Балаңды берер ме едің?

ОҒМ жазбалары
10 ақпан 2011, 19:06

Менің әкемнің анасы 28 жасында дүние салған. Тым жас кеткен соң, әрі өзім көрмеген соң әжем деп те жаза алмай отырмын. Сол 28 жасқа дейін 4 баланы дүниеге әкеліпті.
Тұңғышы — менің әкем. Қазақ салтына сәйкес, ол, әрине, әжесінің баласы болған. Екіншісін, қызын, бәлендей қатаң дәстүр болмаса да, нағашыларына беріпті. Үшіншісін туған бойда бала сүйе алмай жүрген қайнысына ырым қылып «сыйға тартыпты», ол баласы 5-6 жасқа жеткенде ауырып қайтыс болған. Келіннің салтқа беріктігі сондай, ұлы өлім алдында қиналып жатқанда, оның маңдайынан да сипамаған көрінеді.
Төртінші сәбиін босанып, есін енді жиып жатқанда үстіне ауылдағы жынды кемпір кіріп келіп, жас босанған әйел шошынып, баланың жолдасы түспей, өліп кеткен. Нәресте қыз — Орынша уызына жарымай қала берген…
Байғұс әйел соңғы жүктілігінде осы баламды өзім иіскеймін, қасыма алып жатам деп ойлаған шығар-ау. Тағдырға амал бар ма?
Сол кездердегі қазақтың ісі кеңдік пе, кемдік пе, түсіне алмадым…

салт-дәстүр, бала, ата-ана

51 пікір

бір туыстарымды мысалға келтіргім кеп тұр. Шымкентте тұратын жақын аға-жеңгем бір перзентке зар болғалы 15 жыл болды. Ақыры үміттері үзілген соң өздерінен кейінгі іні-келінге қолқа салды. Олардың бұған дейін 1 ұл, бір қыздары бар. Жеңгем ішіндегі нәрестесін берем деп уәде етті. Бірақ, айы — күні жақындай бастағанда сөзден тайқып, аналардың қоңырауына жауап бермей, қашқақтап жүрді де, ақыры баланы бермейтінін айтты. Ағам /кенже/ бұған араласпайтындығын айтты. Ой, сонда ағайын-туған жеңгеме неше түрлі сөздер айтты, олардың ішінде "Құдай салса, құрсағыңдағы сол баланы жерге де қиярсың, бауырыңа қисай" дегендері де болды. Шыны керек, туыстан бала алып қажет жоқ сияқты… мұның соңында қызғаныш, реніш туындауы да мүмкін…

Жасыру

Bizdegi sol dasturlerdin durysy jok. Ajesinin balasy bolu, balasyn tuysyna beru…
Juredi sosyn bala kimnin balasy ekenin bilmei,70tegi kempirdi mama dep…

Жасыру

Шал-кемпірге (ата-әжеге) баланы берудің жаманшылығы жоқ. Бәріміз солай өстік.Менің балам да менің әке-шешемде. Қартайғанда немерелеріңді өздеріңде бауырларыңа салғыларың келетін болар. Бірақ басқа ағайынға бала беруге мен де қарсымын. ата-әжесі де немересін туған әке-шешеге жат бауыр қылмауы керек.Қазақ қызық үшін балағаттатып үйретеді ғой.«Сенің әке-шешең қалада, біз сенің ата-әжеңбіз, сен біздің баламызсың „деп отырса бала жалтақ болмайды (Біздікі солай өсіп жатыр).Үлкендердің тәрбиесін көргеннен жаман бола қоймас.

Жасыру

Бәріміз сөйттік деген қыртыңбай әңгіме. 7 атаң әуретін жапырағымен жауып келген болса, сен де солай жүре бересің бе?
Ертеңгі ұрпақ, немерелерің ойбай менің 14-ші Әбіләкім атам дамбал кие бастаған мықты кісі болды, содан бастап біз бұтқа бірдеңе жапсыратын болдық! — десе жақсы емес пе?

Жасыру

Қартайғанда екеуден екеу отырған әке-шешеңнен балаңды алып кете аласың ба? ол кісілер менің қолыма көшіп келмейді.Әкең марқұм ұлыңды алса, кейін жүрегін жұлып ап кеткендей алып кетер ме едің? Мен баламды бермесем, қыздан туған жиендер оны пұшпаққа шығара ма? Мен берсем, кезінде өзім көмектесе алмадым шаруаларына, енді ұлым қолғанат болсын, бұзауларын қайтарып әкеп беріп, сиырының жапасын тазалауға көмектессін деп бердім.

Жасыру

Пұшпағы нес)))) Ұшпақ десей…

Жасыру

осы менің алдын ала қарамайтыным ай, өткенде жұмысқа етігімнің сыртынан нәскій киіп келіппін.

