Бар жанарды жаулаған «Жайдарман» жасампаз деңгейге жетті. Өткен аптада қоғам белсенділерінің қатысуымен жастардың сүйікті ойынына айналған «Жайдарман» ойыны аясында қоғамдық тыңдалым өтті.

Қазақстан «КВН одағының» Президенті Есен Елеукен 2017 жылы Қазақстан Республикасы Дін істері және азаматтық қоғам министрлігінің қолдауымен өткен жобалардың жетістіктеріне тоқталып, маңызды ойындардың нәтижелерін атап өтті. Әрбір команданың әлеуетін бақылап жүрген тұрақты әділ-қазы алқасының мүшесі Мұрат Әбенов жайдарманшылардың иммиджін дұрыс қалыптастыру керек екенін айқындады. Яғни, ел арасындағы танымал ойыншылардың «Жайдарманнан» кеткен соң қоғам алдындағы белсенділігін жоғалтпау керек. Олардан да білікті маман шығатынын көрсетуіміз керек. Алдағы уақытта «Жайдарлы Жас Ұлан» ойынының чемпионаттық деңгейде өткізу жоспарланды. Сонымен қатар, түркі тілдес халықтардың жайдарманшыларын Астана қаласында біріктіріп, жоспарлы түрде жарыс ұйымдастыру керек екендігі айтылды. Биылғы «Шабытты» маусымның «Жайдарман» дәуіріндегі ойыны мен ойы жағынан басып озған тамаша маусым болғанын да ерекше атап өтті.

Қоғамдық тыңдалымда «Жас Отан» жастар қанатының төрағасы Данияр Манарбекұлы, "Қазақ радиолары" ЖШС директоры Мәди Манатбек, Қазақстан студенттер альянсының көшбасшысы Ілияс Түстікбаев және басқа да қоғам белсенділері тарапынан «Жайдарман» ойындарын дамыту туралы түрлі ұсыныстар мен биылғы өткен ойындар жайында пікірлер айтылды. Соынмен, қоғамдық тыңдалымға тапсырыс берушілер тарапынан ҚР Дін істері және азаматтық қоғам министрлігі Жастар саясаты департаментінен Алмагүл Қайырлықызы мен Гүлнәр Нәбиоллақызы қатысып, іс-шаралардың орындалуы туралы пікірлерін жеткізді.

ҚР ММА кубогының жеңімпазы, К-1 бойынша Қазақстан, Еуразия және Еуропа чемпионы, «Алаш Прайд» турнирлерінің қатысушысы, аралас жекпе-жектен қазақстандық спортшы Арман Әшімов 10 қараша күні Мәскеуде өтетін М-1 Challenge 85 халықаралық турнирінде еліміздің намысын қорғайтын болады.

Бұған дейін Ингушетияда өткен М-1 Challenge 81 халықаралық турнирінде Әшімов жеңіліп көрмеген дағыстандық Гаджимурат Алиевті екінші раундта сұлатып салып, еліміздің мерейін үстем еткен болатын.


Алдағы Мәскеуде өтетін тартыста отандасымыз өз саласында осал емес, осыған дейін 18 жекпе-жектің 16-ында жеңіске жеткен, оның 10-ын нокаутпен алған бразилиялық спортшы Родриго Мелониоға қарсы шығады. Қазір жекпе-жекке қарқынды түрде дайындалып жатқан Әшімов «Күрес әрбір қазақтың қанында бар, мен де барымды саламын» дейді.
М-1 Challenge 85 халықаралық турнирінің тікелей көрсетілімін көрермендер 10 қарашада түнгі 00:30-да Еуразия бірінші арнасынан тамашалай алады.

Карсон Дэвис Браун атты фотограф өзінің MASS жобасында супермаркеттегі тауарларды түсіреді. Түрлі супермаркеттердегі бір түсті тауарлардан инсталляция жасайды да тез-тез түсіріп қашып кетеді.

Карсон Дэвис Браун: «Бұл жобам шамамен көше және ландшафт өнерінің ортасы. Супермаркеттердегі бір түсті тауарларды жинаймын да инсталляция жасаймын. Сауда алаңдарын музей сияқты қылдым, ал сатып алушылар — оны тамашалаушылар. Суретке түсіруге рұқсатым болмағандықтан тездетіп фотоға түсіремін де, қашып кетемін.»

«Білім инновация» лицейінің 11 сынып оқушылары 24-25 қазанда Бразилияда ғылыми жобалар және «Mostratek» технологиялары олимпиадасында алтын медальға ие болды деп хабарлайды елорда әкімдігінің медиа орталығы.

Рустем Балтабеков, Нұркен Ормантаев, Ернар Бексұлтанов, Мирас Бекетұлы халықаралық байқауда «Теңсіздіктерді бірқалыпты туындылардың түрі бойынша дәлелдеу»жобасымен Қазақ елінің намысын қорғаған болатын. Команда мүшесі Мирас Бекетұлының айтуынша, аталмыш жоба математикалық теңсіздіктерді шешудің жаңа әрі жылдам әдісін ашуға мүмкіндік бермек.

