Қазақша сөйлемесем ше?

Бүгінгі күн дүйсенбі болған үшін бе, күллі әлемге негатив шашып, улағым кеп тұр. Бүкіл өткен-кеткен реніш-өкпемді жинастырып, еске алып, өз-өзімді аяп, өзімді сондай бір әділетсіздіктің құрбаны сезінгім кеп отыр — деп күлкім кеп кеткені)))

Көпшіліктің сөзін сөйлеп, ығына көшіп немесе көпшілікке қарсы шығып, атым шығару мақсат емес. Дұрыс/бұрыс болсын тек өз ойымды айтқым келеді. Біреу түзелер, не мені түзер. Себебі, қоғамда менің қауашақ миыма симайтын құбылыстар көп. Соның бірі — қазақ тілі мәселесі. Нақтырақ айтқанда, бүкіл ФБ толған “қазақша сөйле” деген лозунгтар.

Бұл сөзді қазақ қазаққа айтып жатса қабылдауға болады. Бірақ, бұйрық райдан гөрі “Ана тілің арың бұл” деген сөздер жақсы әсер етеді ма деп ойлаймын. Өзге ұлттарға қазақша сөйлеуін талап ете алмаймыз. Біріншіден, менің тілімде сөйле деп ешкімге бишара болмайықшы. Екіншіден, адам өзге тілді, көбіне, тек қажеттілік болған соң ғана үйренеді. Неге ауылдағы орысың да, кәрісің де қазақша сөйлейді? Неге қаладағы қазақ орысша сөйлейді? Себебі, бізде қала мен ауылда екі тілдің сұраныстары бірдей емес.

Осы ғана ғой, мәселенің басы. Керек болса, орысың қазақтан бетер сайрап кете алады. Олай болса, әрбір өз ана тілін құрметтейтін қазақ жүрген жерінде өзгелерге үлгі болу керек. Қазақша сөйле, тарихыңды біл, ұлттық құндылықтарыңды жеткіз. Шу шығарып, даурыққаннан нақты істермен мақсатқа тезірек жететін сияқтымыз. Бізде, әсіресе, тағы да бір жыным келетіні — бірдеңе жасау керек болса, міндетті түрде мемлекет оған ақша бөлу керек. Бәрін жоғары жаққа ысыра салады. “Балық басынан шірейді” деген мақал билік басындағыларға ғана арналмаған. Сонда елім-жерім, тілім деп еңіреп жүрген патриоттығымыз қайда қалды?

Мемлекеттің қаржыландыру саясатын былай өзгертсе екен: бірінші мемлекетке қарызға істейсің, бәрі ойдағыдай шықса — мемлекет ақшаңды қайтарады. Міне, осы кезде нағыз бір-біріне бәсеке жобалар шығар ма еді. Нағыз елдің қамын ойлағандар мен өз қарнын ойлағандардың арасы ажырар ма еді. Әйтпесе, “аспандағы айды әперем” деген жобалар біршама уақыттан соң беті бүлк етпей, банкрот болып жатады. Не деген жауапсыздық бұл?(((

Мәселенің шешімі қаражатқа емес, адамдардың патриоттығына тірелуі керек. Рас, елім деген азамат елі үшін тегін еңбектенуден таймайды. Қажет болса, бірігіп күш жинайды. Мемлекетке тіреп қою — ол жалқаулардың, қорқақтардың, аузымен орақ оратындардың, ақша жасап қалғысы келетіндердің, т.с.с. далбасамен айналысып жүргендердің ісі.

Жақында елбасы мемлекеттен қаржы бөлу кезіндегі олқылықтар жайында сөз сөйлеген болатын. Бұл мәселенің елбасыға жеткеніне қуаныштымын. Келер жолы қатты қаралатын болар деп сенемін.

