әсірелеу («дәәәәәәәәәәәу!», «алыыыыыыыыыста!») — қаззақтарға өз кезегінде большевиктерден жұққан. Жазба мәдениетіне алдымен империялық, кейін советтік бюрократиялық жүйе әсер етіп, сөзден құн мен парық кеткен.
Мысалы, «Весьма срочно!» деген құжат директивасының өзі қанша нәрсе айтады! Яки бұрын жәй «срочный» шаруалар болған, кейін оларды игере алмай жатқасын «тіпті срочный» деп жазатын болған. Херине, жұмыс одан ешқашан тезірек бітпеген. Осы күні «срочноның» үйреншікті боп кеткені сондай, хуйлық кез-келген шаруа туралы солай айта береді. Әңгіменің ашетері — табысты жазба жазу үшін аз-мұз қосып айтуыңа тура келеді, құдайыңның өзі кешірсін. Бір мысал:
«Машина жолдан ұшып кетті» — қаззақ оқырманға бұл сөзден ешқандай трагедиялық әсер берілмейді. Қаззақ үшін бұл оқиға мультфильм ғұрлы жоқ. Ендеше әсірелеп — «Машина аңқып келді де, он айналып түсті білә!» деп жазсаң, қаззаққа сөзімді жеткіздім дей бер. Және бұл — сен қорқып, Аспан Әміршілерінен алдын-ала кешірім сұрап отырғандай — тіпті де өтірік болып есептелмейді. Сен бұл сөзбен тек машинаның жолдан ұшып кеткенін ғана жеткізе алдың. Себебі, дәл, баяндамалық сипаттағы мәліметке қаззақтың еті әлдеқашан өліп кеткен. Он дегеннің орнына жиырма, отыз, қырық айналып жазсаң да, қаззақ оқырманының санасы кадрмен есептеп отырмайды.
Экспрессия мен гротескті аяма очм жазғанда. "Қолымды кесіп кетті" деме, "қолымды ойып түсті нақ!" де. Леп белгісі — қаззақ оқырманының жүрегіне немесе басқа да органдарына болған жағдайды жеткізуге жалғыз жол. Құлаш-құлаш мылжың кітаптармен, құсық газеттермен қалыптасқан санасына тек осылай тесік сала аласың. Тесік дегенде — тесіп алып, санасын басжіверіп жүрме нақ! Нәпсіңді тый!
Келесі сабақтарда да мал оқырманның көңіл түкпіріндегі тіндерінде ойнауды жалғастырамыз. Ертең оқып, түсінігіңді айтып кел.
(Ертайы бар)
Енді бірақ мына дәрістерден түсінгенімдей, бұдан былай «намазға дәрет алдым» деп айтудың орнына «намазға дәретімді сатып келдім наҚ!» деп тіліп айтуды ұсынып отырсың. Мұның дін уағыздау ісінде дұрыс бағыт екеніне шамалы күмәнданыңқырап отырмын дә.
Пы.сы. АКУ, не ғо, бензин керек емес, жас бала ғой, иіс тиіп уланып қалар…
ондайым жоқ, ашық пікірталастан қашпаймын) сіз АКҮ ханымға бензин әкелуге себепкер бола жаздадыңыз.kariim тақсыр, өз кезегіңізде burkitshi бауырыңыздың осы әрекетін хош көріп отырсыз ба, соны да түсіндіре кетсеңіз…
Пы.сы. иә, қызғанып отырмын.
Ең соңғы ұстазым aikarakoz
Ал мұныңыз қызық екен:
.
Таңдаулыға кетті, өткірдің жүзі