Көп болды керек жаққа кірмегелі,

Ақтөбе мемлекеттік педагогикалық институтқа қытайлар келіп жатыр. қыста студенттері келіп еді. енді өздері мәдениетімен, тілімен, иероглифтерімен бірге келді. институттың кітапханасының үстіңгі жағына қытай тілін үйрететін бөлім ашып жатыр. өздерінің кітапханасы бар. институт мұғалімдеріне тегін үйретеді дейді. қытайлар қарапайым есікке кіре алмайд ғой деймін. есіктері міндетті түрде қытай өрнектерімен өрнектелген болу керек ау дйемін. қызық.

Өндірілетін ресурстарының көп бөлігі шет елдік компанияларға тиесілі Орта Азияның мұнайы мен газы әлемдік энергетикалық қауіпсіздік үшін маңызды рөл атқарады.

Планетамыздағы үлкен газ өндірілетін үштіктің қатарына кіретін Каспий шельфіндегі Қашаған сияқты жағалауда орналасқан әлемдегі ірі орындар немесе Түркмениядағы Оңтүстік Ёлотен жері Орталық Азияның аумағына енеді.
Тасымалдау құбырлары Орталық Азиядан барлық бағытқа таралады, сонымен қатар шығысқа қарай тартылуы тиіс деп отырған Қытай мүддесіне қарамастан, қазіргі уақытта батысқа басымырақ кетіп жатыр.

Теңізге (Каспий теңіз емес, Әлемдегі ең үлкен көл, себебі: Мұхитқа шыға алмайды, тұйық) шыға алмайтын ортаазиялық елдерге Қытай қанша тиімді мүмкіндіктер жасап отырғанымен, олар таяу онжылдықта Еуропа энергетикасындf үлкен рөл атқара бермек.

Алыстағы нарық
Бұл саладағы (Каспийдің қарсы жағында орналасқан Әзірбайжан еліне де қатысты) Орталық Азияның басты проблемасы – ресурстарды нағыз табыс көзіне айналдыра алмай отырғандықтарында.

Негізінен бұл жұмыстар, экспорттық маршруттар ұйымдастырып және ортаазиялық ресурстарды халықаралық нарыққа шығарып отырған шет елдік компаниялардың мойындарына жүктелген; тағы да басқа жолы – бұдан қымбатырақ қаражат төлеп, Ресей аумағындағы Кеңес заманында салынған транзиттік жүйелерді қолдану. Бірақ, шет елдік компанияларға ортаазиялық елдердің билік өкілдерімен тіл табысу оңайға түсе бермейтін көрінеді.

Мысалы, Түркіменияда қазба байлығы бар жерлерін толық бақылауда ұстауға толық мүдделі екен, сөйтіп олар келісім-шартқа отырған шет елдік компанияларға ойларына келген әрекетпен айналысуға шектеу қойып тастаған.

Қазақстандағы биліктегілер, осы салаға байланысты заңдарына қарамастан, ресурстарды игерушілер мәселесіне келгенде, олардың ұлтына көп мән беретіндіктерін байқатып қойды. Бұл атап айтқанда, сенімді инвестициялайтын әріптес елдердің репутациясына қауіп төндіруі мүмкін екен.

Батысқа ұмтылыс
Қазақстандағы жұмыстардың басты мақсаты — 2012-2013 жылдан кейін Қашаған жұмысын бастаған соң, елден әлемдік нарыққа күніне 1,5 млн баррель мұнай тасымалдау болып тұр.

Өңірлік мұнай тасымалдау желісі


Касgий жағасындағы тек үш республиканың, атап айтқанда Әзірбайжан, Қазақстан және Түркімения зерттегіш ғалымдырдың бүгінге дейін тауып, есептеп қойған нәтижелерінің шамамен 3,5% яғни 50 млрд баррель (7 млрд тонна) шикі мұнай өнімін иемденіп отыр; әлемдегі газ қорының 12,5 трлн куб метрі, шамамен 6,8%-іне тең байлық та осы елдердің меншігінде.

Қытайға жіберіліп жатқан Қазақстан мұнайы үш-төрт жылдан кейін күніне 400 мың баррель мұнай тасымалдаса да, батысқа жіберіліп жатқан мұнайдан үш есе аз болар еді.