«Бразилиядағы олимпиадаға біз тоғыз ай бойы дайындалдық. Функцияларды тереңірек зерттеп, анализдерді жүргіздік. Мұғаліміміздің жетекшілігімен ашқан жаңалығымыз тиісті теңсіздіктерді тез шешіп, уақытты үнемдеуге көмектеседі. Қарсыластарымыз осал болмағанымен, қазылар алқасы біздің жобаны инновациялық талаптарға сай деп тапты», — деп атап өтті Мирас Бекетұлы.

Оқушылардың ұстазы, «Білім инновация» лицейінің математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гуль шәкірттерінің алдағы уақытта осы тақырып аясындағы жобаны тереңірек зерттеп, оны мамыр айында өтетін Дүниежүзілік жобалар байқауына ұсынатын ниеті бар. Сол себепті олар дүниежүзілік додаға бүгін қызу дайындалып жатыр.

«Функциялармен байланысты математикалық тақырыпты тереңірек зерттеп жатырмыз. Қалалық, облыстық, республикалық деңгейдегі жарыстарға қатысамыз. Бұл тақырып аясында жетілдірілген жобамызбен Дүниежүзілік жобалар байқауында да бағымызды сынап көргіміз келеді», — дейді математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гуль.

Айта кетейік, Бразилияда өткен ғылыми жобалар және «MOSTRATEK» технологиялары олимпиадасында әлемнің 35 елінен физика, математика, биология пәндері бойынша 472 жоба ұсынылған болатын. Оның 15 жобасын қазақстандық оқушылар қорғап, 3 алтын, 4 күміс, 3қола медальды қанжығаларына байлады.

Жыл сонына дейін Елордада «Нұрлы жер» бағдарламасы аясында «Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» арқылы көппәтерлі екі үй берілуі жоспарланған, деп хабарлайды Астана қаласы әкімдігінің медиа орталығы.

2017 жылдың аяғына дейін «Нұрлы жер» бағдарламасын жүзеге асыру бағытыңда «Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» Астана қаласы Қошқарбаев — Жұмабаев даңғылдары қиылысында орналасқан 620 пәтерлі екі КТК-нің (көппәтерлі тұрғын үй кешені) халық игілігіне беруді жоспарлап отыр. Осы берілгелі отырған 620 пәтердің 310 пәтері банк салымшылары арасында конкурс арқылы ойнатылса, қалған 310 пәтер кезекте тұрғандарға берілетін болады. Ал, пәтер құнына келетін болсақ, 1 шаршы метрдің құны – 180 мың теңге. Конкурстың нақты күні әзірге белгісіз.

Қазақстанның «Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ банк салымшылары мен кезекте тұрғандардан құжаттарды қабылдауды және қатысушыларды іріктеуді дербес жүргізеді екен. Ал, үміткерлерді іріктеу бағалау көрсеткіштері бойынша жүргізіледі. Пәтерлер несиеге берілетін себепті есепке тұрған күн ескерілмейді.

Ал, халықтың әлеуметтік-осал топтарына жалға берілетін тұрғын үй қорын құру және үй беру тәртібі төмендегідей.

Сатып алу құқығынсыз жалға берілетін пәтер коммуналдық тұрғын үй қорында кезекте тұрған халықтың әлеуметтік жағынан әлсіз қорғалған топтарына және баспана кезегінде тұрған мұқтаж жандарға Қазақстан Республикасының қолданыстағы тұрғын үй заңнамасына сәйкес кезек ретімен берілетін болады.

Осы бағытта 2018-2019 жылдар аралығында 519 пәтер беру жоспарланған.

Ал, ипотекалық кредит берудің қолжетімділігін арттыру бойынша бағдарламаға қатысудың шарттары төмендегідей:

— кредит беру мерзімі – 180 ай;

— бастапқы жарна — 30% бастап;

— нысаналы мақсаты – бастапқы тұрғын үйді сатып алу;

— Алматы, Астана қалалары үшін қарыздың ең жоғары субсидияланатын сомасы — 20 млн. теңге, өзге қалаларда 15 млн. теңге;

— субсидиялаудын ең жоғары мерзімі – 120 ай.

Көкшеге қайта келгелі Оқжетпестің ойындарын көрмесем өзіме күнә болатындай сезіндім. Дәл жанында отырып мұрнымның астында ойнап жүргендер туралы хабардар болмасам неғып жүрм а? Оның үстіне Реалдан ұят болар, « не, испандықтар мен каталондықтардың, неміс мәшинелерінің ойынын көргенде бізді неге көрмейсің, көргіш болсаң!»- деп жергілікті командамның ойыншылары ағыл-тегіл жылай ма деп те ойладым.

