Біртүрлі кітап
Өткенде Aldeken «Біртүрлі мамандықтар» туралы жазып еді ғой. Менің айтпағым өзге жұртты қайдам, бірақ, қазақты шамдандыратын бір түрлі кітап жөнінде болмақ. Өкініштісі, кітап қазақ тілінде емес. Макс Кучински деген біреудің 1925 жылы шыққан кітабы бар екен. Әлгі бейбақ өткен ғасырдың басында қазақ даласына саяхат жасаған көрінеді. Сол кітапты Дихан Қамзабекұлы немісшеден қазақшаға аударып беруді өтінген еді. Маған емес, мен немісше білмеймін. Үйдегі "қазан-аяқтың шопырына" тапсырды. Немісшесі судай болған соң айтқан өтініші ғой. Қазір кеш болса болды өзге шаруаны жинап қойып әлгі кітапты аударып жатырмыз.Аты:Steppe und Mensch. Kirgisische Reiseeindrücke und Betrachtungen über Leben, Kultur und Krankheit in ihren Zusammenhängen. Шыққан жылы һәм қаласы ретінде мына дерек беріліпті: Leipzig, 1925.
Көлемі 200 бет екен. Тарих үшін құнды шығар, бірақ әлгі кітаптың ішінде жазылғандарды оқысаң амалсыз «мүмкін емес!» деуге мәжбүр боласың. Мәселен, ол кітапта қазақтар туралы айта келе, біздің өзімізді таң қалдыратын әңгімелер жазылған. "Қазақтар ешқашан жуынбайды. Тамақ құйылған ыдысты қолмен сүртіп, жалайды да соған тамақ құйып бере салады. Сенің алдыңда бұл ыдыстан 10 адам, кейін 5 адам тамақ ішуі мүмкін" дейді. Тағы бірде "қазақтар баланың мұрнын да қолмен сүрте салады, құйрықты да қолмен сүртеді.Қолдарын жуып әуре болмайды" деп қоятыны тағы бар. Сөйте тұра "қазақтарға тамақтан бұрын және кейін қол жууды ислам діні әкелді" деп қояды. "Қазақтар ас іскен соң алақандарына толтырылған сумен ауыздарын шая салады", «бір қазақ маған: „біз дүниеге келгенде ғана жуынамыз. Одан соң жуынбаймыз“,-деп айтты», «бұл далада монша деген атымен жоқ» деп жазыпты. Әлгі Макс Кучинкси өзін дәрігер ретінде таныстырыпты. Шимай-шатпағының ішінде медицинаға қатысты әңгіме де аз емес. Бір қызығы "қазақ даласында жезөкшелер болмайды, бірақ, ұрланып секс жасайтындар болады.Оларда кейбір жыныстық аурулар да кездеседі" деп жазыпты. Қысқасы, біздің ата-бабаларымыз туралы біраз дүниелер жазыпты. Салт-дәстүр туралы, кедейлер мен байлар, ит жүгіртіп, құс салу дегендей біраз әңгіме айтады. Дегенмен, бұрыңғы қазақтардың қазір біз мақтана алмайтындай жағдайларын да жазыпты. Шын-өтірігін қайдам, әйтеу жазып кетіпті. Саяхатының нәтижесі болса керек. Әзірге кітапты толық аударып біткен жоқпыз. 200 беттің ішінде қазаққа қатысты «біртүрлі» әңгімелер әлі қанша рет айтылатындығын әзірге білмеймін. Аударма кезінде бізге кезіккені осы. Немісше білетіндерің болса интернеттен тауып алып, қарап көріңдер.
Көлемі 200 бет екен. Тарих үшін құнды шығар, бірақ әлгі кітаптың ішінде жазылғандарды оқысаң амалсыз «мүмкін емес!» деуге мәжбүр боласың. Мәселен, ол кітапта қазақтар туралы айта келе, біздің өзімізді таң қалдыратын әңгімелер жазылған. "Қазақтар ешқашан жуынбайды. Тамақ құйылған ыдысты қолмен сүртіп, жалайды да соған тамақ құйып бере салады. Сенің алдыңда бұл ыдыстан 10 адам, кейін 5 адам тамақ ішуі мүмкін" дейді. Тағы бірде "қазақтар баланың мұрнын да қолмен сүрте салады, құйрықты да қолмен сүртеді.Қолдарын жуып әуре болмайды" деп қоятыны тағы бар. Сөйте тұра "қазақтарға тамақтан бұрын және кейін қол жууды ислам діні әкелді" деп қояды. "Қазақтар ас іскен соң алақандарына толтырылған сумен ауыздарын шая салады", «бір қазақ маған: „біз дүниеге келгенде ғана жуынамыз. Одан соң жуынбаймыз“,-деп айтты», «бұл далада монша деген атымен жоқ» деп жазыпты. Әлгі Макс Кучинкси өзін дәрігер ретінде таныстырыпты. Шимай-шатпағының ішінде медицинаға қатысты әңгіме де аз емес. Бір қызығы "қазақ даласында жезөкшелер болмайды, бірақ, ұрланып секс жасайтындар болады.Оларда кейбір жыныстық аурулар да кездеседі" деп жазыпты. Қысқасы, біздің ата-бабаларымыз туралы біраз дүниелер жазыпты. Салт-дәстүр туралы, кедейлер мен байлар, ит жүгіртіп, құс салу дегендей біраз әңгіме айтады. Дегенмен, бұрыңғы қазақтардың қазір біз мақтана алмайтындай жағдайларын да жазыпты. Шын-өтірігін қайдам, әйтеу жазып кетіпті. Саяхатының нәтижесі болса керек. Әзірге кітапты толық аударып біткен жоқпыз. 200 беттің ішінде қазаққа қатысты «біртүрлі» әңгімелер әлі қанша рет айтылатындығын әзірге білмеймін. Аударма кезінде бізге кезіккені осы. Немісше білетіндерің болса интернеттен тауып алып, қарап көріңдер.
