Жиырмасыншы ғасырдың арғы-бергі кезеңдерінде түсірілген үлкенді-кішілі «Мумияларды» білесіз бе, жоқ па — ол жағынан хабарым жоқ, бірақ 1999 жылы жарық көрген, кейінірек екі сиквелге, бір приквелге һәм мультсериалға ұласқан «Мумия» жайында естігеніңіз анық. Әйтеуір, жоқ дегенде Арнольд Вослу ойнаған тірі өлік есіңізде бар шығар.

Universal Pictures басшылығы шым-шытырық оқиғалар мен суперқаһармандар жаулап алған кинематографқа жаңа "әулетті" әкеліп тықты. «Франкенштейн», «Франкенштейннің қалыңдығы», «Дракула», "Қасқыр-адам", "Қара лагунадан шыққан мақұлық", «Көрінбейтін адам» және осы «Мумия» секілді студияның классикалық хоррор-кейіпкерлері кіретін бұл жоба «Түнек әлем» деп аталады.


Студия «Түнек әлемнің» алғашқы фильмі ретінде 2014 жылы «Дракуланы» көрсеткісі келген болатын, алайда кейінірек оны бөлек жоба етіп, циклді «Мумиядан» бастауды шешіпті. Екі туындыны да көрген адам ретінде олары дұрыс болған екен деп отырмын.

Осындай арқалаған ауыр жауапкершілігі бар, DC мен Марвелдің сансыз кейіпкерлерін санап, шатаса бастаған көрерменді мүлдем жаңа ғаламмен таныстырмақшы болған «Мумия» осы аптада Қазақстанның прокатына шықты.

Жылдың басты фильмдерінің бірі саналған бұл ремейк, менің ойымша, сәтті шыққан жазғы блокбастерлердің біріне айналуы тиіс. Ұлы дүние күтудің қажеті жоқ, әлбетте. Драйв, экшн, үрей, флешбектердегі Аманет ханшайымның сұлулығы мен археолог әйелді ойнаған Аннабелль Уоллистің сүйкімділігі, бірді-екілі сәтті әзіл — әдемі аттракцион.


Арнайы әсерін айтып, талдап жатпайын. Үлкен студия бұл қиындық туғызбауы керек. Сюжеті де қарапайым. Дәл қазір қызығы — актерлер.

«Ел жатса да, енекем жатпайды» деген жұмбақтың жауабына келетін, сай-файы бар, экшны бар түрлі жобалардың тұрақты қонағы Том Круз мұнда бас рөлге ие. Ник Мортон дейтін арамзалау, ақымақтау, жалдамалы әскер болып жүріп, барған елінің тарихи құндылықтарын үптеп кетуге тырысатын кейіпкерді ойнайды. Жанында тарихи құпияларды жаны сүйетін, Ежелгі Египетті зерттейтін Дженни Холси есімді археолог болады. Бұл екеуі туралы мақтап яки даттап әлдене дей қою қиын, өздеріне берілген міндеттерді белгілі бір деңгейде орындап шыққан.


Жеке ойым, фильмнің ең әсерлі жері — Аманет ханшайым туралы, оның өткенін суреттейтін сәттер, құр сүйегі қалған мумиядан бұрынғы бейнесіне оралатын жерін көрсететін кадрлар. Тегі алжирлік София Бутелла «Кингсманда» көрген жерімнен ұнап еді, «Мумиядан» кейін болашағанынан үміт ететін сүйікті актрисама айналды.


Аманеттен кейінгі тамаша — Рассел Кроудың ойнауындағы доктор Генри Джекил. Құбыжықтарға қарсы күресетін құпия ұйымның басшысы генри Джекилдің өзі — монстр. Бұл кейіпкер туралы керемет туындылар алды әдебиетте, қала берді кинода бар, гуглдатып көруге кеңес беремін.

Юниверсалдың жаңа әлемінен үлкен үміт күтемін. «Dark Universe» жаһандық әдебиеттің классикалық шығармаларындағы кейіпкерлерден тұрады — бұл ересек аудиторияның жанына жағады деп ойлаймын. Жоғарыдағы Том Круз бен Рассел Кроу, одан бөлек Джонни Деп пен Хавьер Бардемм бар әлем жаман болмауы тиіс.

EXPO-2017 билеттері туралы сұрақ көп. Ең бастыларына тоқтала кетейік.

1. Билеттер қаншадан?
3 түрлі билет түрі бар. Нақты күні көрсетілмеген демалыс күндеріне арналған, жұмыс күндеріне арналған және нақты бір күн белгіленіп алынатын билеттер. Демалыс күндерінің билеттері 8000 тг, жұмыс күндерінікі 6000 тг, нақты бір күндікі 4000 тг. Мысалы, алдын ала бір демалыс күні кіремін деп алып қойсаңыз, 8000-ға аласыз. Кез келген жұмыс күні барғыңыз келсе, 6000 тг төлеп алдын ала алып қоясыз. Ал егер ертең немесе нақты бір жұмыс күнін белгілеп алсаңыз, 4000 теңгелік билет аласыз.

2. Балаларға тегін бе?
6 жасқа дейінгі балаларға көрмеге кіру тегін. 6-дан 16 жасқа дейінгілерге 50% жеңілдік. 12 жастан асқан балалар мектептен анықтама әкелулері керек.

3. Бір билетпен күні бойы кіріп шығуға бола ма?
Бір билетпен Көрмеге тек 1 рет қана кіре алады. Көрме аймағынан шығып кетсе, қайта кіру үшін жаңа билет алуы қажет.