Сонымен, өздеріңіз білетіндей биылғы маусым біздер үшін өттеее-өөттее сәтсіз болды. Бірнеше болжамымды жазып көрейінші:
— ойынға деген құлық болмады ма?
— әлде экс тренерлердің қателігі ма?
— пиар мен қолдау һәм «внимание» жетіспеді ма?
Облыс әкімі командамен, ардагер ойыншылармен кездесу өткізгенге дейін біз таблодағы кестеде соңынан санағанда бірінші орын болдық.(одан кейін де цифрлар өзгермеді) Одан соң, тренерлерге сөгіс жарияланып, орындарын босата бастағанда бір ерекше леп есіп, команда жандана бастаған сияқты болды. Жаңа тренерлік тандем Сергей Попков пен Борис Глушков өз істеріне «Тараз» ФК-мен ойын өткізерде ғана келді. Әрине өте кеш, сонда да үміт болды. Аз уақытта жаңа тандем керемет табысқа жетпесе де барынша команданы ұжымдастыра білді.



Алғашқы жеңіске жаңа стадионда, жаңа газонда жеттік. Басқаша болуы мүмкін емес еді. Адамдарға лық толған стадиондағы қаншама көзді жәудіретіп, «пазоооор» болып жеңілгені «не красиво» болатын еді. Бірақ жігіттер жарады! Әсіресе Әлібек Булешовке, жартылай қорғаушы Максим Фединге және басқалары жақсы тырыса білді. Осы матчтағы басты фаворит- Тимур Досмағанбетов болды. Сол қанаттағы қорғаушы өзінің "қорқынышты" соққыларымен қарсыластың қақпасына шабуыл жасай білді. Айтпақшы, бұл чувактан көп нәрсе сұрап білуге болады. Мүмкін алдағы уақытта сұхбат алып қалуым мүмкін :m :m :m



Алайда, сабаздарымыз шамалы босаңсыды ма келесі «Астана» ФК –мен болған ойында ойсырап қалды. Әрине, Астана өте тәжірибелі команда. Ойыншылары да мықты. Біздікілер де жаман болмады, тырысты. Сонда да қонақтар аса тартысты ойын көрсете алмады ма деп ойладым. Мүмкін үй иелерінің мысы басты ма, кім білсін.

Осы жеңілістен кейін бірінен соң бірі жеңілістен көз ашпады. Қайта «сухой» кетіп, жер тепкілеп қалған жоқпыз ғой) сонда да Қостанайлық «Тоболмен», Павлодарлық «Ертіспен», «Ордабасымен» болған ойындарда есеп айырмасы үлкен болмады, дей тұрғанмен Премьер лигадан ұшып, Бірінші лигаға қалған командалармен қол ұстасып кете бардық. Ееех, Оқжетпесім-ай):Y



Осы жерде маусымды қорытындылаған «Ордабасымен» болған ойыннан кейін Попков: — Закончился наш неудачный и многострадальный сезон. Я хотел бы поблагодарить ребят за последний матч, в котором мы бились до конца, как и обещали. Трудно предъявить претензии к тем, кто остался, так как в силу различных причин до этой игры пятеро покинули команду. Сегодня ребята старались, но были ошибки. Более мастеровитая команда «Ордабасы» этими ошибками воспользовалась. Поздравляю команду хозяев и их болельщиков с бронзовыми медалями, так как ФК «Ордабасы» для меня тоже не чужой.
Не могу не поблагодарить за сезон кокшетауских болельщиков, которые несмотря на всю сложность ситуации были с командой и поддерживали ее.
Всех с окончанием сезона. Мы сделали все, что смогли.

Иә, ағай қолдарынан келгенше тырысты. Өзі айтқандай сәтсіз әрі жүйкені жеген маусым болды. Жігіттерге көз тиген, не сөз тиген. Ұшықтату керек. :Y



Көкщеліктердің Премьер-лига чемпионы болғандарын жарты ғасырдың ішінде көре алар ма екенбіз, ә?) Клубтың құрылғанына 60 жыл, Карл! Мойындай салайын, осы уақытқа дейінгі ойындарда Оқжетпестің қанша рет ПЛ-дан ұшқанын, қанша рет жеңіске жеткенін білмеймін. Әлі архив қопарып, зерттеу жүргізетін уақытым да аз болды. Мүмкін ол туралы өздерінен, не білетіндерден сұрап көрермін деп ойлаймын…

Мораль: Оқжетпестің ойыншылары мынаны оқыса мені стадионның бағандарына асып қоятын шығар. Сонда да ішімді тесіп бара жатқан сөздерімді жазбасам болмады.

— Құрметті жігіттер, мен сендерге жақсы болсын деп айтамын! –деп өзінше болып отырған дей ма )))) *lol*

P.S: Төртінші рет чемпион атанған алтынбек «Астаналықтарды», одан соң қолабек «Ордабасылардықтарды», күмісбек «Қайраттықтарды» биылғы жылғы жеңістерімен ақ жүрек, қара ниетпен құттықтаймыз! )))))

      20 қыркүйекте Жастар сарайында Астана қаласының Жастар саясаты  мәселелері басқармасының қолдауымен, Қазақстан КВН одағы ұйымдастыруымен  Астана қалалық «Жайдарман» біріншілігінің жартылай финалы өтті. 1/4 финалдық ойындарында сәтті өнер көрсеткен 12 команда жартылай финалда ойнады. 

