Сергітер шайдан ала отырыңыздар=))

Айтыс — халық өмірін бейнелейтін көркем әдебиет саласының бірі. Бұрыннан келе жатқан ауыз әдебиетінде батырлар жырынан соңғы, көлемінен болса да, маңызды мән-мағынасының салмақтысы да айтыс жанры.
Айтыстың бір түрі «Қыз бен жігіт айтысы» көбіне қайымдасу сипатында болып келеді. Мысалы, Оспантай мен Күйкентай қыздың айтысында Қайымдаса отырып жеңіл әзілдесіп, соңын әлеуметтік мәселелерге ұйыстырады. Оспантай:
Қонған жері ауылыңның күнгей ғана,
Күнгейде неғып жүрсің күймей ғана.
Ауруым әсте менің басылмайды,
Бетіңнен алақандай сүймей ғана.
Күйкентай:
Көк ешкінің лағы жарда ойнайды,
Ойнамайтын, күлмейтін жан болмайды.
Бірге жүріп, бір тұрып, бір жатпасам,
Құрғақ сүйіс сүйгенге сән болмайды.
-деп әзілдеседі. Ал, белгілі «Жамбыл мен Айкүмістің» айтысында мұндай жастық іңкәрлік пен ынтықтықтағы әзіл-қалжың былай көрініс тапқан:
Жамбыл:
Айкүміс, асықпауға шамам бар ма?
Жасшылық ұрындырды талай жарға.
Сен үшін жатсам, тұрсам арманым көп,
Жем болып кете ме деп жамандарға.
Айкүміс:
Біле ме пенде шіркін өз кемісін,
Ел кезіп, есер мінез сен де жүрсің.
Жаралған жат жұрттыққа ұрғашымыз,
Жарқыным, өкінбеші сен мен үшін!-деп жігіттен бойын аулақ салып, қамшылай түседі. Ақыр соңына Қыз көндікпегесін Жамбыл былай деп нөсерлетеді:
Ауылым жайлап отыр Көксеңгірді,
Көз сүзіп сіздің жаққа еңсем құрды.
Қолыма бір ұстатсаң түсінерсің,
Томпайған төсіңдегі өртеңгірді.

Айкүміс:
Жамбыл ау, ұстатпаймын кінә қойма,
Қайтейін, қайтып ардан мына тойда.
Жақсы сөз жан семіртер деген бар ғой,
Әдепті мінездерің жүрсін ойда. Сөз соңын Жамбыл бозбала аяқтайды:
Айкүміс, амалым жоқ, қош ендеше,
Кетелік сыр білдірмей жат пендеше.
Атыңды, ақ жүзіңді ұмытпаспын,
Кеудемнен қашан менің от сөнгенше.

Үнемі әлеуметтік мәселелердің кемшін тұстарын сөз етіп, қараспанды төндіре түнерте бергеннен гөрі осындай жеңіл әзіл оспақ адам көңілін сергіте, серпілте, жағымды әсер сыйлайды.

Сіздердің де көңіл күйлеріңіз көтеріліп қалсын деген үмітпен ұсынамын. Сергітер шайдан ала отырыңыздар.))
Бөлісу:

25 пікір

Aya
Шәйдан алыңыздар)))
asaubota
негізі осындай махаббатизация айтыстар да көп болған шығар ау бізге жетпей қалған?
KILYZAMAN
«МАХАББАТ»:Қырық жердегі түйінді шешкен небір айтыстардың болмағанына кім кепіл?
KILYZAMAN
Ринат Зайытов сынды айтыскерлеріміз аман болсын — еліне керек(айтысу үшін емес!!!) көлеңкемен, жаймашуақтың қасиетін тең меңгерген, терең түсіне білген…
shimaibek
Әрине, айтыстың да сан алуан түрі бар. Айтысты тек ұрыс, билікке деген шағым деп қана түсінуден ада болу керек.
KILYZAMAN
Дегенмен… Сүйе отырып күйетіні бар, күлдіре отырып жылататыны бар алатын айтыскер — Нағыз айтыскер…
Aya
Нағыз айтыскер деп кімді ұсына аласыз?
KILYZAMAN
Әзірше Ринат!!! Айтыс атаулыны тегіс зерттеп зерделеушілердің қатарынан деп бөскім келмейді… Болмысыма бұйырған су миыма нәр берер — РИНАТ!
Aya
Мен де Ринат ақынды ұнатамын. Сонымен бірге сол Ринаттардың ізбасарлары Нұржан Өмірбаев, Ержан Жұмабековтерде мықты айтыскерлер)
shimaibek
Балғынбек — қазіргі ақындар арасындағы шоқтығы биігі дер едім!
KILYZAMAN
Нағыз тұлпар — тұнбада да Тұлпар деп білем… Балғынбек — балғын кейіпіне ғашық күйінде қалды
a63a1
Ринаттың айтыс үстінде айтқан сөздері қара өлеңге көп келеді, кей жерлерде ұйқассыз ұрып жібереді
VKM
кешірім өтінемін, біреуін де танымайды екенмін. Білгендерің қысқаша айта кетсеңіздер)
KILYZAMAN
Айтып жеткізгеннен гөрі — тыңдау, сана сүзгісінен өткізу тиімдірек…
Esmeralda
айтыс көре алмайды екем
FaraOn1
мен де сендей кезімде көре алмағам, қазір өлетін болдым
Esmeralda
сіздің жасыңызға жету үшін… 4 жыл?
FaraOn1
Қырғыздың шықты ақыны, қырғыздың шықты ақыны… пойзға кешігіп қаласың дедім, — демекші Ринат пен қырғыздың Аалысының арасындағы қырғын айтыс www.azattyq.org/content/kazakhstan_astana_aitys_independence_rinat_zaitov_aaly_tytkychev/24415238.html жалпы осы жерде басқа жерде шықпаған біраз айтыс бар
araika
мынаның жалғасы екен десем, тақырыпқа қарап.

Айтысты оқығаннан гөрі, қарағанды ұнатамын. Әсіресе, танымал ақындардың айтысын.
Aya
Это не важно…
araika
Үйбәй, не болды?
Aya
Бірдеңенің болуы міндетті емес))