4. Билеттер қайда сатылады?
Билеттерді онлайн tickets.expo2017astana.com сайтынан және арнайы сату нүктелерінен алуға болады. Мына жерден қараңыз.

5. Студенттерге жеңілдік бар ма?
Студент билетімен 50% жеңілдікпен билет ала алады.

6. Билет кімдерге тегін?
— Ұлы Отан Соғысының қатысушылары мен мүгедектері және 1 алып жүруші;
— Жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша ҰОС қатысушылары мен мүгедектеріне теңестірілген адамдар;
— Барлық топтағы мүгедектер және 1 алып жүруші;
— Жетім балалар және 10 балаға дейін топқа 1 алып жүруші тегін.

Сондай-ақ зейнеткерлерге, көп балалы аналарға, 4 және одан артық бірге тұратын кәмелетке толмаған балалары бар көп балалы отбасыларға 50% жеңілдік.

7. Көрменің жұмыс режимі қандай?
Көрменің жұмыс уақыты сағаты 09.00 — 01.00 дейін. Келушілер көрмеге сағат 22:30 дейін кіре алады.

ЕХРО-2017 халықаралық көрменің ашылуына 2 күн қалды. Қаласаңыз да, қаламасаңыз да алдағы бірнеше ай бойы бұл басты тренд тақырыптардың бірі болмақ. Бұл ауқымды шараға бару жоспарыңызда бар ма?



EXPO-2017 билеттерін мына жерден онлайн сатып ала аласыз: tickets.expo2017astana.com/kk

Нхл тархында Горди Хоу “Мистер Хоккей” атымен
атақты, ал бір қызық хет — трик аты осы мистердің
атымен аталады. Мундай хет-трик иелери Сидни
Кросби, Джером Игинла, тіпті ең атақты хоккей
джентельмені Павел Дацюк-та болган. Горди Хоу
хет-тригін жасау үшін гол салу, нəтижели пас жане не істеу
қажет？

Сұрақ оңай, сізден жедел жауап күтеміз: Теңіз пілі,
дернəсіл, қарт адам. Шың аты Homunculus loxodontus
(Хомулункус Локсодонтус), осы үшеуін біріктіретін
затты бір сөзбен атаңыз.

Соңғы жылдары азаматтық соғыс, аштық сияқты
дағдарыстардан көз ашпаған, əлемдегі ең кедей
елдердің бірі Сомалидің халқы өз депутаттарына
мынадай уəж айтады: олар халықтың айтқанына құлақ
аспайды, халық арасына келіп біздің мүшкіл
жағдайымызды көрмейді, парламентте біздің
проблемаларымызды көтеріп, сөз сөйлемейді. Бір
қызығы 2006 жылы осы елде шығарылған
коллекциялық монеталарда түп негізі жапон
фольклорынан келген, қазір бүкіл əлемге белгілі
символдар басылып шыққан болатын. Оларды
атаңыз?

Европалық автомобиль шығаратын бір компанияның
Ресейдегі өкілдері 2017 жылдың басында өз инстаграм
парақшасына жарнама ретінде машина емес, бір
фильм постерін еш өзгертпей сол күйде жариялады.
Бұл компанияны атаңыз

Бұл танымал спорт жұлдызы, өз қарсыластарына
қарсы дөрекі сөздерді ұйқастырып (рифмалап)
қолданғаны үшін қазіргі «рэп» жəне «хип-хоп»
стильдерінің қалаушыларының бірі болып саналады.
Өз спортының ең мықты шеберлерінің біреуі ол, əнші
ретінде екі «Грэмми» жүлдесін алған, бірнеше
бейнефильмдерде тіпті Бродвей мюзиклінде де роль
алған. Бұл кісі кім?

Қытай тілінде сөздер арасында бос орын (пробел)
болмайды екен, сол үшін 2007 жылдан бастап
Қытайлықтар бұл таңбаны арнайы бір мақсатпен
қолданатын кезде сөздің алдында да, сөзден кейін де
жазатын болды.
Ең алғашқы рет бұл таңба қазіргі функциясымен 2007
жылы Сан Диего орман өрт кезінде қолданылған. Қай
таңба?

Ресей фильмдерінің критикі, BadComedian каналының
авторы кезекті роликтерінің бірінде бас кейіпкер
атылған оқтардан жұқа қаңылтырмен қорғанатын
көріністі көріп отырып «Оқ маған атылды, бірақ ол X-қа
тиді» деген цитата қолданады. Грек тілінен шыққан X-ті
табыңыз

Кеңес заманындағы көркем суретші Сергей
Григорьевтің картинасының бір бөлігінде екі
портфельді көруге болады. Суреттің бас кейіпкері нені
жіберіп алмауға тырысып бағуда?

Американ жазушысы Стивен Кинг бірде былай депті:
«Менің сюжетім бойынша қылмыс жасаған адамдарды
екі рет жазалауға болады. Бірінші рет — қылмысы үшін,
екіншісі — ...» Стивен Кинг фразасын аяқтаңыз.

«X» сөзі — Чех тіліндегі "қинап, еріксіз жұмыс істету"
мағынасы бар етістіктен шықты. Алғашқы рет «Х» сөзі
1920 жылы Чехияда «Р.У.Р» атты пьесада
қолданылған. Ал соңғы екі-үш жылдың ішінде «Х»
негізінде жаңа дисциплина пайда болып трендке
айналды, тіпті Қазақстанның мектептерінде де кең
еңгізіліп жатыр. «Х»-ті атаңыз.

Джаспер Форденің бір шығармасында контрабандистер
шекарадан бір өнімді (тамақты) жасырын алып өтеді.
Олардың емін-еркін əрі-бері өтіп жүргеніне қарап
жазушы шекараны да осы өнімге (тамаққа) теңейді.
Шығармада қандай өнім (тамақ) туралы айтылады?