Жасыру

Жасыру

дұрыс емес деп ойлаймын. мен мысалы туған әкеммен әке сияқты сөйлесе алмаймын, аға-іні сияқтымыз.

Жасыру

Менде дұрыс сөйлесе алмаймын, ол әлгі шал -кемпірдің еркелетіп, боқтатып өсіруінің әсері ғой.Маған да әкеме де оңай емес.іштей бір-бірімізді жақсы көріп тұрсақта сыртқа шығара алмаймыз. ал, мен баламды берерде бұл мәселені жан-жақты талқылап алғанмын.Менен сәл қызғанады тұңғыш немерелерін бірақ өз бастарынан өткен қателікті қайталап жатқан жоқ

Жасыру

Менің ағам жақында сәбилі болған. Оны әке-шешем «тартып» алды. Тіпті ақылдасып, келіскен де жоқ. Перзентханадан келгенде, баланы алып қалды да, аға-жеңгеме "қалаға бара беріңдер" деді. Жеңгем қатты қиналып жүр. Ағам да іштей наразы.
Маған да айтып қояды ата-анам: «Тұңғышыңды бізге әкеліп тапсырасың ғо». Оған менің әйелім «Аха, щась!» деген реакция танытты :)

Жасыру

Әйелің неге қазақша реакция танытпайды-ей? :) Аха, щасьі несі.

Жасыру

ұялған 3D сайл

Жасыру

*смайл

Жасыру

қуатын әңгіме тауыасыз.

Жасыру

Сондай әке-шешені түсінбеймін. Салттың құлы болам деп, баласына жаны ашымайтын болғаны ғой. Құдай аясын.

Жасыру

Өз ұстанымы мен еркіндігі жоқ адамдар үлкендердің айтқанына көнеді. Оның қате екенін біліп тұрса да ештеңе деместен мойынсұнады.

Жасыру

ананы түсінбеймін, мынаның орнында мен болғанда деген әңгіме бұл жерде жүрмейді.Қаптаған баласының арасында отырып баланы тартып алса бір сәрі.Кейбір мәселенің байыбына бару керек

Жасыру

Бермесіңді тартып алмайды ешкім расында.Әдетте кемпір-шалдың тәрбиесінде болған бала көпшіл келеді. Тек сол кемпір-шал баланы туған әке-шешесіне қарсы қоймаса болғаны. Бұл жердегі басты кемшілік осы.

Жасыру

Баланы анасынан емшек еметін кезінде бөліп алу қай жағынан қарасаңыз да дұрыс емес. Бала есейіп, ес білгенде ата-әжесі жақсы қартнаста болса, өзі-ақ барады. Ал анасынан бөліп алу деген надандық деп ойлаймын. Себебі ол жаратылыс заңына қайшы.

Жасыру

Қазіргі бала мен қатын естері кірген соң екіге айырыла қоймас. 5 жасқа дейін еміп жүрген ешкім жоқ.1 жасқа толтырып барып, ата-әжесіне берсе еш сөлекеттігі жоқ.Бәрі баласын емес әрине

Жасыру

Үйдің кенжесі болғасын, өз әке-шешемнің қолында өстім. Ата-әжемді көрген емеспін. Өз балаларымның да ата-әжелері естерінде жоқ. Бұл мәселе мені айналып өтіп кеткен. Былайынша, бере алмайтын шығармын :)

Жасыру

Білмеймін мен қарсымын. Себебі біз үйде екі баламыз. Ағамды 1 айдан кейін ата мен апам өсірген. Әке-шешеме қалаға барып жұмыстарыңды істеңдер жіберген. Кейін ағам әке-шешемді мүлдем мойындамай кетті. 7- класқа барғанда ағамды бізге берді, ол бізден қашып кетті апамдарға. Содан әлі күнге бізді мойындамайды. Әкемді көке дегенмен мамамды атымен атайды. Қазір әкемдер немересін қолына алғысы келеді бірақ ағам өзі сияқты болып кетеді деп ойлайтын болуы керек бергісі келмейді. Әрине біз оған қаншама сөздер айттық. Жеңгемді де кінәлап қоямыз. Өзіме салсам бермеспін енеме деп қоям бірақ әкемнің қазіргі күйін көріп аяп кетем. Немерелерін менен артық жақсы көреді, олармен ойнағанда бала болып кетеді.