Қытайға газ керек
Түркімения – қазірде Қытайға жақсы табыс беріп отырған мемлекет.
Небәрі 2,6 жыл ішінде Қытай ұлттық мұнай корпорациясы (CNPC) Солтүстік Түркімениядағы Бағтыярлықтан — Өзбекстан және Қазақстан жері арқылы – Солтүстік-Батыс Қытайдағы Шыңғжан-Ұйғыр автономиясына дейін 2,2 мың км болатын газ құбырын тартып үлгерді.

Өңірлік мұнай тасымалдау желісі


Болашақта Түркімендер Үндістанға, Пәкістанға, егер тыныштық орнап жатса Ауғанстанға да газ тасымалдауға да мүддесі бар.

Бүгінде түркімен елінің газы Ресей, Қытай, Иранға шектеулі мөлшермен ғана кетіп жатыр; бұған Ашхабаттың Мәскеу мен Тегераниен сөзге келіспей қалуы себеп.

Түркімендердің Еуропа нарығына газ шығару себебінің бірі осы еді. Бірақ, бұл жерде Әзірбайжанмен жүргізілер келіссөзде қиындықтар тууы мүмкін, себебі әлі күнге дейін екі жақ Каспийді бөлісе алмай келеді.

2008 жылғы өндірілген мұнай:


BBC агенттігінің нақ тілшісі Джон Робертс керекинфо беріп тұр

Маусым 6, 2011 авторы: kokjal83.wordpress.com/

Қытайдағы таралымы ең көп саналатын беделді газеттің бірі – «Қытай күнделік газеті»-нің жазуынша Қытай үкіметі орта Азиядағы көрші ел Қазақстанға 3000 адамнан тұратын «тың жер игерушілерді» тың игеріп қазақстандағы ақ жерді ашуға жөнелтуді іске асырмақ! Себебі: Қытайда адам саны тым көп, жері аз сондай-ақ, кезекте халықаралық қоғамда астық тапшы.

Ауылшаруашылығы министрлігі шүлен таратып жатыр. Шүлен болғанда анау мынау емес — Жер! Қазақтың жерін. Осыдан екі жыл бұрынғы қазақы қоғамның айқайын құйрығына да қыстырмастан билік Қытайға жер беруді бастады. Шығыс Қазақстан облысының аумағы мен Алматы облысының құйқалы өңірінен.
Былтыр Израиль барған сапарында Терещенко дейтін асыранды алпауытымыз «Оңтүстік Қазақстан облысынан жер беремін, келіңдер де кесіп алыңдар» деп ебірей жұртын жарылқап қайтқаны есте. Ебірейдің қазақ жеріне «түрен салғаны» туралы әзірге нақты дерек жоқ, ал енді орыс пен белорыстың кедендік одақ аясында қойын қоншымызға қол жүгіртетіні аныққа айналды. Бұл турасында Ауылшаруашылығы вице-министрі Сақташ Қасенов дейтін «мырза» жария етуде (дерек көзі:Bnews агенттігі).

Сақташтың орыс пен белорысқа «сақтап отырған жері» 10 жылға жалға берілмек көрінеді. 10 жылдың ширегінде жалгерлер ауылшаруашылығына тиімді жерлерді игеріп, кәсіп көздерін ашуға тиіс екен. Оның үстіне, қандай да бір біріккен кәсіпорын ашыла қалса, бақылау пакеті қазақтың (дәл осыған күмәніміз күшті) қолында болады-мыс. «Әгәрәки, жалгерлер жерді мақсатсыз пайдаланса, қайтарып аламыз» деп қоқиланып қояды вицеміз.

