Діни зомбилер: дін туралы сұмдық пен шындық(1)

Бейсен Ахметұлы. Діни зомбилер: дін туралы сұмдық пен шындық

Біз Ислам дінін өз деңгейінде түсініп жүрміз бе? Немесе бәз біреулердің түсіндіруі мен көрсетуі бойынша түсініп жүрміз бе? Міне, бұл Алла Тағаланың әр пендесінің басында болуға тиісті сұрағы. Ұзақ уақыт діни тоқырауға ұшыраған халықтың аңсаған Ислам діні қазір адам нанғысыз мәселелермен қоса жетті. Тіпті қарапайым халық қай діни топқа қара тартарын білмей, әрі-сәрі болуда. Сенімдерін жоғалтып, үмітсізденуде. Кейбіреулері әлде бір саяси, діни топтың зымиян саяасатының құрбанына айналуда. Осыншама сорақылықты көре тұрып, себебін іздемеу мүмкін емес. Әркім әр түрлі айтар. Біреулер мәселені сол жымысқы саясатпен түсіндірсе, біреулер мұны дүмшеліктің салдары деп түсіндірер. Ал шын мәнінде дінді ғұлмалықпен түсіндіру әлі кемеліне келе алмай жатыр. Неге?
Біріншіден, бұған Мемлекет билігінде қолдау болсада, екі беткейлік, немқұрайды саясат бар. Немесе «Маған бәрібір» дейтін атақ пен ақшаға құныққандарға болашақтың қажеті шамалы.
Екіншіден, әлде бір зымиян күштер мемлекет билігіне әсер етуде.
Үшіншіден, халқтың ұлттық мінезі өзгере бастаған. Онсызда ит тіріліктің итпегінде жүрген жай халықтың мұны ойлауға шамасы жоқ.
Төртіншіден, осыған сай дінді тарихи, ғылми, діни, саяси жақтан зерттеп, талдап түсіндіретін ғұламалар жоқ. Есесіне, осы төрт түрлі жайттың, атап айтқанда тек дінни жағын ғана қарап шешім шығаратын «Дүмше молдалық» Қазақстанда кең етек жайған.
Қазақ дінді қалай қабылдаған?
Біздің қазақ дінді таза ниетпен, жүрекпен қабылдаған. Бұрыннан, анау Һұн, Сақ, түркілерден жеткен ар-ұждан, адамгершілік тәрбиесімен өскен халық онсызда дайын мұсылман халық болатын, тек Алла туралы түсікті осы сенімдерімен бірлестірді де таза дінді таза жүректеріне құйып алды. Әлде бір тылсым күш иесі Тәңір туралы түсінігін ұлық Аллаға алмастырды. міне содан «Әлмисақтан мұсұлманбыз!» деген түсінік пен таным қалыптасты. Дін түркілердің күллі салт-санасы мен ырым-жырымына, ғұрып-әдеті мен танымына балдай батып, судай сіңді. Ал араб халықтарының көбі діни сенімді амалмен байланыстырып, ниет пен амалды толық ажырата алмай жүргенін ойласақ, біздің Әбу Ханифа мәзһабы нақыты сыннан, зерттеуден өткен таза дінни жол екен.
Қазақтың салт-санасы мен дәстүрі, ғұрып-әдеті мен ырымы, жол-жоралғысы мен жосыны, дүние танымы — әлмисақтан қалыптасқан арқа тірек темір қазығы. Кез келген құндылық бұл темір қазықтың айналасында өз орнын табады әрі осы темір қазыққа байланады. Дін де солай. Біздің басқа діни түс алған зымияндықтан сақтануымыздың жалғыз жолы осы: ата-баба салт-дәстүрін көзімідің қарашығындай қорғап, сақтаумызда жатыр. Себебі біздің бұл темір қазығымыз ар-ұждан тәрбиесі мен обал-сауап тәрбиесінен құралған Алланың берген алтын қазығы болатын. Тіпті біздің ауыз әдебиетіміздің өзі тәлім-тәрбие мақсатында құрылған. Тарихымыз бен әдебиетіміз осы діннің құдыретін бойларына сіңіргенін, хадистердің орнына жүргенін ұмытпағанымыз жөн. Бұл туралы Хожа Ахмет Яссауи бабамыз да айтқан екен.
Дінді адамдар 4 түрде қабылдайды:
Біріншісі — таза ниетпен қабылдайды.
Екіншісі — ата-бабасы мұсұлман болғандықтан, ата жолын ұстау үшін қабылдайды.
Үшіншісі — дүрмекке ілесіп қабылдайды.
Төртіншісі — сана-сезімінің жаулануы арқылы ырықсыз түрде қабылдайды. Мәңгүрттенеді, тіпті діни зомбиға айналады.