Жасыру

Менің әкем де берген жоқ ешқайсымызды, оның үстіне өгей шешесіне))) Алғаш рет ағамды сұраған кезде "өлтіріп тастайсыңдар" деген көрінеді)). Аттарымызды да өзі қойған))
Кейін өзі немерелі болғанда да тиген жоқ, өздеріңе құт болсын деп. Бірақ «Атамның баласымын» деген сөзге мәз боп қалады, «сөйтіп, алдап қойғандары жетеді» деп))

Жасыру

Балаңды біреуге берсең дүбара болады, әсіресе әйел жақтағы туысқа берсең. Ертең балаң не ары, не бері жүре алмайды. Не өзінің туған бауырына сіңе алмай, не асырап алған жаққа сіңе алмай екі ортада жүреді

Жасыру

Әйел жақтың туыстарына беру миға сыймайды. Шахановтың поэмасында айтылушы еді ғой
Отырардың қақпасын ашып жіберген адам, жасында нағашысының қолында болған екен" дегендей жолдар

Жасыру

бала кезімде Ұланға шықты ау деймін, бір ауылда 2 баланың ауысып кеткені туралы. шешелері кейін түсінген екен ауысып кеткендерін. түрлері бауырларына ұқсамайды екен және сабақтары да басқаша болыпты. біреуі кілең двоешниктердің үйіне түскен, ол отличник болыпты. ал отличниктердің үйіне түскені двоечник болған. жақында сол жігіттерді көрсетті, уже 30-дан асқан. мамалары да тірі екен. әлі сол өздері өскен үйлерінде екен, шын шешелеріне бармай қойыпты.

Ойыл жақта солай 2 қыз ауысып кетіпті. кейін түсінген негізі ауысқандарын. бір отбасының тұрмыстары нашарлау екен, соған түскен қыз өзінің шын әке-шешесіне кетіпті ал сол үйдегі қыз да сол үйде қалыпты аналарға бармаймын деп. сөйтіп тұрмысы жақсы отбасы 2 қызды да бағыпты.

Жасыру

Жоғарыдағы екі жігітті ТД көрсетті өткенде.Қырықтан асқан қырма сақал жігіттер. Бір қызығы босанған екі әйелді де «роддомға» бір такси әкеліпті. 40 минуттай айырмашылықпен босаныпты. «Двоечник» ішкіштеу адамға ұқсады маған. «Заттыбекский» дубленкамен темекі шегіп отырғанын көрсетіп қалды

Жасыру

иә, былай сөзге жоқ жігіт ау деймін. басы аурып тұрды ма екен әлде :)

Жасыру

Заттыбекский" дубленка…
аттыбектің тоны брендке айналып кеткен бе?

Жасыру

«ақ маржандағы» тоны ғой…

Жасыру

Адам қараптан қарап заманды өзгертпейді ғой. Адам қараптан қарап батысқа еліктемейді ғой. Адам сол ескіліктен шаршаған соң, сол бәлелі салт пен жалалы дәстүрден әбден жүрегі айныған соң басқа жаққа бет бұрады.

Баяғыға қайта оралайық деушілер соны ескермейді. Баяғыға оралу жоқ. Тек өрге басу не құлдырау бар. Артқа жүру құлдырау, осы күнге дейінгі қазақтың өзінен өзі шеккен азабына түкіре салумен тең.
Баяғыға оралу, осы күнге дейінгі қазақ ағартушыларының, ғалым-ғұлама, шейіт болған дана-қайраткерлердің ісіне түкіре салу.

Баяғыға оралу деген қайтадан өзге ұлттың қол астына кіруге дайын мүсәпір, қараңғы, салттың құлы болған халықтың күйіне түсу.

Дәстүрге оралудың қажеті жоқ. Осы күнге жеткен салт-дәстүрлерімізді жаңа заманға лайықтап, түрлендіріп, дамытқан әлдеқайда тиімді, әлдеқайда санаға қонымды.

Жасыру

қарсымын. үлкен ағам үйленген кезде женгем екеуі оқып жүрді де сосын бірінші қыздарын ауылға әкеліп тастады бізге. әке мен мамка өскен соң өздерінде болсын деп жіберіп еді онымен женгем екіншісіне аяғы ауыр болды да әрі оқуларын аяқтамаған соң тағыда әкеп тастады. өз өздеріне келген соң алып кетеміз деп келіп еді онымен сіңлім ес біліп қалған соң бармай қойды ата әжемде қалам деп. ата әжесінде ерке өскен қыз өз әке шешесін мойындамайды. тіпті әкесін Нұрсұлудың папасы(екіншілері) деп атайды. ал сіңлісімен ваще бастары бір қазанға симайды. сондықтан қорытынды жасап қойдым, әркім өз балаларын өздері баққан дұрыс деп))

Жасыру

менің бір танысымның қызы өзінің нағашыларын құда-құдағай дейді…

Жасыру

қаз уж сурогат аналар шығып жатыр КЗ( әсресе қазақтар)
әлгі дәстүрден зығыр көргендер… денги передке көшкен ғо деймі ә? ;)

Жасыру

;-)