Сосын мәселе қай қаззақтар жайлы айтқанында. Сулы-нулы жерде тұратын қаззақтар әрине көлге түсіп, бұлаққа шомылуы мүмкін. онда да гигиена үшін емес, кәйіп үшін.
Қалған 80 пайыз қазақ жері шөлейтті ғой. Демек кесекпен көтін сүртіп жүре берудің еш сөкеттігі болмаған
Боз жігіттер өздеріне сәл-пәл қарағанымен биттерін қағып, етігіне май жақса да (табиғи инстинкт брачный сезондық павлинденуінссс) отыздан аса бере биттеп құрттап жүргеніне күмән жоқ.
Жүз жыл деймін ау, кешегі сталиндік-пост-сталиндік заманда да Лениннің шамы жетіп үлгермеген аймақтарда сондай настық күнделікті күйбеңнің ажырамас бөлігі болды деп есептеймін. Өйткені су жоқ мекендерде күні кешегіге дейін құдық қазып малын суару тек байдың қолынан келген, ішіп-жуын суды да қаладан цистернамен тек байлар алдырта алатын. Қалғандарына тек ішуге ғана жететін.
Душтың да келгені кеше ғой.
Легенге ыстық су құйып сапыра шомылу бай-вельмождардың қатындарына ғана, онда да тек ерекше күндерде «Алғашқы жыныстық қатынас» тағы басқа жағдайда, сұмдық спа салоннан өткендей ритуал саналатынына күмән жоқ.
менің ойымша қазақтың бәрі жағдайы жақсы, бай болған жоқ және мұсылмандықты да ұстанған жоқ. сондықтан қара халық сондай болса болған шығар. оған арланатындай еш себеп жоқ сияқты. сондай болса болған шығар, отырықшылыққа көшкенге дейін.
Бұл кітапты — соңғы жиырма жылдықта тонна-тоннасымен шыққан тарихи еңбектердің, ұлтшылдар мен фашистердің өздерінше түзген теориясының тұрғысынан қарау керек. Бұл кезде, БАРЛЫҚ КӨШПЕНДІ МӘДЕНИЕТІН ақтаған кітаптар әдіре қалады. Ақтағанда, еуропалыққа арнап, біз мынадаймыз деген еңбексымақтар. Мен соған разы боа отырм. Әйтпесе, профессорлар студенттен бетер қаптап кетіп еді.
Лібәдтар, мойындауға тағы 10 жыл керек болад.
Құрдасым емес пе еді бір күн туған?
Мен туғанда, табылмай қара сабын,
Ол туғанда, иіс сабын тәнін жуған. © С. Торайғыр.
мынауы тым өтірік, қазақтың тек ақсүйек ойынын алып қарасақ жеткілікті
орманды өңірлерде болған ағаш үйлер.
жертөле, жеркепе-землянка
Еуропаңның шығыс бөлігінің орта халық өкілдері де өте нас халық әлі күнге дейін.
Әсіресе серб-хорват, румын-молдавандарың біләт, вагончиктерінің қасына тышақ қазуды білмейді, боқ сідігі қыста термиттің ұясындай бір метр төбе болады, ал жазда бүкіл ауласына ағып жатады, эколог басқырлар.
Тазалыққа қатысы жоқ ау, дегенмен ескілікті көздеріңе елестете отырыңдар.
Бомонд келіншектері екенін сырғасынан, және латын әліпбиін танитындай сауаты болғанынан ғана білуге болады. 1930-шы жылдар дейді автор.
— Киргизцы вообще сильны и проживают до глубокой старости, очень мало чувствуют они жестоких болезней, а зараз совсем не знают, не видно также здесь и уродов; подобно как и все дети природы редко несут они следы безобразия, и кроме неповоротливости и толстоты киргизцы были бы для виду из числа приятных народов. Невоздержанность к любострастию и главнейший порок их — нечистота, которая видна во всей жизни их, к старости заражает киргизцов венерическими и глазными болезнями, сыпью, ломотой, иногда же посещаемы бывают горячками и зубными припадками.