Біріншіліктің кезекті ойынын Жандос Самалбеков жүргізді. Финалдық жолдамаға таласқан төмендегі командалар «сәлемдесу» және «бес жаңалық» сайыстары бойынша жарысты:


«Жеті жұлдыз» — Экономика, технология және тағам өндірісін стандарттау колледжі
«Сарыарқа ауданының құрамасы» — Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
«Грация» — Қазақ технология және бизнес университеті
«Тұран жастары» — «Тұран-Астана» университеті
«Ашық аспан» — С.Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университеті
«Бифштекс» — С.Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университеті
«Агролайф» — С.Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университеті
«Аграрка құрамасы» — С.Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университеті
«Целиноград құрамасы» — Ақмола облысы, Целиноград ауданы
«Rixos» — С. Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университеті
«Астанадағы жаңаөзендіктер» — еркін құрама
«Жалынды жастар» — Көлік және коммуникация колледжі
     Ойынның үздік командасына және үздік ойыншысына домбыралар сыйлыққа табысталды. Үздіктерді анықтап, қазылық еткендер қатарында: Қазақстан студенттер альянсының көшбасшысы Ілияс Түстікбаев, Астана қаласы дін істері басқармасының бас маманы, Жайдарман жоғары лигасының  чемпионы Әділет Төлеутаев, Қазақстан КВН одағының редакторы Қасиет Кәрім, Жайдарман ойындарының ардагер ойыншысы Хамит Ердехан, танымал жайдарманшы Эльдар Жұмағалиев.

Қорытындылай келе, «Тұран жастары», «Ашық аспан», «Аграрка құрамасы», «Агролайф», «Грация» және «Астанадағы жаңаөзендіктер» командалар финалдық сайысқа жолдама алды.

Астана қаласындағы Жайдарман біріншілігінің кезекті ойыны, яғни финалдық сайыс 4 қарашаға жоспарланып отыр.

Бүгінгі сұхбатымыздың қонағы — жас кәсіпкер, «Бүгін Групп» компаниясының бас директоры, ІТ-маманы Айбек Қуатбаев.