Біздің Түркі халықтары үшін Әбу Ханафия мәзхабы ең абзал мәзхаб. Бұл тарих дәлелдеген шындық. Себебі, дін бірілікке шақырады. Ал біздегі басқа мәзһаб жолын ұстап, қасында намаз оқып жүргендердің көңіліне сауал тудырғандар, ұлттың бірлігіне нұқсан келтіргендер меніңше ахида(сенім) жақтан қателескендер. Оны алда талдаймыз.
Діни сипат алған басқыншылық
Ислам дініндегі қазір мұсұлман әлемінде қалыптасқан вахаббистік және салафистік бағыттар мен құраниттік бағыттарды қабылдай бастаған мұсылмандар үшін үш түрлі мәселе кем:
Бірі, дінді жүректегі ниетпен түсінбеу. Былайда таяз сана-сенімін ағымдардың ырқына беріп, психологиялық дағдарысқа ұрыну.
Екіншісі, амалды ниееттен ажырата алмау. Бұл көбінесе сана-сезімі ойрандалып, өмір мен тұрмыста қысым көргендердің бойынан табылатын көрініс. Шаршағандар. Тіпті атақ пен ақшаға құмартқандар соны біле тұра сатылып кетеді, біртіндеп фанатқа айналады. Алла Тағаланың «Қатты берілмеңдер!» дегені содан болса керек.
Үшіншісі, ең маңыздысы құрандағы аяттардың мағнасы мен хадистердің мәнін сөз күйінде түсіну, атап айтқанда астарлы мағынасын зерттемей абсолютты қабылдау. Тиымдарды неге салған себебін білмей көрсоқырлықпен қабылдау. Мысалы Алла Тағала құранда: «Киімді жерге сүйретіп кигендерді жек көремін» деген. Бұл сөз әсілінде Рим ханымдарының киімді сүйретіп киетін такаппарлығына қарата айтылған. Былайша айтқанда «Алла Тағала Такаппарлықты жек көреді». Ал сол сөздің астарлы мағнасына емес сыртқы мәніне көз жібергендер кәзір балақтарын кесіп жүр. Тағы бір мәселе Сақал қою. Бұл сүннет екені шын, бірақ тазалап, іреттеп, әдемілеп жарастырып қойған дұрыс. Келсе келмес бес тал сақалын арам шөптей шошайтып, бала қорқатын етіп жүруді қалай түсіндіруге болады немесе бір Хадисте Алтын мен жібек бұйымдар ерлерге харам екені айтылады, неге? Себебі Алтын жүзік тағу еркектің жыныстық қабілетін төмендететіні, керісінше әйелді күшейтетіні медицинада дәленденген. Еркек күміс жүзік тағу керек. Жылқы еті де, қымыз да қан қысымын көтереді, аптап құмды ыстықтағы арабатар оны қалай жеп, іше алсын?! Ал хиджап исламнан бұрын пайда болған, көзге құм кірмесін, ыстық өтпесіндеп еркегі де, ұрағашысы да бүркеніп жүрген. Оған енді басқалардың нәпсісін қоздырмау үшін әлеуеттерін жауып жүру тағы қосылды. Айтпақшым сол тимдарды неге салғанын түсінбеу жағы.
Қазір шындығы дәлелді хадистердің қатарында жалған хадистер де бар. Міне бұл Масон қауымы мен Исламға жау қауымдар үшін өте керекті тақырып. Олар осы хадистерді тіпті Құранның аяттарын өздерінің саясатының желісі бойынша бұрмалап түсіндіреді немесе түрлі түсініксіз ұғымды тудырып шығарып, психологиялық тұрғыдан шаршаған халықты тез әрі оңай тәсілмен өз айтқандарына көндіреді. Әлсіз психологиялы адамдарды бірден өз дегендеріне көндіріп, адамдар арасында араздық, талас-тартыс тудырады. Ал, бұл дінді желеу еткен күштердің адамдарды мәңгүрттендіру үшін қолданатын саясатының қаншалықты дамығандығын көрсетсе керек. Халықты түрлі тәсілдер арқылы мәңгүрттендіру оңай. Тіпті айтқанынан шықпайтын зомбилерге айналдырғанын өз көзімізбен көріп жүрміз.
Бұған мысал ретінде мына екі дәйекті келтіруге болады:
Біріншы дәйек: Ислам тарихын ашып оқысаң осы «хиджаб» мәселесі ешқашан да мұсылмандар үшін өзекті проблема болған емес, қашан саяси діни ағымдар шықты сонда ғана проблемаға айналды.