Қола дəуірінде кен орны болған, Бозшакөл
археологиялық ескерткішіндегі археологиялық
қазбалар көрсеткендей, бұл жерде шындығында
БІРІНШІ. Ал ЕКІНШІНІҢ негізі 1954 жылы қаланған.
БІРІНШІ немесе ЕКЕНШІНІҢ кез келгенін атаңыз

Ақмешіт үңгірі — Оңтүстік Қазақстан облысы Бәйдібек ауданында орналасқан. Бұл үңгір Шымкент қаласынан шамамен 90 шақырымдай қашықтықта жерде орналасқан.



Ақмешіт үңгіріне кіре беріс жер.



Үңгірге кіретін баспалдақ.



Ақмешіт әулие үңгіріне қош келдіңіздер!



Әктасты жарқабақ үңгірдің ұзындығы 254, ені 65, биіктігі 25 м. Жарқабақ саңылауларынан мезгіл-мезгіл су тамып тұрады. Ішінен қарағанда ернеуі киіз үйдің шаңырағы секілді көрінеді. Үңгір ішіндегі жеке өзіндік микроклимат жыл сайын 9-15 градус аралығында көрсетеді.





Ақмешіт үңгіріне Алладан перзент сұрап немесе қиындықтан шығудың жолын тілеп келуші зияратшылардың саны көп.



Ақмешіт үңгіріндегі шырақшы «Бұл жер — перзент сұрағандарға – перзент, шын ниеттеніп келгендердің ниетін қабыл ететін киелі жер. Сондай-ақ тіл, көз, дуаны сылып тастайды, – дейді.

Үңгірдің ішінде ұзындығы 7-8 метрдей жырық бар. Сонымен адамдар еңбектей көтеріліп, Алладан тілек тілейді.





Үңгірге зиярат етіп келушілер өте көп.



Үңгірдің ішінен сырт былай көрінеді %)



Үңгірдің ішінде де, сыртында да осылай қаланған тастар өте көп.





Ақмешіт үңгірімен байланысты бірнеше аңыз әңгіме бар. Солардың бірі бұл үңгірде халық үшін маңызды үлкен мешіт болған. Орталық күмбезге келетін төрт жер асты жолдары болған. Жер қыртысының өзгерістеріне байланысты, жер асты жолдары жабылып, бірнеше жылдар жерастында қалған. Тек, ХХ ғасырдың басында жүргізілген зерттеулер нәтижесінде күмбезді орын қалпына келтірілген. Ақмешіт атауын алған бұл үңгір, келушілерді өзінің ерекше тылсым дүниесімен қызықтыруда.

Күнгейге жол түсіп жатса, ғажайып аңыздарға толы, тылсымы мол үңгірге соғып кетіңіздер %)

Қазақ радиосындағы «Ой-Зерек» танымдық-интеллектуал ойынының 8-шығарылымына «Жаңа астаналықтар» командасы қатысты. Есеп 4:7

Сергіту сұрағы: Бастапқы сауал: Мария Горелованың пікірінше, ОЛ – нысанаға тигізуге арналмаған жалғыз спорттық қару. Оны екі сөзбен атаңыз.

Ян Беттеридж былай деп дәйектейді: «Егер тақырып атауында ОЛ бар болса, мақалада, үлкен ықтималдықпен, бос далбаса жазылған». Ал Тигран Бабаянның нақылына сенсек, ол күмән ауырлығынан бүкірейіп қалған. Оны атаңыз.

Әлеуметтік желіге жоғары жылдамдықта сурет жүктеуді жарнамалаған бір ұялы оператор жарнамасында бас кейіпкер жарнама соңында жолда қол көтеріп тұрған бәсекелесіне қарап “міне алғашқы ИКС” дейді. ИКСті табыңыз

Джон Локк ОНЫ «ойлану анатомиясы» деп, ал Хельмар Нор — "қиялдың көндіру көйлегі" деп атаған. Станислав Ежи Лец егер ОЛ дұрыс емес болса, онда күллі ғылымдар поэзияға айналады депті. ОНЫ атаңыз.

Саяхатшы Карл Маннергейм Азияға сапары туралы естеліктерінде кей мұсылман үйлерінің төбесінде түрлі-түсті жіп ілінетінін жазады. Бұл жіптер арқылы бір физикалық шаманың критикалық мәніне жетуі анықталады. Жіп арқылы не анықталатын еді?

Бұл әлемге ғылым нұрын шашқан атақты адамға Фон деген ақсүйек атағын ұсынғанда, ол бас тартқан. Алайда өмірде «фон» сөзі оның есімін бәрібір үнемі қуалап жүреді. Ол кім?

“Төгілген құрма” атты өлеңде ақын танымал паралелл бойында орналасқан нәрлі жеміс ағашының қызығын адамдар көре алмайтыны туралы мұңая жазады. Өлеңде аталған құрма ағашы қай елдердің ортасында өсіп тұр?

Google компаниясының 1 сәуірге арнап шығарған ролигінде екі ғана батырмадан тұратын, смартфондарға арналған жаңа виртуал пернетақта жарнамаланады. Және бұл роликке қатысқан бір бағдарламалаушы маман 1791 жылы туған ғалым адамның өз туысқаны екенін айтады. Ол ғалым адамды атаңыз.

Бұл спорт түрінде басқа бір спорт түріндегідей қол мен аяқтың жылдам қимылы, ақыл және спортқа жақын бір өнер түріндегідей иілгіштік, икемділік, жеңілдік қажет. Аталған өнер түрі мен спорт түрінің әріптерінен біз сұраған спорт түрінің атын құрастырыңыз. Егер қатты қиналсаңыздар, қазақ тіліндегі 3 бұйрық раймен атай қойыңыз.

