Cырға

“Құран оқытамын, келіңдер”,-деп звондады қайным Қарқаралыдан. Руслан үйдің үлкені, бармаса болмайды. Автобусқа билетті бір күн бұрын алып қойдық. Қарағанды қақап тұр. Аяз қырыққа барған соң, мектептер мен колледждерде сабақ жоқ. Үй азынап кеткен. Жылытқыш қосып, бір бөлмеде қамалып отырмыз. Ертеңгілік күйеуім ұзатылатын қыздай боп ұзақ киінді. “Телефоным”,-деді Руслан кетіп бара жатып. “Қайтейін деп ең, бүгін барып, ертең келесің. Тағы жоғалтпақсың ғой”,-деп сөйлеп қоя бердім. Үндеген жоқ. Ай сайын бір телефон ауыстыратыны өзіне де аян.
Ойымда ештеңе жоқ. Университеттің бітпейтін қағазын басып отырғам. Қайным звондап тұр: “Руслан келді ме?”-дейді. “Келгені нес, сендерге кетті емес пе?-деппін жұлып алғандай. “Жол жабық екен, автобусты Қарағандыға қайтарыпты”. Мәссаған, содан Русланды іздеу басталды. Қалам ұстайды дегендердің бәріне хабарластым. Көрдім, білдім деген адам жоқ. Күні-түні телефонның құлағындамын. Соткасын бермегеніме өкінгенім ай. Бағдат Мүбәрәк “Сол күні автовокзалдан көргем, автобус болмаған соң такси іздеп жүрген”-деді. Қатты састым. Күйеу жоғалттым деп полицияға хабарластым. Полиция қызметкері келіп мынау асүй, мынау жатын бөлме деп үйімді фотоға түсіріп жүр. Ой, Алла-ай, мен күйеуімді Қарқаралыға жібердім десем, мыналар үйімді суретке алғаны несі деп таңғалдым да қойдым. Қоңыр күрте, қара малақай, қара бәтеңке киген адам деп Русланның түрін түстеп жазып алды да кетті.

Энгелсь ауылынан Бекзат деген жолдасы қоңыраулатты. “Аман Ахметжаннан естідім, Руслан жоғалып кетті ме? Қазір мен Қуаныш Медеубайға айтайын, суретін шығарып алып барлық кафе-мафелерді араласын. Вокзалда танысым бар, камерадан қарап береді”. Ішім жылып кеті. Айдалада жатып Русланға алаңдағанына. Сәлемі түзу болғанмен тонның ішкі бауындай араласқан емеспіз.

Русланның әләулайға хәләулай қосып, жоғалып кетуі бір бұл емес. Тек мына көк аяз құтымды қашырды. “Атының сыры иесіне мәлім” деген. Шаруасы біткен жерде жантая кететін әдеті бар. Қалтасында не телефон, не құжаты жоқ. Қарқаралыда қайныммен шамалас жігіт далада қап үсіп өліпті дегенді естігем. Үшінші күн дегенде шыдамадым, ауылдағы екі абысыныма келіңдер деп әлек салдым. Ондағы ойым ауруханаларды аралау. Кешке Қарағандыға шығамыз деді кіші келін. Қайынсыңлімнің күйеуі де осында. Мазасыз шақта Жеңісбек деген досы хабарласты. “Руслан қайда?” “Өзім де таба алмай отырмын.” “Жұбайы сен білмесең, кім біледі”,-деп сызылып тұр қарағым. “Сірә сен білетін болдың ғой”,-десем, иә қазір автобусқа отырғызып тұрмын дегені. “Көлік қатып қалып, осында сүйреп әкеп тастапты.” Уһ деп, жан-жаққа сүйіншілеп хабар жіберіп, қайным, абысыным, күйеу балам бәріміз күтіп алдық. Келген бетте төсекке тұмсығын тірей құлады.

Ертеңінде телефонның шырылынан ояндық. “Қайрат қой, үйіне қонбапты. Үйге шақырдым”,-деді Руслан. Күннің беті бері қарапты. Неше күн бір бөлмеге тығылған балалар кең дәлізге ойыншықтарын шашып тастап асыр салуға кірісті. Энгельстен Бекзат хабарласты. “Саған арнап сырға соқтырып жатырмын, келесі жоғалғаныңда бірден табамыз”,-деді есі шыға күліп.

Тура Русландікінен аумайтын қоңыр күрте киген Қайрат келді. Жұмыс қайда деймін. Жүріп жатыр дейді Қайрат еш саспастан. Екеуі тамақ ішті, ұйықтады, қайта тұрды, өлең оқыды. Кешкілік Қайрат үйіне жиналды. “Басқа жаққа бұрылып кетпейсің бе?”-дедім қадалып. “Жоқ”,-деді Қайрат жазықты жүзбен. Мен шығарып салайын деп лыпылдады Руслан. Бір-бірінен аумайтын қоңыр күрте киген екеу іркес-тіркес боп шықты. Содан бері ет асым уақыт өтті. Руслан жоқ. Қайрат та үйіне жетпепті.
Бөлісу:

27 пікір

madikon
сіздің басыңыздан өткен жайт па? қызық екен… ер жігіт әлі де болсын жауапкершілік алмаған ба деп қалдым…
Jansarai
Елде жоқ, күнде жоқ күйеу тауып алғаныма өзім де қайран қалам. Таңғалып жүргенде бір мүшел уақыт өтіп кетіпті. Енді ренжісем де, ренжімесем де кеш.
Armanjan
«Ер азығы мен бөрі азығы жолда» деген осы ғой жеңеше. Ағамызды көп қыстай бермеңіз, ат айналып қазығын таппаушымеді?
Jansarai
«Ат айналып қазығын, Жұмекен айналып Нәзігін табады»,-дегенді ол да жиі айтады. Жүмекен ақынның өнердегі бауыры болған соң көнбеске амал жоқ. Тәртіпті ақындарды көргенде қызығам, маған бір тентегі бұйырыпты.
Armanjan
Жеңеше саспаңыз, сол тентектің тұқымы әлі мықты болып шығады, көресіз
Jansarai
Алла аузыңа жақсы сөз салыпты, бауырым, періштелер әумин десін, солардан артық бақыт жоқ. Пейіліңе рахмет.
Abilakim
егер бұлай жасамаса Руслан Руслан болар ма? Ол кісіні ұйқықтап қалған жерінен оятудың қиын екенін білеміз.
Jansarai
Русланның жырын сіз білесіз ғой
TOTY
Ләззат,әсерлі жазыпсың. Нәзік апайдың «Еларнаға» келіп, сұхбат беріп отырғанында «Ақын ғой...» деген екі сөзге күйеуіме деген құрметті сыйдырып келемін" деп еді.
Jansarai
Бар кемшілігін соған жабамыз, жақсылығын да. Рахмет.
aza
Мынаны түсіну үшін қарағандылық болу керек шығар, сол қаланың аты көбірек аталды, оқиға сонда өтсе керек. Ұққаным осы… Но, былай братан «крассавчик» сияқты)
daugozhek
Энгельс емес, мүмкін 6 шақырымда жатқан Үштөбе ауылы шығар?
Jansarai
Дөп бастыңыз, кешірім сұраймын.
Tyulpan
мықты екенсіз өзіңіз )) таң қалдым…
Jansarai
Тууу, мақтау естіген қандай ғажап. Руслан көрмейді ау.
Armanjan
Жәке, сіз былай істеңіз. Өзіңіздің жеке өміріңізге қатысты бір пост арнап жіберіңіз, жетістіктеріңізді қосып, қолыңыздан не келеді дегендей. Сосын бәріміз жабылып жатта кеп мақтайық сізді. Ағамызға көрсетіп бір жасап қалыңыз
Jansarai
Қолымнан келмеееей жүр да. Өмірде бар тындырғанымыз уақытында күйеуге тиіп алғанымыз.  Сосын оны жатта кеп жамандап....қалжыңым. Біздің қарағандылықтарда әйелдеріне өзге ат қою дәстүрі бар. Айтыскер Қуаныш ақын әйелінің аты Ақмарал болса да "Ұлпан" деп алыпты. Жас болса да, тәуекелге барып шыққанын меңзегені ма, кім білсін. Ерғанат ақын Меруертін «Ақбөрте» дейді екен. Мені күйеуім «айдаһар» дейді (айдаһар жылы дүниеге кеп қалыпты, әйтпесе мінезім жібектей) әйелің қандай бақытты демеймін бе. Содан әлгі Ерғанат маған «Кәмилә» деп ат қойыпты. Арабтың «кемеліне келген» деген сөзіне шыққан дейді. Күйеуіме мені осылай ата дедім, не дер екен деп. Мен сені «мәмилә» деп атайын дегені. Өстіп күйдіре ме, күйдірмей ме. Дегенмен кәрі қыз атанудан құтарған немені жақсы көреміз де. Сосын елге пиарлап, "қара пиар да жарнама" деп соғып жатырмын. Тисе терекке, тимесе бұтаққа деп. Отбасы-ошақ қасын жазып, оны уақытыңызды алып оқытқаныма кешірім сұраймын. Миымызға маңызды ойлар кейінгі кезде соқпай жүр.
Tyulpan
айтайын дегенім, мен ондайға шыдамас едім…

алып келіңіз мақтап мақтап сіздің авторитетіңізді көтеріп жіберейік...))

сіз ше, енді оның музасы болуға тырыссаңыз… қалай болады екен? ))
kazkozha
Еее Жеңеше ер адамдар солай келеміз. Ол біздің ВКМ айтқандай жауапкершілігіміздің жоқтығынан емес. Ал егер жұбайыңыз ақын болса ақиық ақын Мұқағали ағамыздың айтқанына назар аударыңыз:::

Шыныменен ақын жанын қалайсыңба?!
Шыдайсыңба шыныменен талай сынға?!
Ақын деген бірде қарт, бірде сәби.
Қартты силап сәбиге қарайсыңба?!

Сіз қайта мақтан тұтыңыз.
Jansarai
Баяғыда Руслан маған жігіт боп кеп жүргенде студентім Еренғайып Қуатайұлы осы өлеңді тебіреніп тұрып оқитын ед, Русланды кермет құрметтейтін. Не керек, ешкімді тыңдамай тұрмысқа шықтық. «Жемісін»көөөөріііп отырмын.
Aidakonya
Менiм кулагыма алтын сырга, акындарга жоламау керек екен
Jansarai
Қазіргінің жас ақындары тәп-тәуір секілді. Әйелдері де ақын боп кездесіп жатады. Өздері де "қуып" кетпейді. Біржола үміт үзбеңіз. Мекнікі кеңес өкіметін көрген, соның сарқыншағы қой.
kazkozha
Керісінше мың ақынның арманы бір ақынның жан жары болуыңа тілектеспін. Әр ақынның өз муззасы боладығой сол музза бол!
Zhann
Руслан деген ақынды естімеппін. Төлеген, Қасым, Мұқағали, Мұхтар деген ақындарды білемін. Руслан?.. Жо-жоқ, естімедім.