Естеріңізде шығар, Қазақстан азаматына жер 49 жылға жалға беріледі. «Біз шетелдіктерге де жерді 10 жылға жалға беруге қақылымыз» дейді Сақташ Қасенов. Сақташтың түсіндіруіне құлақ ассақ, орысқа ауылшаруашылығы жерлерін жалға беру деген мемлекетіміздің азық-түлік қорын қамтамасыз етуге саятын қауіпсіздік шарасына ұқсайды. Қайтейік енді, далиып жатқан даламыздан қорек тауып жеуге қауқарсыз ел болсақ, құрсағымыз шұрқырағанда құмырсқаның дәнін көтеруге құлшынысымыз жетпесе, жерді жалға байлап тастап шалқалап жатқанымыз жөн-ақ қой. Былай да қазақ жерсіз. Жер алпауыттары қазақта Ромин Мадинов, Сергей Кулагин, Сергей Терещенко дейтін кісілер. Оларды ойдай әспеттеп «латифундистер» дейміз. Қазақы «латифундистеріміз» — Амангелді Ермегияев дейтін қарынбайлардың қатарында. Олардың иелігіндегі жерлер Жетісудың Іле Алатауы баурайында; Нарынқол, Кеген жайлаулары деседі құрық сүйреткен жұрт. Біздің қарынбайлар қазақ егін ексін, малөнімдерін өңдейтін зауыт салсын, ауылшаруашылығына жаңа технологиялар енсін деп жүрген жоқ. Қарқ-қарқ күліп, танауды тарқ-тарқ тартып: ет жеп қымыз ішкенге, құмар ойнап, құлқын толтырғанға мәз. Ал, тоғайлы, нулы-сулы жердің тежеусіз қожасына айналған шешендер (Маловодное ауылында болған оқиғаны еске түсіріңіз) мұздай қаруланып алып иелігіне аңдаусыз аяқ басқан қазақты да, қазақтың малын да қаңғыбас ит құрлы көрместен атып тастайды. Алматы сияқты халқы мол қалаға таяу маңдағы көкөністі, дақылды жерлер кәріс пен ұйғырдікі. Атырау, Қызылорда жағындағы құмды жерлерге өзбектер қызанақ пен қарбыз егуде. Солтүстіктегі шығымды жерлердің дені орыс диаспорасының меншігінде.

Соя дейтін ғажап өсімдік туралы естуіңіз бар ма? Соя қара топырақты, құнарлы жерде өседі. Соядан май алынады. Соядан… ет жасалады. Қазекең қаужаңдап жегенді жақсы көретін кәдімгі ет! Сол сояның «сырын» қытай мамандары сығырая зерттеп жүргенін ақпарт көздерінен оқып қалатынбыз. Алматының төрінде есінеп қана отырған Ахметжан Есімов Ауылшаруашылығы министрі болып тұрған кезінде сояны тамырынан сорғалатқан күйі қытайлардың қолына ұстата салды. Міне, азамат! Азаматымыздың Атымтай Жомарттығының «нәтижесінде» соя салып тоя тамақ іше бастаған Алматы облысының дихандары нәпақасынан қағылып, қазір көздерінен сорасы ағып жылап отыр. Өйткені, сояны қазақ жеріне қытай салатын болыпты.

Қазір қырдағы қазақ азын-аулақ малға, мал қазаққа қарап тұр. Биылғы кәрлі қыстан қазақ құр сүлдері шықты. Төл кем. Малдың аналық, аталық басын жұт жұтты. Оны есептеп, қаперге алып отырған үкімет жоқ. Есесіне, Үкіметіміз қазақтың қарауындағы қарайған жерді тартып алудың қамына кірісуде. Бүгін Үкімет отырысында Ауылшаруашылығы министрі Асылжан Мамытбеков «қазақ қызық, бес бас асырайды да мың гектар жерге иелік етеді, Еурпода мысалы, бір ірі қара бір гектар жерге ғана жайылады. Біз де сөйтуіміз керек. Жерді дұрыс пайдаланудың жолы осы» деп бір-ақ қайырды. Біздің министрлер айтпайды, айтса істейді. Әсіресе, қазақ бейшараны қан қақсататын шаруаға келгенде қатты қимылдап бет қаратпайды. Қысқасы, 1990 жылдардағы жаппай жекешелендіру науқанымен қазақтың пайдасына шешіліп кете жаздаған жер мәселесіне біздің үкіметіміз қытайдың, орыстың, тағы басқа сыртқы күштердің қысымына шыдай алмай қайрылып соғуда. Қазақты бар байлығы, ең соңғы тірегі, ұлттық әм тарихи бітім қайнарының тамыры — ата баба жерінен мәңгі айыру үшін.