Қазақ жұмбағын шешіңіз: Төмен қарап өседі, Күн жылына өшеді.

Джордж Карлин атты сатирик адамдардың қартайған шақтарында діни кітаптарға бет бұруын ОҒАН дайындық деп әжуалайды. ОНЫ қазақстандық белгілі абрревиатурамен атап көріңіз.

«Оскар» фильмінің желісі бойынша, Луи де Фюнестің кейіпкері туған қызына ешқандай да қалыңдықтың жасау мүлкін бермейтінін айтады. Ол: «Дым жоқ саған, дым жоқ, тура мына жердегідей» дейді де, Х-ті нұсқайды. Х-ті атаңыз.

Ақсу өзені — Оңтүстік Қазақстан облысындағы өзен. Оңтүстік Қазақстан облысы Төле би және Сайрам аудандары аумағындағы өзен, Арыс өзенінің сол саласы. Талас Алатауының солтүстік беткейіндегі 4042 м биіктіктегі мұздықтан басталады. Ақсу өзенінің алабында Ақсу-Жабағылы қорығы орналасқан.

Ақсу каньоны — Ақсу-Жабағалы қорығының аумағында орналасқан. Орта Азия бойынша ең үлкен және ең терең каньондардың бірі. Оның тереңдігі 300 ден 500 м-ге дейін, жоғарғы шеттері 800 м, ал ұзындығы – 30 шақырымды құрайды. Каньонға түсу өте қиын, өзеннің жағалауы тасты және одан сайын қиындата түседі.

Біз Ақсу каньоны саяхатымызды Мәдени ауылының тұсынан бастадық.



Мәдени ауылының тұсынан бастауымыздың себебі — ол жерде екі бетінің арасы тар. Үстінен аттап өтуге болады. Төменде Ақсу өзені ағып жатыр.



Өзен суы тасып ағу кезінде Ақсу өзені көгілдір болып көрінеді, бірақ жыл бойы өзен түсі мөлдір және суы салқын болады.







Мал бағып жүрген балаларға қол бұлғап қойыңыздар %)



Төменге түсіп қарап көруге болатын жерлер де бар.





Сиырлар суат басында.



Жайылып жүрген жылқылар.



Өзен бойымен ары қарай саяхатымызды жалғастырдық.





Ақсудың тамаша табиғаты теледидардан былай көрінеді %)



Сырлыбай көпірі.



Ақсу каньоны Сырлыбай көпірінен осылай көрінеді.



Сол тұстан табиғат көріністері.





Анау Сырлыбай көпірі тұр %)



Мына тастың үстіне шығып суретке түсуге болады %)





Сынған ағаштар осында Ақсу өзеніне түсіп, осы тұста жиналады.



Мына балаларға да сәлем жолдап қойып саяхатымызды жалғастырсақ.



Мына тырнаның кімге бала әкеліп тастағанын байқамай да қалдық ;)



Осылайша Ақсу-Жабағылы қорығына да келіп қалдық.



Өзен суы қазір ақ болып ағуда. Өзен атын осы жерден алған. Кейінірек Ақсу өзені көгілдір болып ағады және мөлдір болады. Сол кезде тағы да келу ниетімен саяхатымызды осы жерде бітіреміз. Қайта айналып келгенше!

Есімі Рома футбол клубымен бірге жүретін Тотти өткен апта Дженоа матчынан кейін футбол карьерасына нүкте қойды. Ия, оны аңыз қылған оқиғалар нелер еді?



Римде жаңбырлы бір кеш, балшық-балшық көше, бірақ оны ойлап жатқан балалар жоқ…
Олар үшін Римнің жағдайы төмендеу бөлігі болып табылатын Порта Метронида істелінетін ең жақсы іс — тастан жасалған қақпалар және жыртық доппен футбол ойнау.
Доптың тасқа тиіп шығарған және айқайласып жатқан балалардың дауысын үйден шыққан басқа бір дауыс бөліп жібереді. «Франческо, сабақтарыңды да оқымайсың, тамақ та жемедің. Үйге кел, енді!» Бірақ тыңдайтын ешкім жоқ. Франческо бұл дауысты естімегенсиді, өйткені оны достары «Джузеппе» деп біледі. Өйткені бала Тотти Романың аңызы Джузеппе Джаннини секілді болғысы келетін. Анасы оны үйге келтіретін соңғы сөйлемді қосады «Егер үйге келетін болсаң, сені районның командасының секциясына жаздырамын»



Тотти доппен тоғыз айлығында танысты. Құрдастары мультфильм көріп жүргенде, ол үнемі доп қуалап жүретін. Тіпті добын құшақтап ұйықтап та қалатын. Футбол ойнағанда ағасы Риккардоның достарының арасында физикалық тұрғыда қиналатын бірақ ол оны ойламайтын. Шешесі уәдесінде тұрып, 1984 жылында 8 жасында, ағасы Риккардо екеуін районның Fortituda командасына жаздырады. Енді бақытты еді. Ағасының басынан өткен сәтсіз оқиғаға дейін. Ол күні ағасы Риккардоның аяғы 3 жерден сынады. Ағасы бұдан кейін футбол ойнай алмайтын болады. Көз алдында болған бұл оқиға Тоттиды қамшылайды. Районның командасында қысқа уақытта өзін көрсеткен Тотти 2 жыл Smit Trastevere, 3 жыл Lodigiani секілді қарапайым командаларда форма киеді.