— Бураны (или снежные ветры) заносят по временам всю кибитку их снегом; и тогда, чтоб выдти оттуда, они должны прорываться, но врожденная в них леность, а наипаче в таковое время, заставляет их сидеть там долго иногда без пиши и без огня.
— Многие считают киргиз легкомысленными от природы, легко возмутимыми под самыми нелепыми предлогами. Это не совсем справедливо и едва ли эта укоризна относится к ним более, нежели к другим народам. Киргизы одарены вообще чрезвычайно здравым и светлым умом.
— sites.google.com/site/istoriabezskazok/Home/kazahi/dokumenty/kazrus
мына жерде біраз қызық нәрсе бар екен, ерінбей біразын оқып шықтым.
Осы сіз айтқан Макс Кучински деген біреудің осы кітабын мысалға алуы әбден мүмкін Мурат Аджи.
(жұмыстан соң үйге келіп телебизір көруге мұршасы болған кәлегіміз көріп қалған ғой). Сонда әлгі «аудармашы» «бұл кітапты екі жыл аудардым» деп тұр дейдіКорейлік «Аум Синрикё» аталып кеткен Мун шіркеуінің кітаптарын да ағылшыннан қазақшаға аударып нәпақа көрген кезім боп еді, жоқшылықсстың. Соңында өзімнің крышам кетіп, сеніп қала жаздадым 4 шындықтың пайғамбарына. Талай таныс аудармашы қыздар лағып кетіп қалды, біреуі Кореяға қызығып, біреу корей тілімді жетілдірем деп, біреу жеке өмірімді жайғастырам деп (бай қарап), уопшым сектант боп шықты біразы.
Иегова күәлары да кітаптарын солай аудартса керек.
Өйткен фанатизмінсс. Бірде бір бұтақбас қызымның маңқасын көріп, әйеліме сын айтып жатыр. Әйелімнің туысқаны болмағанда, «пошел нахуй, не шаруаң бар» дер едім.
Өзімнің балам, керек болса, қысқа қақтап жеп қоям ал маңқасын, шаруалары болмасын.
ас болсын))))
Кешке жатарда ғана жуындырады. Қолына нанға қант сеуіп, (әрі асса май жағып) жібере салады далаға.
Өздерін күтіп жүргендері де шамалы.
Қаззақтардың басым бөлігінің жағдайы нашар әлі де. 5-сыныптан әрі қарай оқымағандар да көп.
Шыны керек әке-шешем дәрігер болды, басқаша тәрбие алдым, менде есі дұрыс адам боп кету мүмкіндік әу бастан бар еді, сондықтан "өздерінен көрсін" деп көрмегендей бола алмаймын.
(бабаларымыз қорқақ болған дейтін ұлт жоқ шығар, сонда да айтып жатқаным ғой)
бала кезімде өзімнің де талай рет қолданғаным есімде.
Ал епті, ал жақсы, бір күні көк аспан қақ айырылды да, Тәңірі (Шива, Иешуа, Яхве, Иса, Мұса, Әзәзіл — нужное подчеркнуть) басын шығарып:
— Әй лібәдтар, адамзаттың барлығы — қаззақтардан тараған, көттеріңді қысыңдар! — деп, тектілігіміз бен ұлылығымыз жөніндегі сұраққа соңғы нүкте қойды делік.
Енді сұрақ: Сосын???
Немесе, жерге құлаған екеуі мұзға сарт ете қалды. Сөйтсе құлаған жері Балқаш көлі екен. Адам ата тізесімен түссе, Хауа ана жамбасымен құлады. Содан бері еркектің тізесі, әйелдің бөксесі мұздай болады. Бұл салқындық біздің Балқаштың мұзы… Жұмақтағы алма ағашынан түскен дәндер төгіліп қалып апорт пайда болда деген сияқты сөйлемдер бар
Мынадай да әнек бар, көңіліңе демеу болсын.
Бірде Хауа Ана Адамға келіп, «Давай жата кетейік!» депті. Адам ата болса: Қойнақ, сенің тесігің де жоқ" депті. Хауа Ана жылап жіберіпті. Оның жылағанын Тоқылдақ көріп қапты, да көмектеспек бопты. Содан бері әйелдің тесігі бар, ал тоқылдақтың тұмсығы қызыл болады екен.
Хауа Адамға келіп, «Дабай жатайық енді» депті.
"Қойнақ, әпшуіңде тым болмаса түк жоқ депті. Тағы жылайды Хауа ана. Оны тышқан көріп қойып, көмектеспек болады. Содан бері, тышқанның құйрығында түк жоқ дейді.
«Ал кеттік енді жатайық» депті Хауа Адамға.
"Қойнақ, құп-құрғақсың ғо, лібәймайд!" депті.
Хауа ана жылап жіберіпті. Оны көрген балық көмектеспек болады.
Содан бері түсініксіз дейді, әйелдікі ме балық саситын, әлде балық па әйелдікіндей саситын?"
болсаңдар эл.нұсқасын берш