— Алғашқы сауалымызды қазақ математиктерінен кімдерді айтар едіңіз деп сұрасақ және бизнеске деген қызығушылығыңыз қай кезден басталды?
— Асқар Жұмаділдаев ағаны исі қазақ біледі. І курста еліміздің жас ғалымы, математик Дөрбетхан Сұраған, жанында Болыс Сәбитбек деген жігіттер болды. Болыс қазір АҚШ-та оқып жатыр, Дөрбетхан Нью-Йоркте оқып келді. Сосын Нұрғиса деген тағы бір жігіт болды. Империал Колледж деген Лондонның атақты университетінде білім алып жатыр. Бұлар математиканың соңына түскен таланттар. Өзім екінші курстың соңына қарай бизнеске қызыға бастадым.
— Студент кезіңізде АҚШ-қа барып қайтыпсыз. Ол жақтан түйгеніңіз қандай?
— Иә, екінші курстан соң Work and Travel бағдарламасымен АҚШ-қа барып қайттым. Ол жаққа барған соң, айналама зер сала қарай бастадым. Әлемде қатты байып, кейін кедей болып қалған, кедей болып өмір сүріп жүріп, кенет байып кеткен адамдар және әлеуеті тұрақты адамдар көп. Түсінгенім, адамдар жұмысты ақша үшін істемейді екен. Олар нарықта бар дүниені қалайша одан да жақсы, әдемі, ыңғайлы етіп жасаймын деп бас қатырады. Ақшаға қатты мұқтаж болса, аз пайызбен несие ала салады екен. Зәулім үйде тұрғысы келсе, қолжетімді ипотека рәсімдей салады. Инфляция өте төмен және 1-3% ғана.
— Бұған дейін бірнеше жыл бұрын бизнесімді IPO-ға шығарсам деген сұхбатыңыз шыққан. Қазір ол туралы не айтасыз?
— Иә, «7 күнге» (http://7kun.kz сайты — ред.) 2 жыл бұрын берген сұхбатым болатын. Шыны керек, қазір сайттан алшақ кеттік. Соңғы интернет жобаларымыздың бірі «Егемен Қазақстан» газетінің порталын жаңарту болды. Тұтынушылар өздері бізді іздеп келеді. Өзімізді жарнамалау жағына аса көңіл бөліп жатқанымыз жоқ. Алған бағытымыз қазір hard soft (құралдарды бағдарламалау) саласы. Мәселен, қазір көлік жолдарындағы жылдамдық, stop-сызықтарды анықтайтын бақылау камераларын өндіруші ірі компаниялары Қазақстан, Ресей, Венгрия, Қытайда бар. Камера құны 1 000 000 теңге тұрса, оған бағдарламасын қосып, Қазақстанға шетелдік компаниялар 5 000 000 теңгеге сатады. Біз осы жұмыстарды өз қолымызға алдық. Амал жоқ, корпусын, темір-терсектерін сырттан сатып аламыз. Себебі бізде темір-терсек өндіретін салалық компания жоқ. Өзіміз өндірейік десек, қымбатқа шығады. Негізінен кез келген құрылғыға бағдарламалық жүйе жасауға бейімделдік. Сонымен қатар, банктік жүйелердің бағдарламасын да әзірлей аламыз.
Қазіргі жобаларымыздың қаржылай айналымы 10 000 000 $ болды. Жартысынан көбі темір-терсек сатып алуға және қалғаны бағдарламалық жүйелер әзірлеуге кетеді.
— Бумеранг жобасы дегеніміз не?
— Беспилотник дрон құрастырғымыз келеді. Жұмыс істеу принципі келесідей: дронды ұшырасыз, жіберген жеріңізге барып, қайтып келеді. Ұшу бағытын Яндекс Карта, Google Карта координаталарымен белгілейсіз. Бұл — шекара қызметіне, құрылыс компанияларына, жол салушы компанияларына, ауылшаруашылық саласына қажет құрал. Әзірге дәл қай уақытта істеп бітетініміз белгісіз және келесі жылы халықаралық «Kadex» қару-жарақ пен әскери-техникалық мүліктер көрмесіне прототипін көрсетпек ниетіміз бар. Жобаның әрі қарайғы тағдыры белгісіз, бұл — энтузиазммен істеліп жатқан жоба.
— Еліміздің нарығында шетелдік IT-компаниялардың келтіріп жатқан ыңғайсыздықтары бар ма?
— Иә, біздің нарықта шетелдің компаниялары көп. Біз олармен, керісінше, серіктестік орнатып жұмыс істеудеміз. Мысалы, ол компаниялар өздеріне тиесілі жұмысты істеген соң, біздің компанияға тиесілі істерді бізге тапсырады. Сәйкесінше біз істей алатын жұмысты өзіміз істеп, шамамыз жетпегенін оларға береміз. Осылай жұмыс істеу арқылы біз шетелдік компанияларға төтеп бере аламыз және өзімізге пайда әкеле аламыз. Оларды тоқтату өте қиын, себебі елімізде маманданған IT-компаниялар өте аз.
— ІТ-саласының басқа елдерде дамуы қалай?
— ЖІӨ 20% Қазақстанда мұнайға тиесілі болса, Украинада ІТ-саласына тиесілі.
Өткен жолы екі жігітіміз Украинаға барып қайтты. Ол жақта 40 жасқа келген адамдардың өзі IT-саласына бет бұрып жатыр екен. Олардың жері қазба байлыққа толы емес, шикізаттары бізбен салыстырғанда аз. Сондықтан олар үшін табыс табудың қолжетімді және ыңғайлы жолы — IT. Біз комьюнити ұйымдастыруды қолға алудамыз. Украинада комьюнитилер жақсы дамыған. Яғни, білімдері мен тәжірибелерін өзара бөлісу, көмектесу жағы жақсы жолға қойылған. Бір-біріне өте жақсы көмектеседі. Білгенін жасырып қалу, айтпай, көмектеспей қою деген оларда жоқ. Посткеңестік елдердің арасында Украина мен Белоруссияның IT-саласы қарқынды дамуда. Ал Ресейге келер болсақ, олардың ЖІӨ жоғары көрсеткішке ие, мұнай-газ, тау-кен және басқа да ауыр және жеңіл өнеркәсіптердің сұранысының арқасында жақсы дамып жатыр.
Біздің нарықтағы шетелдік компаниялар бізге кедергі келтіріп жатқан жоқ және нарығымызда әлі игерілмеген, сұранысқа ие табысты бағыттар көп, оларда бәсекелестер аз. Сондықтан әзірге шетелдік компаниялар отандық компаниялардың бәсекеге қабілетті болуын шыңдайды және серіктестік мақсаттағы тәжірибе алмасу арқылы біліктіліктерін арттырады.
— Қазіргі таңда елімізде ІТ-саласын таңдаған жастар көп және көбі өз саласында жұмыс істемейді. Істейтіндердің өзі салыстырмалы түрде шетелдік ІТ-мамандарынан әлдеқайда төмен жалақы алады екен. Себебі неде деп ойлайсыз?