Тамаша ойын көрсетіп жүргенде бір күні дайындыққа Миланның скауттары келеді. Дайындық біте салысымен скауттар бапкердің қасына келіп алтын шашты бала туралы сұрақтарды жаудырады. Бапкері «Франческо, аты — Франческо Тотти» дейді.



Скауттар Тоттиды Миланға алдырудың дайындықтарын бастап кетеді. Оқу қаржысы, жататын жер және Италияның ең мықты клубтарының бірі — Миланда форма кию шансы.
Бірақ шешесі қарсы шығады. Оны кішкентай кезінде қасынан жібергісі келмеді. Рим клубтарының да оны байқауға көп уақыты кетпеді. Алдында екі таңдау бар еді: Лацио немесе Рома. Тотти кейінірек ол таңдауды былай түсіндіреді: Әке-шешем Рома немесе Лационың біріне бара алатынымды айтады. Артынан шешем мен жақсы көретін клуб Романы таңдады. Егер Лационы таңдаған болғанда, оны өлтірер ма едім, білмедім!

1989 жылы арманы орындалып Романың жасөспірімдер командасына трансфер болады. Жартылай қорғаушы, форвардтың артындағы ойыншы, итальяндықтардың “trequartista” деп атайтын голға жақын 10 номерлі позицияларда ойнады. 16 жасына дейін жастар командасында ойнаған Тоттиды бапкерлер бір саты жоғарылатуды ойлап, дубль командасына көтереді. Көтерілгені соншалықты, Тотти тоқтауды білмейді. 1993 жылында 17 жасында команда бапкері серб Вуядин Бошков күннен-күнге көп жаттығып жүрген Тоттиды негізгі құрамға шақырады.



Көктемнің салқын бір кеші, Қарсылас — Брешиа еді. Табло 87-минутты көрсеткенде формасының артында «Totti» деген жазуы бар формасымен алаңға Рома формасымен алғаш мәрте шығып тұрғанының белгісі еді. 16-жасының көктемінде командасы 2-0 алда тұрғанда тәжірибе жинасын деп ойынға кіргізген еді. Тотти ол күнді "Өмірімдегі ең маңызды сәт" деп айтады. 1994 жылы өзі пұт көретін және өзіне қойған аттың иесі Джузеппе Джаннини Тотти үшін былай дейді: «Ол менің мұрагерім!»

Карло Маццоне Ромаға бапкер болып келген соң Тотти матчтарға көбірек шығатын болады. 1994 жылы қыркүйектің төртінде әлі 18 жасқа толмаған алтын шашты бала алғаш мәрте бастапқы құрамнан орын алады. Фоджа командасымен ойналған ашылу матчында қақпа сызығының сыртынан өзіне келген допты сол аяғымен теуіп гол салады. «Одан кейінгісі есімде жоқ» дейді Тотти. Карьерасындағы алғашқы голдан кейін еске алмауға да болатын қуаныш еді: «Жынды секілді оңға, солға жүгіру!»



Тоттидың талантын байқаған тек қана клуб басшылары емес. Ұлттық құраманың U-18 категориясының бапкері Чезаре Мальдини Рома дублінде ойнап жүрген сәтінен бүгінге дейін киген Италия формасын кию үшін 1995 жылы Европа U-18 жасөспірімдер турниріне апарады. Тотти сол турнирде тамаша ойын көрсетіп, финалда бір гол соқса да Испаниядан 4-1 есебімен жеңіледі. Жеңілген командадан болса да мачтың адамы болып таңдалады.

Бір жылдан кейін ұлттық құрамамен баратын турнирі U-21 Европа чемпионаты болатын еді. Францияға соққан голымен командасын финалға шығарған Тоттидың және командасының қарсыласы баяғыдай: Испания еді. Финалда соққан голымен матчты пенальтилерге апарған және кубокты жеңіп алған Италияндарда Тотти тағы да кілт ойыншы еді. Карьерасындағы алғашғқы кубогын да осылай жеңіп алған еді.

Тоттидың карьерасындағы маңызды нүктелердің бірі: 1997 жылы Ромаға бапкер болып Зденек Земанның келуі еді. Қасқыр бапкер шабуылдайтын команда жасақтап, ол командада Тоттиге сенетінін айтады. Земан оның ойынды оқитын ақылын, стандартты доптарды ойнатуда шеберлігін, фантазиясын және жігерінің барын байқауы көп уақыт алмайды. Тотти де Земанның 4-3-3 форматына ыңғайланып, екі сезонда 30 гол соғады.



Олимпиада стадионында ойыншыға бұрын соңды болмаған бір махаббат сезілетін. Әр матчта ойыншыға баннер ашатын жанкүйерлер Тоттидың жасына да қарап «Кішкентай ханзада» деп лақат ат тағады. Ол да бұл лақап атқа лайық болып 1998-99 сезонының соңында Италияда ең жас ойыншы таңдалады және жасына қарамай команда капитаны болуға дейін көтеріледі. Жарақатына немесе жазасына байланысты шықпаған ойындарда кішкентай кезінде ағасы мен әкесімен бірге барып матч көретін оңтүстік трибунасына барып көретіндігі үшін Романың жанкйеүрелір оны трибунаның алаңдағы айнасы ретінде көретін. Бәрі білетін, 90 минут тоқтамай қолдайтын жанкүйер тобы бар болса, 90 минут алаңда жанын беріп ойнайтын ойыншысы: Тоттиі бар еді Романың.
Олар үшін Тотти болмаса, пати де жоқ еді. “No Totti No Party!” сөздері Тотти ойнамаған матчтарда айтылатын әдеттегі сөздер еді.

