Казахские имена немесе современный аттар...
Көбіміз жеке куәлігімізді қарап отырсақ аты жөнімізден ең аз дегенде бір қате табатынымыз шындыққой, мұны ауылда өскендер немесе қазақша білім алған, жанымен тәні қазақтар қате екенін байқаймыз. Ал өздерін сөвременнимыз деп атайтындар, өз аттарындағы сөвременни болып жазылып кеткен қателерді байқамақ түгілі содан кайф алатындары бар екен, әсіресе қыздарымызға қатты ұнаса керек мысалы: бұрын Алмагүл, Айшагүл, Айнагүл деп аталып келген қыздарымыздың аттары Алмакул, Айшакуль, Айнакул болып кеткен, қазақта "гүл болғың келмесе күл бол"-дейтін мақал осыдан шығуы мүмкін. Олардан сұрасаңыз біразы өздерін осылай атаған ұнайтындықтарын немесе дөкументтерінде алғашында орыстар солай жазып жібергенін айтады.
Ия айтпақша орыстар демекші, орыстар солай жазса оны қате деп есептемейді екенбізғой. Олар Жамбыл атамыздың атын — Джамбул деп өзгерткенде оған да үйреніп қалғанбыз. Ал орыстардың атасы Иван Грозный аттас Ивандарды — Диван деп атап көріңіз, олар сізді қайтер екен, "безграмотный баран" атансаңыз жеңіл құтылғаныңыз.
Ал дөкументтерінде дұрыс жазылсада, аттарын бұрып айтатын қарындастарымызда жеткілікті. Аттарына Италия, Германия, Франция деген сияқты «Я»-сы бар аттардыда біздің қыздарымыздан естуге болады екен
, Әсел деген қызға таныса қалсаңыз — Аселья, Қамар деген қыздан аты жөнін сұрасаңыз — Камарья. Осыған қарап-ақ аттарымыздың заманауйланып бара жатқанын білуге болатын сияқты.
Ия айтпақша орыстар демекші, орыстар солай жазса оны қате деп есептемейді екенбізғой. Олар Жамбыл атамыздың атын — Джамбул деп өзгерткенде оған да үйреніп қалғанбыз. Ал орыстардың атасы Иван Грозный аттас Ивандарды — Диван деп атап көріңіз, олар сізді қайтер екен, "безграмотный баран" атансаңыз жеңіл құтылғаныңыз.
Ал дөкументтерінде дұрыс жазылсада, аттарын бұрып айтатын қарындастарымызда жеткілікті. Аттарына Италия, Германия, Франция деген сияқты «Я»-сы бар аттардыда біздің қыздарымыздан естуге болады екен
, Әсел деген қызға таныса қалсаңыз — Аселья, Қамар деген қыздан аты жөнін сұрасаңыз — Камарья. Осыған қарап-ақ аттарымыздың заманауйланып бара жатқанын білуге болатын сияқты.
Сосын Анар деген қыздардың көпшілігі танысар кезде Анара деп айтады. Айгуля деп танысатындар да бар.
Қыз дегенің Күл емес пе…
Жігіт оның
1. Намыс керек
2. Ерінбей барып құжаттарын дұрыстату керек
Жалып құжатта аттарың дұрыс жазылмаса, оны паспортный стол немесе ЗАГС қызметкерлерінен емес, негізі ата-аналарыңнан көрулерің керек. Былтыр осы мәселе бойынша Оразкүл Асанғазымен біраз сөзге келіп қалғанбыз бір жиында.
Мәселе мынада, опшым. Сенбесеңдер, Нұрғисадан сұраңдар, балаға туу туралы куәлік алуға барғанда оның аты-жөнін қызметкер емес, өтініш беруші баланың әкесі немесе шешесі толтырады. Ал, қандай да бір жағдайға байланысты ол баласының атын дұрыс жазбай тұрса, (мысалы Әйгерім деген керемет есімді ата-анасы баланың алғашқы құжатына Айгерима деп жазып тұрса) қызметкер оны өзгертуге құқы жоқ, себебі баланың атын қалай жазу, ең алдымен ата-ананың құқығы. (Жаңағы Айгерима деп жазып бергенді қызметкерлер Әйгерім деп жазып көрсінші, ана гламурный ата-ана соттатып жіберсін, нақ). Ал, ондай ата-аналарға мемлекеттік орган өкілі ретінде «балаңыздың есімі, қазақ тілінің емлесі бойынша былай жазылуы керек» деп кесертпе жасайын десе, ол байғұстарда ең болмаса бір қазақ есімінің дұрыс жазу емлесі бекітілмеген, тілкомитетінссс… Оразкүл апамызбен де басты хай-вай осы мәселе бойынша болып еді, ол кісінің айтуынша, ана ЗАГС пен паспортный столдағылар тез арада, барлық қазақ азаматтарының аттарын қазақша дұрыстап шығуы тиіс екен, «Ау, апа, дұрыстап шығуға дайынмын, тек маған менің Алдан деген атымның осы бес әріптен ғана тұруы керек есім екенін растайтын бір құжат берші» десем, «сен патриот емессің, халықтың қамын жемейсің» дегенге келтірді.
Опшым, солай, қазақ есімдерінің жазылуын біріздендіріп, жүйелемей тұрып, жоғарыдағы сорақылықтың әлі түрін көреміз.
ата-анасының кінәсі дегенге келісемін.
Ләбіттер-ай,
Бірде менің досым Өзбекстаннан бір енді куколка сұлу қыз ұстап алыпты. Солармен жастархандас боп отырып, таныстырып жатқанда, атың кім десек, Уринкуля, дейді.
— Қойнақ, Орынкүл шығар десем,
-Да, по паспорту так, но все меня зовут Урина дейді.
Очм, әлгі қызды көрсем «уринотерапия» есіме түсе береді.