Әр халықтың салт-дәстүрі, өзінің өмір сүретін ортасы, табиғаты бар. Көптеген жоралғылар сол табиғи ортаға, ауа-райына, қолда бар материалдарға және үстем болған әлеуметтік, мәдени, діни ықпалдарға сәйкес өрбіген. Арабтардың тек әйелдері емес, ерекектері де бүркеніп, жасырынып жүрген, қазірдің өзінде солай. Пайғамбарымыз өмір сүрген қоғамда да солай болған. Ол кезде пұтқа табынатын арабтар қандай киім кисе, мұсылмандар да солай киінген, мүшриктердің сақалы болғаны сияқты мұсылмандардың да сақалы болған. Таяу Шығысты мекендеген еврей, христиан т.б. халықтар да солай болған, еркін әйелдер бүркеніп, жамылып жүрген, құл (күң) әйелдердің жамылуына жол берілмеген. Киім кию үлгісінің дінге қатысы жоқ, дініміздің бір ғана талабы — әйел болсын, еркек болсын ұятты жерлерін жауып жүрсін. Адамдар дінде жоқ көп нәрсені қатаң діни шартқа, шариғаттың талабына айналдырып, дінге қоса берген, қоса берген. Сондықтан, қай нәрсенің дінге қатысты ал қай нәрсенің қатысты емес екенін тек зергердің әдісімен ғана ажыратуға болады, талдау жасау арқылы, екшеу арқылы, іздену арқылы.
Пайғамбарымыздан 250-300 жылдан кейін осындай нәрселердің бәрі дінге енгізіліп, діннің ең маңызды мәселесіне айналдырылған. Мысалы, Құранда алтын тағу еркектерге харам деп айтылмаған, ол да құдды осы хиджаб сияқты кейінгі ғасырларда адамдар тарапынан дінге жасалған тиымдардың бірі, ондай жүздеген тіпті мыңдаған қоспалар бар дінге кіргізілген. Қазір ондай әңгіме қозғайтын болсаң өзіңді кәпір ғып шығаратын догмашыл схоластиктер мен ұрда жық кертартпалар тап қасыңнан табылады. Сондықтан, барлық әлемдерді Жаратқан Алланы әкеп әйелдің басымен, шашымен, бір метр шүберекпен оның иманын өлшейтін жағдайға жеткізбеу керек, егер Ислам тарихын ашып оқысаң осы «хиджаб» мәселесі ешқашан да мұсылмандар үшін өзекті проблема болған емес, қашан саяси діни ағымдар шықты, сонда ғана проблемаға айналды…
Екінші дәйек: Ең бастысы ғылыми критицизм болғаны дұрыс, ақиқаттай сенген нәрсеңнің бос екенін, негізсіз екенін көріп, сонда да хақ пен нахақты ажырата білу қабілетінен айырылмау керек. Мысалы, екі миллиард христиан Исаны Құдайдың ұлы деп сенеді, бұл оларға ұрпақтан ұрпаққа құйылған сенім, қатып қалған догма, оны қайсыбір христиан анықтап жатыр дейсіз? Адамдар ондай қатып қалған догмаларды анықтаудан қорқады, шіркеу қорқытады, «діннен шығасың» деп қорқытады, «тозаққа барасың» деп қорқытады т.б. ал оның олай емес екенін айта бастасаң әлгі христианға сөздерің ауыр тиеді, ол саған ренжиді, өзіңді кәпір ғып шығарады, шабуылға шығуы да мүмкін. Тек мыңнаң бірі ғана ақылын пайдаланып, есінен танбай, шындықты мойындауы мүмкін, әрине, бұл өте қиын мәселе, бір жақта қатып қалған сенімі бар, екінші жақтан оған жан түршіктірер ерсі пікір… біздің мұсылмандар да ондай негізсіз догмалардан құр алақан емес, пайғамбардан кейінгі ғасырларда мыңдаған қағиданы әкеп олар дінге қосты, бірі оны білместікпен жасаса, енді бірі әдейі жасады, сондықтан не нәрсені де анық қанығына жеткенше зерттеген жөн.
Мысалы, Үндістанда жарты миллиардтан астам адам сиырға құдай деп сенеді, ал түсіндіріп көрші оларға сиырдың құдай емес, жай сүтқоректі хайуан екенін! Былай қараған адамға күлкілі жағдай болып көрінуі мүмкін, бірақ бұл шындық. Адамдардың жүз пайызға жуығы сенген сенімінің дұрыс-бұрысын анықтамайды, өйткені ол догма, ол күнә! Ертеректегі шіркеу көсемдері, ғұламалар (!), оқымыстылар (!) оның бәрін анықтап қойған, олар тек көр соқыр соны орындаса болғаны!!! Дарвин маймылдан адам шығарса, бұлар адамды маймылдандырумен әлек.