Трибунадан келген баланың алаңдағы әрекеттеріне де әсері болуы керек еді және солай болды. Романың ежелгі қарсыласы Лациомен ойналған бір ойыннан кейін «Сендерді тағы да жоқ қылдым» мағынасына келетін “Vi ho purgato ancora” жазуын формасының астынан жанкүйерлерге көрсетуі Рома жанкүйерлерінің Тоттиге деген махаббатын еселей түсті.



2000 жылы жылдың ең жас ойыншысы жүлдесін жеңіп алған соң Капеллоның бапкерлігінде «Италияда жыл футболшысы» жүлдесін жеңіп алады. Лиганы жақсы жерде бітіре алмаған Тоттидың ойында басқа нәрсе бар еді. Шақырылған бірақ бармаған 1998 әлем чемпионатының артынан келетін алғашқы жарыс: Euro 2000!



Белгия мен Голландия бірге ұйымдастырған турнирге баратын командаға аты алғаш болып жазылған Тоттидың ұлттық құрамадағы алғашқы тәжірибесі еді. Топтық ойындарда Белгияға, ширек финалда Румынияға, жартылай финалда Голлоандияға соққан голдарымен финалға шығуға көмектеседі Тотти. Финалда 1998 жылы үйінде чемпион болған франция бар еді қарсыларында. Матчтың соңғы минутына 1-0 алда кірген Италияда қосалқы ойыншылар құшақтасып тұрған, Италия халқын қуантуға дайын еді. Бартездің алға қарай асырған добын Сильвен Вильтор ұтымды пайдаланып, гол соғып матчта қосалқы тайм ойналатын болады. Тотти ол сәтті «Не болып жатқанын ойлап үлгергенімізше кубокты ұтылып қалған едік» деп айтады. Трезегенің алтын голымен Франция кубокты алып жатқанда, Тотти тағы да бір мәрте жеңілген құраманың сапында мачтың адамы таңдалады.
Ертесі күні Италиядағы бүкіл газеттер «Барлығы үшін рахмет, Тотти және достары» деп жазып, күміс медальдің иесін де атап айтқандай болады.

Клубының жаңа келісім-шартынан бөлек, Европаның бүкіл ірі клубтары оны қалады. Сары шашты ханзада ешқандай келісім-шартқа қарамады. Клубының да. Оның ойында Капеллоның «чемпиондық» мақсаты бар еді. Тотти және достары сол жылы тарих жазуды қалады. 75 ұпаймен Ювентусты өтіп барып, чемпион болғанда Тоттидың бұдан кейін жаңа лақап аты бар еді: Сары Құдай!

Жаңа келісім-шарттан кейін Италияның ең көп ақша табатын футболшысы болуы, оны медиа өкілдерімен арасын бұзды. Чемпиондықтың артынан нашар өткен сезоннан кейін 2002 Әлем чемпионатында Оңтүстік Корея матчында қызыл қағазбен алаңнан қуылған соң медиамен арасы тіптен нашарлады.

Euro 2004-те матч бойы зайыбын шығарған Даниялық Поульсенге түкіргені дәлелденген соң 3 матч жаза алады және Италия топтан шыға алмаған соң «ақымақ блондин» деп айтылады. Тотти бұл қиын күндерден үйленетін қызын тапқан кезінде құтылады. Италияның медиа әдемілерінен Илари Блазимен бір дискотекада танысады. Тотти «Ромада ойнаймын» дейді, қыз онымен әңгімені жалғастырғысы келмейді. Өйткені ол Лацион жанкүйері еді. Бірақ соңында Тоттидың сұлулығына ол да шыдай алмайды.
Кезекті Лацио матчында қақпаға гол соққан Тотти формасының астынан «Сен бірегейсің» мағынасына келетін «sei unica» жазуын көрсеткенде мұны барлығы үйлену ұсынысы деп ойлайды.



Бүкіл Романың және медианың алдында үйленді. Үйленген соң әр голдан соң бас бармағын ему қуанышы келді. Ол да нәресте туылатынының хабары еді.

2006 жылы әлем чемпионатының алдында Пеле сәуегейліктің шыңына шығады. «Кубокты Бразилия алса таң қалмаймын» бірақ турнирдың жұлдызы Тотти болады" дейді футболдың қара маржаны. Кубокты Италия драмалық түрде жеңеді, Тотти де турнирдегі перформансымен Адзурридың жұлдызы болады

Әлем чемпионатынан кейінгі сезонда да жанған Тотти 26 голмен карьерасында алғаш сұрмерген болады. 30 жасында келген бұл жүлде және жеңіп алған алтын бутсасы, өзі туралы «Карьерасы бітіп жатыр ма?» деп айтқандарға шапалақ болып тиді.



Алаңдағы және алаң сыртындағы әртүрлі оқиғалары бар Тоттидың ең есте қалатыны — 2010 жылында Балотеллиді тебуі еді. 9 жылдан кейін келетін чемпиондықтың соңғы сәтте кетіп қалуына себеп болған Лацияолық ойыншылардың өздерін қатты қинамай жеңіліп қалған Лацио-Интер матчынан кейін Рома Интерге қонаққа барады.
Матчтың соңғы минуттарына Интер алда кірген Интер командасының ерке баласы Балотеллиге бүкіл күшімен қатты тебеді де Тотти төрешіге де қарамай киім ауыстыратын бөлмеге беттейді. Осылайша өткен апта болған матчтың ақысын алғандай болады. Осы соққыдан кейін Кройфтың «Италияда кедей балалар үшін екі мамандық бар: футболшы боласың немесе қасап боласың. Футболшылардың көбісі қасап» сөзін еске салған Лацио мен Интердің жанкүйерлері Тоттиды жек көре бастайды. Ал Рома жанкүйерлері Тоттиге ырза еді. Өйткені Балотеллиді тепкен трибунадағы Тотти еді, алаңдағы емес!