Уффф, кеттім, суып кеткен әбетімді ішейін…
Дереккөз
Бөлісу:

21 пікір

MERmukhanov
гауарите па казахски
bizbike
Адамға «сен шошқасың» деп айта берсең, бір күні шошқаша қорылдайды дейтін еді ғой. Сол сияқты мүмкін бір күні бәрі қазақша сөйлеп кетер?
ereke_enu1
Мұны адамның таңдау құқығын шектеу деп ойламайсыз ба?
bizbike
ой Құдай, сіздің таңдау құқығыңызды күндіз-түні шектеп жатыр ғой, байқамайсыз ба?
assar
Қазақстанда басқа ұлттарды тек Қазақ тілінде сөйлеуіне қорқытып сөйлетпесе басқа амал жоқ. Жалынбаңдар, тек талап ет орыс тілді қазақ болсын басқа ұлт болсын. Қазір Қазақстанның жағыдайы жақсарып келеді ол ұлттар мемлекеттік тілді талап етті деп көшіп кетпейді нан тауып отырған жерінен. Адамдар таңдау хұқығы қай тіл болсада тұрып жатырған елінің тілін білуге міндетті, ал басқа тілді үйрене берсін ол өз таңдауы.
MickThatsMyNick
не де болса, орыс тілді қазақ қыздарына қазақша сөйлемеуге аз да болса сылтау бар, ол қазақ тілінде «женский род»-тың болмауы.))
ereke_enu1
«Женский род» болмай әйелдердің құқықтары шектеліп жатыр деңіз))
Соңғы түзету:
bizbike
ағылшында да жоқ қой she дегеннен басқа
VKM
Елбасы шалақазақтарға тисе бермеңдер деді ғой)))))
assar
Орыс тілді Қазақтардың кінәсі жоқ, оларды кезінде Орысша оқытты деп қорғап отыр Ел басымыз. Бірақ неге кінәламаймыз? Бүгін азаңғы таңшолпанда Жапон қызы қонақта болды. Қазақшаны өте жақсы сөйлеп отыр, біздің акцентпен зорға сөйлейтін Қазақтардан әлде қайда жоғары. Сонда 20жылдан аса уақытта ана тілін үйрене алмаған шала Қазақтарды шала деп атпауымыз керекпе? Жапон қызының Қазақстанда жұмыс істеп жүргеніне 20 жыл болмаған шығар, өзі 20дағы қыз сиақты түріне қарасаң. Мен бәрі-бір шала Қазақсың деймін ана тілін білмейтіндерге, үйренгісі келмейтіндерге. Басқа ұлт қайдан үйренеді осылай қорғап отырғанда орыс тілділерді.
saltaps6
Осы тұста ағылшын тілінің мысалы ойға түседі; тілге деген сұраныс жоғары болсын десек, қажеттілік тудыру қажет, орысың да, қазағың да ағылшын тілін үйренуге ұмтылатыны да осында. Өкінішке орай, қазақ тіліне деген қажеттілік тым аз, әсіресе, ақпарат алуға келгенде, бұл аса өткір сезілетін жағдай. Бірақ автордың ойымен қосыламын, өзге ұлтқа менің тілімде сөйле деп жалынғанша, сұраныс тудыру қажет, сонда өздері-ақ, бізден де жақсы қазақ тілінде сайрап шыға келетініне сенімдімін.
assar
Ешкім жалынып жатырған жоққой елімізде, қайта орыс тілділерге күш беріп отыр, мемлекеттің тілді талап еткендерді қудалап жатыр. Аутор жазыпты ауылдарда орыста басқада ұлттар Қазақ тілінде жақсы сөйлейді деп. Бірақ ол ұлттар ана тілін ұмытып Қазақ тілін үйреніп алған жоқ, барлығыда ана тілдерінде таза сөйлейді. Шымкентте ауылдың өзбектеріде қаланың өзбектеріде өз тілдерінде анық сөйлейді және Қазақша, орысша тілдіде. Сонда олардың ана тілдерін ұмытпауына өзбек тілдің қажеттілігінің арқасы деп ойлайсыздарма? Өзбек тілі ,Ұйғыр тілі, Шешен тілі Түрік тілі т, б қоғамда қажет емесқой Қазақстанда, ал сол ұлттар сонысына қарамай ана тілдерін сақтап отыр қалада тұрсада. Мәселе қажеттілікте емес мәселе шала қазақтардың ана тілін менсінбеуінде және балдарында өзі сиақты орыс тілінде тәрбиелеуі.