— Иә, өте орынды сұрақ. Еліміздегі ІТ-мамандары бізге көп сияқты көрінгенімен, салыстырмалы түрде жоғарыдағы аталған елдерден саны аз екен. Себебі оларда әрбір бесінші адам ІТ-ға қызығады. Сондықтан олардың ЖІӨ 20% ІТ саласына тиесілі. Біздің мамандар басын бастайды, толығымен тереңдеп игеретіндері аз. Сөйтіп, жұмыс жоқ деп қарап отырады. Мысалы, біздің компанияда жүйелік аналитик, жоба менеджері, аналитик, инженер сияқты ашық 3-4 жұмыс орны бар. Бұл мамандарды 3 айдан бері іздеп жатырмыз. Яғни, жұмыс берушілердің талаптары тереңдеп бара жатыр, ал жұмыс іздеушілердің көбі біліктілігін арттырмай, тоқтап тұр. Менің ойымша, жұмыс іздеушілер қазір қай компанияға қандай мамандықтар жетіспейді, соларды зерттеп, сол бағытты меңгеру керек сияқты. Өздеріңіз білесіздер, қарапайым компьютер ғана жөндеп, бірнеше редакторлық бағдарламамен жұмыс істеп көріп, «программистпін» деп айтатындар бар. Альберт деген таныс ағылшын ІТ-маманының: «ІТ-маман қандай программалау тілін меңгергені маңызды емес. Олар музыкант сияқты, бастысы есту қабілеті жақсы болса, кез келген музыкалық құралда ойнап кете алады екен». Сол сияқты, икемділік керек. Жалпы жас буынға, ІТ-саласына бет бұрып жатқан мамандарға айтарым, нарықта қандай талаптар қойылып жатыр, не нәрсеге сұраныс бар соны жылдам меңгеріп, сұранысқа ие маман болуға болады. Елімізде ІТ-компанияларының саны артып келеді, соған байланысты мамандарға да сұраныс арта түсуде.
— Big Data, әлеуметтік инженерия туралы, жасанды интеллект туралы не айта аласыз?
— Қазіргі таңда жасанды интеллект, Big Data салалары әлемдік драйвер бола алады. Мәселен, кезінде Жібек жолы, қазір мұнай салалары ауыз толтырып айтарлықтай жетістікке жетті. Дәл мұнай саласының орнын баспаса да, адамзат өміріне қажетті бір сала болары анық. Big Data күннен-күнге өсіп келе жатыр. Себебі адамдардың ақпарат алмасуы бұған себеп. Жиналған ақпаратты machine learning-ке салып, мәліметті адамзат игілігіне де, адамзатқа қарсы мақсатқа да іске асыруға болады.
— Елімізде ІТ-саласы бойынша қай бағыттар әлі де жетілдіру мен толықтыруларды қажет етеді деп ойлайсыз?
— Біздегі мемлекеттік органдардың өзара құжат, хат алмасу мүмкіндіктері әлі де толық дұрыс жолға қойылмай келеді. Басты себебі, меніңше, реформалардың жиі істеліп, бір үлкен жұмыстың соңына дейін аяқтала алмай қалуы себеп сияқты. Екіншіден, банк саласындағы cyber security жүйелері жақсы дамымаған, әлі де болса олқылықтары бар. Үшіншіден, жасанды интеллект саласы. Осыны көптеген кәсіпкерлер маркетинг саласында пайдаланғысы келеді.
Бізге түркі, ислам елдері арасындағы ІТ-нарықта бәсекеге шығуға болады екен. Сонымен қатар, жақында Катар мемлекетін зерттедік. Ол елдің бір қызығы, Израиль мемлекетімен жұмыс істегісі келмейді. Екіншіден, ол елде жергілікті ІТ-компаниялары өте аз. Үшіншіден, ол елдің билік тарапы жергілікті компанияларына сыртқы нарыққа жұмыс істеуге дұрыс жағдай жасай қоймаған. Көп араб елдерінің ІТ-нарығын үндістандықтар қамтамасыз етеді. Сондықтан біз де ол елдерге өз қызметімізді, өнімдерімізді шығара аламыз деп ойлаймын.
— Сөз барысында Украинаның ЖІӨ 20% ІТ-саласы қамтамасыз етеді дедіңіз. Қалай ойлайсыз, біздің елдегі ІТ-саласы осындай жетістікке жете ала ма?
— Еліміздің экономикасының 5 негізгі драйвер саласы бар. Олар: құрылыс, транспорт, агроөнім, өнеркәсіптік өндіріс, қызмет түрлері. Қазақстанда ЖІӨ 4%-дан 5%-ға өсті. Шамамен 160 млрд. доллар болса, яғни ол 9 млрд. долларға тең. Қазақстанда ІТ-саласы драйвер болуы қиын, себебі біздің ІТ-компаниялар шетелдерден қаржы әкелулері керек. Өкінішке орай, біздің ІТ-компаниялар сыртқы нарықты қойғанда, ішкі нарықтың өзін қанағаттандыра алмай келеді. Әрине, болашаққа позитивті көзқарастамын, ал қазір ЖІӨ-дегі көрсеткіштің елеулі бөлігі ІТ-саласына тиесілі болады деу қиын.
— Жоғарыда айтқан 5 драйвер салаға ІТ-саласын сүйемелдесек, ІТ-саласының қаржы айналымын қаншалықты жоғарылатуға болады?
— Әрине, бұл жағдайда ІТ-саласының қаржылай үлесі жоғарылай түседі. ІТ-саласы жалпы кез келген жұмысты оңтайландыратын, оны оптимизациялап ыңғайлы әрі жеңілдете түседі. Соның есебінен ЖІӨ өсе алады. Көлік саласына әлі де жаңа технологияны енгізіп, жүргізушілерге барынша ыңғайлы етуге болады. Ауылшаруашылық саласына жаңа технологияны енгізіп, басқаруды оңтайландырып және өнімділікті арттыруға болады. Жеріміз үлкен, оны бақылау, қадағалау, өсімдіктердің дұрыс өсуі бар, оны әрі қарай дамытуы бар, барлығына ІТ-технология қажет. Мысалы, Латвияда Big Data пайдаланатын бір ІТ-жоба бар екен. Олар әртүрлі жерлерге датчиктер орнатып, соның есебінен жер туралы түрлі мәлімет жинайды. Қай жер құнарлы, климаттық ақпарат, қай жерге қандай өсімдік өсіру қолайлы сияқты мәліметті фермерлерге сатады. Ондай мәліметті сатып алған фермерлер мол пайдаға кенеледі. Міне, осындай өнім істеуімізге болады. Кең жеріміздің егістік картасын істесек, қай өңірге не егу тиімді екені туралы мәлімет алуға болады, кәсіп істегісі келген адамдарға бағыт, еліміздің қазынасына кіріс әкелуге болады. Сөйтіп, 5 драйвер саланың жұмысын алға жылжытып, сыртқы нарыққа шығып ЖІӨ көтеруге болады.
— Еліміздің ІТ-мамандары шетелдік ІТ-компанияларда жұмыс істеуге қаншалықты лайық деңгейде?
— Қазақстаннан шетелге жұмыс істеуге кетіп жатқан мықты ІТ-мамандар бар. Бұған әлі де кінәлі біздің ІТ-компанияларымыз деп ойлаймын. Олармен әлі де мықты жобалар істеп шығаруға болар еді. Герман Грефше айтқанда, «миды экспорттап» жатырмыз. Әлемдік математика, физика, информатика пәндерінен олимпиада, ғылыми жобалар бойынша мектеп оқушыларымыз ТОП-30-ға кіреді. Бұл — үлкен жетістік. Яғни, елімізде ІТ-жүйесі дұрыс құрылмаған. Бұған мүмкін уақыт керек, мүмкін мемлекет тарапынан қолдау керек. Елімізден әлемге әйгілі бір компания шығатын болса, шетелдегі мамандарымыз қайтып келеді деп ойлаймын. Әлемнің 10 мықты Google, Microsoft, Amazon сияқты т.б. ІТ-компанияларын алып қарасақ, барлығында қазақ жігіттері жұмыс істейді. Бұл біздің мамандарымыз шетелдік үздік мамандармен бірігіп, бір деңгейде жұмыс істей алатындығын дәлелдейді.
— Сұхбатыңыз үшін алғыс білдіремін. Ісіңізге сәттілік тілейміз!