Қаланы құрған ағайынды Ромул и Ремнен кейін Тотти — Рим қаласы үшін маңызды тұлға.
Қырыққа келмей жатып 25 жыл Рома үшін тер төккен Тотти карьерасын аяқтар кезде былай дейді: «Сізді трибунада көремін және мені тамашалап отырғаныңызды сеземін. Сізге кім екенімді 90 минутта айта алмаймын бірақ жүрегіммен толы 90 минут бере аламын. Футболшы ретінде бүкіл карьерамды сіздерге арнадым. Сіздерге алғыс айтамын. Маған ең таза сыйлықты бердіңіздер: Шайқасуды жалғастыру күші»

Рим Олимпиада стадионы жығылады ма белгісіз бірақ Тотти секілді аңызды көргендер алдағы уақытта айтатын дүниелері болуы мүмкін.

Бонус: Тоттидың Ромадағы соңғы ойынынан қысқаша видеоролик

Дерек: Бұл шағын әңгіме 1994 жылы жарияланды. Алпысыншы жылдары жарық көрген «I've Got to Get Away» («Бұл жерден шығуым керек») әңгімесінің өңделген нұсқасы.

***

Селк етіп оянды да, кім екенін, мына әскери зауытта не істеп жүргенін есіне түсіре алмады. Есімін де білмейді.

Зауыт үлкен екен. Іші толы қару құрастыруға арналған, зырыл қаққан жол-жол конвейер. Жиналып, бұралып, құрылып жатқан детальдардың сақылдаған дауысынан құлақ тұнады.

Көзі түскен қораптан дайын болған тапаншаның бірін алды.

Дәл алдында тоқтап қалған станок тұр. Сірә, жұмыс орны осы болса керек.

Тапаншаны ойланбай қолына ала салған сияқты.

Тар көпірдің бойымен зауыттың екінші басына баяу басып кете барды. Оқ-дәрі жинап, оны қорапқа салып тұрған біреуді көрді.

«Мен кіммін?» — деді бұл тілі тұтығып.

Анау үндемеді. Басын да бұрып қараған жоқ, белгі де бермеді.

«Мен кіммін? Кіммін мен?» — бар даусымен айқайлады. Алып ғимараттың іші жаңғырыққа толып кетті. Ештеңе өзгерген жоқ. Станок басында тұрған басқа адамдар бұған мән бермей жұмыстарын істей берді.

Бар күшімен оқ жинап тұрған еркектің басынан салып қалды. Сүйек күтірлеп сынды, жұмысшы екбетімен құлады. Қораптар шашылып қалды.

Бұл бір патронды жерден көтеріп алды. Калибрі келеді екен. Тағы бірнешеуін алды.

Үстіде біреу жүр. «Кіммін мен?» — деді бұл жоғары қарап, жауап күтпестен.

Төбедегі еркек бұған көз тастады да, бірден кері жүгірді.

Тапаншасын көтеріп, атып-атып жіберді. Еркек тізерлеп барып құлады, бірақ өлер алдында қабырғадағы әлдебір қызыл түймені басып үлгерді.

Сирена шыңғырып сала берді.

«Қанішер! Қанішер! Қанішер!» — деп бақырды дауыс зорайтқыштар.

Жұмысшылар бас көтерген жоқ. Оқ-дәрі қаптап, қаруларын құрастыра берді.

Бұл шудан құтылғысы келіп басы ауған жаққа жүгірді. Есік көріп қалып, соған бет алды. Бірақ жетіп үлгермеді, есік сарт етіп ашылды, ар жағында форма киген төрт адам тұр екен. Мұны әлдебір түсініксіз энергетикалық қарудан атқылады. Ызылдап зарядтар дәл жанынан өтті. Бұл үш оқ шығындады. Төртеудің бірі қаруы салдырлап, гүрс құлады.

Кері жүгірді. Тағы бір есіктен тағы бір топ адам шыға келді. Алақ-жұлақ етіп, жан-жағына қарады: форма кигендер қаптап кетіпті. Кету керек мына жерден!

Баспалдақ, көпірлермен жоғары өрлей берді. Соңғы қабатта қуғыншылар тіпті көп екен. Тұзаққа түсті. Тапаншадағы оқ таусылғанша атысты.

Қаумалап қоршап алды. «Атпаңдар деймін! Құлдығың болайын! Кім екенімді білгім келеді, көрмей тұрсыңдар ма!?»

Құлақ аспады. Түсініксіз қарудың сәулелі оқтары денесін шұрқ-тесік жасады. Көзі қарауытып, құлап кете барды…

***

Бұлар кузов жапқышының сарт етіп жабылып, көліктің орнынан қозғалғанын күткен болатын. «Әні, тағы біреуі есінен адасты», — деді күзетшілердің біреуі.

«Соны түсінбеймін», — деді екіншісі басын қасып. – «Бүгінгіні-ақ алайықшы. «Кіммін мен, кім екенімді білгім келеді» дейді. Дәл бір адам сияқты, құдая тоба. Осыларды бізге тым қатты ұқсатып жіберген жоқ па деймін».

Екеуі сынған роботтарды таситын жүк көлігі бұрыш айналып, көзден таса болғанша соңынан қарап тұрды.