ereke_enu1
Қытай, Моңғолиядан қайтқан оралман қазақтар өз тілін, дәстүрін елдегі біздерден әлдеқайда жақсы ұстанады. Бұл барлық бөгде елде тұрып жатқан ұлт өкілдеріне тән қасиет болса керек. Біздегі өзбектер де солай деп ойлаймын. Олардың көпшілігі қазақ тілін қажеттілік болған соң ғана үйренген. Басқа себептердің ықтималдылығы өте төмен. Ана тілде сөйлеу өз ұлтына деген махаббаттан туындаса керек. Ал, ұлтқа деген махаббат ұлт тарихын білгенде пайда болады. Мүмкін, тіл ғалымдары басқаша айтатын болар, жеке басыма қазақ тарихы көп әсер етті. Егер төл тарихымызды жоғарғы дәрежеде мықты насихаттайтын болсақ, осы тіл мәселесіне үлкен соққылардың бірі болатынына 200 пайыз сенімдімін. Ал, күштеп бұйыру, еш білімге негізделмеген, әділетсіз әрі жабайы әдіс деп түсінемін.
assar
Манғолиядағы Қазақтар ең таза болып саналады. Өйткені маңғолиядағы Қазақтар Маңғолияның батыс жағында өзінше алыс шалғайда орналасқан. Маңғол ұлтымен етене жақын араласпайды өзімен өзі тіршілік етуде. Ал қытайда қазір ана тілін ұмыта бастағандар көбейіп келе жатыр, саясат жүріп жатыр яғни қытайландыру. Ресейдегі Қазақтарды білесіз олар ерте көшіп кеткен орыс тіліне, оларда ана тілін білетіндер өте аз. Ал ресейдің ортасында орналасқан шешенстан дағыстан сиақты елдерде ұлттық тәрбие жақсы сақталып отыр аз болғанына қарамастан. Қазақтардың ұлттық санасына әдейілеп орыстандырып жіберіп отыр. Ал біздің орыстанған Қазақтар осыны түсінседе ұлттық санасын, ұлттық болмысын қайтып алуға жалқаулық танытып отыр. Ал күштеп ана тілді талап ету ешқандай дарақылық емес. Мысалы мен алматыда бір дүкенге кірсем маған орыс тілінде айтыңыз қазақ тілін білмейміз деп менсінбей сөйледі, сосын барып дауыс көтеріңкіреп бастығын шақыртып шағым айттым, қызметкерлерің мемлекеттің тілде жауап бере алмаса басқа қызметшілер ал дедім Қазақшалап айттым. Бастығы Қазақ екен, кешірім өтінемін айта беріңіз не сұрайсыз деп сабасына келді. Осы жерде мен мәдениетті түрде талап етіп көрсем мемлекеттік тілді, олар маған пысқырыпта қарамады, ал дауыс көтеріп едім Қазақ тілінде қызмет көрсетті бастығы келіп. Қазақ тілін сөйлегісі келмейме, жай айтқанды түсінгісі келмейме оларды күштеп сөйлету керек. Қорыққаннан үйренеді олар. «Аюға намаз үйреткен таяқ» деген бар. Ресейде басқа тілде сөйлетіндерді ұрып кететін топ барын білесіз, осыны естіген басқа ұлт өкілдері көшеде болсын басқа жерде болсын бір-бірімен өз тілдерінде емес орыс тілінде сөйлеуге мәжбүр болды. Ал біз дәл осындай қанішерлікке бармай-ақ сәл күшімізді батырып жіберсек басқа ұлт Қазақ тілін үйренуге мәжбүр болады.
assar