Жасыру

Мысалы 17-20 жас аралығында жас -жұбайлар ,өмірдегі тәжірибесі аз болады, әке-шешесімен бірге тұрса, үлкендердің үйретері көп, ал егерде қалада бөлек тұрса, олардың бәрінің жеке үйі бола бермиді, жалдап тұрып жатады, олар жұмыста болса, садиктің орнына ата -әжесіне берсе баласын, эконом болар еді ия едәуір ))? Адамның бір қызығы бала деген, бала кеткен соң ендігі кемпірмен шалдың қызығы сол немере ғой, нереме балаңнанда тәтті деп жатады, ауылға келіп ата ажесінен едауір нарсе үйреніп жатқан айналайын сериалынанда көреміз )

Жасыру

Рас біреуге бала беру мүлде дұрыс емес нәрсе!!! Бұл біздің отбасында да бар. Ініміз кейін, өзінің шын ата-анасы кім екенін білді де мүлде психикасы өзгеріп, комплекспен өмір сүретін болып кетті. Ал, мен өз баламды бере алмайды да екем… Құдай одан сақтасын… Негізі өз туған ата-әжесіне де ьұңғышын беру деген сөз баланың жүрегін жаралау… Өйткені бала өз әке-шешесін жақсы біледі алайда, жақындауға бата алмайды… әйтеуір жүйкесіне ауырлық түседі ғой…

Жасыру

Басыңа түспегенше айту қиын, бірақ ситуацияға қарай ғой бәрі де. Бұрын бөлек шыққан ұлының отауы бас шаңыраққа тақап тұрады, әжесі мен атасының баласы болса да, күнде көріп, біліп жүреді. Қазір болса, ата атансы қалада, атасы мен әжесіне берілген сәби ауылда(( Қиын шығар, бірақ, егер жас отбасының аяққа тұрып кетуіне дейін баланы беруге болады. Бір жағынан, жаман болсын деп алмайды ғой.

Жасыру

Мені емшектен шыға салысымен әжем алып алыпты. Бір күні мама жұмыстан келсе, менің заттарымның бәрі апамның бөлмесіне көшіп кеткен көрінеді. Түк түсінбей аңырып тұрып қалғанда: «жақсы шеше болмасақ та, жаман шеше болуға жараймыз» деген жауап естіпті. Ал оған дейін, емізіп жүргені болмаса, былайғы уақытта мені иіскеп, айналуға да тиым салынған көрінеді. Бір күні еміреніп кетіп, бесікке еңкейіп, мені иіскеп жатқанын көріп, апам «еее, білдік, сен тапқан екенсің ғой» деген екен. Сол сәтте «біреу бесіктен жұлып алып, лақтырып жібергендей болды» дейді мама. Содан болар, маған суық.

Жасыру

Менің биыл қайтыс болған атам (әкемнің ағасы) атамның бауырының қолында өсіпті (бәйбішесі біраз бала тумай жүріп қалғанда берсе керек). Сол атам нағашы ағасын "құда бала" деп айтатын.

Жасыру

Мен қарсымын беруге.

Жасыру

Әбіләкім дұрыс жасадың, өкінбейсің! Ата-анаң немересін қаншалықты жақсы көрсе, өзіңді де соншалықты жақсы қылып балаңның санасына құйып отырады. Мен өз басым екі ортада қатар өстім. Атам мен әжем әкең мен шешең жұмыста, олар сонша күннен кейін келед, немесе сен сонша күннен кейін соларға барып қайтасың деп отыратын. Бір жылдың жартысын ауылда, жартысын қалада екі ортада қатар өткіздім. Көрші атай маған ылғи әй қосмекенді хал қалай деп отыратын. Солай қос мекенді болып өстім. Қазір ата мен әжемді, әке-шешемді бәрін бірдей көріп, бірдей сыйлаймын. Яғни төрт аяғын тең басып тұрған жылқыдаймын)))))))) ауылға да, қалаға да шауып кете берем

Жасыру

ата-әже көрген қандай бақыттысыңдар

үлкендер әйтеуір жаман болсын демейді ғой. Бірақ әке-шешесін мойындатпай қоятындарға менде қарсымын, сондада аталап әжелеп өскенге не жетсін

Жасыру

Бірінші баланы бердік, жамандығын көргеніміз жоқ, кейде келіп, қасымызға жатады, бірақ, түнде тұрып алып, әжесінің қасына кетіп қалады. алып бара жатқандай проблемасын көріп тұрған жоқпын бұл мәселенің, әркімнің санасына байланысты.

Жасыру

и, сендер бір үйде тұрасыңдар ғоЕ

Жасыру

Жасыру

Рас бір үйде тұрғанда ешбір проблема жоқ!!! Қайта жақсы атасы мен апасы бар деп үйге тастап кете бересің, жұмысқа… бірақ менің балаларым атасы мен апасының қойнына жатпады… жатпайды… қазір енді өзім құтыла алмай жүрмін… Бірақ, екекуі де сезімтал апасының да менің де көңіл-күйімді бағып тұрады…