Сұхбаттасқан — Нұржол Табиғат

Қазақстан-ZAMAN газеті, №45 (1174), 9-қараша

http://kazakhstanzaman.kz/new/2017/11/09/айбек-қуатбаев-іт-мамандары-заман-тал/

Астана қаласының Жастар саясаты мәселелері басқармасының қолдауымен ұйымдастырылып келе жатқан Астана қалалық Жайдарман біріншілігінің 4 қараша күні финалдық сайысы өтті. Ақтық мәреде маусым бойы үздік танылған алты команданың арасындағы қызу да тартысты сайысты әдеттегідей Жандос Самалбеков жүргізді.

Финалға лайықты ойын көрсеткен жайдарманшылар көрермендер мен қазылар алқасының көңілінен толықтай шықты. Қазылар құрамында “Қазақстан КВН Одағы” Президенті Есен Елеукен, Астана қаласының Жастар саясаты мәселелері басқармасының басшысы Асхат Оралов, “Жас Отан” жастар қанатының төрағасы Данияр Манарбекұлы, “Спарта” командасының ойыншысы Алмас Нұртаза және ардагер жайдарманшы, белгілі сценарист Дархан Оспанов болды.

Әділ төрелікпен 10,8 ұпай жинаған “Аргоlife” командасы биылғы шабытты маусымның чемпионы атанды. Күміс жүлдегерлер – ұпайлары тең түскен “Ашық аспан” және “Астанадағы жаңаөзендіктер” (10 ұпай), ал 9,8 ұпайдан жинаған “Тұран жастары” мен “Аграрка құрамасы” ІІІ орынды иеленді. “Финалист” номинациясы Қазақ технология және бизнес университетінің “Грация” құрамасы бұйырды. “Маусымның үздік ойыншысы” номинациясын чемпион команданың ойыншысы “Мәшөн” боп танылған Маржан Әзімбаева жеңіп алды.

Жеңімпаздарға бағалы сыйлықтар (теледидарлар, планшет және смартфон) табысталып, финал әдемі тәмамдалды. Маусымның соңғы сайысы қызық пен жаңалыққа толы болды.