Қазақтың тайғанақ жадысын тағы бір жаңғырта өтейік: осыдан екі жыл бұрын ҚР Ауылшаруашылғы министрлігі арабатар мен үнділерге де жерді жалға бермек болған. Демек, қазақтың байтақ өлкесі аз жылдардан соң сәлделі араб пен жартылай жалаңаш үндіге, т.б. көз көріп құлақ естімеген өзге де «кетпенбас» халыққа кенелмекші. Олармен бірге көпұлтты Қазақстан жаңа дәстүр мен әдет-ғұрып, жол-жоралғы, ырым-сырымға да байи түсері анық.

Дерек көз

Әжесстің, өткенде Алматыға барғанда көрдім, әпкем бір бөлмелі қуықтай үйде тұрады екен. Мынаны оқыған соң айтарға сөзім жоқ

Қазақстан азаматтық қоғамының
ҚР Президентiне ашық хаты

Бiз, ел болашағына бейжай қарамайтын азаматтар – саяси партиялар, қоғамдық және үкiметтiк емес ұйымдар, интеллигенция және сарапшылар қауымдастығының өкiлдерi –Қазақстан мен Қытай арасындағы тең құқықты және көпқырлы әрiптестiк қарым-қатынасты елiмiздiң гүлденуi кепiлiнiң бiрi ретiнде қарастырамыз. Алайда екi елдiң нақты экономикалық қарым-қатынасына алдын ала жасалған талдау көңiлiмiзге күдiк ұялатты, ерекше алаңдаушылық туғызды.
Әртүрлi мәлiметке сүйенсек, соңғы жылдары Қазақстандағы газоконденсант пен мұнайдың жылдық өндiрiсiнiң үштен бiрi қытайлық компанияларға тиесiлi екен. Осының өзi елiмiздiң стратегиялық мүддесi мен ұлттық қауiпсiздiгiне төнген қатер туралы айтуымызға толық негiз болады.

Сыйымдылығы 500 гигабайт. Компьютер де солай дейді. Бірақ иесі, жазып алған фильмінің тек бірнеше соңғы секундын көрді.

Жақында ғана оның өлімі жайлы Интернет біраз шулап еді, қытай жұлдызы, шүкір, аман-сау, тіпті өзі түскен 100-ші фильмінің тұсауын кеспекші екен, оның көбінде өзі басты рөлдерде ойнаған. Фильм 70-ке жуық танымал кино-жұлдыздардың басын қосып, «1911» деген атпен әлемге ұсынылады.

Балапан Рабатов

АРМЫСЫҢ ҚЫНАЛЫ ҚЫР, БӨРТЕ БЕЛЕҢ
ӨЛЕҢ МЕНІҢ ЕМЕС ЕДІ ЕРМЕГІМ

Өлең менің емес еді ермегім,
Өлерменім сөзге қонақ бермедің.
Болған істен бояу таппай жырыма,
Толғаныстан тоқырасам өлгенім.

Толғанамын, тобықтайдан түйем сыр,
Қолда барым поэзия, ием – пір.
Көңіл қошын бөлісерге пенде жоқ,
Менің қосым өзгелерден иен тұр.

Шетел қазақ блогшыларынан өзім білетіндерім қытай қазақтарының блогшылары олар қазір өте белсенді жұмыс істеп жатыр. олардың сайттарының ішіндегі еңбелсендісі мынау kazakhsoft.com/?Kk
меніңше олар келсе олардың да айтары көп

Жақында қытайдың Жи Нән қаласында құлтемір(робыт) адам қызмет өтейтін асхана сынақ ретінде ашылды. Асханада қазір 11 құлтемір адам жұмыс істейді. Олар тағам жеткізу, қонақ күтіп алу және ойын көрсету сынды үш түрлі жұмысты атқара алады. Бір уақытта жүз қонақ қабылдап, қызмет көрсетуге мүмкіндіктері бар.

толығырақ мына жерден көре аласыз

————————–
Ақпарат көзі: «Халық» торабы 28.12.2010