Мен ұсынатын 3 кітап

Эстафетаны құрдас Омар быраттан қабылдадым. Кейінгі жылдары оқып жатқанымның дені кәсіби жұмысыма қатысы бар әдебиет болғасын, оларды тізбектегім келмеді. Сондықтан шығар, ұсынғым келетіндерім түгелдей бала күнгі оқығандарым болып шықты.

1. «Пеппи длинныйчулок»



Пеппи қыз тоғыз жастағы кейіннен қаранәсілді тайпаның көсемі боп кеткен капитан Эфраим Длинныйчулоктың қызы. Шешесі құндақтаулы жатқан сәби кезінде дүниеден озса да, Пеппи маймылы Нильсон және атымен бірге тәтті дәурен кешіп жүреді. Әке қанымен бойына дарыған алапат күш пен бір шабадан алтын арқасында Швецияның шағын бір кентінде алаңсыз өмір сүруіне жәрдемдеседі. Өз ойындағысын істеуден тайынбайды және өз ойлағанындай істеуге құштар. Айтқанынан қайтпайтын сұмдық табанды Пеппи мектепке барып тәлім алатын сауатты оқушы емес, өтірік айту жақсы еместігін біле тұра, анда-санда ол ереже есінен шығып қап, алуан түрлі ойдан құрастырылған аңыз-әфсаналарының шыншылдығына күмән туғызғандарға тез ренжи салады. Бірақ Пеппидің ниеті, жүрегі пәк те таза, ойы – адал. Достары Томми мен Анника Сеттергрен, бірге бірталай шытырман оқиғаларды бастан кешіреді. Орасан зор күш иесі ол атын қолына алып, көтеріп жүре береді, цирктегі алыптың жауырынын жерге тигізіп, масқара қылады, ызаға булыққан өгізді сабасына түсіреді, балалар үйіне тапсыру үшін үйіне келген полиция өкілдерінің «сазайын тарттырады». Пеппидің есейгісі келмейді, әлемде «иттің етінен жек көретіні» де есею мәселесі.

Бала күнгі осы кітап кәдімгідей өмірге қызығушылықты, өз позицияңа берік болуға баулиды. Әркім өзі қабылдағысы келген призма арқылы керегін алады. Пеппи длинныйчулок (түпнұсқа ныспы Пеппилотта Виктуалия Рульгардина Эфраимсдоттер Длинныйчулок) – Астрид Линдгреннің «Қожасы» дер едім.

2. ~Қазақ халқының ертегілері~



Мұқабасы қоңырқай түсті кітап. Дәл аты есімде емес екен, әркімнің үйінде болатын ертегілер ғой. Шешеммен хабарласып, сұратып едім, үйге келген қонақ кісілердің біреуі ұнатып әкеткен болса керек. Кішкентайымда бес қабатты үйдің бесінші қабатында тұратын пәтерде әке-шешем, ағам мен әпкелерім мектепке кеткесін түске дейін жалғыз қалатынмын. Далаға шығып ойнап, қаңғып кетпесін деп сыртымнан кілттеп кетеді. «Керқұла атты Кендебай», «Жезтырнақ» сияқты қиял-ғажайыптарды оқи отырып арманға шомып кететінмін. Шынайы өмір мен ертегі арасын ажырата алу үшін керек дүниелер шығар.

3. «Муханура»



«Біздің ауылда құтырған бураларды былай жөнге салады» деп әсіре әдірәңқалғырларды құрықтап, джиу-джитсу (қазіргі аналогы «ережесіз белдесу» ғой деймін) бойынша Харбинде алтын медаль тағынған балуан, хас жампоз Қажымұқан Мұңайтпасұлы іріліктің мысалы. Поляк қызымен отау құрған ол зайыбын Омбыда мешітке апарып, оған Бәтима деген ат беріп, мұсылман дініне кіргізген. Патша ағзамның үкіметі құлаған соң, балуанның отбасы азамат соғысы мен аштықтың салдарынан біраз сергелдеңге тап болады. Осындай нәубеттерге қарамастан Қажымұқан 28 мемлекетте күреске түсіп, 56 медаль олжалайды. Боз кілемде ешкімнен де тайсалмайтын алып баһадүр туралы кинодан да көріп-білеріміз аз емес. Сол кездегі идеология болар, бұратана халықтың атын әйгілеуші палуан жүргізіліп отырған саясат контекстіне келіңкірей қоймайды. Осыдан барып Қажымұқан лақап аттармен күресуге мәжбүр болды. Түрлі турнирде Қажымұқан есімін түрліше құбылтты: бірде «Ямагата Мухунури», енді бірде «Иван Чёрный», сосын «Қара Мұстафа» да болды. Осылайша анонстарда түрлі атпен аталған алып бабамыз саяси қанша теперіш көрсе де, халқы қашанда оның майталман табиғатына тамсанумен болған. Аты дәріптелетін, дәріптеліп келе жатқан кесек тұлғаның өмірі өнеге мен ғибратқа толы.

Эстафета таяқшасын Теріскейге берсем деймін.