Әлемдік ғылымда орыс тіліндегі аударма 10 пайыз ғана екен. Онда орыс тілін емес ағылшын тілін жетік үйренсек ғана білімді боламыз. Қазақ тілімен тәрбиеленіп ағылшын тілінде білім алсын ұрпақтарымыз. Орыс тілін пайдаланған 15 тмд елі нені қарық қылды дым ғылым дамымаған барлық одақтас елдерде.
ereke_enu1
Осы пікіріңізбен қатты келісемін. Мысалға, IT-де барлық техникалық әдебиет ағылшын тілінде шығады, сосын орысқа аударылады. Сол үшін де «орысша әдебиет — ескірген әдебиет» деп жатады. Ағылшын тілін жақсы білген кісіге орыс тіліне аса бір қажеттілік жоқ.
AnarAlibayeva
Негізі тіл үйрену қажеттіліктен туады. Бірақ қазақ тілінде сөйлегісі келмейтіндер немесе желкесі жібермейтіндер деп оларды бір ауыз сөзбен еті өлгендер десек те болады. Жалпы орыс тілін үйренгендер емес, сонымен қатар түрікше үйренген қазақ бір бірімен түрікше, арабша сөйлегендер тіл арасына арабша қыстыра салады. Жалпы айтқанда біздің адамдарымыздың ана тіліне деген еті өлген яғни суынған. Болды.
adelet
i support kazakh language,fuck russian
Sherkeshbay
Ереке! Тілім десек, жүрегіміз тілім-тілім болып кетті ғой. Сіздің сөзіңізден де осындай ашынуды көріп отырғандаймын.
Ана тіліміздің Мемлекеттік тіл болып жарияланғанына 25 жыл болса да, тілімізді де, елімізді де ешкім менсініп жүрген жоқ. Мысалы:
«Анасы – кәріс, әкесі – орыс Геннадий Головкин де өзін „қазақпын“ деп жүр» делінеді барлық Қазақ басылымдарында.
Меніңше, Ол өзін Қазақстан азаматымын деп жүрген жоқ. Дәлел ме:
Біріншіден, күні бүгінге дейін оның еш жерде Қазақстанның "Ән ұранын" шырқағанын ешқашан көрмеппіз. Демек, GGG-де Қазақстанға деген ешқандай патриоттық сезім жоқ. Талай жарыстарда бәйге алып, Көк байрақты желбіреткен өзге азаматтардың арасынан дәл ГГГ сияқты аузы бұртиып, үнсіз тұрған қазақ баласы болған емес. Бәрі де жүрегі жарылардай болып қуанып, көздеріне жас алып тұрып шырқайды.
Екіншіден, ол Қазақтың Ата Шапанын да «келемеж» қылып жүр. Сан мыңдаған жылдардан бері ешқашан өзгертілмеген Қазақтың ұлттық ою-сызбасын «GGG»-мен ауыстырған. Бұған тыйым салу керек. Себебі, күні ертең-ақ кейбір фанаттардың бұны әдетке айналдыруы әбден мүмкін. Азаматтар! Ұлттың ата шапанына бұлай қиянат жасауға болмайды.
Үшіншіден, ол Қазақстанда туылса да (31 жаста) әліге дейін оның мемлекеттік тілде бір ауыз сөйлегенін көргеніміз жоқ. Демек, ол Қазақстанның мемлекеттік тілін менсінбейді.
Төртіншіден, 22 ақпан 2015 жылғы Монакода өткен М.Мюрреймен болған сайыста, Қазақстанның көк туын «жеңіл» киінген қыз бала ұстады. Қазақ-қазақ болғалы қандай жағдай болмасын Қазақтың туын тек айбынды, елге танымал батырлары ұстаған. Ежелгі салт бойынша сол жерде Қазақтың Көк байрағын Серік Сапиевтің өзі ұстағаны дұрыс болар еді. GGG-нің арқасында Қазақтың Көк байрағында, ойыншыққа айналдырдық.
Жарайсың Гена деп мақтанғым-ақ келеді. Бірақ, қор болған ұлттық салтымды, айтылмаған «Ән ұранымды» көріп отырып менің олай,- деуге аузым бармай отыр.