Иллюстрация: Emilio Villalba

Қалайсыздар? Керекке түрі жаман жазбалар жазам деп, қырық түрлі уәде беріп алып, жоқ болып кеткеніме бір жылдан аса уақыт болыпты :D.Дәл қазір миымда «жазайын» деп ойға алған ештеңе жоқ. Миым тартылып қалған көлдің орны сияқты болып тұр. Оның үстіне «менің шимайым кімге керек?», «кім оқиды мені?» сияқты сұрақтар санамды езгілеп тастаған. Оған қосымша бойдағы түрі жаман жалқаулық, енжарлық бәрі қабаттасып Арайлыны төрт жылдың ішінде «лузерге» айналдырып жіберді. Адамдар өз жастық шақтарын студенттік өмірімен байланыстырады. Ертең 30 жасқа таяғанда ізімнен ерген сіңілдеріме, бауырларыма «жастық шақтың қадірін біліңдер» деп ақыл айтып отыратынымды ойласам жастыққа етбетіммен жатып жылап алғым келеді. Сөйте тұра 4 жылғы студенттік өмірімді нәтижелі іс пен әрекетке емес өмірге өкпе айтуға арнағаныма сене алмай жүрмін. Ия, менің баааақандай төөөөрт жылым көз алдымда желге ұшып кетті. Миымды, ұйқыны жақсы көретін денемді сәл қозғалтсам менен кішкене болсын "қоғамға пайдалы" адам шығар еді ау деп ойлаймын. Ойлаймын да, ауеееер күрсінем *lol*:J. Енді міне, ұятым ұйқы берер емес. Сіздер «22 жасар қыз өзіне не керегін білмейді» дегенге сенесіздер ме? Айтқандай менің жасым 21 де екен ғой. Кеше біреу жақында 23-ке келесің дегендей көзім жасаурап, көңілім босап кетіп еді. Тоқта, мен 21-ге былтыр ғана келіп ем ғой деп есімді жиып алдым. Осы жаста керемет жетістіктерге жетіп, қоғамға, айналасына пайдалы болып жүрген құрбыларымды көрсем, басым төмен салбырап, сүмірейем де қаламын. Неге бұлай дейсіз ғой. Басты себеп: менің мақсатым жоқ. Сырттай танитындар мұны оқыса менен теріс айналып кететін шығар. Рас, менің нақты мақсатым жоқ. Алдағы өмірім бұлыңғыр. Жасағым келетін дүние көп. Бірақ қайсынан бастарымды білмеймін. Бала кезімде журналист болуды армандадым. Теледидардағы жаңалық жүргізетін апайларды көріп, солар сияқты хабар жүргізіп ойнайтынмын. Құдай тілеуімді беріп журналистикаға түстім. Жалқаулығымның және мектептегі «жұлдыз ауруына» шалдығуымның кесірі тиіп грантқа ілікпедім. КазГУ қалды жайына. Осылайша шүкірімді айтып Таразды місе тұттым. «Бұл жерден де мықты адамдар шығып жатыр ғой» деген ой санамда қылаң берген сәттен бастап бәріне немқұрайлы қарайтын болдым. 2 курс оқып жүргенде журналист болу үшін дипломның да, жарты бет қағаз үшін тырмысумен өтетін төрт жылғы оқудың да қажеті жоқ екеніне көзім әбден жетті. Дәл осы сәттен мамандығыма деген қызығушылық жоғалды. Қалған екі жылды әке-шешемнің несие алып оқытқан ақшасы үшін оқыдым десем өтірік айтпаймын. Сабаққа баруға бір ғана мотивация болатын. О құдіретті мәхәббәт пәтшағар! Өзімнен бір курс жоғары оқитын Е. деген жігіт осы жазбаны оқып отырса, «бала шағаңның қызығын көр, айналайын» деп бата бере салайын. Соның көзіне түсу үшін өлең де жаздым, іс-шараларға қатыстым, әдеби клубтың жетекшісі болдым. Арманыма жеттім дегенде шектен тыс қиялилығымның кесірінен ол жігітпен қош айтысып тындым. Болды бітті. Мотивация өлді. Әрі қарай бәрі қорқынышты кинодағыдай өрбіді. Әйтеуір өзімді қатты ұстағанымның, әжемнің өйт, бүйт, оны жасама, мынаны жасама деген апта сайынғы айқайының арқасында және тәрбиелеген үлкен әжемнің (марқұм) жиі түсіме кіріп «сигнал» беруінің арқасында өліп қалмай, бүгінгі күнге жетіп, ертең диплом алайын деп отырмын (көрімдік дайындай беріңіздер);). Ешкім мені осыншалықты әлсіз адам деп ойламайтын шығар. Ендігі өміріме үлкен мотивация қажет. Махаббат емес бірақ) Өлең жазатын, сәл қиялилау, шектен тыс сезімтал, арманы тым көп, тек діттеген айқын мақсаты жоқ,өмірлік ұстанымы қалыптаспаған,әлі ештеңеге қол жеткізбеген 22 жасар қызға қандай ақыл айтар едіңіз? (күйеуге шық деу жоғынан). Ия, адам 40 жасқа келіп те өзіне не керегін түсінбеуі мүмкін. Ал мен өзімді тезірек тапқым келеді. Алға жетелейтін жалғыз серігім — сенім. Менің де құдайдан үмітім бар ғой) Айтпақшы, ертең мені бір жерлерде жолықтырып қалып, «мәәә сен сондайсың ба не?» деп таңырқау жоғынан). Дилетант болғым келмейді. Профессионал болсам деймін. Бар болғаны осы. «Керектік» оқырмандар, блогерлер қазақтың кішкентай ғана сары қызына азғантай ғана ақыл беріп, жол сілтеуге келгенде сараңдық таныта қоймас.)Мен сіздерге сенем!