Астана қаласы маслихатының бюджет, экономика және өнеркәсіп мәселелері жөніндегі комиссиясының отырысы барысында Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасының басшысы Ерғали Егемберді Сәулет және қала құрылысы, Кәсіпкерлік және өнеркәсіп, Инвестициялар және даму басқармаларының 2018 – 2020 жылдарға арналған бюджет жобаларымен таныстырды деп хабарлайды елорда әкімдігінің медиа орталығы.

Астана қаласы маслихатының бюджет, экономика және өнеркәсіп мәселелері жөніндегі комиссиясының отырысы барысында қаралған бюджет жобасында көрсетілгендей, 2018-2020 жылдары елорданың Сәулет және қала құрылысы басқармасына 2,6 млрд теңге бөлінеді деп жоспарлануда. Қала әкімдігінің экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасының басшысы Ерғали Егембердінің мәліметінше, аталмыш қаражаттың 2,2 млрд теңгесі елді-мекендер құрылысының бас жоспарын әзірлеуге, 4,8 млн теңгесі мемлекеттік органдардың капиталды шығындарына жұмсалатын болады.

«Сәулет және қала құрылысы басқармасына бөлінетін қаржының 820 млн теңгесі 2018 жылға қарастырылған. Оның ішінде, алдымыздағы жылы қаланың 3 әкімшілік ауданындағы 129 сектор бойынша жете жоспарлардың жобасын кезең-кезеңімен әзірлеу жұмыстарына, жобалауды есепке алу және құрылыс нысандарының жете жоспарлауының Бас жобасын жобалауды мониторингілеу, кезекшілік жоспарды жүргізу және мәліметтерді беру жұмыстарына 674 млн теңге бөлінеді. Сондай-ақ, 2018 жылы мемлекеттік органдардың капиталды шығындарына Сәулет және қала құрылысы басқармасына 1,5 млн теңге бөлу көзделген», — деп атап өтті Ерғали Егемберді.

Ведомство басшысы, сондай-ақ, Кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының 2018 – 2020 жылдарға арналған бюджет жобасы жайлы да айтып берді. Оның айтуына қарағанда, аталмыш басқармаға алдағы үш жылда 12 млрд теңге бөлінеді деп күтілуде. Қаражаттың негізгі бөлігі «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы аясында жеке кәсіпкерлікті қолдау, осы бағдарлама шеңберінде берілетін несиелер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау, шағын және орта бизнес өкілдеріне берілетін несиелерді жартылай кепілдендіру шараларына жұмсалады.

«2018 — 2020 жылдарға арналған бюджет жобасына сәйкес, «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы аясында жеке кәсіпкерлікті қолдауға — 384 млн теңге, осы бағдарлама шеңберінде берілетін несиелер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға – 11 млрд теңге, шағын және орта бизнес өкілдеріне берілетін несиелерді жартылай кепілдендіруге – 774 млн. теңге қарастырылуда.

Мәселен, 2018 жылдың өзінде-ақ шағын кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік грантпен қамту үшін бюджеттен 128 млн. теңге бөлінбек. Өз ісін жаңа ғана бастап жатқан жас кәсіпкерлердің бизнес идеяларын жүзеге асыруы үшін оларға өтеусіз және қайтарымсыз негіздегі гранттар көптеп берілетін болады», — деп тоқталды Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасының басшысы.

Астана қаласының алдағы үш жылға арналған бюджет жобасында елорданың инновациялық тұрғыда дамуына және оның туристік әлеуетін арттыруға да қаражат қарастырылмай қойған жоқ. Аталмыш мақсаттарға 2018 – 2020 жылдары 10 млрд теңгеге жуық қаржы бөлінеді деп жоспарланып отыр. Ерғали Егембердінің айтуынша, бұл ретте басымдық іскери оқиғалы туризмді дамытуға, туристерді көптеп тарту ісіне, мемлекеттік және жеке меншік әріптестік жобалары негізіндегі мемлекеттік міндеттерді орындау шараларына берілмек.

«Елордаға туристерді тарту үшін Астана қаласының MICE-индустриясын дамытуға бағытталған бірқатар жобаларды жүзеге асыру жоспарлануда. Жобалардың аясында бас қалаға түрлі іскерлік шаралардың (конгресстер, форумдар, конференциялар, көрмелер және т.б.)ұйымдастырушылары тартылатын болады. Осылайша, жаяу жүргіншілерге арналған бірыңғай бағдарлау жүйесінің элементтеріне қызмет көрсету жұмыстарына, оларды сырттан келген қонақтар арасында тарату жұмыстарына туристік сайтты, «Welcome to Astana» инетернет-аккаунттарын және мобильді қосымшаны жүргізу ісіне шығындар қарастырылатын болады», — деп атап өтті Ерғали Егемберді.

Естеріңізге сала кетейік, Астана қаласын дамыту бағдарламасы бойынша жалпы өңірлік өнімнің өсу қарқыны 2018 жылғы 4,1%-дан 2020 жылғы 7%-ға дейін өсетін болады. Осылайша, 2020 жылы елорданың жалпы өңірлік өнімінің көлемі 7,5 трлн. теңгеге жететін болады.